Íslendingur - 02.02.1940, Page 1

Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthóif 118.
XXVI. árgangur.
Akureyrí, 2. febrúar 1940
tölubl.
Stjórnmála- og tnælskunámsskeiði
ungra Sjálfstæðismanna, sem und-
anfarna daga hefir staðið hér í
bænum, lauk í fyrrakvöld. Fór
kennarinn, Jóhann Hafstein erind-
reki Sjálfstæðisflokksins heimleiðis
með Esju. Námsskeiðið var, sem
kunnugt er, haldið að tilhlutun
»Varðar«, fél. ungra Sjálfstæðis
manna hér í bæ, og sóttu það 19
nemendur. Var námsskeiðið jafnan
haldið að kvöldinu, frá kl. 8,30 til
11,30 og hófst venjulega með þvf,
að kennarinn flutti erindi um eitl-
hveit mál, en síðan fóru fram um
ræður meðal nemenda um eitt-
hvert annað mál, er þeim var gefið
til meðferðar. Varð hver einasti
nemandi að taka til máls í því,
Margir þeirra höfðu aldrei tekið til
máls í ræðustóli áður, og voru
sem vænta málfi slirðir í fyrstu.
En flestir tóku mjög skjótum fram
förum, eins og heyra mátti á skemmti
kvöldi »Varðar« 27. f. m. þar sem
7 nemendur námsskeiðsins fluttu
slutt rninni, sem gerður var að
góður rómur. Höfðu þeir þá að-
eins verið 8 kvöld á námsskeið-
inu. —
Pau erindi, er Jóhann Hafstein
erindreki flutti á námsskeiðinu, voru
um þessi efni: Stjórnskipun ís-
lands, Fjármál, Sjávarútvegsmál,
Lar.dbúnaðarmál, Lýðræði, Sjálf-
stæðisstefnuna, Sjálfstæðismálið,
Verklýðsmálin og Kommúnismann.
En mál þau, er nemendur ræddu
sérstaklega voru: Lýðræði, einræði,
Ríkisrekstur eða einkarekstur, Bann
málið, Sveitalíf og kaupstaða-. kven-
réttindamál.
Pá flutti þingmaður bæjarins eitt
erindi á námsskeiðinu um ástand
og horfur í stjórnmálunum.
Þessir nemendur sóttu náms-
skeiðið:
1. Árni Sigurðsson (Ak )
2. Bjarni Sigurðsson (Gullbr.)
3. Bjartmar Kristjánsson (Eyjaf)
4. Bolli Eggertsson (Ak)
5. Brjánn Jónasson (Ak)
6. Eymundur Sigurðsson (A.Sk)
7. Frímann Frímannsson (Ak)
8. Guðm. Magnússon (Ak)
9. Gustav Andersen (Ak.)
10. Jakob Pétursson (Ak.)
11. Jón Solnes (Ak.)
12. Kristján Eiríksson (Ak )
13. Leó Árnason (Ak.)
14. Sigurður Eiríksson (Ak )
15. Sigurður Guðlaugsson (Ak.)
16- Sigurður O. Sigurðsson (Ak.)
17. Theodór Laxdal (S- Þing.)
18 Valves Kárason (Eyjaf,)
T9. Porvaldur Stefánsson (Ak.)
Pað sná telja fullvíst, að náms-
skeið þetta verði til að hieypa
auknu lífi í félaga- og flokksstarf-
semi Sjálfsfæðismanna hér á Akur-
eyri og í grennd. Paðan koma nú
nær tveir tugir ungra manna fullir
af áhuga fyrir þjóðmálunum. Hafa
þeir að loknu löngu dagsverki,
margir hverjir, setið fram á nætur
við að afla sér fræðslu um þau
og æfingar í því, að klæða hugs-
anir sínar í búning orðsins fyrir
opnum tjöldum. Stundvíslega kl.
8,30 á kvöldin hafa þeir verið
komnir saman í fundarsalnum til
að fræðast og þjálfast. Áhugi
þeirra fyrir vexti Sjálfstæðisflokks-
ins hefir létt þeim nám og síarf
og flýtt fyrir framförum þeirra í
meðferó málanna. Og allir hafa
þeir löngun til að halda áfram þar
sern byrjað var og byggja ofan á.
Er í táði að »Vörður« gangist fyr-
ir málfundakvöldum í framhaldi af
námsskeiðinu eitthvað fyrst um
sinn, —
Skörulepr konur.
Laxdæla segir svo frá Porgerð'
Egilsdóttur, að hún tæki við búsfor-
ráðum í Hjarðarholti og bætir þessu
við : »Hún hlutaðist til um fátt, en
fiað varð fram að ganga, er hún
vildic.
Mér kom þessi frásögn f hug,
þegar ég heyrði í útvarpi, að stúlk-
ur í dönskum kvennaskóla heiðu
nýlega látið greipar sópa um bækur
Maitins Nexö »öreigaskálds«, þær
sem risu á rönd í hillum skólans,
og borið þœr á bál. Þessi höíund-
ur, sem hefir verið merkisberi jafn-
aðarmanna og kommúnismans á
Norðurlöndum, hefir^undanfarna tið
kropið að fótskör Stalins og bótmælt
herferð Rússa til Finnlands. Pessu
endemi vildu stúlkurnar í skólanum
mótmæla og létu verkin tala með
aðstoð heilagrar reiði.
