Íslendingur - 03.01.1925, Side 1

XI. árgangur.
Akureyri, 3. janúar 1925.
1. tölubl.
Ritstjóri: Gunnl. Tr. Jónsson.
Talsíini 105.
Strandgata 29.
Bæjarstjórnar-
kosningarnar.
Á þriðjudaginn kemur, 6. janúar,
eiga Akureyrarbúar að kjósa 3 menn
í bæjarstjórn, er þar eiga að sitja
um sex ára tíma. Enn þá er ekki
fullvíst, um hve marga framboðs-
lista verður að velja, þar sem ekki
þarf að afhenda þá kjörstjórninni
fyr en tveim sólarhringum á undan
kosningu, en allar líkur eru íil, að
listarnir verði þrír, og eru þeir þeg-
ar komnir fram:
•'4-listi:
Böðvar Bjarkan lögmaður.
Sigtryggur Þorsteinsson verzlunarm.
'Kristján Karlsson bankaritari.
23-listi:
Halldór Friðjónsson ritstjóri.
Elísabet Eiríksdóttir kenslukona.
Aðólf Kristjánsson skipstjóri.
C-Iisti:
Ragnar Ólafsson konsúll.
Sig. Ein. Hlíðar dýralæknir.
Benedikt Steingrímsson skipstjóri.
Að A-listanum standa aðallega
samvinnumenn, eða réttara sagt það
brotið úr stjórnmálafélaginu »P j ó ð-
vörn«, sem ekki vildi gleypa viö
ritstj. Verkamannsins, hr. Halldóri
Friðjónssyni, sem bæjarfulltrúaefni
félagsins, þ. e. a. s. efstum á blaði.
I félaginu sitja sem kunnugt er
rauðustu bolshevikar og gætnir og
hægfara samvinnumenn hver við
annars hlið og var því ekki við öðru
að búast en snurða kæmi á eining-
ar-þráðinn strax og á reyndi. Ög
til þess að elcki hlytust af bein vand-
ræði, var það ráð tekið, að félagið
stilti ekki upp lista. Við síðustu
bæjarstjórnarkosningar hlaut listi
samvinnumanna 72 atkvæði. Að
fylgi þeirra hafi aukist að mun á
þeim tveimur árum, sem liðin eru
síðan, er lítt sennilegt. Annars er
listinn skipaður góðum mönnum.
Að B-Iistanum standa hinir róí-
tækari jafnaðarmenn og nokkrar
konur. Tókst H. F. ekki að fá
Verkamannafélagið, sem hann þó er
formaður í, til þess að fylkja sér
uni lista, er hann væri efstur á —
frekar en »Þjóðvörn«; — hvorugu
félaginu þótti hann sérlega fýsileg-
ur bæjarfulltrúi; aftur, er hann brá
sér á biðilsbuxunum til verkakvenna-
félagsins »Einingin«, fékk hann, eftir
að bæði hann og nánustu vinir
hans höfðu lagt sig alla fram til
þess að geðjast félagskonunum, ein-
hverja von um stuðning, gegn því,
að annað sætið á listanum væri
skipað konu úr félaginu, eða ein-
hverri þeirri, sem því væri geð-
felt. Og þess vegna er Elísabet Ei-
ríksdóttir þangað komin sem agn
fyrir kvenjDjóðina, því að vonlaust
er, að hún nái kosningu.
C-listinn er kominn fram, svo að
segja, að tilhlutun allra stétta þessa
bæjarfélags, því að þótt stjórnmála-
AKUREYRAR BIO
Laugardagskvöldið: Rauði prinsinn, í síðasta sinn.
Sunnudagskvöldið: Litla frúin í stóra húsinu, í
síðasta sinn.
Miðvikudagskvöldið: MARK ZOROS, 6 þátta kvikmynd.
Aðalhlutverkið leikur snillingurinn
Douglas Fairbanks.
