Fréttablaðið - 27.06.2011, Blaðsíða 6

27. júní 2011 MÁNUDAGUR6
STJÓRNSÝSLA „Svo virðist vera sem
ríkislögmaður hafi haft þá óform-
legu stefnu um nokkurt árabil að
kæra hvern og einn úrskurð héraðs-
dómara um að vísa máli til ráðgef-
andi álits EFTA-dómstólsins,“ segir
Skúli Magnússon, dómritari EFTA-
dómstólsins í Lúxemborg.
Hann segir þessa stefnu vekja
upp spurningar um afstöðu íslenska
ríkisins til tilrauna einstaklinga og
fyrirtækja til að fá mál sín lögð
fyrir dómstólinn, sem hefur það
hlutverk að skera úr um túlkun
samningsins um Evrópska efna-
hagssvæðið.
„Óneitanlega vaknar sú spurn-
ing hvort íslenska ríkið sé þá frek-
ar andsnúið því að einstaklingar
og fyrirtæki láti reyna á réttindi
sín fyrir þessum dómstól. Ef svo
er, ef það er rekin markviss stefna
í þá átt að reyna að hindra eftir
því sem kostur er að einstaklingar
og fyrirtæki komist með sín mál
fyrir EFTA-dómstólinn í gegnum
íslenska dómstóla, þá er það mjög
vafasamt gagnvart markmiðum
EES-samningsins og skyldu aðild-
arríkjanna til þess aðhafast ekkert
það sem teflir markmiðum samn-
ingsins í tvísýnu.“
Einar Karl Hallvarðsson ríkislög-
maður segir embættið þó alls ekki
hafa þá stefnu að kæra til Hæsta-
réttar alla úrskurði héraðsdómara
um að leita skuli eftir áliti EFTA-
dómstólsins.
„Við reynum að meta hvert mál
fyrir sig, og þá jafnan í samvinnu
við ráðuneytið því þetta eru oft
sérhæfðar spurningar sem þarf
að bera undir EFTA-dómstólinn,“
segir Einar Karl í samtali við
Fréttablaðið. Það hafi bara orðið
niðurstaðan eftir skoðun hvers máls
að þau hafi flest verið borin undir
Hæstarétt.
Áhyggjur dómara EFTA-dóm-
stólsins og ýmissa fremstu fræði-
manna heims á þessu sviði komu þó
skýrt fram á ráðstefnu, sem EFTA-
dómstóllinn efndi til í Lúxemborg
þann 17. júní síðastliðinn.
Þar kom einnig fram, meðal ann-
ars í máli Páls Hreinssonar hæsta-
réttardómara, gagnrýni á Hæsta-
rétt Íslands fyrir að hafa sýnt
tregðu til að leita eftir ráðgefandi
áliti dómstólsins.
„Páll Hreinsson, dómari við
Hæstarétt Íslands, gagnrýndi eigin
dómstól á ráðstefnunni,“ segir Carl
Baudenbacher, forseti EFTA-dóm-
stólsins, í viðtali í dagblaðinu Liech-
tensteiner Vaterland. „Mál voru
stöðvuð vegna þess að menn ótt-
uðust að íslensk stjórnvöld myndu
tapa málinu í Lúxemborg.“
Baudenbacher segir þetta brjóta í
bága við 3. grein EES-samningsins,
sem gerir aðildarríkjunum skylt að
gera allt sem í valdi þeirra stend-
ur til að markmiðum samnings-
ins verði náð fram. Sú skylda nær,
að sögn Baudenbachers, einnig til
æðstu dómstóla aðildarríkjanna.
„Við skulum hafa það í huga að
EFTA-dómstóllinn er sá dómstóll
gagnvart EFTA-ríkjunum sem fer
með endanlegt úrskurðarvald um
efnislegt inntak EES-samningsins,“
segir Skúli Magnússon dómritari í
samtali við Fréttablaðið. „Ef inn-
lendir dómstólar fara að skera úr
vafamálum um túlkun EES-samn-
ingsins kemur upp sú hætta að þess-
ar úrlausnir verði ekki réttar, þær
verði ekki í samræmi við úrlausmn-
ir EFTA-dómstólsins og Evrópu-
dómstólsins. Það þýðir að EES-rétt-
urinn brotnar upp og einsleitni eða
samræmd framkvæmd EES-réttar
hjá aðildarríkjum EES skorti. Það
þýðir þá einnig að einstaklingar og
fyrirtæki fá ekki fullnustu þeirra
réttinda sem þeir eiga. Þess vegna
er þessi aðgangur einstaklinga og
fyrirtækja í gegnum íslenska dóm-
stóla til EFTA-dómstólsins svo mik-
ilvægur.“
Í erindi sínu á ráðstefnunni fór
Páll Hreinsson yfir þau fimmtán
mál frá Íslandi, sem EFTA-dóm-
stóllinn hefur fjallað um frá upp-
hafi.
