Íslendingur - 05.04.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri og atgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118.
Hvað líður verzl-
unarmálunum?
Það er ekki óalgengt, að þessi
spurning heyrist síðustu dagana
þar sem tveir eða fleiii menn hitt-
ast. Því eins og kunnugt er, ligg-
ur nú fyrir Alþingi frumvarp til
laga um bieytingu á lögum um
gjaldeyrisverzlun o. fl„ flutt af
þingmönnum Sjálfstæðisflokksins í
efri deild. Frumvarp þetta er til-
raun til að fá þolanlega lausn á
deilu, sem staðið hefir um verzlunar-
niálin undanfarin ár. eða öllu held-
ur framkvæmd innflutningshafta og
gjaldeyrisskömmtunaraf hálfu Ojald-
eyris- og innflutningsnefndar. Hef-
ir áður verið skýrt frá frumvarpinu
hér f blaðinu, og gerist því ekki
þörf að rekja efni þess að nýju.
Þegar þjóðstjórnin var mynduð
urðu allmargir Sjálfstæðismenn van-
ttúaðir á gagnsemi hennar og
langlífi, ef ekki yrði áður samið
til fulls um þau mál, er mestur á-
greiningur hafði verið um miili
þeirra flokka, er að hinni nýju
stjórn síóðu. Þessir menn hafa á
máli Tímamanna verið nefndir »hin
óróiega deild* Sjálfstæðisflokksins-
En reynslan hefir leitt í Ijós, að
þessir menn hafa haft rétt fyrir
sér. Það er ekki enn farið að
endurskoða framkvæmdina á út-
hlutun innflutningsleyfanna og
meðíerð gjaldeyrisins, eins og
Sjálfstæðisflokkurinn hafði m. a.
falið ráðherrum sínum að gangast
fyrir. Ennþá ríkir sama Framsókn-
arréttlætið: Tvenn lög um inn-
flutning og gjaldeyrisúthlutun, önn-
ur fyrir S. í. S. og félög þess, hin
fyrir kaupmenn, kaupfélög og
pöntunarfélög utan Sambandsins.
Sjálfstæðismenn munu nú allir
orðnir á einu máli um það, að
stjórnarsamvinnan mundi hafa geng-
ið enn betur en hún hefir gert, ef
bundinn hefði verið endi á deiluna
um þessi mál, áður en gengið var
til myndunar núverandi stjórnar.
Þeir viðurkenna líka nauðsynina á
því, að flokkarnir vinni sem mest
saman út á við vegna hins alvar-
lega ástands f alþjóðamálum, en
þeir viðurkenna ekki, að þeir eigi
að varpa öllum léttlátum kröfum
fyrir borð og þola Öðrum ó élt ár
eftir ár til að ná því takmarki.
Þeir eiu reiðubúnir til að semja
um málin og mæta hinum á mióri
leið, en þar virðist Fiamsóknar-
flokkurinn vera með ólíku hugar-
fari. Hann viiðist halda því dauða-
haldi I óréttinn, að um samninga-
leiðina sé tæplega að ræða.
Hverjar eru þessar kröfur, sem
Sjálfstæðismenn gera í verzlunar-
málunum nú? Heimta þeir afnám
innflutningshaftanna? Heimta þeir
alfrjálsa verzlun?
Nei. Þótt Sjálfstæðismenn haldi
því fram, að innflutningshöftin
séu neyðarráðstöfun og jafnvel
tvísýn frá þjóðhagslegu sjónarmiði,
þá fara þeir að svo komnu ekki
fram á afnám þeirra, Þeir viður-
kenna líka, að verzlun okkar verði
að vera bundin beztu kjara-,
sérréttinda- og jafnvirðiskaupasamn*
ingum við einstök lönd, meðan
þeir samningar gilda og útiloka
frjálsa verzlun þar. En þeir fara
fram á, að aðalinnfiytjendunum í
landinu sé falið að koma sér sam-
an um skiptingu innflutningsins,
og það er þessi tillaga, sem Fram-
sóknarflokkurinn rís öndverður
gegn.
Á Landsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins í vetur var svohljóðandi álykt-
un um verzlunarmálin samþykkt í
einu hljóði:
»Með því að stefna flokksins er
byggð á því, að frjáls verzlun geti
riafnað í landinu og sami léttur
gildi fyrir alla, sem sömu atvinnu
reka, lætur fundurinn það álit í
ljós, að með framkvæmd gjaldeyr-
islaganna hafi verið brotið í biga
við þessa grundvallarstefnu flokks-
ins á mjög áberandi hátt, meðal
annars með því að kaupmönnum
og Sambandskauptélögum hefir
ekki verið gert jafnt undir höfði í
framkvæmd gjaldeyris- og innflutn-
ingsnefndar. Þótt ekki hafi fengist
nema að litlu leyti leiðiétting þess-
ara mála, frá því núverandt stjórn-
arsamvinna var hafin, þá gekk
flokkurinn til samvinnunnar í því
trausti, að viðunandi lausn fengist
fljótlega.
Þar sem fundurinn lítur svo á,
að mál þetta sé fullkomið réttlætis-
mál, telur hann nauðsynlegt, að
það fái viðunandi lausn, án þess
að frekari b:ð veiði á, og treystir
ráðherrum og þingmönnum flokks-
ins til að ráða málinu farsællega
til lykta nú þegar*.
