Fréttablaðið - 30.12.2010, Blaðsíða 12

12 30. desember 2010 FIMMTUDAGUR
Á hverju ári eru sett ný met og viðmið í
íslensku íþróttalífi. Árið 2010 var engin und-
antekning og að mínu mati eru fjórir vend-
ipunktar sem vert er að beina kastljósinu
að. Bronsverðlaun íslenska karlalandsliðs-
ins í handknattleik á Evrópumeistaramót-
inu í janúar á þessu ári eru á góðri leið með
að verða hefð – ekki vendipunktur. „Strák-
arnir okkar“ eru því ekki umfjöllunarefnið
í þessum pistli. Miðað við áhuga Íslendinga á
karlalandsliðinu í handbolta er svarið já við
spurningunni sem ég set fram í fyrirsögn-
inni. Svarið gæti líka verið nei ef miðað er
við framlag ríkisvaldsins til afreksíþrótta
á ári hverju.
Íslenska kvennalandsliðið í hópfimleik-
um fagnaði sigri á Evrópumeistaramótinu
í Malmö og skrifaði þar með nýjan kafla í
sögu hópíþrótta á Íslandi. Aldrei áður hefur
íslenskt landslið sigrað á Evrópumeistara-
móti en landsliðið var með þá sérstöðu að
allir liðsmenn þess komu frá sama félagi –
Gerplu í Kópavogi.
Margir sem ég hef rætt við á undanförn-
um vikum telja að hópfimleikar séu eitthvað
„mömmuhopp“ í Garðabæ tvisvar í viku sem
endi með sérrístaupi á fimmtudögum. Konur
eru reyndar í miklum meirihluta þeirra sem
æfa hópfimleika en æfingamagnið og ákefðin
eru engu minni en hjá öðru íslensku afreks-
fólki. Með öðrum orðum. Þetta er alvöru -
íþrótt og hörkuíþróttakonur sem skipa lands-
liðið.
Fyrir þá sem ekki vita þá var hópfim-
leikaíþróttin „fundin“ upp í Skandinavíu
í kringum 1970. Markmiðið var að finna
farveg fyrir þá sem vildu halda áfram í
fimleikum án þess að stunda hefðbundna
áhalda fimleika. Á fyrstu áratugunum voru
hópfimleikar aðeins sýningaríþrótt en hafa á
síðustu tveimur áratugum þróast út í alvöru
keppnisíþrótt. Keppnisgreinarnar eru þrjár,
dans, trampólínstökk og æfingar á dýnu þar
sem ýmis stökk eru framkvæmd. Keppt er
í 6-12 manna liðum sem eru yfirleitt kynja-
skipt. Einnig er keppt í blönduðum flokkum
þar sem að konur og karlar mynda saman
eitt lið.
Það er vert að gefa hópfimleikunum gaum.
Það má gera ráð fyrir því að fleiri þjóðir
muni leggja ríkari áherslu á hópfimleika í
framtíðinni. Ástæðan er einföld. Það er hægt
að lifa „eðlilegu norður-evrópsku lífi“ sam-
hliða afreksþjálfun í hópfimleikum. Fleiri og
fleiri kunna að meta þann kost að geta æft
fimleika undir þessum formerkjum. Það er
nánast óhugsandi að keppandi frá Norður-
löndum nái verðlaunasæti í áhaldafimleik-
um á stórmóti.
Samkeppnisstaðan er ójöfn gegn þjóðum
sem „framleiða“ afreksfólk í áhaldafim-
leikum – jafnvel með umdeildum þjálfunar-
aðferðum þar sem ung börn æfa undir gríðar-
lega miklu álagi í marga klukkutíma á dag,
nánast alla daga ársins.
Á Íslandi hafa bæjarfélög víða um land-
ið lyft fimleikaíþróttinni á hærri stall með
uppbyggingu á frábærum íþróttamannvirkj-
um. Fullkomin fimleikahús eru til staðar í
Kópavogi, Hafnarfirði, Garðabæ, Reykja-
vík, Reykjanesbæ og á Selfossi. Efniviður-
inn er til staðar, frábærir þjálfarar leggja
hart að sér með afreksfólkinu en það verður
enginn ríkur af því að stunda hópfimleika
– og þar komum við að fyrirbæri sem heitir
afrekssjóður ÍSÍ. Meira af þeim sjóði síðar
en sem dæmi má nefna að hópfimleikalands-
liðið fékk hálfa milljón kr. úr afrekssjóði ÍSÍ
fyrir árið 2010. Það er ekkert grín.
Handboltakonurnar brutu ísinn
Íslenska kvennalandsliðið í handknattleik
skrifaði nýjan kafla í íþróttasöguna hér á
landi þegar liðið lék í fyrsta sinn í loka-
keppni á stórmóti. Það er einn af vendi-
punktum ársins 2010. Það er langt frá því
að vera auðvelt að ná því að komast í úrslita-
keppni Evrópumótsins.
