Fréttablaðið - 31.12.2010, Blaðsíða 16

16 31. desember 2010 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Er heilbrigðiskerfið ekki dýrt? Launa-
kostnaður of mikill? Þarf ekki að skera
niður útgjöld?
Allt of lengi hefur umræða innan þings
og utan um heilbrigðiskerfið og heilbrigðis-
stéttir verið bjöguð í meira lagi. Allt of
lengi hefur verið einblínt á hvað kerfið
kostar, hversu mannfrekt það
er og skelfilegar launakröfur
þeirra sem telja sig of góða til
að framfleyta fjölskyldunni
á hugsjón og ánægju einni
saman.
Auðvitað skiptir máli hvernig
fjármunir eru nýttir sem lagðir
eru inn í heilbrigðiskerfið. En
þegar einblínt er á kostnað inn
en blinda auganu snúið að fram-
legðinni, er nema von að heildar-
sýnin verði bjöguð? Röng?
Oft gleymist að heilbrigðis-
þjónusta er ekki bara þjónusta,
heldur iðnaður. Hún framleiðir
hagnað og virðisauka – manns-
lífa. Hún mælist kannski illa
sem hluti af vergri landsfram-
leiðslu en var það ekki Robert
Kennedy sem kvað verga landsframleiðslu
mæla allt nema það sem gerði lífið þess
virði að lifa því?
Hugleiðum hvernig líf okkar og sam-
félag væri nyti heilbrigðisþjónustu ekki
við. Hvers við færum á mis. Því þegar
barn heldur heyrninni og málinu eftir
endurteknar eyrnabólgur – þakkaðu heil-
brigðisstarfsmanni. Þegar fjölskyldu-
föður batnar af þunglyndi eða áfengis-
sýki – þakkaðu heilbrigðisstarfsmanni.
Þegar amma og afi halda sjóninni eða fá
hana aftur – þakkaðu heilbrigðisstarfs-
manni. Við hjálpum fólki og hjálpum
því að hjálpa sér. Við styðjum,
við styrkjum, við læknum. Við
framleiðum heilsu. Vegna okkar
skila einstaklingar þjóðarinnar
meiru til fjölskyldu og samfélags;
efnahagslega, félagslega og
menningar lega.
Slæmt er að blinda augað sér
ekki gæðin sem koma úr heil-
brigðiskerfinu. Verra er að blinda
augað sér ekki óveðursskýin
hrannast upp, rétt eins og fyrir
bankahrun. Blinda augað sér
ekki að fjöldi almennra lækna á
LSH er hættulega lágur eftir um
20% niðurskurð á einu ári. Blinda
augað sér ekki að læknar sækja
ekki um lausar stöður. Blinda
augað sér ekki að læknar fara nú
fyrr út til sérnáms og snúa ekki
heim að því loknu. Blinda augað sér ekki
að læknum fækkar og fækkar og fækkar …
Er blinda augað blint eða bara lokað?
Hvort heldur, þá virðist erfitt að lækna
það. En kannski þarf ekki lækna til þess að
lækna blinda augað – heldur einmitt það að
enginn læknir verði eftir.
Blinda augað
Heilbrigðis-
mál
Eyjólfur
Þorkelsson
formaður Félags
almennra lækna
SPOTTIÐ
Ráðherrar
geta ekki
beitt handafli
gegn ákvörð-
unum sem
teknar eru af
stjórnendum
háskóla.
F
yrir fáeinum vikum flutti Michael Porter, prófessor við
Harvard-háskóla, merkilegan fyrirlestur í Háskólabíói,
þar sem hann dró upp mynd af þeim gríðarlegu tæki-
færum sem gætu falizt í jarðvarmaauðlindum Íslands og
þeirri þekkingu á nýtingu þeirra, sem hefur byggzt upp
hér á landi, til að skapa arðvænlega, alþjóðlega atvinnustarfsemi.
Porter sagði við sama tækifæri að Íslendingar einblíndu í baksýnis-
spegilinn og hugsuðu og töluðu um hrunið og hverjum það væri að
kenna, í stað þess að horfa fram á við, leita að tækifærum landsins
og grípa þau.
Vissulega er mikilvægt að ljúka
uppgjörinu við bankahrunið. Þeir
sem brutu af sér í aðdraganda
þess eiga að sæta ábyrgð. Fyrir
framtíð Íslands er hins vegar
miklu mikilvægara að læra af
mistökunum sem voru gerð fyrir
hrun og gera breytingar sem
koma í veg fyrir að þau endurtaki
sig. Þannig skiptir hin víðtæka umbótaáætlun, sem þingmannanefnd
um viðbrögð við rannsóknarskýrslu Alþingis lagði fram, langtum
meira máli fyrir framtíðina en réttarhöldin fyrir Landsdómi, sem
kalla má afleiðingu starfs sömu nefndar. Þó er hætt við að athyglin
beinist fremur að réttarhöldunum á nýja árinu en hvernig gengur
að hrinda í framkvæmd breytingum í pólitík, stjórnsýslu og löggjöf
sem eiga að hindra að sagan endurtaki sig. Vonandi gleyma alþingis-
menn ekki fyrirheitunum sem þeir gáfu allir sem einn.