Þrettán þeirra hafa verið send
til EFTA-dómstólsins eftir úrskurð
þess efnis frá Héraðsdómi Reykja-
víkur, en þar af höfðu sex viðkomu
í Hæstarétti Íslands vegna þess að
úrskurður Héraðsdóms var kærður
þangað.
Einungis tvö þessara fimmtán
mála hafa verið send til Lúxem-
borgar að frumkvæði Hæstarétt-
ar, en aðrir dómstólar á Íslandi en
þessir tveir, Hæstiréttur og Hér-
aðsdómur Reykjavíkur, hafa ekki
séð ástæðu til að samþykkja að leit-
að yrði eftir áliti EFTA-dómstóls-
ins í neinum málum, sem til þeirra
kasta hafa komið.
gudsteinn@frettabladid.is
Íslensk stjórnvöld treg til
að fá álit EFTA-dómstólsins
Dómarar við EFTA-dómstólinn í Lúxemborg hafa áhyggjur af því að einstaklingar og fyrirtæki í EFTA-
löndunum þremur eigi erfitt með að leita réttar síns vegna tregðu þessara ríkja til að bera mál undir
dómstólinn. Að tefja eða hindra málskot til dómstólins brýtur í bága við EES-samninginn.
EFTA-dómstóllinn hefur það hlutverk að skera úr um mál sem varða fram-
kvæmd og túlkun samningsins um Evrópska efnahagssvæðið. Dómar hans
eru þó aðeins ráðgefandi, ekki bindandi.
Einstaklingar og fyrirtæki í aðildarríkjunum geta ekki leitað beint til dóm-
stólsins, heldur er það hlutverk dómstóla í ríkjunum þremur að leita til hans
eftir ráðgefandi áliti. Auk þess geta aðildarríki EES kært önnur aðildarríki til
dómstólsins.
EFTA-dómstóllinn hefur aðsetur í Lúxemborg og í honum sitja þrír dóm-
arar, einn frá Íslandi, einn frá Noregi og ein frá Liechtenstein.
EFTA-dómstóllinn
FRÁ RÁÐSTEFNUNNI Í LÚXEMBORG Páll Hreinsson hæstaréttardómari hlýðir á Sven
Norberg, fyrrverandi dómara bæði við EFTA-dómstólinn og Evrópudómstólinn, flytja
erindi. Lengst til hægri er Þorgeir Örlygsson, dómari við EFTA-dómstólinn, sem var
fundarstjóri. MYND/JESSICA THEIS, BLUE BOX DESIGN
MALBIK ENDAR Aðstæður sem ferða-
menn þekkja ekki breytast í slysagildru.
MYND/SJÓVÁ
ÖRYGGISMÁL Árið 2010 varð mikil
fækkun umferðarslysa þar sem
erlendir ferðamenn komu við
sögu. Þetta kemur fram í slysa-
skýrslu Umferðarstofu fyrir árið
2010.
Árið 2009 var heildarfjöldi
slasaðra og látinna erlendra
ferðamanna í umferðinni hér á
landi 196 einstaklingar. Árið 2010
var þessi fjöldi komin niður í 151.
Svipaður fjöldi ferðamanna kom
til Íslands þessi ár.
Af þeim átta sem létust í
umferðinni í fyrra var einn
erlendur ríkisborgari. - shá
Einn lést árið 2010:
Færri slys hjá
ferðamönnum
DÓMSMÁL Tveir karlmenn um þrí-
tugt hafa verið ákærðir fyrir að
stela verkfærum og fleiru, sam-
tals að verðmæti hátt á sjöttu
milljón króna. Þýfisins öfluðu
mennirnir sér með því að brjót-
ast inn hjá fyrirtækjum, þar sem
þeir létu greipar sópa.
Helst leituðu mennirnir fanga í
vinnuskúrum, þar sem þeir töldu
líkur á að dýr verkfæri væru
geymd. Þar stálu þeir borvélum,
lyklasettum, hitablásurum og
slípirokkum, svo dæmi séu nefnd.
Einni kerru stálu þeir, auk þess
sem þeir stálu nokkur hundruð
lítrum af litaðri díselolíu. Loks
stálu þeir rúmlega ellefu hundruð
gangstéttarhellum. -jss
Tveir létu greipar sópa:
Verðmæti þýfis
á sjöttu milljón
SJÁVARÚTVEGUR Fara þarf mörg ár
aftur til að finna fleiri báta sem
stundað hafa grásleppuveiðar en
á yfirstandandi vertíð. Útgefin
leyfi eru komin í 357 sem eru tólf
fleiri en á síðustu vertíð, sam-
kvæmt frétt á vef Landssam-
bands smábátaeigenda.
