Íslendingur - 24.07.1925, Page 2

2
ISLENDINGUR
Fyrirliggjandi fyrir útgerðarmenn:
Libby’s Mjólk Hessian 8 oz. Bindigarn
Kakao i dunkum Oliufatnaður allskonar. Seglgarn
Kaffi brent önglar Mustads Fiskburstar og hnífar
Skipskex fleiri teg. No. 7& 8 e. e. 1, Smurningsolíur.
Línutaumar.
eftirspurnin glæðist og verðið hækki
aftur innan skamms.
Alt fram að árinu 1923 seldist
megnið af ísl. ull til Bandaríkjanna,
en snemma á því ári var þar hækk-
aður innflutningstollur á henni svo
mjög, að hún hefir eigi síðan stað-
ið samkepni við ull af slíku tagi,
sem nýtur betri tollkjara. Var það
ómetanlegur skaði, því þar hafði
hún nokkurnveginn tryggan mark-
að. F>ó hefir ísl. ullin selst með
viðunandi verði hingað og þangað
í Evrópu, vegna þess að til skamms
tíma hefir verið sókzt eftir ull og
verðið farið hækkandi á heimsmark-
aðinum. En þegar nú er orðin
breyting á þessu, situr sú ull fyrir,
sem betur líkar og kaupendur eiga
kost á að fá hve nær sem er.
Sjálfsagt mætti mikið bæta ullina
með meiri fjárrækt, betri viðurgern-
ing á fjenu, heppilegri þrifaböðun,
betri meðferð og verkun á ullinni
og fullkomnari ullarflokkun o. fl. —
Pótt flokkunin eins og hún er nú
framkvæmd, sé nokkuð til bóta, er
hún naumast viðunandi, auk þess er
hún dýr. Ullin er ekki flokkuð eftir
gæðum, eins og vera ber, heldur
meira eftir því, hvernig hún er þveg-
in. Bændur þurfa sjálfir að læra að
flokka ull sína, enda er það lang-
auðveldast og þægilegast að gera
það að miklu leyti um leið og fjeð
er rúið eða áður en ullin er þvegin.
Ullina þarf að búa vel undir þvott-
inn: aðgreina hana sem bezt eftir
lit og gæðum, greiða vandlega flók-
ana og ná úr henni sandi, mori-og
kleprum. Nauðsynlegt er, að rétt
leysiefni sé notað við þvottinn og
hitinn á þvælinu sé hæfilegur, svo
blærinn verði fallegur á ullinni. Einn-
ig er áríðandi að þurka ullina vel
og láta hana ekki liggja hálfblauta í
bing eða troða henni þannig í poka.
Varast þarf að merkja féð á ull-
ina með tjöru eða sterkum litum
(svo sem anilin-litum eða málningu).
í verzlunum fást litir, sem til þess
eru gerðir og ósaknæmir eru fyrir
ullina. Sömuleiðis þarf að afleggja
þann slæma sið, að lagða einlitt fé,
a. m. k. þarf vandlega að gæta þess,
að mislitu lagðarnir séu teknir úr
aftur, en lendi ekki í ullinni,
Mestu vandkvæðin eru með gulu
ullina eða ullina með gula togið.
Hún má ekki, að réttu lagi flokkast
með hvítu ullinni, því hún er mis-
lit. Er þar um 3 leiðir að ræða:
að útrýma gulu ullinni með kyn-
breytingum,
að aðskilja togið frá þelinu (taka
ofan af).
að flokka gulu ullina sérstaklega
eða með mislitri ull.
Jafnframt þarf að vera fullkomið
samræmi í flokkuninni um alt land,
svo ullin geti gengið kaupum og
sölum eftir flokksmerkjum, án tillits
til þess, hvaðan hún sé af landinu.
Ennfremur ætti að vera eftirlit með
því, að notaðir séu sekkir af sömu
þyngd til ullarumbúða og að ákveð-
in þyngd sé af hverri tegund ullar
í sekkjunum.
Pegar fáanlegur er í landinu ódýr
rafmagnskraftur til iðnaðar, efast eg
ekki um, að heppiiegt muni vera
að vinna ullina að einhverju leyti
til útflutnings, t. d. kemba hana og
spinna, og jafnvel tæta úr henni
einhverjar vörur.
(Meira.)
Símskeyti.
(Frá Fröttastofu Islands.)
Rvík 23. júlí.
Utlend:
Frá París er símað, að sendiherra
Pjóðverja hafi afhent frönsku stjórn-
inni svar við orðsending hennar út
af öryggistilboði Pjóðverja.—Vinstri
menn hafa sigrað við kjörmanna-
kosningar til öldungaráðsins.
Frá Danzig: Torpetobátur spring-
ur í Ioft upp, er kviknar í benzín-
forða. Tveir menn drepnir.
