Íslendingur - 05.04.1940, Blaðsíða 3

ÍSLENDINGUR
3
Hjartans þakkir fyrir auð-
sýnda hluttekningu við andlát
og jarðarför litlu dóttur okkar
Auðar Lilly.
Unnur Guðmundsdóttir
Kristinn Arnason.
Dr. Jón Dfiason
oy ritverk hans
Eins og lesendum blaðsins mun
kunnugt orðið af blöðum og útvarpi,
en ákveðin útgáfa á ritum dr.
Jóns Dúasonar: »Landkönnun og
landnám íslendinga í Vesturheimi*
og »Réttarstaða Grænlands, nyiendu
íslands*. Jón Dúason hefir unniö
að rannsóknum þessara mála um
fjölda mörg undanfarin ár og nokkr-
um sinnum ritað um þau í íslenzk
blöð. Hann varði doktorsritgerð í
lögfræði um réttarstööu Grænlands
fyrir 16 árum síðan, og hefir sfðan
starfað að framangreindum ritverk-
um, er bæði munu vera um eöa
yfir 2000 blaðsíður eftir því sem á
er gizkað. En þ»r sem ritin eru
svo stór og því alldyr, hefir höf.
ákveöið, að þau komi út 1 4 arka
heftum, svo að mönnum veröi auð-
veldara að eignast þau. Dr. Jón
hefir nýlega sent út boðsbréf fyrir
þessari útgáfu, þar sem hann gerir
grein íyrir efni bókanna og fyrir-
komulagi hinnar fyrirhuguðu útgáfu.
Par segir m. a,:
*Landkönnun og landnám« er
rannsókn og sönnun á því, hvaða
lönd íslendingar könnuðu, fundu og
byggðu, aö þessar íslenzku nyiend-
ur í Ameríku og á Grænlandi uröu
aldrei fyrir bjargarskorti né ófriði
af hálfu frumbúanna. íslendingar
blönduðust frumbúunum og byggja
enn víðáttumikil svæði í Ameríku
og á Grænlandi. "Þekking á íslenzku
Vesturheimslöndunum barst suður
um alla Norðurálfu, og er þar enn
að finna í ritum og landabr^fum.
Þessi þekking er undirrót þess, að
Norðurálfumenn tóku að leita aust-
urstrandar Asíu í vestur, og allir
björg Steingrímsdóttir að endurtaka
hið vinsæla lag Schuberts, Geduld.
Hún hefir snotra rödd og blæþyða,
en íremur þróttlitla. í hinu glæsi-
lega lági söngstjórans, Viö sitjum i
rökkrijzr þau Herm. Stef. sungu
tvísöng, átti hún þó óvænta hljóm-
fylling og kraft, er borið var uppi
af þróttmikilli rödd hans, Hefir H.
Stef. mjög viðkunnanlega rödd með
all-miklum blæbrigðum og beitir
henni vel. —
Hljómleikar þessir voru yfirleitt
gleðilegur viðburður í tónlistaiífi bæj-
arins, og einn af áföngunum í söng-
menningarsögu Akureyrar.
Helgi Valtýsson
Munið:
hinir fyrstu vesturfarar þekktu ísl.
Vínlandsleiðina og sigldu hana sjálf-
ir, einnig Columbus.
í »Réttarstöðu Grænlands* er
sannað, hvernig ísland vann í forn-
öld landsyfirráö yfir Grænlandi, og
fór síðan um margar aldir með alla
þætti íslenzks þjóðfélagsvalds yfir
því sem nyiendu, og að þessi ís-
lenzku landsyfirráð voru viðurkennd
af Noregi og Róm. Þessum lands-
yfirráðum hélt ísland og konungur
þess við á öilum öldum, og Græn-
land er enn íslenzkt, en ekki danskt,
land, og stjórn Dana þar er aðeins
löglaus íhlutun, en ísland brestur
hvorki getu né lagaveg til þess að
brigða Grænlandi undan þessu lög-
lausa danska ofbcldi.
Eiga þessar rannsóknir hið al-
brýnasta erindi til landsmanna,
áður en Sambandslögunum verður
sagt upp og áður en gerð verði til-
raun til nyrra samninga við Dani«.
Prentun ritanna er þegar hafin,
og áskrifendasöfnun íer nú fram um
allt land. Alþingi heíir veitt styrk
til útgáfunnar að upphæð 3000 kr.,
en sjálfur sér höf, um og kost-
ar útgáfuna. Með útgáfu bókanna
hafa mælt: Heinrich heit. Erkes
bókavörður í Köln, dr. Vilhj. Stef-
ánsson, dr. Rögnvaldur heit. Péturs-
son, próf. Matthías f’órðarson og
Rarði Guömundsson þjóðskjalavörður.
t’rír hinir siðasttöldu hafa farið ytir
þessi rit af hálfu íslenzku ríkisstjórn-
arinnar.
Það er vissulega í mikið ráðist
að gefa slíkt ritverk út á þessum
tíma, en þar sem hér er um sér-
stuklega merkilegar bókmenntir að
ræða um þjóðræknisleg efni og
stórfróölegar um einn þyðingarmik-
inn þátt í sögu þjóðar vorrar, ætti
að mega vænta þess, að áræði
höfundarins, hins merkilega fræði-
manns dr. Jóns Dúasonar, leiði til
þess, að fslenzk alþyða kynnist
þeim á næstu mánuðum.
Verðvísitalan 121
Kauplagsnefnd hefir fyrir nokkru
lokið útreikningi dyrfíðarvísitölu yfir
tímabilið jan. — marz 1940. Er hún
121 miðað við töluna 100 jan. — marz
1939. Samkv. kaupgjaldslögunum
hækkar þá kaupið yfir tfmabilið apríl-
júní þ á., sem hér segir:
í I. flokki um 15,75/-o
- II. - - 14,00%"
- III. — — 11,05%
allt miðað við kaupgjald fyrir
1. jan. 1940.
