Íslendingur - 30.01.1925, Blaðsíða 2

2
ÍSLENDINOUR
hafa fynriiggjandi:
Rúgmjöl
Hveiti
Baunir
Hænsabygg
Maísmjöl
Haframjöl
Kaffi
Kaffibætir
Sykur
Sveskj u r
Rúsínur
Apricósur þurk.
Epli þurkuð
Gerduft “
Kartöflumjöl
Kartöfiur
Laukur
Mjólk.
t-
lavíð KetilssoR
verzlunarmaður.
Fæddur 2. ág. 1846. — Dáinn 29. jan. 1925.
|!hvorttveggja er tilhæfulaust; fram-
fý!j koma þingmannsins var hin sköru-|
legasta og ræður hans glöggar, á-|
hrifamiklar og fræðandi. Hafa jafn-fp
vel ymsir andstæðingar þingmanns-1;
ins lokið lofsorði á framkomu hans.',
En af ódrengilegum andstæðing sem
E. F. er ekki annars en níðrógs að
vænta. Pá er árás E. F. á fundar-
stjórann, Steingrím bæjarfógeta Jóns-
son, engu síður fyrirlitleg, og sýnir
einsdæma óskammfeilni. Fundar-
stjóra er m. a. brígslað um hlut-
drægni í fundarstjórn og hún á að
liggja í því, að hafa ekki viijað
leyfa tillögumanni að tillögu um
hækkun tekju- og eignaskatts að
tala nema í 5 núnútur, þar sem á-
Árla í gærmorgun lézt hér í bæn-
um Davíð Ketilsson verzlunarmað-
ur eftir 6 daga legu í lungnabólgu.
Davíð var fæddur á Litla-Eyrar-
landi í Kaupangssveit 2. ágúst 1846
og voru foreldrar hans Ketill Sig-
urðsson og kona hans Sigríður
Jakobsdóttir, er þar bjuggu. Ungui'|»
fluttist Davíð með foreidrum sínum;'!
fram >' Saurbæjarhrepp og bjuggu^ kveðíö "hefðr veriö’T'fundarbýrjun,
þau þar all-lengi, lengst af í Mikla-^ að tillögumenn mættu talaflSmín-
■ Tútur, og þetta hafi fundarstjóri gert
af- því, að það hefði getað verið
»móðgun við drykkjubróðurinn í
garði, og þar byrjaði Davíð búskap
rúmlega tvítugur. Kvæntist hann
um það leyti Margrétu Hallgríms-
dóttur frá Hálsi í Saurbæjarhreppi;
eignuðust þau mörg börn og kom-
ust 4 af þeim til fullorðinsára:
Porvaldur kaupmaður og bankastjóri
hér á Akureyri, látinn fyrir um 20
árum, Hallgrímur verzlunarstjóri hér
á Akureyri, Jón verzlunarstjóri á
Krossanesi, að rödd kæmi tii þings-
ins í þessa átt«. Um Iiina svívirði-
legu aðdróttun, sem liggur í þess-
um tilviínuðu orðum, er óþarfi að
fjölyrða; hún dæmir sig sjálf og
höfund hennar og hlutdrægnisáburð-
urinn er með öllu rakalaus. Tillögu-
Fáskrúðsfirði og fiú Jakobína maðurinn, sein E. F. segir frá, var
kona Olafs Gíslasonai veizluuai- jiann sjájfur. Hann hafði beðið um
stjóra á Norðfirði. — Frá Míkla-
garði flutti Davíð að Flrísum og bjó
þar til vorsins 1894, að hann brá
búi. Fór hann þá til Magnúsar
kaupmanns á Grund og starfaði við
verzlun hans næstu 3 árin. — Lengst
af rneðan Davíð fékst við búskap
var hann í hreppsnefnd Saurbæjar-
hrepps og Iengi oddviti hennar.
NokVru fyrir aldamótin fluttist
Davíð til Akureyrar og fékst eftir
það einvörðungu að heita mátti við
verzlunarstörf; fyrst pöntunarstjóri
við Pöntunarfél. Eyfirðinga (næstur
á undan bróðursyni sínum, Hallgr.
heitnum Kristinssyni), þá við verzl-
un sonar síns, Porvaldar, og tók
við henni að honum látnum og nú
14 síðustu árin í þjónustuHöepfners-
verzlunar, sem sonur hans, Hall-
grímur, veitir forstöðu.
Davíð heitinn var mætur maður;
skyldurækinn, tryggur og vinfastur
og hið mesta <prúðmenni í allrj
framgöngu. Munu þeir, sem nokk-
ur kynni höfðu af honum, lengi
minnast hans með hlýhug og virð-
ingu.
0">
Uppog niður.
Ohróður Erlings.
