Íslendingur

Eksemplar

Íslendingur - 19.04.1940, Side 1

Íslendingur - 19.04.1940, Side 1
XXVI. árgangur.l Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118. Akureyri, 19. apríi 1940 17. tölubl. 0rl00 smáþldðanna Vér íslendingar erum ein minnsta þjóð heimsins. Prátt fyrir það erum vér fullvalda þjóð, sjálfri sér ráðandi um flest mál. Fyiir meira en þúsund árum sioínuðum vér fyrsta lýðveldi heimsins, en glöt- uðum sjálfstæði voru nokkru síðar fyrir sundrung og flokkadrátt og gengum á hönd erlendu konungs- valdi. Nokkrir íslenzkir menn unnu að því að týna sjálfstæði þjóðar- innar í von um völd og vegtyllur sjálfum sér til handa. En á yfir- standandi öld erum vér að endur- heimta frelsi lands vors á ný, ekki með vopnum, því vér eigum hvorki her né flota, heidur með söguleg- um rökum og rétti. Vér eigum því tiltölulega auðvelt með að skilja frelsisþrá annarra smáþjóða og virða viðleitni þeirra til að halda sjálfstæði sínu í lengstu lög. - Nú í vetur hefir oss gefist sér- stakt tilefni íii að velta fyrir oss þeirri spurningu, hver verða eigi örlög smáþjóðanna. Prjú af stór- veldum álfunnar eiga f ófriði, en á milli þeirra og í nágienni við þau að norðan búa nokkrar sjálf- stæðar smáþjóðir, sem ekki óska fcftir að dragast inn í þann ófagra leik og vilja halda fullkomnu hlut- leysi. Meðal þessara þjóða eru Norðurlöndin sex: ísland, Færeyj- ar, Danmörk, Noregur, Svíþjóð og Finnland. Jólafastan síðasta hófst tneð því, að stærsta stórveldi álfunnar: Ein- ræðisríkið Sovéí-Rússland réði á lýðveldið Finnland án stríðsyfirlýs- ingar. Var sá leikur svo ójafn, að aldrei munu hafa orðið til sagnir af lítilmanniegra árásarstríði hér í álfunni. En svo dæmafá var hreysti hinna finnsku hermanna, að eftir 31/* mánuð, er friður var saminn, höfðu Rússar ekki náð á vald sitt nema Iftilli sneið af Fmnlandi. Óðar og Rússar hófu innrás sína, kom í ljós, að í Finnlandi voru til menn, sem voru óvinir sinnat eig- in þjóðar og sátu á svikráðum við hana. Einn þessara manna, Kuus- inen að nafni, myndaði leppstjórn í Terijoki, þorpi nálægt landamær- unum. Pessi finnski landráðamað ur er nú ekki lengur í lifenda tölu. Sögur herma, að húsbóndi hans, Josef Stalin. hafi látið svifta hann höfði sínu. Þegar innrásin var gerð í Finn- land reis há samúðaralda með finnsku þjóðinni um öll Norður- Iönd. Fjársöfnun var hafin og sjálfboðaliðar buðu sig fram til herþjónustu í Flnnlandi. En Sví- þjóð og Noregur vildu ekki ganga formlega til liðs við Finnland, af ótta við að dragast inn í stórvelda- styrjöldina. Pau vildu heldur ekki leyfa Vesturveldunum að flytja her til Finnlands yfir norskt eða sænskt land, Finnar urðu því að semja frið upp á verri kjör en orðið hefði, ef hin virka aðstoð við þá hefði verið í réltu hlutfalli við samúð heimsins. En það er ekki liöinn mánuður frá því að Finnar urðu að semja frið, unz ófriðarsvæðið teygir sig skyndilega yfir þrjú af Norðurlönd- unum. Bretar leggja tundurduflum innan norskrar landhelgi og brjóta með því hlutleysi Noregs. Norska stjórnin mótmælir, — en hvað síoða mótmæli smáþjóða? Þjóðverjar svara aðgerðum Breta með hertöku Danmerkur og inn- rás í Noreg — hvorttveggja með svo skjótri svipan, að öllum verð- ur samstundis Ijóst, að þar hefir allt verið skipuiega undirbúið, Bretar taka síðan Færeyjar og koma þar upp flughöfn og flotastöð, en Svíum er ógnað. Pannig hafa Norðurlönd, eða nokkur hluti þeirra a. m. k. verið gerð óspurð að leikvangi hins ægilegasta harmleiks, sem stórþjóð- irnar hafa stofnað til með allri sinni miskunnarlausu tækni til tor- tímingar mannslífum og öðrum ó- bætanlegum verðmætum. Sök srnáþjóðanna er ekki önnur en sú, að vera landfræðilega sett á leið hernaðarþjóðanna, og ef hags- munir stórþjóðanna krefjast þess, eru örlög smáþjóðanna ráðin af stjórnum stórveldanna. Þó aðdragandi innrásar Pjóð- verja i Noregi sé nokkuð annar en til innrásar Rússa í Finnland, er þó eitt sviplíkt við báða atbusðina: Inntendir erindrekar hins erlenda einræðis leggja fram sírta hjálp. í Narvík í Noregi skipar liðsforing- inn svo fyrir, að ekki skuli skotið, er þýzki herinn