Íslendingur - 26.06.1925, Blaðsíða 2

2
ISLENDKNQUR
Fyrirliggjandi;
Kartöflur,
Rúgmjöl,
* Hveiti.
nyðra ofbýður; undirréttur Eyjafjarð-
arsýslu dæmir ritstjórann sekan og
sektar hann og hin umstefndu orð
dauð og marklaus — en Sambandið
vottarjhonum sitt »fylsta þakklæti«
fyrir tilvikið.
Allar svívirðingar samvinnublað-
anna um andstæðingana, rógurinn,
níðið, blekkingarnar, alt þetta góð-
gæti fær fylstu þakklætisviðurkenn-
ingu -Sambandsins, en það réttir
blöðunum meira — það borgar ó-
sómann líka.
Ætli að einhverjum samvinnu-
manni geti ekki orðið þetta íhug-
unarefni.
OO
*
Símskeyti.
(Frá Fréttastofu (slands.)
Rvík 25. júní.
Utlend:
Frá Osló er símað: Amundsen
og félagar hans komu heilir á húfi
úr Norðurpólsfluginu til KingsBay
á Spitzbergen aðfaranótt 18. þ. m.
eftir mikla hrakninga. Þeir höfðu
iagt upp í norðurflugið þann 21. f.
m. og voru á fluginu norður eftir
8 kl.sf. Urðu þá að leyta lendingar
til þess að fá vissu fyrir livar þeir
væru, og urðu flugvélarnar að setj-
ast á vök. Afstöðumælingar sýndu,
að komið var á 87. gr. 44 mín.
norðlenzkrar breiddar og 10 gr. og
30 mín. vestlægrar lengdar. Lengst
sáu flugmennirnir til norðurs að‘88
gr. og 30 rnín. n. br. og sást hvergi
móta fyrir nokkru landi. Álitu til-
gangslaust að fljúga lengra norður,
enda örðugleikar aðsteðjandi. Frusu
vélarnar í ísvökinni og voru pólfar-
arnir í 24 daga að ná annari þeirra
upp á ísjaka. En er ísjakinn sprakk
undan þunganum, var það ráð tekið
að hefja sig til flugs og fljúga heim-
leiðis. Var önnur vélin skilin eftir
og um 20 þús. kr. virði af verkfær
um. Urðu vegna vélbilunar að
lenda 40 km. norður af Spitzbergen,
bar þá norskt fiskiskip þar að og
flutti pólfarana til Kings Bay, en nú
eru þeir komnir til Noregs. Allur
heimurinn fagnar heimkomu þeirra
félaga og þykir förin hin fræknasta.
En svo örðug og ill reyndist förin,
að Amundsen segir, að Suðurpóls-
för sín hafi verið smámunir einir í
samanburði við þessa norðurför,
Norðmenn heiðra Amundsen sem
þjóðhetju. Margir víðkunnir menn,
þeirra á meðal m. a. Mowinkel
stjórnarformaður, Dr. Friðþjófur
Nansen og Sverdrup, gangast fyrir
samskotum til þess að koma á fót
vísindalegri landafræðisstofnun, er
beri nafn Amundsens. Þjóðhöfðingj-
ar Evrópu heiðra Amundsen.
Frá París er símað, að Frakkar
hafi mist vígi í Marrokkó í hendur
uppreistarmanna.
Grettir Algarsson á förum til
Spitzbergen. Óvíst hvort hann reynir
að fljúga til pólsins. t
Frá Lundúnum er símað, aðVerka-
mannaflokkurinn þar hafi birt áskor-
un um afnám herdómstóla. Ástæð-
an sú, að flokkurinn telur sig hafa
sannanir fyrir, að saklausir menn
hafi verið dæmdir til lífláts í Búl-
garíu.
Frá New York er símað, að einn
af nafnkunnustu stjórnmálamönnum
Bandaríkjanna, Robert M. LaFollette,
sé látinn. Ráðgert að ekkja hans
fái sæti hans í senatinu.
Frá Montreal er símað, að fiski-
veiðarnar við Newfoundland lrafi
mishepnast vegna tíðarfarsins. En
nægur afli á miðunum.
Frá Þórshöfn (Færeyjum) er sím-
að: Tveir menn leggja héðan’ áleiðis
til Bergen á opnum bát, nákvæm-
lega gerðum eins og víkingaskipin
gömlu voru.
Ulfúð komin upp á milli Dana
og Norðmanna út af því, að Fær-
eyingum hafi verið sýnd alt of mikil
kurteisi í Oslo, að áliti Dana, —
svo sem boðnir sérstaklega vel-
komnir o. fl.
Innlend.
