Íslendingur


Íslendingur - 08.05.1925, Qupperneq 1

Íslendingur - 08.05.1925, Qupperneq 1
Talsími 105. Ritstjóri: Gunnl. Tr. Jónsson. Strandgata 29. XI. árgangur. Akureyri, 8. maí 1925 20. tölubl. Ofsipr- 09 lapins- sjóðsfruniv. Nri-Jou. Dagur hefir undanfarið verið að gæða lesendum sínum á frumvarpi Jónasar Jónssonar: um byggingar- og landnámssjóð, og hefir rilstjór- inn skipað því ásamt greinargerð- inni í öndvegi blaðsins; má af því ráða, að honum þyki það mikils- vert og flutningsmanninum til vegs- auka. Raunar hafa þingmenn látið þau orð falla, að það markverðasta við frumvarpið væri það, hvað það væri »skemtilega vitlaust«, og mun sá orðstír fylgja því í gröfina. — En með því að Dagur hefir orðið til þess að koma frumvarpinu fyrir al- menningssjónir, þykir ísl. rétt að birta útdrátt úr ræðu fjármálaráð- herra (J. Þorl.), þar sem hann kryf- ur frumvarpið til mergjar; geta menn þá áttað sig á agnúunum, sem á því eru og jafnframt sannfærst uin að orðstír þess er ekki að ósekju Ráðherrann hóf ræðu sína með því að benda á, að verkefni frum- varpsins félli að talsverðu leyti saman við ætlunarverk Ræktunar- sjóðs íslands, eins og honum væri ætlað að verða, samkvæmt fruinv. því, er stjórnin hefði lagt fyrir Nd. Kvaðst liann því verða að álykta sem svo, að frv. væri beinlínis bor- ið fram til þess, að spilla fyrir stjórnarfrumvarpinu. Efnisákvæði frv. kvað ráðll. þess utan vera öld- ungis ótæk í flestum meginatriðun- um. Annars kvað hann mótbárur sínar gegn frumvarpinu skiptast í þrjá flokka, snertu sumir fjáröflunina handa sjóðnum, aðrar meðferð sjóðs- ins og loks fráganginn á frumvarp- nu. Samkvæmt frv. ætti fjáröflun sjóðnum til handa að gerast með árlegri niðurjöfnun eftir efnum og ástæðum manna, svo og »gróðafé- Iaga«, sein hefðu pieira en 20 þús. kr. skattskyldar tekjur eða 30 þús. kr. skattskylda eign, og ætti upphæð þessi að nema árlega 500 þús. kr., án tillits til árferðis. Kvað hann fyrst verða að gæta þess, að vegna lágengis og lélegs kaupmáttar pen- inga okkar, þá samsvaraði 20 þús. kr. tekjur nú nálægt 7 þús. kr. tekj- um fyrir stríð, þess vegna væri hvorki um geysigróða né mikla auð- legð að ræða hér í landi. Hér væri um nýjan skatt að ræða, hliðstæð- an aukaútsvörunum og tekju- og eignaskattinum, er lenti einmitt á þeim gjaldendum þjóðarinnar, er bæru nú þyngstu og aðalbyrðarnar af þessum gjöldum. Sem dæmi þess, hvað skattabyrðin væri orðin þung, gat hann þess, að tekju- og eignaskattur eftir núgildandi lög- gjöf væri um 50°/o hærri á tekjurn fyrir ofan 20 þús. kr. og tilsvarandi eignum, en í Danmörku, enda væri skatturinn svo hár, eftir dómi þeirra manna, sem kunnugastir væru, að það væri ávinningur fyrir ríkissjóð að iækka hann eitthvað. Það væri líka viðurkent af sérfræðingum í skattamálum nú um 100 ára skeið, að, takmörk væru fyrir því, hvað mikið mætti hækka einstaka skatta. Og þegar komið væri að þessu tak- marki, leiddi frekari hækkun ekki til aukninga á skatttekjum, heldur til lækkunar. Og þar sem skattur á háum tekjum hér á landi væri þeg- ar kominn upp fyrir þetta takmark, þá sæu allir, hversu varhugavert væri að hlaða þar enn þá ofan á. Nú væri