Pessar stúlkur mættu eigi verða
piparmeyjar, því að þær viiðast til
þess fallnar, að fæða syni með
»hjörtum sem duga«,
Pessar hugumstóru meyjar hafa
ef til vill verið í aðra röndina að
reka hefndir fyrir kynsvstur sína,
sem var vinnukoua hjá Martin Nexö
í fyrravetur eða hittiðfyrra. Sú
þerna kom fyrir lögreglurétt fyrir
tilstuðlan konu Martins sagnaskálds,
sem kennir sig við Nexö. Kona
skáldsins ákærði þernuna fyrir að
hafa hlaupið á brott úr vistinni og
fyrir stuld á kápu húsfreyjunnar,
sem vera mundi úr tæfuskinnum.
Pei nart játaði þessu með þeim for-
sendum, að hún hefði verið SVelt
við úrgang matar, roð og
ugga, soð og syrju og svikin
um kaup. Ressari viðbúð fylgdi
illt atlæti og híbýlakuldí.
Eigi gat danska fréttin um dóm-
inn, — hefir sennilega verið skil
orðsbundinn,
En Nexö, jafnréttisskáld, er kunn-
ur fyrir sögur, sem svo eru gerðar,
að í þeim eru efnamenn soramark-
aðir fyrir illa aðbúð við lítilmagna,
— og óhófslíf.
Sjálíur er þessi blekbyttuháseti
svo í skinn kominn, að undirhakan
nær niður undir ó.st og kinnfyllurn-
ar eru eins og ny^rmörvar á úr-
valsdilk að fyrirferð og fitumagni.
Hann hefir bersýnilega etið ann-
að en roð og ugga,
Pessi náungi virðist vera inn-
rættur svipað því sem alþýðusnápar
í einu ógæfulandi, sem æsa fólk
upp til verkfalla til þess að sprengja
upp kaup, en sitja sjálfir um tæki-
færi til að fá fólkið til að vinna hjá
þeim sjálfum fyrir lægra kaup en
taxtinn ákveður t. d. við húsabygg-
ingar hjá forkólfunum.
Þessar dönsku meyjar eru sýni-
lega gæddar hæfileika til þess að
geta reiðst á þann hátt, setn svarar
nokkurnvegjnn til þéirrar vandlæt-
ingar, sem Meistarinn hafði til
brunns að bera, þegar hann rak
okrarana út úr helgidóminum -—
með reiðisvip.
Pess væri þöi f, að þessar meyjar
kæmu allar til landsins sem vér
byggjum og ílendust hér, til þess
að verða mæður drengja, sem bera
mundu í brjósti hjörtu, sem duga
mundu.
Þessi bálför úti þar í Danmörk
minnir mig á atvik eitt í skrifstofu
Einars Benediktssonar skálds. Pá
var nýútkomin klámsaga ein, sera
kölluð var skáldsaga, svo gróf, að
íurðu sætti, að nokkur stúlka skyldi
hafa hana undir svæfli sínum. Ein-
ar mælti þá, og var rödd hans sem
lúðurhljómur:
»Alstaðar þar, sem menning er
til að dreifa, myndi þessi bók vera
gerð upptæk og borin á bál, -
nema her á landi. Hér má bjóða
fólki allan óþverra, án þess að
nokkuð sé að gert«.
NÝJA-BÍÓ
Föstudags- laugardags- og
sunnudagskvöld kl. 9:
Marie
Antoinette
Heirasfræg stórmynd að nokkru
leyti gerð samkvæmt æfisögu
drottningarinnar eftir
Stefan Zweig.
Aðalhlutverkin:
Marie Anfoinette
Norma Shearer.
Axel Fersen greiti
Tyrone Power.
Ludvik XV
John Barrymore.
Ludvik XVI.
Rpbert Marley. —
Kvikmynd þessi segir brot úr
æíisögu hinnar ógæíusömu aust
urrísku prinsessu, sem giftist
Ludvik XVI., og var að lokum
leidd undir fallöxina. En eink-
um bregður hún upp Ijósi um
ástaræfintý.ri Mariu Aritoinettu
og sænska greifans Axel Fer-
sen. Æfi Mariu var viðburða-
rík svo að æfintýralegt mátti
kallast og tímabilið, sem bún
lifði, stórbrotið og oft óheílað.
Mvndin er eins, hrífandi, skraut-
leg, glæsilega leikin og í fullu
samræmi við tíðarandann.
Sunnudaginn kl. 5:
Hann hún og
ieópardinn
(Bringino up Bahj).
I.O.O.F, — 121229 ~
Pess er enn að geta, að þing-
maður einn í Danmörku bar upp á
þinginu tillögu þess efnis, að Martín
Nexö yrði sviftur skáldstyrk, serii
bann hefir haft. Sá þingmaður hef-
ir eigi viljað þola það, að blekfisk-
urinn sortulitaði sundin blá, á kostn-
að fjárveitingavaldsins.
Pessi þingmaöur hefir tekið sig
fram um það, sem vorir þingmenn
láta undir höfuð leggjast.
Hér eru, að tilstuð'an alþingis-
manna, klámskáldin höfð í hávegum
og veiðlaunuð, um skör fram, ef
þau æsa til verkfalla og róa undir