Fréttablaðið - 13.07.2011, Blaðsíða 13

MIÐVIKUDAGUR 13. júlí 2011 13
Nokkrar umræður hafa spunn-ist í fjölmiðlum um framtíð
Reykjavíkurflugvallar. Tilefn-
ið er að í burðarliðnum er sam-
komulag innanríkisráðuneytis
og Reykjavíkurborgar sem felur
í sér að ráðist yrði í löngu tíma-
bærar endurbætur á aðstöðu
fyrir farþega og starfsfólk inn-
anlandsflugsins á Reykjavíkur-
flugvelli. Um þetta eru ríki og
borg sammála. Komast þurfi út
úr því öngstræti aðgerðarleysis
sem þessi mál hafa verið í.
Kyrrstaða ekki boðleg
Á þenslutímanum var hafist
handa með metnaðarfull áform
um hönnun og byggingu sam-
göngumiðstöðvar á norðaustur-
hluta flugvallarsvæðisins.
Forsvarsfólk Reykjavíkur-
borgar var hins vegar aldrei sátt
við þessi áform og heyrðust þau
sjónarmið að þar með yrði fram-
tíð flugvallarins niðurnjörvuð
um ókominn tíma. Á undanförn-
um árum hafa hvorki ríki né borg
viljað hnika til í afstöðu til sam-
göngumiðstöðvarinnar og við
það hefur setið. Á meðan hefur
aðstaðan drabbast niður og er
engan veginn sæmandi.
Þau áform sem nú eru uppi
byggjast á því að báðir aðilar taka
tillit til sjónarmiða hins. Þannig
segjast talsmenn borgarinnar enn
stefna á flutning flugvallarins í
framtíðinni en ég sem ráðherra
samgöngumála hef marglýst því
yfir að ég vilji hafa flugvöllinn
þar sem hann nú er og að ég muni
beita mér fyrir því að svo verði.
Ríkið á flugvallarlandið að mestu
Enda þótt Reykjavíkurborg hafi
skipulagsvald innan borgarmark-
anna verður ekki fram hjá því
horft að landið undir flugvellin-
um er að mestu leyti í eign rík-
isins. Allt eru þetta staðreynd-
ir máls og þóttu fleirum en mér
undarlegar yfirlýsingar Páls
Hjaltasonar, formanns skipulags-
ráðs Reykjavíkurborgar, að hug-
myndir um að flugvöllurinn yrði
áfram í borginni væru byggðar á
misskilningi. Svo er ekki.
Um framtíðina í þessu efni
er hins vegar ekki samkomu-
lag. Þess vegna er niðurstað-
an nú vonandi sú að reist verði
ný flugstöð Skerjafjarðarmegin
flugvallar sem yrði hönnuð með
þeim hætti að hún gæti átt eftir
að víkja. Þetta er leiðin út úr
öngstræti kyrrstöðunnar.
Þótt sjálfur hafi ég á sínum tíma
verið hlynntur samgöngumið-
stöð í norðausturgeira flugvallar-
ins horfist ég í augu við þá stað-
reynd að fyrir henni er ekki vilji
hjá borginni. Annað hefur breyst
frá því þessi áform voru uppi: Pen-
ingaleysi. Það eitt að byggja flug-
hlöð í norðausturgeira flugvallar
myndi samkvæmt áætlunum kosta
tæpan milljarð. Flughlöð er hins
vegar fyrir hendi vestan megin á
vellinum að mestu leyti og sparar
það stórfé að nýta það.
Jafnvægi í flutningum
Fram kemur í Fréttablaðinu 8.
júlí að Páli Hjaltasyni þykir ágæt
hugmynd að flytja flugvöllinn
til Keflavíkur eða með öðrum
orðum leggja Reykjavíkurflug-
völl niður. Ekki þætti mér ótrú-
legt að einmitt þetta gerðist ef
vellinum yrði lokað í Reykja-
vík. Þætti mér það afleitt. Ég er
þeirrar skoðunar að við eigum að
dreifa flutningum um landið betur
en nú er gert á milli sjávar, lofts
og láðs. Til að þetta takist þarf að
koma á strandflutningum og efla
flugsamgöngur.
Annar veruleiki í dag en í gær
Staðsetning Reykjavíkurflug-
vallar er umdeild og ekki síður
í mínum flokki. Oddvitar VG
í borgarstjórn hafa teflt fram
umhverfisrökum fyrir flutningi
flugvallarins og nefndu á sínum
tíma Hólmsheiði sem valkost til
að skoða sem raunhæft flugvall-
arsvæði. Önnur rök hafa verið
sett fram sem snúa að skipulagi
og vexti borgarinnar. Þarna hafa
staðið framarlega samtökin Betri
byggð og einnig stjórnmálamenn
úr öllum flokkum. Allt eru þetta
virðingarverð viðhorf. Öðru máli
gegnir um þrýsting ágengra fjár-
festa sem var mjög áberandi á
þenslutímanum, en þeir vildu
ólmir komast í þetta verðmæta
svæði og fara þar líkt að og þeir
gerðu af miklum ákafa en lítilli
fyrirhyggju annars staðar þar
sem mannlausar blokkir segja nú
allt sem segja þarf. Annað er að
hugmyndir um flutning flugvall-
ar sem þóttu raunhæfar þegar
fjárráðin voru rýmri eru nánast
galnar í dag.