Húsið opnað kl. 8. — Byrjað kl. 872.
félagið »Verðandi« hafi borið list-
ann fram og gengist fyrir því að
skorað var á þá Ragnar konsúl ÓI-
afsson og Sig. Ein. Hlíðar að gefa
kost á sér að nýju, þá skrifuðu
fjöldi utanTélagsmanna undir þær
áskoranir, því að mönnum var það
ljóst, .að þaö var til bæjarheilla að
fá þá aftur í bæjarstjórnina, hvað
s ro sem að stjórnmála-afstöðu þeirra
að öðru Ieyti leið — og þriðji mað-
ur listans er alþektur atorku- og
dugnaðarmaður og stétt sinni til
sóma. — Útgerðarmerm, iðnaðar-
menn, embættismenn, sjónienn,
verkamenn, kaupmenn og konur af
öllum stéttum standa að C-listan-
um. Hann er því sannnefndur
»borgaraIisti«. — Hinir list-
arnir hafa engu slíku fylgi að fagna;
þeir eru í raun réttri klíku-Iistar,
framkomnir ti! þess að þjóna lund
eða metnaði einstaklinga. •
Velferð þessa bæjarfélags er undir
því komin, að nieiri hluti bæjar-
stjórnarinnar sé jafnan skipaður nýt-
um og starfhæfum mönnum. Eins
og einstaklingurinn, sem þarf að
fá sér ráðsmann, mundi velja þann
umsækjandann, er reyndastur væri
að dugnaði og þekkingu á því starfs-
sviði, sem um væri að ræða, eins
er bæjarbúum það nauðsynlegt, að
velja eflir sama mælikvarða þá menn,
er þeir gera að forráðamönnum bæj-
arfélagsins, og sízt ætíi jjeim mönn-
um að veia falin þau forráð, sem
vilja geia bæjarbúið að tilraunastöð
fyrir hugsjónir og kenningar erlendra
byltingamanna. — Þeir Ragnar og
Hiíðar eru þaulreyndir bæjarfulltrú-
ar og að góðu einu — hafa báðir
staðið vel í stöðu sinni og
yrði bænum til tjóns að missa þá
þaðan.
Fjármál Akureyrarkaupstaðar eru
líklega í betra ásigkomulagi en
nokkurs annars kaupstaðar á land-
inu og útsvarsbyrði gjaldendanna
léttust; ber þetta órækan vott um
góða fjármálastjórn. Nú er það vit-
anlegt, að R. Ó. hefir verið mikils
ráðandi joar um. Og í hvert sinn,
sem bærinn þurfti að taka lán til
einhverra framkvæmdanna, þá var
það Ragnar, sem sendur var út af
örkinni í því augnamiði. Minni-
stæðast mun mönnum rafveiíulánið,
sem honuni tókst að útvega í Kaup-
mannahöfn á mestu peningakreppu-
tímunum og það með betri kjörum
en bankarnir íslenzku og sjálft ís-
lenzka ríkið gátu náð fyrir lántökur
sínar um líkt leyti. Mundi hr. Hall-
dór Friðjónsson geta gert slíkt hið
sarna? Mundi hann geta bætt bæj-
arstjórninni þ$ð fjármálavit, sem
henni hyrfi við burttor R. Ó. það-
an? Bæjarbúar þekkja báða menn-
ina. Atkvæðin á þriðjudaginn eru
svörin!
Kjósendur! Konur og menn!
Hafið það efst í huga, hvað bæn-
um ykkar er fyrir beztu, — velferð
hans er velferð ykkar og á að vera
þyngst á metunum, — en hennar
gætið þið bezt með því að kjósa
C-Iistann.
Marðar-eðlið.
Það eru greinileg andleg ættar-
mót með Halldóri Friðjónssyni ritstj.
Verkamannsins og Merði heitnum
Valgarðssyni; — jafnvel virðist róg-
burðareðlið enn jaá ríkara hjá Hall-
dóri. Einna greinilegast kemur þetta
eðli mannsihs íram við kosningar,
því að þá er það segin saga, að
aðalvopnin, sem hann notar í þeim
baráttum, eru rógur og níð um and-
stæðingana. Þeim gerðar upp get-
sakir af verstu tegund til þess að
gera þá tortryggilega í augum kjós-
endanna og svívirðingar- og níð-
yrðunum hrúgað svo þétt saman,
að tæplega sést lína, sem ekki
hefir eitt eða fleiri að geyma. — En
Akureyratkjósendur liafa ekki litið
þessi vopn hans velþóknunaraug-
utn lringað til og gera það líklega
seint.
