Íslendingur - 19.01.1940, Blaðsíða 1
Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118.
XXVI. árgangur.
Akureyrí, 19. janúar 1940
tölubl.
LANDSFUNDUR
Sjálfstæðisflokksins
Miðsfjórn Sjálfstæðisflokksins hef-
ir boðað til Landsfundar, sem á
að hefjast í Reykjavík, fimmtudag-
inn 15. feb úar n. k.
Samkvæmt starfsreglum Sjálfstæð-
isflokksins er Landsfundur æðsta
vald í öllum málefnum flokksins
og skipaður af trúnaðarmönnum
og fulltrúum úr öllum héruðum
landsins.
Síðasti landsfundur var haldinn
á Þingvöllum 1936 og var sá fund
ur með afbrigðum vel sóttur.
Að téttu lagi á að halda Lands-
fund annað hve-rt ár. En árið 1938
var það fyrir eindregnar áskotanir
flokksmanna út um lartd, að í stað
Landsfundar var þá af miðstjórn-
inni efnt til héraðsmóta í fiestum
héruðum landsins. Þetta þótti
gefast mjög vel, og fullkotrtinn
sanrhugur flokksmanna um þessa
tilhögun í þetta skipti.
Síðan hefir staðið til, að Lands-
fundur yrði haldinn á þessu ári.
Það var lengi mál manna, meóan
á þingi stóð t vetur, að þing yrði
ekki kvatj saman á þessu ári fyrr
en í haust. Að sjálfsögðu hefði
þá ekki verið boðað til Landsfund
ar fyrr en í vor, sem mun teljast
heppilegii tími til slíks fundarhalds.
En nú fór þetta á aðra leið með
þinghaldið, svo sern mönnum er
kunnugt, þar sem þing kemur á
ný saman á venjulegnm tíma, um
miðjan febrúar. í sambandi við á-
kvörðun um þetta atriði í þinginu,
mun það hafa verið orðað, og
hefir nú verið gert að umræðuefrn'
í sunnanblöðunurr, að nokkru hafi
ráðið um ákvörðun þessa máls,
sérstaklega frá hálfu Fratnsóknar-
manna, að ef til samvinnuslita
kæmi í ríkisstjórninn', og þar af
leiðandi þingrofs og kosninga, væri
betra að þingið kæmi saman nú
strax í næsta mánuði, þar sem
framkvæmd kosninga yrði að öllu
leyti miklu erfiðari vegna þingrofs
á haustþingi.
íslendingi er að vísu ekki kunn-
ugt um, að sérstakar líkur liggi
fyrir um samvinnuslit í ríkisstjórn-
inni nú á næstunni, en það er þó
þess að minnast, að nö'uleiki
kostringa á vori komanda, hefir
aftur en einu sinnj verið orðaður
af formanni Framsóknatflokksins í
seinni tíð, og þar á meðal í nýárs-
boðskap hans í Tímanum.
En hvað sem reyndin kann nú
að sýna, að liggi bak við þennan
orðióm um kosningar í vor ogþing-
haldið í næsta mánuði, þá verður
að telja boðun Landsfundarins nú
mjög eðlilega afleiðirtgu þar af —
og heppilega ráðstöfun.
Kunni að koma til áíaka milli
flokkanna, sem nú standa að ríkis-
stjórninni, í náinni framtíð, verður
að teljast vel ráðið að Landsfundur
hafi áður átt þess kost að ræða
aíslöðu Sjilfstæðisflokksins.
Laugatdaginn 13. þ. rrt. héldu
Sjáílstæðislé ögin á Akureyri sam-
eiginlegan fund í hinum nýja og
glæsilega veitinga- og samkomusal
að Hótei Gullfoss. Þingmaður
bæjarins jSig. Eiu. Hlíðar, flutti þar
ítailegt erindi um stöif síðasta AI
þingis. Stóð erindi hans yfir í
1 Vs klst., en síðan svaraði hann
nokkrum fyrirspurnurn, er einstakir
fundarmenn lögðu fram.
Hér verður ekki rúm til að rekja
erindi hans nákvæmlega, en aðeins
drepið á það helz'a, er við kemur
fjirlögunum:
Þegar gengiö var til myndunar
samstjórnar þriggja stjórnmálaflokk-
a.ina á s I. vori, þá lágu til þess
einkum þær áslæður, að ekki varð
hjá komist að gera allveruiegar
ráðstafanir til bjargar atvinnuveg-
unurn og fjirhag þjóðarinnar, og
slíkar ráðstafanir urðu tæplega fram
kvæmdar, nema að biki þeim stæði
sterk stjórn. Eri allt fram að þeím
tíma hafði ríkt hér minnihlutastjórn,
þ. e. hafði ekki helming kjósrnda-
tölunnar í landinu að baki, þótt hún
heíði þingmeirihlutann. Sú r.áð-
stöfun, sem gerð var, þ. e.
breytingin á gengi krónunnar,
leiddi af sér aukningu ríkisútgjalda,
einkum hvað snerti greiðslu vaxta
og afbo'gana af ríkisskuldunum.
Af því leiddi þá nauðsyn, að fiam
yrði komið einhverjum niðurskurði
á íjárlögunum, og var þá Alþingi
frestað til haustsins, en á meðan
skykii fjárveitinganefnd í samráði
v:ð tjármálaráðherra geia athuganir
og siðan tillögur um sparnað á fjár-
iögunum.