fer í land. Og í Osló er nazistinn Quisling óðar tilbúinn að mynda ieppstjórn eins og Kuusinen I Terijoki. En vald hans stendur skamma stund eins og vald Kuusinens. Pegar á reynir, er þessi mannteg- und ekki nýtandi til vandasamra starfa. Aðrar srnáþjóðir geta dregið sína lærdómaaf dæmunum um Kuusinen og Quisling og þeirra aðstoðar- menn. Vér ísletidingar berum þá gjarna saman við Qissur Porvalds- son, Og dómar sögunnar um hann eru allir á eina lund. Valda- tími hans var stuttur eins og þess finnska og norska, sem hér hefir verið minnst á. F.n eigi að síður tókst honum að fullkomna það verk að afsala sjálfstæði íslands í bendur útlendingum. Sennilega eiga flestar smáþjóðir sína Kuusinena og Quislinga, jafn- vel íslendingar. Menn, sem reiðu- búnir eru að gerast sínir eigin böðlar og svikarar við þjóð sína og föðurland, með því að opna hurðir fyrir erlendu valdi. Peir menn, sem ljá sig til landráða etu yfirleitt á svo lágu stigi siðferðis- laga og menningarlega, að enginn getur treyst þeim. En nöfn þessara manna geymast í sögunni við hlið- ina á nöfnum Efialtesar og Júdasar frá Kariot. Allir góðir íslendingar harma örlög frændþjóðanna, sem dregnar hafa verið inn í stórveldastyrjöld- ina. Og eins og þeir í vetur fylgdust mað baráttu Fínna fyrir frelsi síns föðurlands, eins fylgjast þeir nú með sömu baráttu frænda sinna í Noregi Hvernig henni lyktar, er enn óséð, en vér vitum það eitt, að hin norska nátlúra er þjóðinni hagstæð til varnar eins og skáldið segir: Norges bedste Værn og Fæste er dets höje Fjæld. AmeríkU' viðskipti. Pegar fréttirnar af hertöku Dan- tnetkur og innrás Pjóðverja í Noreg bárust hingað, varð mönn- um Ijósf, að siglingum vorum til Norðurlanda og hafna við Eystra- salt mundi vera lokið í bráð og þær liggja niðri um Iengri eða skemmri tíma. Hafa þ/í margir uggað um, að íslendingar færu riú fyrst að kenna á afleiðingum styrj- aldaiinnar í skorfi nauðsynjavara. Og víst er um það, að ekki horfir vænlega um úibætur á áburðar- þötfinni hjá Iandbúnaðinum. Um skorl á kornvöru, sykri og ýmsum nýlenduvö um ætti ekki að þurfa að óltasf, meðan opin sigl- ingaleið er vesfur um haf. Eins og kunnugt er, stofnuðu íslenzkir stórkaupmenn með sér innflytj- endasamband í slríðsbyrjun. Hafa þeir síöan haft sinn umboðsmann vestur í Bandaríkjum Ameríku, er annast að mikiu leyíi innkaup fyrir sambandið. Hafa ísienzkir inn- flytjendur rnjög góð verzlunarsam- bönd þar vestra, og eru sutrt þeirra gömul eða frá lieimsstyrjald- arárunum. Hafa viðskipti við sutn þessara verzlunarfyrirtækja aldrei fallið niður siðan. Leggur innfiyíjendasambandið ríka áherzlu á, að kaupa jafnan beztu fáanlega tegund hveriar vöru, jafn- vel þó sú tegund sé dýrari en NÝ JA HÍÓS Föstudagskvöld kl. 9: Grænt Ijós Síða?fa sinn! Niðursett verð! Laugardags- og sunnudags- kvöld kl. 9: Miss Ámeríka Tal- og söngvamynd í 10 þátt um. — Aðalhlutverkið ieikur undrabarnið |ShirleyTemple Falleg og skemmtileg mynd. Sunnudaginn kl. 5: Kátir voru karlar. I.O.O.F. = 1214199 = hinar lakari. En ölium almenningi er Ijóst, að t- d- af kornvöí'U, svo sem hveiti, rúgmjöli, hrisgrjónum o. fl. eru til margar tegundir mjög mis- munandi að gæðum, og á því raunar ekki saman nema að nafn- inu. — Par sent ölí innkaup íslenzkra stórkaupmanna eru gerð sameigin- lega, er auðvelt að fylgjast með þörf þjóðarinnar á kornvöru og öðrum nauðsynjum. Allur ótfi uin skort þeirra vörutegunda er því á- stæðulaus eiits og sakír standa. Kirkjain: Messað á Akureyrt kl. 2 e. h. Áheit á Akureyrarkirkju 10 kr. frá B, S. Pakkir Á. R. Iðnskóla Akureyrar veröut slitið í kvöld kl. 8,30 í húsi skól- ans. Teiknisýningar Iðnskólans og Gagnfræðaskólans verða opnar í Iðnskólahúsinu kl. 1—7 siðdegií n. k, sunnudag. Bridge- keppni fór fram ný- lega innan Spilaklúbbs Akureyrar. Sigurvegari var sveit Hinriks Thor- arensen, Porsteins frá Lóni, og Fórðar og Vernharðs Sveinssona. Vann hún með 14730 stigum gegn 11410.

x

Íslendingur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslendingur
https://timarit.is/publication/675

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.