Hér er ekki verið að setja fram
óbilgjarnar kröfur með offorsi og
hávaða. Ráðherrum og þingmönn-
urn flokksins aðeins treyst til að
ráða þessum málum »farsællega til
lykta*. Og þingmennirnir leggja
svo fram frumvarp á Alþingi til
málamiðlunar, svo hógvært, að
Framsóknarflokkurinn hefir enga á-
stæðu til að slá á hina framréttu
hönd, ef blinriir eiginhagsmunir
sætu ekki þar f rúmi fyrir réttlætis-
kennd og umhyggju fyrir alþjóðar-
heill.
í greinargerð þessa frumvarps
segir:
»Flutningsmenn . s . . hafa þó
ekki borið hér fram þær breyting-
ar á gjaldeyrisveizlun o. fl., sem
ýmsir þeirra mundu vilja helzt,
heldur er frumvarp þetta borið
fram sem málamiðlunargrundvöllur.
Verður naumast með sanni sagt,
annað, en höndin sé hér rétt langt
til samkomulags ......
Og enn segir þar:
»Þvi þarf naumast að lýsa, hvílík
ógæfa það er, að á samvinnu
stærstu flokka þingsins skuli vera
þessi viðkvæmi blettur, á öðrum
eins tímuin og nú eru, togstreita
um þetta innanlandsmál, þegar sam-
eina þarf alla krafta til varnar þjóð-
félaginu gegn utanaðkomandi hætt-
um. V^r teljum þvf nauðsynlegt
að koma þessum málum út fyrir
svið stjórnmálanna, eftir því sem
mögulegt er og í hendur þeirra
sjálfra, sem hér eiga hlut að
máli*. —
En Tíminn og þingmenn Fram-
sóknar hafa tekið þessu frumvarpi
illa. Þeir virðast ekki vilja líta á
þá hönd, sem fram er rétt til sátta.
Þeir geta ekki failist á þá skoðun
Sjálfstæðismanna, að málin eigi að
vera í höndum málsaðila sjálfra,
ekki aðeins verzlunarmálin, heldur
og landbúnaðarmálin og vetklýðs-
málin. Það er eins og þeir treysti
því nú, að hinar ískyggilegu horf-
ur í alþjóðamálum geti hjálpað
þeim til að viðhalda ranglætinu
inn á við. En þótt Sjálfstæðismenn
öfundi ekki Framsókn af þiöngsýni
hennar og skilningi hennar á réttu
og röngu, og vilji heldur þola ó-
réttinn en vera vald'r að honum,
þá er hitt staðreynd, að langþol
íslenzkrar lundar á sín takmörk.
Og kjósendur Sjálfstæðisflokksins
úti um land hafa ekki enn öðiast
þann skilning á tilgangi flokkasam-
vinnunnar, að Sjálfslæðisflokkurinn
ætti að gerast meðsekur um þá
spillingu, er grafið hefir um sig í
íslenzku stjórnarfari á undanförnum
árum. —
A að taka upp „hægri akstor"?
Á Alþingi heíir komiö iram frum
varp til umferðalaga frá samgöngu-
málaneínd. í 6 gr. þess er svo
ákveðið, að ökumenn skuli halda
sér hægra megin á akbraut og
vikja til hægri fyrir þeim, er a
móti koma eða framhjá fara. í 13.
grein segir, að gangandi meno skuli
halda sig vinstra megin á akvegum
og víkja til vinstri, en til hægri
handar á gangstéttum. Frumvarpið
sætir andmælum á þingi og utan.
Hat'a bílstjórafélögin í Rvík mótmælt
ákvæðanum um »hægri aksturc. —
NÝJA BÍÓHHH
Föstudags- laugardags- og
sunnudagskvöld kl. 9:
Alvöruþrungin og fögur ame-
rísk stórmynd samkvæmt hinni
heimsfrægu sögu með sama
nafni eftir
Lloyd C. Douglas.
Aðalhlutverkin leika:
ERROL FLYNN, rithöfund-
ur, frægur fþróttamaður. Mætti
fyrir ídand á Olympijku leikun-
um í Amsterdam sem hnefa-
leikari, tennismeistari Holly-
wood. — Hefir verið gullleit-
armaður, perlufiskari — heims-
frægur kvikmyndaleikari úr
»Heiður Englands* og >Kapt-
einn Blod«.
ANITA LOUISE, yngsta
stjarna Hollywoods, 19 ára,
hefir leikið síðan 7 ára, heims-
fræg fyrir leik sinn í kvik-
myndunum »Madame Dubarry*
»Jónsmessunæturdraumur«,
•Antony Adverse* og *Louis
Pasteur«.
MARQARET LINDSAY,
fræg ieikkona úr »Cavalcade«
og fleiri stórmyndum.
SIR CEDRIC HARD-
WÍCKE, er yngsti leikari, sem
nokkru sinni hefir verið aðlað-
ur af enskum konungi var þá
42 ára — var sérstakiega feng-
inn til að leika í þessari mynd
stórt og göfugt hlutverk þó
hann sé ekki kvikmyndaleikari
að aivinnu.
Sunnudaginn kl. 5:
Fagurt er á
fjöllum
I.O.O.F, = 121459 =
Skrifstota Sjálfstæöismanna
í Skipagötu verður opin á mánudags-
og fimmtudagskvöldum fyrst um sinn
kl, 8,30 — 10 fyrir þá sjálf.stæðisfélaga,
er kynnu að vilja sjá blöð, tímarit
og þingskjöl, er stofunni berast eða
koma þar saman til uinræðna um
félagsmál og flokksmál. Varðarfé-
lagar munu sjá um gæzlu stofunnar
þessi kyöld.