Fréttablaðið - 31.12.2010, Page 32
32 31. desember 2010 FÖSTUDAGUR
Við erum komin með 21 þúsund
og þetta maraþonkaróki er í raun-
inni til að safna hinum 14 þúsund,“
segir Björk.
„Fólk getur komið og skráð sig í
Norræna húsinu. Við verðum með
karókívél og hljóðfæraleikara og
sjálfspilandi pípuorgel og ég vil
endilega að þeir Íslendingar sem
vilja halda auðlindunum sínum
og aðganginum að þeim komi og
syngi – noti röddina sem auðlind
og orkugjafa og tryggi að málefn-
ið verði ekki alltaf númer tuttugu
á listanum hjá ráðamönnum. Ég
hef mikla meðaumkun með ráða-
mönnum núna – þetta er ekkert
smá subb sem þeir þurfa að taka
til – en þetta má ekki ganga í gegn.
Það er enn hægt að stöðva þetta.“
Mjög svipað og hvernig bankarnir
voru rændir að innan
Snýst þetta um að það sé að koma
hérna erlent fyrirtæki sem ætlar
að nýta orkuauðlindirnar eða bara
að það sé einkaaðili yfir höfuð?
Skiptir máli hvort hann er íslensk-
ur eða útlenskur?
„Nei, mér finnst það ekki.
Íslensku einkaaðilarnir fóru nú
ekki mjög vel með landið. Helm-
ingurinn af því fólki sem ég hef
unnið með er útlendingar og þeir
eru heiðarlegasta fólk sem ég hef
kynnst. Þannig að það er ekki
málið, heldur að fá góða samn-
inga og að við fáum sjálf að taka
ákvörðun. Ef niðurstaðan úr þjóð-
aratkvæðagreiðslu yrði að við vild-
um einkavæðingu á góðum kjörum
þá mundi ég segja: Ókei, ég er ekki
sammála en þjóðin ákvað þetta að
minnsta kosti.
Þegar þið Eva Joly hélduð blaða-
mannafundinn saman þá talaði
hún um að það ætti hreinlega að
rannsaka þetta Magma-mál sem
sakamál. Ertu sammála því?
„Já, mér finnst það.“
Hver er glæpurinn?
„Ég er nú enginn peningasér-
fræðingur þótt þjóðin hafi öll
verið í hraðnámi í hagfræði und-
anfarin tvö, þrjú ár, en þetta er
mjög svipað og hvernig bankarnir
voru rændir að innan. Það þarf að
rannsaka þetta og ef það eru ekki
til lög um þetta þá þarf að búa þau
til. Árin 2003 til 2007 var venjan
að ef eitthvað var ekki bannað þá
bara gerðu menn það. Það gengur
náttúr lega ekki. Ef það er tækni-
lega ekki verið að brjóta nein lög þá
er það bara af því að það er verið
að fara út á svæði sem menn hafa
ekki farið á áður. Ef við viljum að
erlend fyrirtæki noti auðlindirnar
okkar þá þarf fyrst að búa til laga-
umhverfi sem er heilbrigt en ekki
að menn geti bara valsað um og
sjálfir samið lögin jafnóðum.
Við höfum komist að því að
lagalega séð er hægt að komast
út úr þessum samningum. Það
var bandarískt fyrirtæki sem
hafði áhuga á aðgangi að auðlind-
um Kanadamanna en heimamenn
voru mjög á móti því að útlending-
ar væru að vasast í þeirra auðlind-
um. Ross Beaty stóð meðal annars
upp og var á móti þessu. Honum
var bent á að hann væri nú bara að
hegða sér eins og Björk. Þá sagði
hann: God forbid og reddaði sér út
úr þessu með því að bæta við að
auðvitað ættu útlendingar að fá að
kaupa auðlindir.
