Íslendingur - 27.03.1925, Blaðsíða 2

2
ISLENDÍNGUR
Rúgmjöl.
Hveiti, 3 teg.
Hafragrjón.
Hrísgrjón.
Maísmjöl.
Heilmaís.
Hafra.
hafa fyrir'iggjandi:
Kaffi.
Kaffibætir.
Kakao.
Suöu-súkkulaði.
At-súkkulaði.
Sykur, höggvinn,
Sáldsykur.
Kandís.
Flórsykur.
Rúsínur.
Sveskjur.
Gerduft.
Eldspýtur.
Krystalsápu.
Jak. Möller og Magn. Tcrfason. Þings-
ályktunartillaga Tr. P. var þarnæst bor-
in undir atkvæði og var hún einn:g
feld með 14 atkv. gegn 14 og voru
allir hinir sömu með tillögunni og
verið höfðu á móti dagskránni, en
hinir á mót', er greitt höfðu dagskránni
meðatkvæði. — Lauk þannig afskiftum
þingsins af þessu Krossanessmáli.
Ræktunarsjóðurinn.
Landbúnaðarnefnd neðri deildar vill
legf?ja til grundvallar ræktunarsjóðs-
frumvarp stjórnarinnar og flytur svo-
hljóðandi frumvarp ásamt rreirihluta
sjávarútvegsnefndar um breyting á
lögum um útflutningsgjald: Fyrir 1%
komi D/2°/o. 11. gr. laganna (um að
þau gildi aðeins eitt ár i senn og verði
að endurnýjast á hverju þingi) skuli
úr gildi numin svo og lög nr. 14. frá
4. júní 1924 (árs framlenging). Árin
1925 og 1926 greiði ríkissjóður til
aukningar liöfuðstól ræktuuarsjóðs ís-
lands allan þann tekjuauka, sem ríkis-
sjóður fær með þessum lögum, en frá
8. jan. 1927 skal SU tekjuaukans varið
til reksturskostnaðar strandgæzlusk:pi,
en lU renna í ræktunarsjóð, ef þörf
krefur, unz framlög sjóðsins til bún-
aðarmála nemur 1.000.000 kr. eins og
ræktunarsjóðsfrum varp stjórnai innar ætl-
ast til. Ræktunarsjóðnum þannig
breyttum er ætlað að koma í stað
Búnaðai lánadeildarinnar.
Fjárlögin.
Fjárlögin komu til umræðu í neðri
deild á mánudaginn. Hefir fjárveit-
inganefnd gert allmargar breytingartil-
lögur við fjárlagafrv. stjórnarinnar,
hækkað gjaldaliði um 942 þús. kr. og
tekjuliði um 930 þús. kr. Hækkun
teknanna byggist aðallega á auknum
verðtolli vegna afnáms innflutnings-
haftanna. Aðal gjaldhækkunin er 600
þús. greiðsla í landhelgissjóð. Nefndin
vill auka fjárframlög til samgöngumála,
læknamála og sinna ýmsum fjárbeiðn-
um. Hún vill hækka styrkinn bæði
til Búnaðarfélags íslands og Fiskifélags-
ins og veita fé til að fullkomna loft-
skeytastöðina í Reykjavík, með því óvíst
er, hvort samið verðurjvið Stóra Nor-
ræna ritsímafélag, á komandi sumri.
Meðal hinna auknu fjárveitinga til
vegabóta er 20 þús. kr. til Vaðlaheið-
arvegar. — Pá hafa einstakir þingmenn
borið fram ýmsar tillögur um auknar
fjárveitingar. Jakob Möller og Jón
Baldvinsson leggja til að 150 þús. kr.
séu veittar til Landspítalabyggingar
gegn jafn miklu úr Landspítalasjóði.