Nú eru bæjarstjórnarkosningar
fyrir dyrum og H. F. er farinn að
þjóna eðli sínu. Er það aðallega
Ragnar Ólafsson, sem rógburðar-
vopnunum er beittur. Raunar er
það engin nýlunda, en að þessu
sinni eru vopnin brýnd vel og eiga
að duga. Þau eiga að fella R. Ó.
við kosningarnar.
Aðalvopnið er lygasaga um, að
R. Ó. vilji gefa erlendu verzlunar-
féiagi eina af verðmestu lóðum bæj-
arins og -»óskorðuð strandre'ttindi
fram af þessari gjafaspildu.«
Tilefnið til þessarar sögu er að rekja
til »uppfyllingarmálsins«, er það var
fyrir bæjarstjórninni, og var satt og
rétt skýrt frá því í síðasta blaði.
R. Ó. benti aðeins á það í bæjar-
stjórninni, að óráð væri að ráðast
í uppfyllingargerð fram af lóð, sem
bærinn ætti ekki; yrði bærinn fyrst
að tryggja sér lóðina, því að ann-
ars gætu eftirköstin orðið bænum
dýr. — Nú er hvenær sem er hægt
skjallega að sanna, að Hinar sam.
ísl. verzlanir eiga norðurhluta þeirr-
ar landspildu, sem uppfyllingin átti
að koma fram undan, og þarf ekki
lengra en inn á skrifstofu bæjarfó-
geta til þess að fá fulivissuna, en
hana er að finna í veðmálabókum
Eyjafjarðarsýslu og Akureyrarkaup-
staðar. Þar sést, að er Daníelssen
á Skipalóni seldi Gránufélaginu Odd-
eyrina, eru suðurtakmörkin rétt norð-
ur af sem Brauns-verzlun er nú.
Og í solusamningnum er ótvfrætt
fram tekið, að eigninni fylgi strand-
og fjöruréttindi. Þó áskilur Daní-
elssen sér nokkurn hluta af hval-
reka, strandreka og kolkrabbareka
meðan hann sé við líði. Nú mæla
lög svo fyrir, að landeigendur eigi
60 faðma í sjó fram, er reiknist frá
stórstreymis-fjöruborði. Getur því
engirin vafi leikið á réttindum Hinna
sameinuðu verzlana í þessum efn-
um og að ritstj. Vm. hefir farið með
helber ósannindi, og það að öllum
líkiridum vísvitandi, frekar en af
heimsku. Hvað hinu aftur á móti
viðvíkur að R. Ó. hafi fyrir nokkru
sagt á bæjarstjórnarfundi, að þegar
hann hafi verið verzlunarstjóri fyrir
Gránufélagið, þá hafi félagið átt í
sjávarmál. R. Ó. segist hafa sagt,
að félagið hafi átt öll fjöruréttindi
og ekkert farið frekar út'í þá sálma,
og er það fyllilega í samræmi við
sölusamninginn. En eðli sínu trúr
leggur ritstj. Vm. R. Ó. orð í munn,
sem hann hefir aldrei talað, til þess
að skapa sér höggstað á honum.
F>á dregur ritstj. Vm. Landsverzl-
un og olíusamninginn inn í kosn-
ingaskraf sitt og segir, að andstaða
R. Ó. gegn samningnum hafi stjórn-
ast af velvild til erlendra hagsmuna
og klykkir svo út með þessum
orðum:
»Síðasta þing dæmdi R. Ó. og
aðra íjandmenn Landsverzlunar ang-
urgapa, með javí að taka ekkert til-
lit til ærsla þeirra, og hefir Alþingi
fslendinga þó líklega aldrei fyr verið
jafnilla skipað þjóðræknum mönn-
um, og íslenzkt auðvald hafði þar
undirtökin, svo hœgt hefði verið að
fremja óhæfuverk að vilja þeirra, er
verstir eru«.
Nú er það kunnugt, að þingmenn
tóku svo mikið tillit til þessara
»angurgapa« í steinolíumálinu, að
þeir féllust algerlega á skoðanlr
þeirra og gengu ekki fyr af þingi
en stjórnin hafði gefið loforð um,
að segja einokunarsamningnum upp,
og það loforð hefir hún nú efnt.
Eru hér því enn ein ósannindin,
sem H. F. verður að kyngja.
Marðar-eðlið leynir sér ekki.
En verður það sigursælt?
C-l isti n n
hefir opnað kosningaskrifstofu í
norðurenda Samkomuhússins niðri.
Talsími 153.