Landlæknir — í Morgunblaðs-
grein — telur sjúkrahúsið nýja á
ísafirði hið veglegasta og vandað-
asta á landinu. Kvaðst hann vilja,
að Austurland og Norðurland eign-
ist slík sjúkrahús.
Togararnir afla sæmilega. Sumir
fyrir Austurlandi, aðrir á Hala-mið-
unum, en þar er nú orðið ilt að
veiða sakir íss.
Grasspretta einmuna góð á Aust-
urlandi.
Alþýðublaðið birtir nýgerða samn-
inga um kjör á síldveiðum, á milli
Sjómannafélags Rvíkur og Útgerð-
armánnafélagsins. Er um lágmark
kaups að ræða. Kaup háseta: a)
V« alls síldarafla. eftir nánari fyrir-
mælum. b) mánaðarkaup kr. 260,00
og 7 aura premía af tunnu saltsíld-
ar og máli í bræðslu. Vélstjóra-
kaup: Fyrsta vélstjóra kr. 400,00 og
5 aura premía, annars vélstjóra 300
krónur og sama premía. Kaup mat-
sveina 300 krónur og 7 aura premía.
<§xg>
Uppog niður.
Á mælikvarða Verkamannsins.
Verkamaðurinn síðasti ver helming
rúms síns til þess að ófrægja og
gera lítið úr Jóni Þorlákssyni fjár-
málaráðherra; kallar hann m. a:
»andlegt busaniennU er iðki »póli-
tískan skammokstur’í 'og sé »allra
manna hugsjónasnauðastur á því
sviði, er alþjóð mœtti að gagni koma
í bráð og lengdA* Nú er það vit-
^nlegt, að Jón Þorláksson er mest-
ur skörungur þeirra manna, er nú
eiga sæti á Aiþingi; maður stórgáf-
aður, atorkusamur, framsækinn og
prúðmannlegur f framkomu allri.
Hann er og með beztu ræðumönn-
| í*^Leturbr. mín. Ritstj.
um þingsins. Alt þetta sýnist nú
benda á, að hann sé meira en með-
almaður og muni allvel til foringja
fallinn. En sé nú Verkarn. svo
kröfuharður á ágæti rnanna, að J. Þ.
standist tæplega meðalmenskuna,
hversu ógnarlega lítilfjörlegir hljóta
þá ekki meðalmenn þingsins eins
og t. d. Jón Baldvinsson að vera
eftir sama mælikvarða.
Breiðumýrarfundurinn.
Vm. segir, að alt sé lýgi, sem ísl.
flutti um fundinn, en færir ekkert
þeirri staðhæfing sinni til stuðnings.
Hún er því næsta veigalítil stað-
hæfingin sú, og hofði ritstj. verið
sæmra að þegja. Það vita aliir, að
enginn samjöfnuður er á þeim, Jóni
Þorlákssyni og Þórólfi í Baldurs-
heimi, eða á þeim Birni Lfndal og
Arnór Sigurjónssyni sem ræðumönn-
um, og er það glópska ein, að ætl-
ast til, að nokkur trúi því, að þeir
Jón og Líndal haíi farið lnakfarir í
orðasennu fyrir þeim kumpánum.
Smekkvísi.
Vm. er sérstaklega hrifinn afum-
mælum frænda síns, skólastjórans
á Litlu-Laugum, er liann valdi sjó-
mönnum vorum og sjávarútveg
Sjómennina, kjarna íslenzks verka-
lýðs, kallaði skólastjórinn: »tnentun-
arlausan flakkaralýð«, en sjávarútveg-
inn, eða megin grein hans, útgerð-
arfélögin, sem velmegun landsins
hvílir að mestu leyti á, nefndihann:
»H.f. Slor og grútur og H.f. svik
og prettir«. Þetta finst Vm. sérstak-
lega vel til fallið, og vegsamar fænda
sinn fyrir' snillyrðin (!). Sjómenn
vorir munu minnast hugarþels frænd-
anna, útgerðarféllögin þektu það
áður.
SkattlagaÉrevtingin.
Utn hana birtist leiðari á fremstu
síðu í síðasta blaði Dags, er nefnisl:
„Ósigur Ihaldsflokksins í skattlaga-
breylingarmálinu". Hann er á þann veg,
að sjaldan hafa rætnin og undirferlin
í rithætti, og skéytingarleys ð í meðferð
sannleikans birst í jafn átakakanlegri
mynd, og eru þó sporin mörg og
greinileg víðsvegar í blöðum Fram-
sóknarflokksins.
Fyrst er hermt svo frá, að frumvarp
til skattlagabreytingar frá Jóni Þorláks-
syni, með rithendi Björns Kristjánsson-
ar hafi þegnsamlegast verið borið á
milli burgeisanna í Rvík og að því
loknu verið stungið í vasa íhaldssljórn-
arinnar, en Jón Þorláksson var nógu
kaldurog hugsjónalaus hagsmuna grjót-
páll til að taka lifandi þátt í eiginhags-
munapólitík burgeisanna.