Frá Berlín er símað, að kvenmað-
ur í Jugó-Slavíu hafi játað á sig
hryllileg morð. Hefir drepið 2 eig-
inmenn sína, son sinn og 32 unn-
usta. Líkin geymdi hún í zinktunn-
um í kjallaranum undir húsi því, er
hún bjó í.
Frá London er símað, að Abdel
Krim, uppreistarforingjanum í Mar-
okkó, gangi stöðugt betur, og að
síðustu fréttir hermi, að hann nálg-
ist óðum höfuðborgina Fez. Frakk-
ar senda mikinn Iiðsauka. Hitar
miklir á vígstöðvunum og hrynja
Evrópumenn niður af þeirra völdum.
Frá Lissabon er símað, að nokkrir
herforingjar hafi gert tilraun til þess
að koma á stjórnarbyltingu, en mis-
tekist.
Frá London: Kolanáma-deilurnar
harðna stöðugt og er nú ekkert út-
lit talið til samkomulags. Náma-
menn hafa neitað tilboði stjórnar-
innar um skipun rannsóknarnefndar.
Tekist hefir að ljósmynda krabba-
meins-bakteríuna. Oera menn sér
nú miklar vonir um gagn af þess-
ari uppgötvun, og að ennfremur
verði hægt að beita sömu rann-
sóknaraðferð við fleiri sjúkdóms-
bakteríur,
Frá Gautaborg er símað, að ægi-
legur eldsvoði hafi átt sér þar stað
á þriðjudaginn, er þar brann tré-
smíðaverksmiðja. Eldurinn sást alla
Ieið frá Skagen á Jótlandi.
Frá Montreal: Uppgripaafli af
stórþorski í Davissundi, Fytlas-bank-
anum(?). Mergð skipa á veiðum á
þessum stöðvum.
Innlend:
. Þýzktferðamannaskip,»Munchen«,
kom hingað í fyrradag með 400 far-
þega. Dvaldi tvo daga. Margt gert
ferðamönnunum til skemtunar, söng-
ur, glímur og dansleikur um borð
í skipinu. Ferðamennirnir hinir á-
nægðustu. Skipið fer héðan til Jan
Mayen, Spitzbergen, Noregs og svo
til Pýzkalands,
Pétri Magnússyni hæstaréttarmála-
færsIumanniveittforstjórastaðaRækt-
unarsjóðs íslands.
Ágætis veður sunnanlands síð-
ustu dagana.
Bolungarvíkur-prestakall auglýst til
umsóknar. Búist við að margir sæki.
oo
ingu rog priaoyrinn.
^ Kex fínt
Kaffi brent og malað
Hafragrjón í pökkum
nýkomið í verzlun
Guðbj. Björnssonar. ^
Erlingur Friðjónsson bæjarfulltrúi
skrifar í síðasta Vm. um óþrifnaðinn
á götum bæjarins og er argur yfir
honum. — ísl. er það líka, en hverj-
um er að kenna? Erlingur kennir
bæjarstjóranum og áfellir hann harð-
Iega fyrir vanrækslu í þrifnaðarmálum,
En þetta er ekki rétt. Bæjarstjórinn hefir
ekkert með framkvæmdir heilbrigðis-
samþyktarinnar að gera, heldur er það
heilbrigðisnefndin og heilbrigðisfulltrú-
inn samkvœmt ákvœðum hennar.
í 4. gr. samþyktarinnar stendur:
s Heilbrigðisnefndin skal hafa gætur
á þvt, ad heilbrigðissamþyktin sé hald-
in og henni sé hlýtt í öllum greinum.«
Og í 10 gr. stendur: »Götur bœj-
arins og rœsi skal hreinsa á bœjarins
kosinað svo oft, sem heilbrigðisnefnd
þykir þurfa.«
Bæjarstjóri er ekki í heilbrigðisnefnd,
en Erlingur Friðjónsson á
þar sæti og hefir áti i fteiri ár og
er hann eini fulltrúinn, sem bæjarstjórn-
in á í þeirri nefnd ; hinir nefudarmenn-
irnir eru bæjarfógeti og héraðslæknir,
sem báðir eru sjálíkjörnir.
Erlingur Friðjónsson er því sá mað-
urinn, sem bæjarstjórnin fyrir sína
hönd " hefir valið til þess að sjá um
framkvæmdirheilbrigðissamþyktarinnar,
og vegna þess, að hann hefir brugð-
ist því trausti, eru göturnar óþrifaleg-
ar. Bæjarstjóri á þar enga sök á; hrein-
lætismál bæjarins eru fyrir utan hans
verkahring, eft'r því sem heilbrigðis-
samþyktin segir, og gekk hún þó í gildi
eftir að bæjarstjórastaðan varð til.
Landsbanki íslands 1924.