kunnugt, að tekju- og eigna- skatturinn hefði numið um undan- farin ár alls um 800 þús. kr. og ekki ósennilegt að alt að 500 þús. kr. af því hefði komið frá þeim mönnum, sem eiga að bera nýja skattinn, svo að samkvæmt þessu frumv. tvöfald- ast skatturinn á þessum hærri gjald- endum. í erfiðum árum, þegar at- vinnureksturinn gæfi lítinn sem eng- an arð, eða jafnvel tap, félli nýi skatturinn svo að segja á eignir manna og yrði þá hreint og beint eignarnám. Þessi skattur mundi því hafa sömu afleiðingar hér, eins og annarsstaðar, þar sem líkar til- lögur hafa komið fram, sem séalm. fjárflótta úr landinu. Samskonar til- lögur hefðu verið bornar fram af sósíalistum'í^Sviss og lcomist það langt, að þeim hefði verið hleypt undir þjóðaratkvæði. En á meðan á atkvæðagr. hefði staðið, varð fjár- flóttinn svo mikill ‘úr landinu, að allir sáu hættuna, enda hafði tillag- an fallið og ekki fengið nándarnærri þá atkyæðatölu,", sem vænta hefði mátt vegna fylgi sósíalistanna í Sviss. í Englandi höfðu sósíalistar haft samskonar mál á oddinum við næstsíðustu kosningar, en fallið Iþá frá framkvæmdum, þegar þeir tóku við stjórnartaumunum. Slíkar tiílög- ur hefðu hvergi verið bornar fram nema af sósíalistum, og svo væri enn,fenda væri öllum kunnugt um, aðjjónas hefði verið ogi væri enn sósíalisti. Tilgangur með slíkum tillögum hefði ávalt verið sá, að hindra fjársöfnun eða efnaaukningu, en afleiðingin aldrei önnur en al- menn fátækt, og virtist annað verk- efni hollara Alþingi en stuðla að því að viðhalda fátæktinni í landinu. Ákvæðin um notkun fjárins kvað ráðherra einnig vera mjög varhuga- verð. Sumt ætti að renna tij sveit- anna, en sumt til kaupstaða og kauptúna. í sveitirnar ætti að veita lán til tvenns, og það væri til að endurbyggja niðurnídd býli og til »landnáms«, þ. e. nýbýlastofnunar. Kvaðst ráðh. ekki hafa meiri trú á stofnun nýbýla í sveitum fyrst um siiin, enda líti hann svo á, að þessi 7000—8000 býli, sem til væru í landinu, væru að því leyti í raun- inni nýbýli, að ræktun og bygging þeirra væri að mestu ógerð ennþá, þótt þau væru orðin þúsund ára AKUREYRAR BIO í I Laugardags-, sunnudags- og miðvikudagskvöld kl. 8V2 Búðarstú I kan. Spennandi glæpamálsmynd í 5 þáttum. Aðalhlutverkið leikur HOPE HAMPTON, fræg amerísk leikkona. Sunnudaginn kl. 5 síðdegis: Hvíti maðurinn. 7 þátta kvikmynd frá gull-leitartímunum í Ameríku. Aðalhlutv. leikur WM. S. HART. I gömul, Þess vegna áliti hann, að fyrst ætti að beina kröftunum að því, að rækta og byggja þau býli, er til væru, áður en byrjað yrði á nýyrkju eða »landnámi«. Fjölgun sveitabýlanna kæmi ásínum tímaog á sama hátt og í öðruni löndum Norðurálfunnar, þegar svo mikið af landi jarðarinnar væri það allvel ræktað orðið, að það nægir fleirum en einunj- Á þann liátt mynduð- ust með tímanum sveitaþorp eins og í öðrum löndum. Af þessum ástæðum mundi naum- ast renna annað af fé sjóðsins en sem ætlað væri til endurbygginga »niðurníddra býla«. Kvað hann sér þykja næsta undarlegt að gera nið- urníðsluna að skilyrði fy.rir framlagi úr sjóðnum, eða með öðrum orð- um, að verðlauna liana. Til nýbýla við kauptún og kaup- staði væri efalaust unt að