Íslendingur - 06.02.1925, Blaðsíða 2

2
ISI.ENDINGUR
Rúgmjöl
Hveiti
Baunir
Hænsabygg
Maísmjöl
Haframjöl
hafa fyririiggjandi:
Kaffi
Kaffibætir
Sykur
Sveskjur
Rúsínur
Apricósur þurk.
Epli þurkuð
Gerduft
Kartöflumjöl
Kartöflur
Laukur
Mjólk.

OFFICIAL JgRMIT NO. II
f’ENNSYLVANíA GRADE CRUDE OIL ASSN.
WAVERLY heimsfrægu Cylinder- og ;Smurnings-
olíur ættu allir útgerðarmenn að nota framvegis.
Æskilegt að fá pantanir sem fyrst.
BRÆÐURNIR ESPHOLIN.
Fátækranefnd: Bæjarstjóri, Halldór
Friðjónsson, Steingr. Jónsson, Sveinn
Sigurjónsson, Hallgr. Jónsson-.
Húseignanefnd: Bæjarstjóri, Sveinn
Sigurjónsson, Kristján Arnason.
Brunamálanefnd: Bæjarstjóri, slökkvi-
liðssljóri, Ód<ar Sigurgeirsson. Ingimar
Eydal, Steingrímur Jónsson.
Ellistyrkarsfóðsnefnd: Bæjarstjóri,
Sveinn Sigurjónsson, Halldór Frið-
jónsson.
Sundnefnd: Bæjarstjóri, Óskar Sig-
urgeirsson, Sig. Ein. Hlíðar.
* Caroline Rest« nefnd: Sig. Ein.
Hlíðar, Porsteinn Porsteinsson, Due
Benediktsson.
Verðlagsskrárnefnd: Erlingur Frið-
jónsson með bæjarstjóra og sóknar-
presti, sem báðir eru sjálfkjörnir.
Heilbrigðisnefnd: Erlingur Friðjóns-
son með bæjaríógeta og héraðslækni,
sem báðir eru sjálfkjörnir.
Sótivarnarnefnd: Sig. Ein. Hlíðar
með bæjarfógeta og héracslækni.
Spitalanefnd: Ragnar Ólafsson.
Kjörstjórn: Bæjarstjóri, Ingimar
Eydal, Steingrímur Jónsson.
Kjörskárnefnd: Bæjarstjóri, Ingimar
Eydal, Hallgrímur Iónsson,
Bókasafnsnefnd: Guðm. G. Bárð-
arson.
Nefndirnar flestar kosnar með 6 atkv.
3 bæjarfulltrúar (Erlingur, Halldór og
Hallgrímur) greiddu ekkí aíkvæði, einn
(Ingimar Eydal) skilaði venjulegast
auðum seðli og fjarverandi var Sig.
Ein. Hliðar.
OO
Bókagerð og ótgáfa
á Akureyri.
N.l. ár hafa þau gleðitíðindi gerst,
að lifsmark hefir sést á bókaútgáfu í
höfuðstað Norðurlands. Hulda reið á
vaðið með Myndirnar sínar og Kristín
Sigfússdóttir kom á eftir. Þesssr and-
legu hannyrðakonur fara vel o;> sóma-
samlega í söðlinum, enda ríður hvor-
ug »leiruna« á Pegasus. — Sr. Jakob
Kristinsson rekur þessa lest með Skap-
gerðarlist sinni, orðfár en orðhagur
og orðheppinn rithöfundur. Síðastur
kemur Margeir Jónssön með bæjanafna-
skýringar úr Húnavatns- og Skagafjarð-
arsýslum — sælgæfi sinnar tegundar.
Pessir höfundar ríða allir í litklæðum.
Á öðru leiti hillir undir mann á
hesti litföróttum: Jónas nokkur Jónsson,
kunnan fyrir misendis bl3Öagreinar.
Parna hefir hann í þverpokanum Ný
gkólaljóð, sem hann hefir valið úr
kvæðabókum skálda vorra. Kennir
margra skáldskapargrasa í kverinu, svo
sem vænta má, því að maðurinn er
óheimskur, og úr miklu er að velja,
þegar frá mörgum skáldum er tekið í
litla bók.