Erlingur Friðjónsson kaupfélags-
stjóri ritar um þingmálafund kaup-
staðarins í síðasta Verkam.; —
greinin er næstum 3 dálkar og
naumast eitt orð satt í henni, en
ósvífnin veður þar uppi í annarj
hvorri iínu. — Þingmanninum ber
hann það á brýn, að hafa verið
undir áhrifum víns og að ræður
hans hafi verið »ölæðisvaðall«. Nú
yita það allir, sem fundinn sátu, að
undir á þingmálafundinum í öllum
þeim málum, sem flokksmál geta
talist. Pessu una sumir þeirra illa
og reyna að svala gremju sinni með
því að narta í þingmanninn, og er
það aðallega ivent, sem þeir finna
honum til foráttu: Að hann hafi tal-
að ofmikið á fundinum og eicki
sýnt andstæðíngum sínum tilhlýði-
lega kurteisi í svarræðum sínum.
Fyrv. þingmaður kjördæmisins var
slík fyrirmynd að orðprýði, að það
er von, að dáendum hans sárni, ef
orð fellur af vörum núverandi þing-
manns, sem ekki standast strang-
asía siðgæðispróf. Og að hann tali
oftar en aðrir menn á fundi, þar sem
hann er aðalskotspónn andstæð-
inganna, er ósæmandi að þeirra dómi.
Hræsnin ríður ekki við einteyming.
Ekki hann.
Sveinn Bjarnason hefir beðið ísl.
að geta þess, að hann hafi aðeins
flutt 9 ræður á þingmálafundinum
og borið fram 4 fillögur, og sé því
ekki maðurinn, sem ísl. segir frá að
haldið hafi þar 18 ræður og borið
fram 7 tillögur.
••
orðið, er til umræðu var á dag-
skránni »verðtoIlur og innflutnings-
höft«, og fengið það. En. í stað
þess að tala um þau mál, snerist
ræða hans mestmegnis um skatía-
mál. Fundarstjóri lofaði honum
samí að tala hinn ákveðna tíma, 5
mínútur, en er sá timi var uppi,
benti hann honum á það, en E. F.
þóttist þá ekki hafa lokið máli sínu
og kvaðst hafa tillögu fram að bera,
en rétt áður hafði samflokksmaður
hans, Steinþór Guðmundsson, borið
tram tillögur og notað tillögumanns-
réttinn, 15 mínútur, fyrir ræðu sína.
Nú var tillaga Erlings þess efnis,
að skora á þingið að hækka tekju-
og eignaskattinn og þar af leiðandi
óskyld því máli, er til umræðu var.
Benti fundarstjóri honum á þetta og
kvaðst ekki geta borið tillöguna
upp undir þessum lið dagskrárinn-
ar; hún yrði að koma undir síð-
asta lið hennar: ö n n u r m á 1,
því skattamálin voru ekki á dagskrá
sem sérstakt mál. Varð E. F. af
þessu úfinn og vondur og hafði í
hótunum við fundarstjóra. Hér er
sagan rétt sögð. Ef Erlingur Frið-
iónsson er svo heimskur, að hann
getur ekki gert greinarmun á skatta-
málum og tollmálum, þá er kominn
tími fyrir hann, að hætta að hafa af-
skifti af landsmálum. En af því,
sem hér hefir verið sagt, hlýtur hver
heilvita maður að sjá, að fundar-
stjóri hefir breytt í alla staði rétti-
lega, en Erlingur hagað sér sem
flón. — Og ekki bætir hann fyrir
sér með mannskemdarskrifum sín-
um í Verkamanninum.
Ekki ánægðir.
Andstæðingar þingmannsins urðu
ittollsmálií).
Vottorð og andsvar.
Dagur í gær lýsir þingmann kaup-
staðarins, Björn Líndal, opinberan
ósannindamann að þeim ummælum
á þingmálafundinum, að Jónas Jóns-
son 5. landskjörinn þingmaður hafi
verið á móti kjöttollssanmingnum,
er gerður var við Norðmenn á síð-
asta þingi, og færir þeirri yfirlýsingu
sinni til sfuðnings svolátandi vottorð:
Að gefnu tilefni lýsum við undirritaðir
yfir því, að framkonia 5. landskjörins þing-
manns, Jónasar Jónssonar, í kettollsmáliuu
á Aiþingi 1924 stefndi öll að því, að sainn-
ingar næðust við Norðmenn til sem mestra
hagsmuna fyrir íslenzka ketframleiðendur
í samræmi við þá niðurstöðu, sem fékst
að lokurn.
P. t. Aktueyri 28. jan. 1924.*)
Halldór Stefánsson Ing. Bjatnason
1. þm. N.-M. þingm. S.-Þing.
Einar Arnason Bernli. Stefánsson
1. þm. Eyf. 2. þm. Eyf.
Sigurður Jónsson
2 iandsk. þm.
Ritstjóri ísl. náði í morgun tali af
Birni Líndal í síma og las upp fyrir
honum ummæli Dags og vottorðið
og baðst uinsagnar lians um málið.
Hafði þingmaðurinn þetta að segja:
„fónas fónsson og tveiraðr-
ir af þingmönnum Framsókn-
arflokksins greiddu nt-
kvæði á móti samningnum
eins oghann láfyrir þinginu.