Björn Líndal o. fl. með tillögu um
að veitu Heilsuhælisfél. Nl. 75 þús.
kr. (áskilja sömu upphæð í fjárlögun-
um 1927) gegn jafn miklu tillagi ann-
arstaðar að. Þá flytur Líndal og 5
þingmenn aðrir tillögu um að veita
Amtsbókasafninu á Akureyri 2þús. kr.
aukastyrk, því skilyrði bundinn, að
Davíð skáldi Stefánssyni sé veitt bóka-
varðarstaðan.
Eldhúsdagurinn reyndist gæfari en
búist var við, og gerðist þar ekkert,
sem í frásögur er færarandi, nema
hvað han:i stóð lengi yfir frá mánu-
degi til miðnættis á miðvikudagsnótt
og áttu Framsóknarmenn og Jón Baldv.
mest sök á því; — málæðið úr þeim
samvinnuherbúðum óslöðvandi.
Kvennaskóli Reykjavíkur.
Mentamálanefnd n. d. leggur á móti
því, að hann verði gerður að rikisskóla.
, \ ©<§>
Símskeyti.
(Frá Fréttastofu Islands.)
Rvík 26. marz.
Útlend:
Bandaríkjanienn undirbúa mikil-
fengleg hátíðahöld í borginni Phila-
delphía sutnarið 1926 í tilefni af 150
ára sjálfstæðisafmæli ríkjanna (lýstu
sig sjálfstæð 4. júlí 1776). Verður
þá alheimssýning í borginni og hafa
flestar þjóðir lofað þátttöku.
Frá Osló er símað, að Ihlen, fyrv.
utanríkisráðherra Norðmanna, sé
látinn.
Frá Kaupmannahöfn er símað, að
verkbann sé yfirvofandi þarínokkr-
um atvinnugreinum og verkfall íöðr-
um. Samvinnutilraunir milli vinnu-
veitenda og verkamanna orðið ár-
angurslausar. Óvíst talið að skip
verði afgreidd á næstunni.
Ógurlegur fellibylur geysaði yfir
Illinios-ríkið í Bandaríkjunum 21. þ.
m. Gereyðilögðust 20 þorp og urn
3000 manns mistu lífið, en um 40
þús. urðu fyrir meiri eða minni
meiðslum. Eignatjón nemur minst
100 miij. dollara. Er þetta skelfi-
legasti atburður, sem komið hefir
fyrir í Bandaríkjunum síðan jarð-
skjálftarnir í San Francisco fyrir
aldarfjórðungi síðan.
Curzon lávarður, ríkisráðsforseti
brezku stjórnarinnar, er nýlátinn.
Var einn af merkustu stjórnmála-
mönnum Breta.
Stórbrunar í Japan nýverið, yfir
3000 hús brunnið ogtugir þúsunda
fólks húsnæðislausir.
Roald Amundsen er að leggja
upp í nýja Norðurpólsför. Farartæki
eru að þessu sinni ítalskar flugvél-
ar. Leggur upp frá Spitzbergen.
Um 7 forsetaefni verður að velja
við í hönd farandi forsetakosningu
á Pýzkalandi.
Nýlega voru kirkjumál Elsass-Lot-
hringen rædd í franska þinginu.
Herriot deildi hart á klerkastéttina
og sagði, að kristindómur katólsku
kirkjunnar væri íhalds- og auðvalds-
kristindómur. Lenti alt í uppnámi
og sló í bardaga í þinginu. Stjórnin
fjekk traustsyfirlýsingu upp úr öllu
saman.
Fregn frá Hollandi hermir, að
hollenzkur togari hafi séð tvo tog-
ara farast undan Horni 22. f. m.;
varð togarinn fyrir miklum áföllum
af rekaldi frá hinum tíndu skipum.
Innlend.
Pór tók tvo togara í landhelgi
undan Dyrhólaey, báða þýzka. Sekt-
aðir um 10 þúsund gullkrónur hvor
og afli og veiðarfæri upptæk. Nokkru
áður hafði »Fylla« tekið aðra tvo
togara við Iandhelgisveiðar, og til-
heyra þessir 4 togarar tveim fjelög-
um.