Fyrir tveimur mánuðum
stöðvuðu kanadísk stjórnvöld
söluna á fyrirtækinu með þeim
rökum að hún væri ekki góð fyrir
kanadísku þjóðina. Fyrirtækið hót-
aði málaferlum en það hefur ekk-
ert gerst.“
Ég á mína auðlind sjálf
Margir hafa áhyggjur af því að við-
brögð stjórnvalda í Magma-málinu
hafi fælingarmátt á aðra erlenda
fjárfesta. Er það ekki hættulegt?
„Það er mjög fallegt sem nýi for-
stjóri Landsvirkjunar var að tala
um, að við ættum kannski ekki að
virkja eins mikið í framtíðinni og
við gerðum heldur hækka frekar
verðið á orkunni. Það myndi jafn-
vel skila meiri pening en virkjan-
ir. Þetta mun kannski fæla frá ein-
hverja útlendinga í þrjú til fimm ár
en síðan koma þeir aftur í heilbrigt
viðskiptaumhverfi til langs tíma.
Ef við höldum það út þá munum
við græða meiri pening.
Þetta snýst líka um sjálfsvirð-
ingu. Ef við erum alltaf að selja
okkur mjög billegt út af minni-
máttarkennd yfir því að fá annars
ekki að vera með í hinu alþjóðlega
viðskiptaumhverfi þá fer auðvit-
að allt í vaskinn. Ég sem tónlist-
armaður hef reynslu af þessu. Ef
Sykurmolarnir hefðu skrifað undir
fyrsta samninginn sem þeim var
boðinn hjá Warner, til rosalega
margra ára og á lágri prósentu,
þá væri ég ekki í þeirri stöðu sem
ég er í í dag. Ég á mína tónlist og
fæ að taka allar mínar ákvarðan-
ir listrænt séð. Ég á mína auðlind
sjálf.“
Fjárfestingar myndu flækja málin
Í lok árs 2008 setti Auður Capital
á laggirnar fjárfestingarsjóð fyrir
frumkvöðlastarfsemi og sprota-
fyrirtæki í samstarfi við Björk.
Sjóðurinn er kenndur við hana og
sjálf er Björk verndari sjóðsins.
Hún segist hitta stöllurnar í Auði
Capital reglulega og fá að vita
hvernig gengur.
„Það er gomma af fyrirtækj-
um sem hafa fengið úthlutað úr
sjóðnum,“ segir hún. Hins vegar
taki tíma fyrir sprotafyrirtæki að
vaxa og dafna. „Það er talað um
að það taki tíu ár fyrir þau frá því
að hugmyndin kviknar og þangað
til þau geta staðið á eigin fótum,“
útskýrir Björk. Sjálf lagði Björk
ekki peninga í sjóðinn, en er þó
síst á flæðiskeri stödd hvað fjár-
mál varðar.
Hefurðu velt því fyrir þér að nota
þína peninga til að fjárfesta hérna
heima?
„Mér fyndist það flækja málin of
mikið. Síðustu tvö ár er ég í raun-
inni búin að leggja helminginn af
mínum tíma í þessa baráttu fyrir
náttúruvernd og sprotastarfsemi.
Ég vildi frekar leggja það til mál-
anna. Ég er ekkert mjög klár í pen-
ingum og er klaufi með þá. Ég hef
meira sýnt lit með sjálfboðastarfi
í kringum tónlist og ef ég styð eitt-
hvað peningalega er það helst tón-
list. Ágóðinn af minni plötusölu á
Íslandi hefur til dæmis runnið til
Smekkleysu, sem er rekin í sjálf-
boðavinnu, og það hefur hjálpað
hljómsveitum. Maður er meira
að hlúa að tónlistarsprotum með
þessum hætti. Mér finnst það bera
meiri árangur.“
Ætlar aldrei í pólitík
Margir góðir vinir Bjarkar eru
starfandi með Besta flokknum,
sem kom, sá og sigraði í borgar-
stjórnarkosningunum síðastliðið
vor. Meðal þeirra má nefna Einar
Örn Benediktsson, Sjón og Jón
Gnarr. Sjálf er Björk farin að tala
á pólitískum nótum en hún segist
hins vegar ekki geta hugsað sér að
taka þátt í pólitík.