Pó hefir valið mistekist að ýmsu
leyti. Pað tel eg fyist, að allmikið er
tekið eftir skáld, sem ekki yrkja við
barna hæfi eða unglinga. Svo er um
Bjarna antmann, Bólu Hjálmár, Grím
á Bessastöðum, Stephan G. og Einar
Benediktsson. Proskaðri hluti fulloið-
ir.na manna hefir fult í fangi með að
skilja þessi skáld, en barnameðfæri
eru þau ekki. J. J. hefir limlest skáld-
in, bryljað þiu í spað í þessa barna-
skólasúpu sína og veit eg engin dæmi til
slíkrar meðferðar. Annað rnál er það,
þó vísur og kvæðabrot séu tekin og
sett í ritgerðir, sem skráðar eru til
þess, að skýra skáldskap manna. Pau
dæmi era algeng. J. J. geiir þá grein
fyrir þessu, að hann sé með því að
koma skólalýönum á bragðið, vekja
lystina. En því gengur hann þá fram
hjá fjölda skáida, sem yrkir betur við
barna og unglingahæfi en gömlu skáld-
in og jafnvel að listfengi sem þau
gcrðu ? Pessum skáldum steppir J. J.
algerlega úr skólaljóðasafninu: Páli
Ólafssyni, Guðm. Guðmundssyni, Sig-
urði Sigurðssyni, Pál; Jónssyni, öllum
kvenskálduni, ölluni alþýðuskáldum
(að St. G. St. ogBólu-Hj, undanskild-
um.) Maðurinn sem dillar tungubrodd-
inum við alþýðuna, svo sem Tíminn
ber vott um, sjálfur alþýðumaðurinn,
gengur svona í þessari bók fram hjá
sinni stétt! Ekki svo að skilja, að
nokkurru skáldi þurfi að vera eftirsjá
að því, þó þau sleppi við limlesting-
ar. Engum sem yrkir, mundi vera
kært, að vita tætlu af sér handvolkaða
á skólabekk, eða þar á borð borna
af sér smábita úr læri, lunga, lifur,
nýra, hjarta, kjúku eða tá, eyrnasnepil,
neíbrodd eða tungurót, Pó að margra
skáldskapargrasa kenni í kveri þessu,
eru þar meingallaðar vísur innan um
og jafnvel léleg kvæði.
Pessi umyrði skal eg nú rökstyðja.
Ein vísa í kverinu er um Bólu-
Hjálmar eftir Einar Hjörleifsson. Hún
er á þessa leið:
»Pví orð hans er þungt eins og
græðisgnýr
er gengur að ofsa veður,
er himininn yfir hamförum býr,
en hafaldan innganginn kveður.
Aldrei það hrín eins og heimskingjans
mál;
þess hljómur er traustur og slyrkur;
og það læsir sig gegnum líf og sál
eins og Ijósið í gegnum myrku'-.*
Vísan smellur vel í hl stunum í
fyrsta kasti. En við aíhugun koma
gallarnir í Ijós. Engin vísa er góð,
sem endurkveður sjálfa sig — nerna
svo sé, að endurlekningin sé til áhersiu
eða rfmskrauts og er þá endurtekning-
in oftast í vísulok. T. d. skal ig
benda á niðurlag í Niðaróði eftir H. H.
_ — »hvort fer um urðargrjót eða
hellur,
að er.ding fer það í djúpa hafið
— í !iafið.«
í iilfærðri vísu E. H. eru niargar
endurtekningar, en ekki af góðii teg-
und. Fjórða vísuorð er endurtekning
þriggja fyrstu ijóðlína, því að iringang-
urinn, sem hafaldan kveður, er vissu-
lega sama sem græðisgnýr, þegar
gengur að ofsaveður. Og allir vita,
að þ á býr himininn, þ. e. loftið, yfir
hamförum. Nærri má geta, að það
mál, sem er þungt eins og græðisgnýr,
hljómar ekki eins og mál heimskingja.
»Pess hljómur er traustur og styrkur«
— sú ljóðlína er áður sögð með orð-
unum: »mál hans var þungt eins og
græðisgnýr*. Hún er bláber upp-
fylling. »Og það læsir sig gegnum
líf og sál, e!ns og ljósið í gegnum
myrkur* er ekki vel sagt. Smýgur
gegn um merg og bein er miklu betra
orðatiltæki og algengara. »Hvert stynj-
andi næturhljóð nístir mig í gegn«
segir H. H. Gengur í gegnum mig,
segja menn, en ekki hitt, að eitthvað
læsi sig gegnum iif og sál, svo sem
nærri má geta, því að enginn veit
hvort líf og sál er tvent eða ekki.
Þrjár fyrstu Ijóðlínur þessa erindis
eru vel kveðnar, en fimm vísuorðin
þar á eftir vankantasmíð. Og þetta
tekur J. J. í úrvalið!
Hafi J. J. viljað I o f a Bólu-Hi. með
kvæði, þá var þess kostur. Mattfiías
hefir kveðið um hann einkenn'legt og
goít kvæði. Og índriði á Fjalli snild-
arlegt Ijóðmæli. Ef J. J. hef r ekki
vitað urrt það, þá er það hans skuld,
því að hann fréttir það, sem þó er í
meira lágmæli, en Ijóðagerð Pingey-
inga — þ. e. a. s. aumasta og leiðin-
legasta baðstofuhjal í fjarlægustu sveit-
um. Svo smáriðna nót hefir forvitni
þessa rithöfunda til fyrirdráttar síns,
þegar hann fiskar í gruggugu vatui.