Á nýju ári skulum við endilega ekki láta bölmóðinn bera bjart-
sýnina ofurliði. Bankahrunið á Íslandi er ekki versta efnahagshrun
sem ríki hefur gengið í gegnum. Mörg hafa fengið stærri skell og
engu að síður náð sér á strik á ný. Mikill meirihluti Íslendinga býr
við lífskjör sem flestir jarðarbúar telja öfundsverð. Tækifærin eru
óteljandi til að auka á ný verðmætasköpun og hagvöxt, bæta lífs-
kjörin og búa til störf handa þeim sem hafa misst vinnuna eftir
hrun.
Við eigum að forðast minnimáttarkennd í samskiptum við
umheiminn og þvert á móti einsetja okkur að sýna að við höfum
lært af mistökunum og séum þjóð meðal þjóða.
Við eigum að taka alvarlega ábendingar manna eins og Michaels
Porter um að horfa fram á veg í stað þess að stara í baksýnis-
spegilinn. Þannig komum við auga á tækifærin og getum fært okkur
þau í nyt. Við eigum að sjálfsögðu að skoða þau með gagnrýnum
huga, en forðast að láta tortryggni og öfund í garð frumkvöðla og
athafnamanna ýta undir kyrrstöðu og aðgerðaleysi. Án þeirra mun
efnahagslífið nefnilega aldrei ná sæmilegum kröftum. Við getum
vel samfagnað þeim sem koma ár sinni vel fyrir borð þótt við látum
ekki blindast af sömu peningaglýjunni og villti mörgum sýn á upp-
gangsárum áratugarins.
Á áratugnum sem nú er senn liðinn hefur íslenzkt þjóðfélag
sveiflazt öfganna á milli. Á nýjum áratug tekst okkur vonandi að
finna skynsamlegri meðalveg.
Gleðilegt ár!
Árið 2011 getur orðið ár tækifæranna.
Bjartsýni
í stað bölmóðs
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
kg
27
SEK
3
5
7,5
Það er magnaður stígandi í þessari.
Rauðar kúlur með hala sem springa
út í þéttar silfraðar stjörnur, stígandi
ljósagangur sem endar síðan með
miklum hávaða og látum. Ein af
þeim betri.
2
Rugl ársins
Um áramót er til siðs að velja hitt
og þetta ársins. Nokkrir flokkar liggja
enn óbættir hjá garði. Einn er rugl-
ingur ársins. Þeim heiðri verður hér
deilt á milli þingkonunnar Vigdísar
Hauksdóttur, sem lagði fram
óþingtæka tillögu um þjóðar-
atkvæðagreiðslu um Evrópu-
sambandið og kenndi síðan
starfsfólki þingsins um, og
stjórnlagaþingmannsins
Péturs Gunnlaugsson-
ar, sem jós úr skálum
vandlætingar sinnar
yfir Kristínu Árna-
dóttur á blaða-
mannafundinum
um skýrslu rannsóknarnefndar en
fékk svo að vita að hann væri að tala
við Kristínu Ástgeirsdóttur. Hann stóð
samt við gagnrýnina.
Hreinskilni ársins
Hreinskilni ársins kom frá
Þór Sigfússyni, fyrrverandi
forstjóra Sjóvár. Ólíkt kok-
hraustum bræðrum sínum
úr viðskiptalífinu viður-
kenndi hann í fréttaviðtali
að óttast mjög niður-
stöður rannsóknar
sérstaks saksókn-
ara á málefnum
tryggingafélags-
ins, enda hefði
hann kvittað upp á samninga út og
suður án þess að lesa þá. Þeir voru
nefnilega margir svo hrikalega langir.
Orð ársins
Orð ársins gæti verið hestapest eða
öskuspá, en þau blikna hins vegar í
samanburði við hinn ótvíræða sigur-
vegara: Tussufínt. Á því orði hófst
tölvupóstur aðstoðarmanns mennta-
málaráðherra um upplýsingaleka til
blaðamanns, sem átti að
fara yfir götuna til aðstoðar-
manns fjármálaráðherra en
endaði óvart í Bandaríkj-
unum – hjá blaðamanni
með tengsl við Ísland.
stigur@frettabladid.is