Íslendingur - 26.01.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118.
1
XXVI. árgangur.l Akureyrí, 26. janúar 1940 4. tölubl.
I
Frá störfum Alþingis:
Verkalýðsmálin
t --■-
Það var frá öndverðu vilað, þeg-
ar Sjálfstæðisflokkurinn tók þátt í
þjóðsljórnarmynduninni, að hann
mundi leggja á það megin áherzlu,
í samstjórn við Alþýðuflokkinn, að
fá. leiðréttar verslu misfellurnar í
skipun verklýðsmálanna hér á landi
— og sem Alþýðufiokkurinn hafði
fram til þessa staðið gegn. —
Svo sem kunnugt er hefir fram
til þessa verið ruglað algjörlega
saman reitum Alþýðusambandsins,
sem er landssamband verklýðsfé-
laganna um allt land, og Alþýðu-
flokksins- í eðli sínu er náttúrlega
fullkomlega óskyll: Samtök verka-
n an ia og pólitísk flokksstarfseini
jatnaðarmanna. Samt hefir það
verið svo, að lög Alþýðusambands-
ins hafa algjörlega tvinnað saman
þessar ólíku heildir. Samkv. 45.
gr laganna er þing Alþýðusam-
bandsins jafnframt flokksþing Al-
þýðuflokksins, og eftir 47. gr. eru
þeir einir kjörgengir á sambands-
þing eða í aðrar trúnaðarstöður
sambandsins, sem eru Alþýðu-
flokksmenn ( 3. gr. segir að hlut-
verk sambandsins sé að vinna
með það takmark fyrir augum, að
skipulag sósialismans verði komið
á hér á landi og skal öll starfsemi
og barátta sambandsins háð í sam-
ræmi við stefnuskrá Alþýðuflokks-
ins. — Mörg fleiri atriði eru þessu
lík, en frá sjónarmiði Sjálfstæðis
veikamanna hefir slíkt af eðlilegum
hætti verið talin hin mesta óhæfa,
og þeir krafist þess, að stéttasam-
tök vetkalýðsins ættu að vera al-
gjörlega óháð hinum pólilísku
llokkum. Aðrar höfuðkröfur Sjálf-
stæðisverkamanna hafa verið þær,
að í verklýðsfélögunum væru að-
eins verkamenn, að aðeins eitt
verklýðsfélag væri á hveiju félags-
svæði og að fulltrúakosniugar inn-
an verklýðssamtakanna færu fram
með hlutfallskosningum
Sjálfstæðisllokkkurinn tók þessar
kröfur verkamannanna upp á þingi
— og bar Bjarni Snæbjörnsson
fram frumvarp um það að fá þær
lögfestar. Til samkomulags var
þetta frv- Bjarna afgreitt með rök-
studdri dagskiá frá forsætisráð
herra, sem felur í sér viðurkenn-
ingu flest allra krafnanna, en táð
gerir að viðkomandi aðilum sé
ætlaður tíini til þess að skila þess-
um málum með ftjálsu samkomu-
lagi.
Tillagan var svohljóðandi:
»í trausti þess, að samning-
ar takist milli fulltrúa þeirra
verkamanna, sem lýðræðisflokk-
að einungis eitt félag fyrir
hverja stétt verði á hverju fé-
Iagssvæði og að engir geti gerst
meðlimir þess aðrir en menn
þeirrar stéttar, er félagið er
fyrir; ennfremur að hið bráð-
asta verði gerðar nauðsynlegar
breytingar á Alþýðusambandi
Islands til þess, að það verði
óháð öllum stjórnmálaflokkum
og tryggt verði, að öllum með-
limum félaga sanibandsins verði
veitt jafnrétti til a’.Ira trúnaðar-
starfa innan viðkomandi félags
án tillits til stjórnmálaskoðana,
þá tekur deildin að svo stöddu
ekki afstöðu til frumvarps þessa
og tekur fyrir næsta mál á
dagskrá«.
Á þessa dagskráitíllögu má líta
sem samkomulagsgrundvöll þing-
flokkanna, minnsta kosti Sjálfstæð-
ismanna og Framsóknar, um það,
að ef frjálst samkomulag komist
nú ekki á um þessi mál á næsta
Alþýðusambaridsþingi, þá verði
þessum málum komið i viðunandi
lýðræðis- og réttlætishorf rneð til-
stuðlan löggjafarvaldsins.
Verklýðsmálunum* má því telja
svo komið nú, að vel hafi áunniz',
og munu Sjálfstæðisverkamenn
vissulega vel við una. En það er
jafnframt víst, að slíkur árangur
hefði aldrei náðst, ef á bak við
»éttlætiskröfurnar hefðu ekki staðið
hin þróttmiklu félagssamtök Sjálf-
stæðisveikamannanna sjálfra, sem
sprottið hafa upp nú í seinni tíð
svo víðsve^ar á landinu
Fundur verður haldinn í Sjálf-
stæðiskvennafélaginu Vörn n, k.
mánudag kl. 8 30 að Hótel Gull-
foss. —
□ Rún 59401317 = Frl.U
KIRKJAN: Messað n.k. sunnu-
dag í Glerárþorpi kl. 12 á hád. og
í Akureyrarkirkju sama dag kl. 2
e .h. (Sjómannadagur).
Presturinn biður fermingarbörn
að koma til sín í kirkjuna og tala
við sig eftir messuna.