Rétt frá skýrt, var málið þannig
til komið, að vegna erfiðra söluhorfa
afurðanna, sérstaklega sjávaraíurðanna
á öndverðu þessu ári, höfðu báðir
bankarnir farið þess á leit við stjórn-
ina, að breylt væri tekjuskattslögunum
með tilliti til innlendra hlutafélaga,
aðallega togarafélaganna. En hvergi
koma skattaálögurnar óréttlátara niður
en á þeirn, vegna þess hve áhættumik-
ill þessi atvinmirekstur er og í eðli
sínu gerólíkur öðrum störfum. Á einu
ári getur græðst stórfé, en horfið jafn-
harðan á því næsta. Á góðu árunum
verða þau að greiða máske af öll-
um tekjum sínum til ríkissjóðs, en á
tapsárunum greiða þau raunar engan
skatt, en ættu þá að réttu lagi að fá
nokkuð af fyrri árs skatti endurgreiddan.
I* Niðursoðnir ^
ifl-V-E-H-l-IU
| í fjölbreyttu úrvali í J
? Söluturninum. i
Til að ráða bót á þessu, samdi þá
stjórnin frumvarp til laga um viðauka
við gömlu lögin, þar sem ákvæði var
um, að lagt væri til grundvallar meðal-
tekjur 3 ára við útreikning tekjuskatts-
ins. Máli sínu til stuðnings höfðu
batikarnir lagt fram skýrslu um efna-
hagsástand undir 40 togarafélaga eftir
góðærið mikla í fyrra. Skýrslan bar
með sér, að unt helmingur eða um tutt-
ugu af þeim áttu ekki fyrir skuldum.
Hlutaféð að sjálfsögðu alt farið. 10
átlu fyrir skuldum en ekkert til lilut-
hafanna. Eitthvað átta höfðu hlutaféð
nokkurnvegin trygt. Eru þetta góðar
upplýsingar fyrir Framsóknarmenn og
suma samvinuumenn, sem með sérrétt-
indalögum sínum liafa rist breiða geil
inn í skattalöggjöf landsins og varp-
að byrðinni af sínum eigin herð-
um yfir á aðra, en sjá þó stöðugt of-
sjónum yfir stórgróða togaranna, en
hafa harla litla meðaumkvun með öll-
um þeim, sem mist hafa aleigu sína í
þessum félagsskap á síðustu áruin.
Dagur heldur áfram og segir:
Þetta skilborna Ihaldsbarn var borið
fram tneð umhyggju mikilli. — En
þeir Jónas og 'lngvar vildu hefta þenn-
an ránskap á hendur ríkissjóði og fengu
skattstjóra til að reikna út hvað tapið
myndi nema ríkissjóðinn. Honum
reiknaðist svo til, að það mundi verða
á þessu ári, ef breytingin næði fram
að ganga rúmlega 600 þús. kr.
Rétt frá skýrt var hér hvorki um
ránskap né uppgjöf að ræða, heldur
aðeins lítilsháttar ívilun og gjaldfrest á
þessum 600 |>ús. kr. Af öllum tekj-
um togarafélaganna, sem nenia mundi
eftir skýrslu Hagstofunnar 900 þús. kr.
átti að innheimtast eftir frumvarpinu
300 þús. á þessu ári. En stðan á
næsta ári 300 þús. auk tekna þess árs
og svo koll af kolli þannig, að útkom-
an varð að mestu hin sama. Tekjurýrn-
un fyrir rikissjóðinn eitlhvað 10—11%
er orsökust af, að á þennan hátt færð-
ust þau niður í skattstiganum. Með
þessum gjalfrest var gjaldþoli félaganna
ekki ofboðið í einum svip með of
mikilli blóðtöku, en hafði aftur í för
með sér, að þau urðu gjaldskyld líka
í tekjulausum árum, vegna tekjuafgangs
frá góðu árunum.
Dagur heldur enn áfram og kemur
nú með þessa smekklegu samlíkingu:
»íhaldsliðið gugnaði og hætti við.
B. Kr. og Jóhann í Eyjum lögðu til
á síðustu stundu, að meginefni frum-
varpsins yrðu ekki gerð að lögum.
Þetta minnir á aðfarir þjófa, sem eru
búnir að reisa stiga upp við húshlið
og eru komnir efst upp í stigann og
ætla að fara að skríða inn um glugg-
ann þegar þeir heyra fótatak.*
Rétt frá skýrt, var ástæðan fyrir falli
þessa atriðis frumvarpsins sú, að þegar
Nesti
til allra skemtifara er bezt að
kaupa í
Verzl. Geysir.