Lítillega hefur lifnað yfir veið-
inni nú á síðustu dögum eftir
dapurt gengi á síðustu vikum.
Heildarveiðin nú svarar til 9.500
tunna af söltuðum hrognum, sem
er rúmum 40 prósentum minna
en á sama tíma í fyrra. - shá
Veiði tekin að glæðast:
Aldrei fleiri sótt
á grásleppuna
DÓMSMÁL Ríkissaksóknari hefur
ákært tæplega fertugan karlmann
fyrir Héraðsdómi Vesturlands
fyrir brot gegn frjálsræði manna
og hótanir.
Manninum er gefið að sök að
hafa svipt þáverandi sambýlis-
konu sína frelsi sínu í allt að þrjár
og hálfa klukkustund á heimili
þeirra. Maðurinn er ákærður fyrir
að hafa meinað henni að fara burt,
fylgt henni eftir, tekið af henni
síma, læst að þeim og haldið henni
fastri í sófa með því að sitja klof-
vega ofan á henni.
Þar hafi hann haldið um líkama
hennar, háls og kverkar og neytt
hana til að hlusta á sig. Í sam-
tali við hana þá hafi hann hótað
að drepa hana, föður hennar og
bræður.
Þá er manninum gefið að sök aða
hafa verið ógnandi í framkomu á
bílastæði á Akranesi og hótað
móður sambýliskonunnar lífláti.
Maðurinn neitaði sök við þing-
festingu málsins fyrir Héraðsdómi
Vesturlands í Borgarnesi. Málinu
var frestað til haustsins en þá mun
verjandi mannsins leggja fram
greinargerð sína.
- jss
Karlmaður ákærður fyrir brot gegn frjálsræði manna og líflátshótanir:
Svipti sambýliskonu sína frelsi
AKRANES Maðurinn hótaði fyrrverandi
tengdamóður sinni lífláti á bílastæði á
Akranesi.
FANGELSISMÁL Til athugunar er
hvort rétt sé að víkja fyrrverandi
forstöðumanni fangelsisins á Kvía-
bryggju varanlega úr starfi vegna
gruns um ríflega 40 auðgunarbrot
í starfi, segir Ögmundur Jónasson
innanríkisráðherra.
Geirmundur Vilhjálmsson var
leystur tímabundið frá störfum
vegna málsins og var réttmæti
þeirrar ákvörðunar staðfest af
nefnd sem fer yfir slíkar ákvarð-
anir stjórnvalda, segir Ögmundur.
Grunur leikur á að Geirmundur
hafi dregið sér fjármuni eða verð-
mæti í eigu fangelsisins í starfi
sínu sem forstöðumaður Kvía-
bryggju, eins og fram hefur komið
í Fréttablaðinu. Málið er til rann-
sóknar hjá lögreglu.
„Í framhaldinu er málið nú
til skoðunar að nýju og er þá til
athugunar hvort rétt sé að víkja
forstöðumanninum varanlega úr
starfi á þessu stigi eða áður en
málið er til lykta leitt af þeim sem
hafa með rannsókn þess að gera,“
segir Ögmundur.
„Það segir sig sjálft að um við-
kvæmt og erfitt mál er að ræða
og þótt það sé tekið föstum tökum
þarf að sjálfsögðu jafnframt að
gæta að réttindum viðkomandi ein-
staklings,“ bætir hann við. - jss
Innanríkisráðherra endurmetur stöðu fyrrverandi forstöðumanns á Kvíabryggju:
Endanleg uppsögn forstöðumanns til skoðunar
ÖGMUNDUR
JÓNASSON
GEIRMUNDUR
VILHJÁLMSSON
SAMGÖNGUR Að jafnaði leggja um
736 bílar leið sína um Bolungar-
víkurgöng á hverjum sólarhring,
en það er sex prósentum meiri
umferð en var um Óshlíð í fyrra.
Þetta kemur fram á vef Vega-
gerðarinnar. Þar segir einnig að
aukning umferðar eftir að göng-
in voru vígð síðasta haust sé að
vissu leyti ekki mikil miðað við
bættar vegasamgöngur, en þó
beri að líta til þess að vegastytt-
ingin er ekki veruleg og auk þess
er löglegur hámarkshraði um
göngin lægri en var á Óshlíð. - þj
Samgöngur á Vestfjörðum:
Aukin umferð
með göngum
KVÍABRYGGJA Grunur leikur á að Geir-
mundur Vilhjálmsson forstöðumaður
hafi dregið sér fjármuni eða verðmæti í
eigu fangelsisins.
FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Er jákvætt að færa veitingu
smástyrkja frá alþingis-
mönnum?
Já 86,8%
Nei 13,2%
SPURNING DAGSINS Í DAG:
Hefur þú samúð með kröfum
flugmanna í kjaradeilu þeirra?
Segðu þína skoðun á visir.is
KJÖRKASSINN