J. J. hefir tekið »Börnin í Hvanitn-
kntic eftir Matthías. Bogi tók það í
Sýnisbók sína um árið, et c-g rr.an
rétt. Pað er samt lítilsháttar kvæði í
samanburði við ýms kvæði M. J.
»Dauðinn er lækur en lífið er strá.c
Pelta er uppistaða kvæðisins. Skáldið
mik!a frá Nasaret líkti llfinu við vatn
og endurfæðingunni við þvott úr vatni.
Og spámennirnir, sem voru stórskáld,
gerðu slíkt hið sama. Lækur, sem er
gerður af hreinurn uppsprettum er ó-
heppilegt tákn dauðans, þrátt fynr það,
þó að gott skáld tvístígi á lækjarbakk-
anum með snjöllum orðum. Fratnh.
6uðm. Friðjónsson.
CC
Símskeyti.
(Frá Fréttastofu (slands.)
Rvík 3. febr.
Útlend:
Stórpólitiskur samningur nýgerð-
ur milli Rússa og Japana. Japanar
fá forréttindi til að hagnýta olíu-
lindir á eyjunni Shachalin og kola-
námur í Síberíu. ,Er þetta talinn
fyrirboði nánara sambands tnilU
þessara þjóða og ef til vill einnig
Kínverja. Bandartkjamenn og Bretar
eru áhyggjufullir út af þessu.
Hjalmar Branting, stjórnarformað-
Jaijðarför
Davíðs Ketilssonar fer fraiti
niánudaginn 9. þ. m. frá heimili
hans, Hafnarstræti 20, og hefst
með húskveðju kl. 1 e. h.
Aðstandendurnir.
ur Svíþjóðar, er farinn frá völdum
uni stundarsakir vegna heilsubilun-
ar. Sandler verzlunarmálaráðherra
er settnr forsætisráðherra fyrst um
sinn.
Bretakonungur gerir Asquith, for-
ingja frjálslynda flokksins, að »jarli
af Oxford« fyrir störf hans í þágu
ríkisins. Mælist hvívetna mjög vel
fyrir.
Fregnir frá Moskva herma, að
Trotsky leiti sætta við miðstjórn
Kommúnista, og bjóðist til að starfa
fyrir flokkinn, en stjórnin vantreySti
honum og útiloki hann sennilega
frá öllunt störfum.
Símað er frá Berlín, að Luther
ríkiskanzlari hafi haldið blaðamöpn-
um samsæti og svarað ræðu, er
Herriot forsætisráðherra Frakka hélt
nýlega um afstöðu bandamanna
gagnvart Þýzkalandi. Herriot hélt
því fram, að Þjóðverjar hefðu ekki
uppfylt afvopnundtskilyrðin og bæri
því að sýna varkárni í viðskiftum
við þá. Luther kveður hróplegt
ranglæti, að ásaka Pjóðverja; setu-
liðstíminn liafi ranglega verið fram-
lengdur, og tortrygnin milli land-
anna sé stórskaðleg fyrir alla.
Jafriaðarmenn í Berlín héldu ný-
lega útifund, til að mótmæla nýju
sljórninni. Sló í ryskingar og særð-
ist fjöldi manna.
Símað frá Chicago, að vegna upp-
skerubrests hafi hveiti hækkað stór-
kostlega í verði. Vitfirringslég hveiti-
kaup í kauphöílinni. Brauð er þeg-
ar orðið dýrara í París og Lundún-
um en dæmi eru ti! áður.
Sendiherra Frakka í Leningrad
segir, að stolið hafi verið úr sendi-
herrahöllinni þar húsgögnum, silfur-
munitm og málverkum fyrir 50—100
milj. franka. Höllin hafi staðið auð
árum saman.
Rvík 4. febr.
Frá Moskva er símað: Eftirinatuii
Trotskys í hermálaráðherrastöðunni
hefir verið vikið frá, af því að hann
var álitinn óhollur flokknum. Sino-
vioff tekur við stöðunni.
Frá París er símað: Varaforseti
franska þingsins ásakar Pjóðverja f
blaðagreinum fyrir, að þeir byggi
flugvélar og hagi flugæfingum þann-
ig, að flugvélunum megi fyrirvara-
laust beita til hernaðar. Grein hans
hefir vakið hræðslu og tortrygni um
alt Frakkland.
Samningurinn milli Japana og
Rússa er álitinn stærsti heimspóli-
tiski viðburðurinn, eftir að friður
vai' saminn í Versölum. Er af sum-
um álitið, að Japanar hafi lofað
Rússum hlutleysi í hernaði, en það
er talið andstætt aGenf-samþyktinni
Heimsins beztu
Sun-made-nísínur
°g ágætt
hoilenskt Cacac
fæst í
Qeysir.