Kvennadeild Slysavarnafélags-
ins heldur hina árlegu skemmtun
hína í Samkomuhúsinu á sunnu-
s j ómannadaginn.
Fjárhags-
áætlun
Akureyrarkaupstaðar fj'rir yfirstand-
andi ár var afgreidd á fundi bæjar-
stjórnar 23. þ. m. Nokkrar brevt-
ingar voru við síðari umræðu gerð-
ar á frumvarpinu. Tekjur eru á-
ætlaðar sem hér segir:
Eftirstöðvar frá f. ári 200000.00
Dráttar- og verðbréfavextir 2750.00
Skattar af fasteignum 98500.00
Tekjur af fasteignum 54150,00
Endurgr. fátækrastyrkir 15000,00
Ýmsar tekjur 70250.00
Tekjur af vatnsveitunni 32000.00
Frá hafoarsjóði 55000 00
Framlag frá Trygginga-
stofnun ríkisins til elli-
launa cg örorkubóta og
frá Jöfnunarsjóði 34000,00
Niðurjafnað eítir efnum
og ástæðum 473550.00
Hluti bæjarsj aftekjuskatti 12000.00
Samtals kr, 1017200.00
Gjöldin eru áætluð:
Vextir og afborganir lána 123450.00
Stjórn kaupstaðarins 44110.00
Löggæzla 16000.00
Heilbrigðisráðstafanir 6500 00
ÍVifnaður 22000.00
Vegir og byggingarmál 21800.00
Til verklegra framkvæmda
(Atvinnubætur) 75000.00
Fasteignir 21800.00
Eldvarnir 13440.00
Framfærslumál 181000.00
Lýðtrygging og lýðhjálp 136200,00
Menntamál 109600.00
Ýms útgjöld' 51300.00
Rekstursúlgjöld Vatnsveitu
Akueyrar 15000.00
Til hitaveiturannsókna 10000 00
Eftirstöðvar við árslok 200000.00
Samtals kr. 1047200.00
Niðurstöðutölur eru nú nál. 75
þús. kr. hærri en í fyrra, og er þar
m. a. 25 þús, kr, hækku'i á liðun-
um eftirstöðvar frá f. á. og við árs-
lok. Teknamegin hafa skattar og
aðrar tekjur af fasteignum hækkað
nokkuö, endurgreiddur fátækrastyrk-
ur hækkað um 5000 kr. Ýmsar
tekjur um nál. 6600 kr. (þar f rfkis.
framtag til sundlaugar 4000 kr.),. frá
hafnarsjóði, hækkun um 10 þús. kr.
Framlag frá tryggingarstofnun rík-
isins hækkun 9000 kr., hluti bæjar-
sjóðs af tekjuskatti 12000 kr. er
nýr liður og niðuijafnað eftir efnum
og ástæðum um 27700 kr. meira
en í fyrra,
Gjatdamegin eru helztu hækkanir
þessar: Frifnaöur hækkar um 2600
Atvinnubætur um 25 þús, kr., fram-
færslumál um 41 þús. kr., lýðtrj'gg-
ing og lýðhjálp um 11200 kr. og
ýms útgjöld nál 20000 kr, Þiír af
Tiðum þessum: framfærslumál, lýðtr.
unum fylgja, er leiði til þess daginn kemur
NÝJa-KÍÓ
Föstudags- laugardags- og
sunnudagskvöld kl. 9:
Hann hún og
leópardinn
(Bnnging up Baby).
Tal- og hljómmynd í 10 þátt-
um. Aðalhlutverkin leika hinir
frægu leikarar:
Katharine Hepburn
Cary Grant og
skopleikarinn Charles
Ruggles.
Bráðskemmtileg og meinfyndin
gamanmynd, senr þótt hefir
skara fram úr öllum skemmti-
myndum, er komu fram úr
kvikmyndahúsum stórborganna
í fyrravetur. í myndinni leik-
ur taminn leopardi, sem mjög
er gaman að. — Katharine
Hepburn er alveg sérstæð leik-
kona, sem margir munu vilja
sjá. í þessari mynd leikur hún
hálf »forskrúfaða< stúlku sem
lifir og lætur eins og hana
lystir. —
Sunnudaginn kl. 5:
Með slðkkt-
um ljósum.
I.O.O.F. = 12112(59 =
og lýðhjálp og ýms útgjöld hækka
beinlínis vegna dýrtíðarinnar, þar
sem í þeim er gert ráð fyrir dýr-
tíðarhækkun á ellilaunum og örorku-
bótum og dýrtíðaruppbót á laun
starfsmanna bæjarins. Loks er nýr
útgjaldaliður, en það ei framlag til
hitaveiturannsókna 10 þús. kr. og
undir liðnum ýms útgjöld er nú
kominn kostnaður við úthlutun mat-
vælaseðla og eftii lit með kolabirgð-
um að upphæð 7 þús. krónur. —
Nokkrir liðir haía lækkað, svo sem
vextir og afborgun lána um nát. 35
þúsi kr, löggæsla. um 4000 kr.,*) en
niður hafa fallið 2 liðir sem þar
voru í fyrra. Upp í tap á Tunnu-
gerðinni 15 þús. kr. og til sjúkra-
hússbyggingar 10 þús: kr.
Með tilliti til hinnar vaxandi dýr-
*) undir þeim lið varífyira fram-
lag til fangahússbyggingar