Tekjur bankans siðastliðið ár hafa alls
numið kr. 3169453.96 (að frádregnum
kr. 40376.25, er fluttar voru frá fyrra
ári), en árið áður námu þær krónum
2493998.23. Innborgaðir vextir hafa
numið á árinu kr. 1713201.45 (1923:
kr. 1187278.33) og forvextir af víxl-
um og ávísunum kr. 1144273.12 (1923:
kr. 971181.10). Ágóði af rekstri út-
búanna nam kr. 79683.81 (1923 kr.
45086.19) og ýmsar tekjur námu kr.
216511.00 (1923: kr. 137416.84).
Þegar dregið er frá tekjunum greiddir
vextir (þar með taldir vextir af seðl-
um í umferð samkvæmt lögum frá
1922) og kostnaður við rekstur bank-
ans, alls kr. 2513878.09, verður af-
gangs af tekjunum kr. 695952.12.
Verðbréf hafa verið lækkuð í verði um
'kr. 104032.62. Afskrifað tap bank-
ans sjálfs á víxlum og lánum kr.
188147 47 og útbúsins á Eskifirði kr
644638.91. Gengistap hefir orðið kr,
123032.76 og lögákveðin gjöld nema
kr. 15000.00. Alls nema gjöldin kr.
3588729.85 og rýrist því varasjóður
um kr. 378899.64.
<g>®
„Röðull“ heitir vikublað, sem farið er
að gefa út á Eskifirði; er ritstjórinn Arn-
finnur Jónsson skólastjóri. Er það Alþýðu-
blaðsstærð.
HREINAR FL0SKUR kaupir
Áfengisverzlun Rlkisins,
Hofstaðabræður.
Síðastliðið haust kom út skáldsaga
með þessu nafni, eftir síra Jónas Jónas-
, son. Hennar hefir mjög lítið verið
minst, en hún er þess þó fyllilega verð,
að ekki sé gengið þegjandi fram hjá
henni.
Höfundur er þjóð sinni löngu kunn-
ur fyrir skáldsögur sínar og einn okk-
ar þektasti rithöfundur meðal annara
þjóða. Eg sé því ekki ástæðu til að
ritdæma bókina með tilliti til stíls og
frásagnarmála. Hann er sá sami ogá
fyrri bókum þessa höfundar. En þvi
gríp eg penna i hönd, að eg vildi
hjálpa til skilnings á tilgangi bókar-
innar.
Fáum lesendum sögunnar mun dylj-
ast, að hún er skrifuð með það fyrir
augum. að leiða ákveðin sannind í Ijós.
Og alvöruþunginn, sem gengur í gegn-
um alla söguna, sýnir, að þau sannindi
telur höfundur mikilvæg.
Eg hefi þózt reka mig á það, að
sú skoðun væri almenn mjög, að með
sögunni væri höfundur að tala máli
katólskunnar gegn lúlerskunni og sýna
yfirburði hennar. En mörg ummæli
sögunnar benda til þess, að hann vill
ekki hefja aðra stefnuna fram yfir hina.
Ogþó sker fyrirvarinn þar greinilegast úr.
Insti kjarni sögunnar Eggur ennþá
dýpra, Og sagan verður ekki skilin
nema með tilliti til tímans, sem húu
er skrifuð á, og afstöðu til fundarins
til þeirra straumhvarfa, sem þá eru að
gerast í trúarlífi þjóðarinnar.
Sagan er skrifuð á þeim tíma, þegar
nýjar trúarstefnur eru að ryðja sér til
rúms hér á landi. í kenningum sín-
um viku þær svo mjög frá hinurn
drotuandi kenningum, að víðlesnum
sögumanni, svo sem höfundur var,
mátti véra Ijóst, að minna hafði oft á
milli borið, þótt af hefðu hlotist hin-
ar svæsnustu trúmáladeilur. Pess sáust
líka merki, að hinuin nýju stefnum
myndi ekki verða leyfð óhindruð land-
ganga. Og hitt var höfundi einnig
Ijóst, að hinar nýju stefnur áttu og
myndu eiga þann jarðveg í brjóstum
verandi og verðandi kynslóða, að á-
takalaust yrðu þær ekki útlægar gerðar.
Alt virtist því benda til þess, að svæs-
in trúmáladeilá myndi standa fyrir dyr-
um hér á landi.
Höfundur var maður hins nýja tíma.
Hann aðhyltist mjög kenningar guð-
spekinga og ritaði sig í félag þeirra.
Aðalatriðið ástefnuskrá þeirra er bræðra-
lag allra trúflokka og sú kenning, að
allar trúarstefnur séu aðeins mismun-
andi leiðir, er liggi að sama takmarki.
Höfundur tilheyrði þeirri stefnu í
anda og sannleika. Pví var heitasta
hugsjón hans á trúmálasviðinu ekki sú,
50
t e g u n d i r
af
Freyj u-sælgæti
fæst í
Verzl. Geysir.