Heilsufar samkvæmt vikulegri
skýrslu landlæknis í Morgunblaðinu,
óvenjulega gott, þó hafa 3 mænu-
sóttartilelli komið fyrir.
Fiskiafli góður á togurunum, fá
þeir frá 60 til 120 tunnur lifrar,
flestir frá 80—100. Vélbátar fá frá
10—41 þús. í 2—5 lögnum.
oo
Svar til Jönasar Þorbergssonar.
Fyrir velvilja ritstjóra íslendings, fæ
eg tækifæri til að svara ofanritaðri
grein nokkrum orðum áður en eg stíg
á skipsfjöl. J. Þ. (sein eg til þessa
hef skoðað sein góðkunningja minn)
ryður sér yfir mig með ónotum og
útúrsnúningum og ófrægðarorðum líkt
og eg hefði sent honum pólilískt skeyti
úr »andskotaflo!(kinum miðjum*-. Ein-
ungis fyrir það, að eg »dirfist« að
segja meiningu mína um hvar hælið
eigi að standa, og hún er önnur en
hans. Petta er þó mál, sem þarf að
ræða og helzt með skynsamlegu vili
og ofsalaust.
Um hitt sýnist mér við séum sam-
mála, að stofnunin á að vera sem
fullkomnust og sómasamlegust. (Við
f u I 1 k o m i ð skil eg, að hæiið geti
veitt viötöku sem flesturn berkiasjúk-
lingum og á öilum stigum veikinnar
og að þar verði þeim veitt sú með-
ferð sem bezt tíðkast um heim). Að-
eins vil eg, til að flýla því, að hælið
lcomist upp og rúmi sern flesta, byggja
strax í sumar það af þvi, sem hægt
er, fyrir það fé sem fáanlegt er, og
spara lækni.-bústað og fleira sem kom-
ast má af án, til að byrja með. Pdð
vak'r fyrir mér í því efni reynslan frá
Vífilstöðum. Par bjó yfirlæknirinn
með fjölskyldu . smni á hælinu sjálfu
til skamms tíma, í herbergjum, sem
nú rúma 20 sjúklinga o. fl. En sér-
stakur læknisbúslaður sem síðar var
reistur, kostaði me'ra en allur Heilsu-
hælissjóður Norðurlands.
Að kolin sparast í Reykhúsurn er
gott og blessað ef ekki þarf að kaupa
annað dýrara í þess stað. Hvað kost-
ar rafstöð og hvað kosta aðflutning-
arnir o. fl.P J. P. hefir sjálfur sýnt
með úfreikningi í Degi 11. febr., að
að aðflutningainir hljóti að verða all-
kostnaðarsamir. Hann gerir ráð fyrir
að dagleg benzíneyðsla og viöhalds-
kostnaður eins bíls verði um eða yfír
8 kr. á dag, en það verður um kr.
3000 á ári. Nú má gera ráð fyrir,
að hælið þurfi að halda bílstjóra sem
kostar töluvert og það þarf að e;ga
bæði sjúkrabíl og vörubíl. Verður
eft r þeim reikningi dýrt að flytja sjúk-
lingana til hælisins og frá því, auk
alls sem daglega þarf að sækja til
kaupstaðaiins. En það má nú vera,
að J. P. hafi hér krítað eitthvað liðugt,
því útreikningur hans var gerður til
að sýna hver fjarstæða væri kostnað-
arins vegua að láta læknir aka daglega
í bíl til hælisins frá Akureyri. Eg er
líka smeykur um, að áætlun hans um
kolakostnaðinn sé varhugaverð. Pví
þá gera ráð fyrir svo m i k I u meiri
kolaeyðslu á hæli fyrir 35-50 sjúk-
linga heldur en handa Akureyrarspítala
og sóttvarnarhúsi þar sem eru 60
sjúklingar?