Handknattleikshefðin er sterk í Norður-
Evrópu þar sem lið frá Skandinavíu hafa
nánast einokað Evrópumeistaratitilinn.
Landslið frá gömlu „Austur-Evrópu“ hafa
einnig verið í fremstu röð og landslið frá
Balkanskaganum voru áberandi á EM í Nor-
egi og Danmörku í ár.
Þrátt fyrir að Ísland hafi tapað öllum
þremur leikjum sínum í riðlakeppninni
í Danmörku er ljóst að ný viðmið hafa
verið sett í kvennahandboltanum á Íslandi.
Afrekskonur í handboltanum vita nú að það
er hægt að komast á stórmót.
Á næstu misserum þarf að taka skref
fram á við. Styrkleiki N1-deildarinnar hér
á landi er ágætur og bestu félagslið Íslands
hafa náð ágætum árangri í Evrópukeppn-
um. Það dugar ekki til. Ef Ísland ætlar sér
að ná betri árangri á stórmótum í framtíð-
inni þurfa fleiri leikmenn að komast að hjá
liðum í sterkustu deildum Evrópu.
Það er einnig umhugsunarefni fyrir
afrekskonur í hópíþróttum að bestu leik-
mennirnir hafa á undanförnum árum safn-
ast saman í 2-3 sterkustu liðin. Það leiðir
af sér að gríðarlegur styrkleikamunur er
á liðunum í deildarkeppninni. Fáir leik-
ir á hverju tímabili geta því flokkast sem
„alvöru“ leikir.
Þetta er neikvæð þróun og þær raddir
gerast háværari að fækka þurfi liðum í
efstu deildum í kvennaflokki í hand- og
fótbolta. Og fjögur til sex sterkustu liðin
myndu leika allt að fjórfalda umferð í
deildarkeppninni.
Kvennalandsliðið er rétt að byrja sinn
feril á stórmótum. Til samanburðar má
nefna að karlalandsliðið tekur þátt í sínu
16. heimsmeistaramóti um miðjan janúar
og alls hefur karlaliðið leikið í lokakeppni
á sex Evrópumeistaramótum og sex sinn-
um á Ólympíuleikum. Það eru því spenn-
andi tímar fram undan fyrir kvennalands-
liðið.
U21 árs landsliðið var gleðigjafi ársins
U-21 árs landslið Íslands í fótbolta karla
var gleðigjafi ársins 2010 hjá íslenskum fót-
boltaáhugamönnum. Árangur liðsins í und-
ankeppni Evrópumeistaramótsins var lygi-
legur. Liðið náði að tryggja sér sæti á meðal
átta bestu í lokakeppni EM sem fram fer í
Danmörku í júní á næsta ári.
Þrír leikir U21 árs liðsins á árinu 2010 eru
á meðal hápunkta íþróttaársins. Stórsigur
Íslands gegn Evrópumeistaraliði Þjóðverja
á Kaplakrikavelli þann 11. ágúst að við-
stöddum 3.200 áhorfendum er ógleymanleg-
ur. „Litla Ísland“ sigraði þýska stórveldið 4-
1. Í framhaldinu lék Ísland tvo leiki gegn
Skotum um laust sæti á EM og hafði Ísland
betur, 2-1, í báðum leikjunum.
Leikmenn U21 árs liðsins skyggðu algjör-
lega á A-landslið karla á þessu ári. Í fyrsta
sinn í sögunni tók stjórn Knattspyrnusam-
bandsins þá ákvörðun að láta U21 árs lands-
lið hafa forgang á A-landslið þegar kom að
vali á leikmönnum.
Meirihluti þeirra leikmanna sem skipa
kjarnann í U21 árs landsliðsins eru atvinnu-
menn og það er áhugaverð staðreynd að
margir þeirra hafa dvalið í 5-6 ár hjá erlend-
um liðum. Það er alltaf erfið ákvörðun fyrir
foreldra efnilegra leikmanna að taka það
skref að unglingurinn fari á grunnskólaaldri
í „atvinnumennsku“ hjá liðum í Evrópu.
Ekki má gleyma því að flestir leikmenn
U21 árs liðsins sem eru enn búsettir á
Íslandi eru fyrsta kynslóðin sem hefur æft
frá unga aldri í knattspyrnuhúsum víðsveg-
ar um landið. Knattspyrnuhúsið í Reykja-
nesbæ var það fyrsta sem reist var á Íslandi
fyrir 11 árum og frá þeim tíma hafa fleiri
slík hús verið reist víða um land.
Æfingaaðstaðan hefur því gjörbreyst á
einum áratug og það má glögglega sjá að
yngri leikmenn í efstu deild karla og kvenna
hér á landi eru með mun betri tækni en áður
hefur sést. Það er hægt að æfa fótbolta við
bestu aðstæður hér á landi árið um kring
undir handleiðslu vel menntaðra þjálfara.