koma út niiklu fé. En yrði að því hnigið, að eyða öllu fé sjóðsins til þess, mundi fólksstraumurinn úr sveitun- um til kaupstaðanna aukast, en hann nú þegar nógur orðinn, eða oftast um það talað, að finna einhver ráð til þess að stöðva hann. Fé sjóðsins ætti að veitast mönn- um að láni vaxtalaust. Þetta væri gjöf. Fáíækrastyrk eða sveitastyrk mætti einnig kalla það. Mest af núverandi sveitastyrk væri veitt sem vaxtalaust lán. Sammerkt ætti þetta líka við þann sveitastyrk, sem nú er í lögum, að fjárins ætti að afla með niðurjöfnun eftir efnum og ástæð- um, og þó að menn þeir, sem styrksins nytu, mistu ekki kosninga- rétt né kjörgengi, þá væri þó lán- þegi samkvæmt 7. og 8. gr. sviftir að nokkru eignarréttinum yfir býl- unum, eða eignarrétturinn væri mjög afmarkaður eftir núgildandi lögum. Þessu til stuðnings mætti setja upp dæmi: — Hefðu slík lög verið í gildi síðustu 10 árin, og fátækling- ur, er hefði kostað 1000 kr. frá sjálfum sér uppábýli sitt 1915, lenti svo í vanskilum 1923, þá ætti hann að víkja í ár 1925, og þólt allar aðrar eignir hefðu þrefaldast í verði síðan 1915 vegna almennrar verð- hækkunar, þá mætti þessi fátklingur ekki fá nieira en 1000 kr. fyrir sína eign í býlinu. Frv. gerði yfir höfuð ekki ráð fyrir neinum eignarréíti, heldur ein- ungis ábúðar- eða afnotarétti á þess- um býlum, og væri því í fullu sam- ræmi við sósíalista- eða sameignar- stefnuna, sem engan eignarrétt vilja viðurkenna og væri flm. (Jónas) þar í fullu samræmi við sína eigin stefnu. Annars kvaðst hann ekki trúa því, að neinir dugnaðarmenn til sveita mundu sækjast eftir þessum styrk, enda reynsla allra tíma, að engin menning þrifist meðal þeirra, sem áldir væru til lengdar á ölm- usugjöfum. Um frágang frunivarpsins fórust ráðherra joannig orð: Þá skal eg að lokum minnast ofurlítið á frágang frumvarpsins. Skattinum á að jafna niður eftir efn- um og ástæðum, og það á »Skatta- nefnd Reykjavíkur* að gera, en sú nefnd er engin til. Reykjavík er eina sveitarfélag landsins, sem ekki hefir skattanefnd. Úrskurður þessarar nefndar, sem ekki er til, má svo skjóta til yfirskattanefndar Reykja- víkur, og hún er til. Hún á svo að fella fullnaðarúrskurð f öllum málum um gjaldskyldur til sjóðsins. Þetta er algert nýmæli í löggjöfinni, því að til þessa hafa dómstólarnir úrskurðarvald um gjaldskyldu í öll- um skattamálum, bæði til ríkis og sveitarfélaga, en ýmsar nefndir hafa oftar æðsta úrskurðarvald um gjald- hæðina í vissum tilfellum. Skýrsl- ur eiga að koma til þessarar skatta- nefndar Reykjavíkur frá skattanefnd- um hvers hrepps og hvers kaup- túns jafnskjótt og hver nefnd hefir lokið skattskýrslu sinni. Leiðrétt- ingar yfirskattanefndanna eiga ekki að koma til greina, og úr kaupstöð- unum 6 utan R.vík á engar skýrsl- ur að senda. Þetta er nú tekið úr 2. gr. frv. einni sarnan, sem fjallar um skattgjaldið, og heyrir þess vegna sérstaklega undir verksvið mitt, og skal eg iáta það nægja sent dæmi upp á fráganginn á frv. í heild. ••

x

Íslendingur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslendingur
https://timarit.is/publication/675

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.