„Aldrei. Við Oddný höfum verið
í hláturskasti yfir öllum Power-
point-fundunum sem við höfum
haldið, enda er þetta ekki alveg
okkar sérsvið. Ég gæti aldrei gert
þetta. Án þess að ég hafi talað um
það við vini mína í Besta flokkn-
um þá get ég ímyndað mér að
fólki á þessum aldri sem er komið
með börn finnist eðlilegt að deila
ábyrgðinni og axla hluta hennar
sjálft – sitja ekki bara og kvarta
yfir því hvað strætókerfið og hitt
og þetta í borgarkerfinu er glatað
heldur taka bara stjórnina.“
Björk segir að fólk á þessum
aldri þyrsti í að deila reynslunni
sem það hefur aflað sér í lífinu.
„Ég hef í rauninni rekið sprota-
fyrirtæki núna í 20 ár og það sama
gildir til dæmis um Jón Gnarr og
Einar Örn [Benediktsson]. Þeir
vita hvernig á að reka fyrirtæki
sem gengur ekki út á völd og
gróða heldur að vera trúr sjálf-
um sér – og snýst í rauninni eins
lítið um pólitík og hægt er. Það er
dálítið fyndið að það gildi núna um
pólitíkina.“
Hið pólitíska landslag sé gjör-
breytt. „Eftir bankahrunið vildi
þjóðin fá fólk í stjórnunarstöð-
ur sem í raun vill ekki stjórna og
stendur meira fyrir almúgann.
Ég segi fyrir sjálfa mig að ég hef
engan áhuga á pólitískum ferli
og mér finnst ekkert ólíklegt að
það sama gildi um fólkið í Besta
flokknum. Þau eru ekki að plana
tuttugu ár í ráðherrastól og það er
einmitt þess vegna sem þau voru
kjörin. Þau vilja bara koma inn og
breyta hlutunum og fara svo aftur
út.“
Margir gagnrýna að miklum fjármunum sé varið í að reisa hér tónlistarhús á meðan verið sé að skera grunnstoðirnar inn að
beini. Hvað finnst þér um það?
„Mér finnst alveg rosalegt að það hafi ekki verið neitt hús hérna
byggt fyrir gott sánd. Ekki eitt einasta. Það er ógeðslega fyndið að
túra heiminn og koma svo hingað og það er ekki ein almennileg bygg-
ing – hún þarf ekki að vera stór eða neitt – en svo loksins þegar hún
kemur þá er hún með fjórum sölum. Það er alltaf annað hvort í ökkla
eða eyra hérna. Það er týpískt íslenskt. En það er samt of seint að
bakka út úr þessu. Það er sárt, en það er þá allavega kominn einn
salur.
Það er náttúrlega fáránlegt að þetta tónlistarhús sé jafnstórt og
tónlistarhúsið í Kaupmannahöfn, það hefði átt að vera fjórðungur.
En hvað eigum við að gera núna? Það er ódýrara að klára það en að
breyta því. Þannig að þetta er það sem Jón Gnarr mundi kalla „lose-
lose díll“.“
TÓNLISTARHÚSIÐ ALLT OF STÓRT
Íslendingar hafa orðið mjög varir við nærveru Bjarkar undanfarna mánuði.
Það býður upp á að spurt sér hversu mikið hún sé eiginlega hérlendis.
„Fólk sem túrar er dálítið eins og sjómenn. Ég er í rauninni þriðjung ársins
hér, þriðjung í New York og þriðjung alls staðar annars staðar,“ útskýrir
Björk, sem þó er með lögheimili í London. Þaðan rekur hún fyrirtækið utan
um tónlist sína.
„Munurinn er sá að þangað til ég fór af stað í þessi náttúrumál fór ég ekki
í nein viðtöl þegar ég var á Íslandi. Þá hélt fólk alltaf að ég væri að drekka
kampavín með Michael Jackson eða í einhverju Hello Magazine partíi. En þá
var ég bara í Melabúðinni.“
„ÞÁ VAR ÉG BARA Í MELABÚÐINNI“
FRAMHALD AF SÍÐU 30