Fjárlagafrumvarpið, sem Eysteinn
Jónsson haíði samið og lagt fram
á fyrra hluta þingsins, tók því í
meðförunum allmiklum breytingum.
Skal hér skýrt frá heizlu breyting-
unum:
Sjálfstæðismenn Iétu ekki sitt
eftir liggja, þegar til þeirra kasta
kom að ganga til samstarfs við
andstæðinga, þegar svo var komið
málunum, að til vandræða horfði á
flestum sviðum. Það má og full-
yrða, að Siálfstæöismenn yfirleilt
hati unað vel þvi samstarfi flokk-
anna, sem verið hefir í ríkisstjórn-
inni, og haft skilning á nauðsyn
þess fyrir þjóðarheildina.
Sjálfstæðismenn úr héruðum
landsins munu nú koma saman á
Landsfundi sínum og ræða þar al*
vöru- og áhugamál flokksins.
Sjáífstæðisflokkurinn mun svo ó-
trauður sem endranær bíða þess
sem koma vill.
Tekjumegin urðu þessar hækk-
anir mestar: Úrflulningsgjaid af
sjávarafurðum að upphæð 450
þús. kr., er fara áttu til fiskimála-
nefndar, renna nú beint í ríkissjóð.
Verðtoilur hækkar um 1.07 milj. kr.
samkvæmt hinni nýju tollskrá, er
samþykkt var á þinginu (þar sem
tollurinn er nú lagður á cif veið vör-
unnar.) Áfengisverzlúnin á að gefa
af sér 300 þús. kr. meira og tóbiks-
einkasalan 62 þús kr. Loks hafa
tekjur af Landssímanum verið
hækkaðar um 169 þús. krór.ur.
Þá hafa eftirtaldir liðir lækkað:
Vörumagnstollur um 300 þús. kr.
Áfengistollur -- 200 — —
Tóbakstoliur — 200 — —
Tekju-ogeignaskaftar — 120 — —
Vitagjö'd — 100 — —
Gjöld aLinnl. tollv. — 100 — —
Stimpdgjöld — 85 — —
Aukatelrjjr — 65 — —
Hátekjuskattur — 22 — —
Gjaldjmegin hafa eftirtaldir liðir
hækkað einna mest:
Vc-xiir af lánum 317 þús. kr.
Heilbrigðismáí ' 265 — —
þar er nýr liður, framlag fil sjúkra-
húss á Akureyri 15 þús. kr. Ríkis-
stjórn og utanríkismál um 136,5
þús. kr., þar í nýr liður, til verzl-
unars rifstoíu í New-Yoik 75 þús.
kiórrur. Vegafé hækkar um 88
þús. kr. Vextir af Esju-láni um
73,6 þús. kr. Landssíminn um 50
þús. kr. Burðareyrir og em.bæítis.
skeyti um 30 þús. kr. Verðlags-
nefpd um 20 þús. kr. og borðfé
konungs um 15 þúsund. Þá eru
nýir liðir, sem nema lalsverðum
upphæðum, svo sem Skömmtunar-
nefndin með 85 þús. krórrur og.til
framhaldssýningar í Nlw York 50
þús. kr. Loks er framlag trl Akur-
eyrarkirkju nýr liður, 30 þúsund
krónur.
Frá störfum Alþingis.
Fþrlaaaírumvarpið
NÝJa-BÍÓ
Föstudags- laugardags- og
sunnudagskvöld kl. 9:
Með slökkt-
um Ijosuiii.
Frönsk stórmynd í 10 þálfum.
Aðalhlutverkið leikur hin heims-
fræga franska leikkona
AnnabeUa ásamt
Victor Francen og
Pierre Renoir. —
Efni myndarinnar er að ung
sjóliðsfoiingjafrú verður í ó-
gáti eftir um borð í herskipi,
er maður hennar sljórnar. —
Herskipið lenc’ir í sjóorusfu og
er skolið í kaf, en sjóiiðsfor-
inginn og koná hans bjargast
án þess þó hann verði þess
var að hún hefir verið um
borð í klefa annars rnanns á
skipinu. Úr þessari uppislöðu
eru nú spnnnir alskonar spenn-
andi aiburðir, sem sýndir eru
með afbutða snilld í leik og
ágætum útbúnaði, enda mynd
in talin í röð beztu franskra
kvikrhynda.
Sunnudaginn kl. 5:
Olympíuleik-
arnir 1936
Síðari hlutinn:
Hátíð fegurðarinnar
10.0 f, = 1211199 =
Lækkanir gjaldamegin eru þessar
helziar:
Til strandíerða um 125 þús. kr
— landhelgisgæzlu um 100 ■— —-
— E'.imskipafél. í lands (samkvæmt
tilboði félagsstjórnar) um 80 þús. kr.
Ti! byggingar og land-
námssjóðs urvj .75 —t-
— verkfærakaupasjóðs 35 — —
—- fiskiveiðasjóðs uni 3.0 — —
—: landmælinga urn 30 —- —
— .sjómælinga um : 10 — —
Toll og löggæzla utan Reyl.javíkur
20 þus. k.
Feltdir voru niður þessir liðir:
Fundur Þingmannasamb Norður-
landa 20 þús. kr., ti! báistofu 10
þús. kr , til einkasíma í s/eitum 10