Að sú framkoma hafi stefnt »ti/
hagsmuna fyrir íslenzka kjötfram-
leiðendur« lœt eg dómgrf ind nianna
um. Sannanir fyrir því, að Jónas
Jónsson hafi greitt atkvœði á þá
leið, seni eg hefi sagt, mun eg geta
fært áður langt uni líður.a
ísl. leggur fullan trúnað á orð
þingmannsins og þegar vottorð
þeirra Framsóknarflokksþingmanna
er atnugað, sést af hinu loðna orða-
lagi þess, að þar er ekki »hreint
mjöl í pokahorninu® — enda munu
tveir af vottorðsgefendunum hafa
verið tvímenningarnir, sem Jónasi
fylgdu við atkvæðagreiðsluna.
Sem kunnugt er fór kjöttollsmál-
ið fram fyrir lokuðum dyrum í þing-
inu, og átti að vera leyní, sem þar
gerðist, minsta kosti fyrst í stað.
•) í Degi stendur 1924, sem vilanlega er
prentvilla,
En ekki höfðu samningarnir fyr
verið samþyktir en nokkrir Fram-
sóknarmenn ruddust í símann til
þess að sfma fregnirnar út um land
og varð forseti sameinaðs þings að
kallatil íundaraðnýjutil þessaðbinda
þingmenn þagnarheiti. En ekki liðu
margar vikurnar, þar til Tímaritstjór-
arnir voru farnir að segja frá ýmsu,
sem gerst hafði og nota það sem
árásarefni á vissa þingmenn. Á
þetta hefir Björn Líndal áður drep-
ið, enda á allra vitorði.
Að öllu athuguðu mun það litl-
uin efa bundið, að ritstj. Dags hafi
lýst þingmann Akureyrar opinberan
ósannindámann að ósekju, og að
hann verði látinn sæta ábyrgð
orða sjnna.
<§;<§> .
Leikhúsið.
. DÓMAR.
Leikfélag Akureyrar hefir nú leikið
Dóma Andrésar Pormars í tvígang fyrir
fullu húsi og má búast við, að sama
aðsókn haldist mörgum sinnum enn,
og er það að mak'egieikum, þegar
á alt er litið.
Saga leiksiris. hefir áður verið sögð
hér i blaðinu all ítarlega, svo þar er
engu við að bæta, og nú er reynsla
fengin fyrir því, að leikurinn fej- ágæt-
lega á leiksviði, svo að líklega enginn
íslenzkur sjónleikur að Fjalla-Eyvindi
undanskildum uýtur sín þar betur. Og
þó að efni leiksins sé alt amiað en
geðfeit og a'darbragurinn, sem þar er
sýndur, allur annar en nú, þá voru til-
þtif orða og athafna svo víðtæk og
máttug, að þau diógu hugi áhorfend-
anna óskifta inn i þann heim, sem
þar er brugðið upp fyrir manni.
Og leikendurnir fara ve! með liiut-
verlc sín yfirleitt, sumir jafnvel afburða-
vel. Má þar séistaklega nefna leik frú
Póru Havsieen, sem leikur Regínu, þá
dóftur þeirra Núpshjónsnna, sem er
olnbogabarn Iifshamingjunnar. Leikur
hennar er bygður á glöggum skilningi
á hluíverkinu og fataðist hvergi. Hin
systirin — Erla — er og prýðisvel leikin
af frú Svöfu Jónsdóttur; það eina sem
að henni má finna er henni ósjálírátt
— persóna hennar sýnir glæsilegan
kvenmanu fullþroska, en ekki ungmey
rúmlega tvítuga. — Núpshjónin leika
þau Sigtryggur þorsteinsson og frú
póra Hallgrímsdóttir og sóma sér vel
i þeim hlutverkúm og frú Álíheiður
Einarsdóttir er ágæt sem Agla fóstra
Regínu.
Haraldur Björnsson leikur Póróif
Loftson, unnusta Regínu. Eftir öllu
að dæma á hann að vera karltnenni,
en Haraldur er nú ekki í því mótinu
steyptur og nær því leikur hans, sem
annars er góður, ekki hinu áskylda
marki höfundarins. Haraldur hefði
tvímælalaust átt langtuin betur heima
í hlutverki Ólafs Sigut össonar; hann
heíir alla þá leikhæfileika til að bera,
sem það hlutverk útheimtir, þar sem
aftur á inóti Gísli R. Magnússon, sem
hlutverkið hefir með höridum, er þar að-
eins sænúlegur; — illa leikur Gísli aldrei,
en honum er ekki eins létt um að sýna skaj>
breytingar og Haraldi, eti einmitt lilut-
verk Ólafs Sigurðssotiar útheimtir mest-
Mtinið eftir því,
að Suðusúkkulaði, Ávaxtarnauk, Per-
ur (niðursoðnar), Síld, Sardínur og
margskonar Krydd fæst í
verzl. Geysir.