Samkvæmt breytingartillögum sem
gerðar voru á frumvarpi um verð-
lagsuppbót á Jaun opinberra starfs-
manna, skulu til I. flokks teljast laun
allt að 300 kr. á mán. til II flokks
frá 300 —400 kr. á mán. og til III.
flokks Jaun frá 400 — 650 kr. á mán.
Af launum, sem hærri eru en 650
kr. á mán, greiöist verðlagsuppbót
aðeins af 650 kr. en engin af því,
sem þar er fram yfir,
Nýtt félag.
Hermann Ouðmundsson formaö-
ur Verkamannafélagsins Hlíf í Hafn-
arfirði, hefir dvalið hér í bænum
undanfariö og stofnað málfundafélag
meðal verkamanna, sjómanna og
handverksmanna, sem aðhyllast Sjálf-
stæðisstefnuna. Stofnendur félags-
ins voru um 30 og blaut félagið
nafnið: Málfundafélagið Sleipnir.
Stjórn þess skipa:
Leó Árnason trésmiður, formaður
Brjánn Jónasson iðnverkam., ritari
Sig. Guðlaugsson verkam,, gjaldkeri
Guðl. Kristjánsson verkam., meðstj.
Gústav Andersen málari, —
Richard t'órólfsson iðnverkam. —
Hermann Guðmundsson hefir áð-
ur unnið að stofnun slíkra félaga í
Hafnarfirði, Vestmannaeyjum, á Vest-
fjörðum og vfðar,
Skákmót Islands stendur yfir
í Reykjavík. Þar keppa tveir Akur-
eyringar; Jóhann Snorrason í meist-
araflokki og Jón Þorsteinsson í 1.
flokki.
F. V F. A. heldur árshátíð sína
laugardaginn 6. þ. m. kl. 9 e. h. að
Hótel Akureyri. öllu verzlunar- og
skrifstofufólki heimil þátttaka.
úrslita keppni Spilaklúbbs Ak-
vreyrar fer fram á Hótel Gullfoss
næstk. sunnudag og hefst kl. 1. e
h. Utaníélagsmönnum heimill að-
gangur, Aðgangur 1 kr.
Hljómleikar Samkórs R. Abra-
hams, sem fórust fyrir síðastl.
fimmtudag vegna sjúkleika, er á-
formað að fari fram fimmtudag-
inn 11. þ. m.
Barnastukan Samúð heldur fund
n. k. sunnudag í Skjaldborg kl.
1.30 e. h. C-flokkur skemmtir og
fræðir. Fjölmennið.
Þingstúka Akureyrar heldur aðal-
fund sinn í Skjaldborg Miðvikudag
10. apríl n. k. kl. 9,30 siðd. (á eítir
ísafoldarfundi), og ber öllum stúkum
f umdæminu að kjósa fulltrúa á
fundinn samkv. fyririnælum lögbók-
ar. Á fundiriurn verður: Veitt trún-
aðarstígið. Kosnir embættismenn.
Kosnir fulltrúar á umdæmisstúkuþing
og stórstúkuþing. Aukalagabreytingar
Vegna
mikillar hækkunar á prentunarkostn-
aði, pappfr og öðrum rekstri hefir
Morgunblaðið hækkað frá 1. ápríl í
verði um 50 aura á mánuði til fastra
kaupenda og tilsvarandt í lausasölu.
Munu flest blöð af sömu ástæðum
veröa að hækka í verði eða draga
úr útgáfu sinni nú eöa á næstunni.
Prentsmiðja Björas Jósiseonar.
Staka.
Óðamála í umræðum
Einar brjálar sannindum.
Tungan hál f hvoftinum
hellir úr sálarskolpfötum.
Jökull.
Ný/ar kvöldvökur
1—3 hefti þessa árs er nykomið út.
Hefst þaö á grein um FinnJand eftir
Steindór Steindórsson. Theodór Frið-
riksson ritar þátt af Jóni Hrólfi Buck.
í>á er kvæði eftir Friðgeir H. Berg
og loks -tvær þýddar sögur.
A ðalf undur
Akureyrardeildar Nor-
ræna félagsins verður
haldinn í kaffistofu
Skjaldborgar þriðjudag-
inn 9. apríl n. k. kl. 9
s. d.
Deildarstjórnln.
Erlendur skðfatnaðnr
fæst með tækifærisverði f
Skóverksn,. /. S. Kvaran. —
Stofa
í nýju húsi til leigu frá
14 maf. —
M a g n ú s A 1 b e r t s
Valdar útsæðiskartöflur
til sölu, margar tegundir. Einn-
ig góðar matarkartöfiur. —
Kaupi tóma poka.
KRISTINN SIQMUNDSSON
Helga-magrastræti 3.
Afmælisblaðið
er í þann veginn að fara
í prentun. Auglýsing-
um sé skilað í dag eða
á morgun.
Hasgagnaáklæði
nýkomið.
Sannfærist um, hvar þér gerið
beztu kaupin; — látið yður
ekki muna um þenna litla spöl
inn að vinnustofu minni. —
JÓN HALLTIR.
HJÁLPRÆÐISHERINN. Föstud.
samkoma kl. 8,30. Seinasta sam-
koman, sem Adjutant H \ Kjæreng
tekur þátt í.
Sunnud. kl. 11 Helgunarsamkoma.
Börn komið kl. 2. Stór samkoma
um kvöldið kl. 8,30.
Fundur í Heimilasambandinumánu-
dag. kl. 4.
FLIK-FLAK þvottadaginn