Hvað með lýðræðið?
En hvað með lýðræðið? Flugvall-
armálið fór vissulega í almenna
atkvæðagreiðslu. Þar fékkst nið-
urstaða þótt þátttaka væri mjög
dræm. Ég er hins vegar sammála
þeim sem halda því fram að þetta
mál komi landsmönnum öllum
við, ekki Reykvíkingum einum og
eigi þess vegna að bera það upp
við þjóðina alla. Afstaðan í flug-
vallarmálinu gengur þvert á alla
flokka. Það höfum við rækilega
verið minnt á í viðbrögðum við
þessari umræðu nú síðustu daga.
Á undanförnum árum hafa hvorki ríki né
borg viljað hnika til í afstöðu til samgöngu-
miðstöðvarinnar og við það hefur setið.
Innanlandsflugvöllur
í Reykjavík
Samgöngur
Ögmundur
Jónasson
innanríkisráðherra
Strandveiðar – gott
hráefni sem heldur
vinnslunum opnum
Nú undanfarið hefur talsvert verið skrifað um það að hrá-
efni strandveiðibáta sé lélegt,
strandveiðar skapi ekki atvinnu
í landinu og aflinn sé jafnvel
fluttur óunninn úr landi.
Félagar innan Samtaka fisk-
framleiðenda og útflytjenda
– SFÚ hafa keypt stóran hluta
af afla strandveiðibátanna og
eru félagsmenn almennt mjög
ánægðir með hráefnisgæð-
in sem hafa aukist ár frá ári.
Ganga sumir félagsmenn svo
langt að segja að strandveiðarn-
ar séu lykillinn að því að vinnsl-
urnar starfi yfir höfuð yfir
sumarið. Strandveiðarnar hafi
að auki fært líf í hafnir lands-
ins. Það er því ekki hægt að
segja að strandveiðarnar skapi
ekki atvinnu í landinu heldur
hafa þær þvert á móti haldið
uppi atvinnu. SFÚ telur jafn-
framt að nánast allt það hráefni
sem strandveiðibátar afla skili
sér til vinnslu hér innanlands.
Það að menn telji að afli strand-
veiðibáta sé fluttur úr landi
óunninn bendir þó til þess að
gagnrýni um lítil hráefnisgæði
eigi ekki við rök að styðjast þar
sem þeir hinir sömu telji að hrá-
efnisgæðin séu það mikil að
hráefnið þoli flutning í gámum
milli landa. Það eitt og sér
styður því það sem SFÚ hefur
haldið fram, að hráefnisgæðin
séu almennt mikil frá þessum
bátum og hráefnið í langflest-
um tilfellum vinnanlegt á bestu
markaðina.
Vissulega má líta til baka
og segja að einhver misbrest-
ur hafi verið á því í upphafi
að hráefnisgæði hafi undan-
tekningarlaust verið ásættan-
leg, en með aukinni reynslu
strandveiðisjómanna og þekk-
ingaröflun hafa hráefnisgæðin
tekið stórstígum framförum og
eru þau í dag síst síðri en ann-
arra útgerðarflokka.
SFÚ fagna þeirri aukningu
strandveiða sem orðin er og
telja að hún muni tryggja betri
aðgang að fiski yfir sumarmán-
uðina fyrir allar þær vinnslur
sem nú eru starfandi og gæti
komið í veg fyrir lokun margra
fiskvinnslustöðva yfir sumar-
mánuðina. Slíkt er mikilvægt
í núverandi atvinnuástandi
þjóðarinnar.
SFÚ áréttar þó þá skoðun
sína, sem fram kom í greinar-
gerð samtakanna við minna
kvótafrumvarpið, að allan
strandveiðiafla skuli skylda
til sölu á opnum fiskmarkaði.
Eðlilegt samkeppnisumhverfi
í greininni verði ekki fengið
nema að markaðsverð ráði í
öllum viðskiptum með afla.
Samtök fiskframleiðenda og
útflytjenda – SFÚ voru stofnuð
1994 en hétu í upphafi Samtök
fiskvinnslu án útgerðar. Félagar
í SFÚ eru stærstu samtök lands-
ins í fiskvinnslu sem kaupa
hráefni sitt í umhverfi frjálsrar
verðmyndunar. Innan vébanda
samtakanna starfa stór og með-
alstór fiskvinnslufyrirtæki sem
hafa verið leiðandi í framleiðslu
og markaðssetningu fiskafurða
um árabil eða frá því fiskmörk-
uðum á Íslandi var hleypt af
stokkunum árið 1987. Elstu
fyrirtækin innan samtakanna
eru þó nokkru eldri eða yfir 30
ára gömul.
Samtökin hafa um árabil beitt
sér fyrir frelsi í viðskiptum með
fisk, að allur fiskur fari á inn-
lendan markað eða sé seldur
á markaðsverði í beinum við-
skiptum og að fjárhagslegum
aðskilnaði veiða og vinnslu
verði komið á. Hafa fyrirtæki
innan SFÚ löngum greitt hæsta
meðalverð fyrir hráefni sem í
boði hefur verið, útgerðum og
sjómönnum til hagsbótar.
Sjávarútvegur
Elín Björg
Ragnarsdóttir
framkvæmdastjóri
SFÚ