Ekki má gleyma þjálfara U21 árs liðsins.
Eyjólfur Sverrisson hefur náð frábærum
árangri með liðið og hefur andlegur styrkur
liðsins vakið athygli. Hugarfar leikmanna er
engu líkt. Engin virðing borin fyrir stórþjóð-
um á borð við Þýskaland og ofurtrú á eigin
getu hefur fleytt liðinu alla leið í úrslita-
keppni átta bestu Evrópuþjóða.
80 kr. á ári frá hverjum landsmanni
Lágt framlag íslenska ríkisins til afrekssjóðs
ÍSÍ er fjórða atriðið sem ég ætla að nefna í
þessum pistli. Í fljótu bragði má draga þá
ályktun að íslenska ríkið og þar með íslenska
þjóðin hafi engan áhuga á því að hlúa að
afreksíþróttafólki – og landsliðum. Framlag
ríkisins í sjóðinn á árinu 2010 er 24,7 milljón-
ir kr. en árið 2006 var þessi upphæð 30 millj-
ónir kr.
ÍSÍ leggur 20 milljónir króna í afrekssjóð-
inn fyrir árið 2010 og koma þeir peningar
sem hluti af hagnaði Íslenskrar getspár – eða
Lóttóinu. Samtals var úthlutað 44,7 milljón-
um kr. í afreksstarf á árinu 2010. Alls fengu
17 sérsambönd og 28 einstaklingar úthlutað
úr afrekssjóðnum. Hæstu úthlutunina fékk A-
landslið karla í handknattleik eða 10 milljónir.
Ein íþróttakona fær A-styrk sem er rétt um
160.000 kr. á mánuði eða rétt tæplega 2 millj-
ónir kr. á ári. Aðrir styrkir eru mun lægri til
einstaklinga
Frjálsíþróttaþjálfarinn Vésteinn Hafsteins-
son sem starfað hefur með mörgum af bestu
íþróttamönnum heims á undanförnum ára-
tugum sagði í viðtali við Stöð 2 á dögunum
að það væri löngu liðin tíð að afreksíþrótta-
fólk gæti stundað vinnu samhliða þjálfun.
Þeir sem ætla sér í fremstu röð hafa einfald-
lega ekki tíma fyrir neitt annað en æfingar. Á
Íslandi telst það sjálfsagt að afreksíþróttafólk
stundi vinnu samhliða æfingum og keppni. Og
þrátt fyrir ójafna samkeppnisstöðu viljum við
árangur á heimsmælikvarða.
Að lokum má bera framlag íslenska ríkis-
valdsins til íþróttamála og afreksstarfs
saman við það sem þekkist í Noregi. Notum
höfðatöluna margfrægu. Miðað við um 25
milljóna króna framlag ríkissins í afrekssjóð
þá gerir það um 80 krónur á hvern Íslending.
Í Noregi er þessi tala rétt rúmlega 400 krón-
ur á hvern einasta Norðmann. Við ættum að
geta gert betur við okkar frábæra íþróttafólk
– miklu betur.
Vilja Íslendingar afreksíþróttir?
Kvennalandsliðin í hópfimleikum og handbolta skrifuðu nýja kafla í íslenska íþróttasögu. U-21 árs landslið karla í fótbolta skyggði á
A-landsliðið. Hefur íslenska þjóðin og þar með ríkið engan áhuga á afreksíþróttum spyr Sigurður Elvar Þórólfsson.
INNLENDIR VENDIPUNKTAR 2010
Innlendir vendipunktar 2010
Fréttablaðið gerir upp árið með greinum um
innlenda vendipunkta eftir valda höfunda.
Vendi punktarnir snúast um markverðar frétt-
ir og atburði sem gerðust á árinu og gætu
haft áhrif til frambúðar á Íslandi.
Sigurður Elvar Þórólfs-
son er íþróttafréttastjóri
365 miðla. Hann hefur
starfað sem íþrótta-
fréttamaður í áratug og
er formaður Samtaka
íþróttafréttamanna.
EVRÓPUMEISTARAR Íslenska kvennalandsliðið í hópfimleikum fagnaði sigri á Evrópumeistaramótinu sem
fram fór í Malmö í Svíþjóð á þessu ári. Allir liðsmenn landsliðsins koma frá Gerplu og hér eru þær í æfingu
á dýnu í glæsilegri keppnis- og æfingaaðstöðu félagsins í Kópavogi. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Það er vert að gefa hópfim-
leikunum gaum. Það má
gera ráð fyrir því að fleiri þjóðir muni
leggja ríkari áherslu á hópfimleika í
framtíðinni. Ástæðan er einföld. Það
er hægt að lifa „eðlilegu norður-evr-
ópsku lífi“ samhliða afreksþjálfun í
hópfimleikum.
SIGURÐUR ELVAR ÞÓRÓLFSSON