Hvaðsneitir beitarhússtefnuna,
er hann svo knrteyslega skírir tillögu
mína um að læknir búi utan hælisins,
þá get eg frætt góðfúsan lesara á því,
áð altilt er erlendis urn sjúkrahúslækna,
Alúðarþakkir fyrir auðsýnda
samúð og hluttekningu við frá-
fall og jarðarför okkar elskulega
bróður, Viktors Magnússonar.
Systkinin
að þeir búi j&fnvel lengri leið frá
sjúkrahúsi sínu heldur en héðan fram
að Reykhúsum. Nú á tfmum er slíkt
talið vel viðunandi þegar flutnings-
tæki crn góð enda spamaður mikill.
Eg het mesta ógeð á því, svona í
byrjun á hæli nieð 35 — 50 sjúklingum
að tjóðra einn lækni fastan svo hann
megi ekkert aðhafast nema núlla við
þann hóp allan daginn. J. ætlar hon-
um reyndar að græða á því að skjót-
ast við og við fram um allan íjörð.
En hvernig fer þá fyrir veslings hælis-
sjúklingunum sem fá blóðspýtirig eða
niðurgang meðan hann er burtu? —
Annað mál er það, að þegar Heilsu-
bæli Norðurlands er orðið svo stórt,
að það rúmar 100 'sjúHinga eða þar
ylir, þá er sjálfsagt að ungur aðstoð-
arlæknir búi á hælinu. En hann þarf
ekki nema litla stofu.
J. P. þarf að koma með rök sem
duga íyrir því. að hælið sé betur sett
hjá Reykhúsum eða Kristnesi en hér
við Akureyri. Sök sér ef góð jörð
fengist gtfins. Laugarvatn má kaupa
of dýit. Eg sé engan laglegan, af-
vikinn stað í grend við Reykhúslaug-
ina sem hentugur sé fyrir berklahæli.
En hér ofan við k.iupsfað nn er margir
slíkir staðir. Og þar sem Akureyrar-
búar hafa lagt miklu meira af mörkum
til stofnunarinnar he'dur en aðrir lands-
búar, þá finnst mér sanngjarnf að þeir
njóti þess að nokkru.
Að endingu v.l eg biðja J. Þ., að
sleppa öllum fítonsanda, ef hann
skrifar enn 11 að andmæla mér. Pað
er bezt fyrir málið, að það sé rætt
með stillingu. Og eg veit marga góða
menn bafa Svipaðar skoðanir eins og
eS> eg kannast alls ekki
við, að liafa sýnt neinn
hringlanda í Heilsuhælis-
m á I i n u . Og enn eitt. Heilsuhæli
Norðurlands verður aldrei veglegra og
kemst ekki fljólar upp fyrir það, þó
reynt sé hvað eftir annað að lasta og
gera lítið úr Akurcyraispítala. Pó hon-
um sé ábótavant í ýmsu (nema hinum
sólríku kömrum, eftir því sem J. segir),
þá er svo skrítið, að f u r ð u v e 1
hcfir tekist að lækna berklasjúklinga
þar. Gæti eg fært mörg rök að því.
Vafasatnt að betur takist á mörgutn
f u I I k o m n u m heilsuhælum. Og
dæmi þess veit meira að segja J. P.
sjálfur, að sjúklingar, er dvalið hafa
bæði á Vifilstöðum og á spítalauum,
hafa kunnað fult eins vel við vistina
hér nyrðra sem syðra.
Loks vil eg óska Heilsuhæb Norð-
urlands þess, að það megi í framtíð-
inni ætíð eiga greiðari aðgang að fjár-
styrk úr ríkissjóði en sjúkrahúsið á
Akureyti hefir haft til þessa. Pað hefir
reynst okkur spftalanefndarmönnum all-
erfitt að fá það fé, sem við vildum,
til sæmilegs viðhalds og reksturs stofn-
unarinnar. Slgr. Matthiasson.
Nýkomið:
u >'
(f)
>* cn Karamellur C' 7? 7?
cf) vO C
'u* tt !» 2í
VerzL Geysir.