Íslendingur - 03.05.1940, Side 1

Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118.
XXVI. árgangur.l
Akureyrí, 3. maí 1940
19. tölubl.
Lausn(?) verzl-
unarmálanna.
Eins ok kunnugt er, báru nokkr-
ir þingmenn Sjálfstæðisflokksins
fram frumvaip á síðasta Alþingi
um breytingar á lögum um gjald
eyrisverzlun o. fl. Var f frumvarp
inu gert ráð fyrir, að Innflutnings
og gjaldeyrisnefnd væri skipuð 3
mönnum í stað 5 áður. Væri einn
sk'paður af ríkisstjórninni. annar af
Veizlunarráði íslands og þriðji af
S. í. S. Fiamsóknarmenn tóku
frumvarpinu með fjandskap eins
og þeirra var von og vísa, og náði
það aldrei fram að ganga f sinni
upphaflegu mynd.
Fjárhagsnefnd efri dei'dar bar
fram ýmsar breylingar á jrumvaip
inu, sem simþykktar vom, og
veiður því málum þessum sk:pað
fi amvegis á þessa leið :
>Ojildeyris og innflutningsnefnd
skal sk:puð 5 mönnum, sem ifkis-
stjórnin skpir, skal einn þeirra
skipaður samkvæmt tilnefningu
bankastj Lind bnka írlands, einn
samkvæmt tilnefningu bankastj. Ut
vegsbanka íslands h. f. og 3 af ifkis-
sljórninni án tilnefningar, og sé
einn þeirra formaður og fram
kvæmdastjóii nefndarinnar. Ff
nefndarmaður forfallast, skipar tík
isstjórnin vatan.ann um stundar-
sakir eftir sömu reglum og aðal-
menn eru skipaóir.
Ennfremur skal ríkis jtjórnin skipa
þriggja manna nefnd. er nefnist
vörumiðlunarnefnd, einn eftir til-
nefningu Sambands fsl. samvinnu-
félaga, annan eftir tilnefningu
Vetzlunarráðs íslands og þann
þriðja án tilnefningar, og sé hann
formaður nefndarinnar. Nefnd þessi
skal ákveða, hvemig skipta skuli
milli innflytjenda innflutningi þeim,
sem gjaldeyris- og innflulnings-
nefnd heimilar af búsáhöldum, skó-
fatnaði, vefnaðarvö'um og bygging-
arefni, að undanskildu því efni,
sem ætlað er til þeirra opinberra
framkvæmda og atvinnutækja, sem
sérstök innflutningsleyfi eru gefin
fyrir. Ríkisstjórnin setur nefndinni
reglur um það, á hvern hátt hún
skuli haga störfum sínum, og á-
kveður nánar verksvið hennar.
Til þess að standast koslnað við
störf néfndarinnar skulu allir þeir,
sem innflutningsleyfi fá, gteiða 2%o
— tvo af þúsundi — af upphæð
þeirri, sem leyfið hljóðar um, en
þó eigi minna en 50 aura fyrir
hvert ein.takt leyíi*
Þannig er nú í bili gengið frá
deilunni um veizlunat- og gjaldeyiis-
málin, og má óhætt fullyrða, að
ekki sé nema um bráðabirgðalausn
að ræða. Með þessari breytingu
á lögunum um gjaldeyrisverzluu o.
fl. er það viðuikennf, að gagnrýni
sú, er Gjaldeyris- og innflutnings-
nefnd hefir sætt, hefir haft við rök
að styðjast- En fyrst svo er, því
er þá ekki hin nýja vörumiðlunar-
nefnd látin hafa meira en 4 vöiu-
flokka til úthlutunar?
í frumvarpi Sjálfstæðismanna var
geit ráð fyrir að fækka nefndar-
n.önnum í gjtldeyris og ir.nflutn-
ingsnefnd. og hefði það sparað
ríkissjóði nokkur útgiöld. í stað
þess er nú skipuð ný nefnd, og
kostnaður við þes.-i rnál aukinn, í
stað þess að minnka hann. Virðist
óþaift að hafa sé staka nefnd til
vörumiðlunar, og liggja nær að
hafa gjaldeyris- og innflutnings-
nefnd þannig sk'paða, að henni
mæiti treysta til sanngjarnrar miðl-
unar á þeim vörum, sem innílutn-
ingsleyfi eru gefin fyrir.
Jafnframt þessari »úrlausn* í
verzlunarmálunum var samþykkt að
skipa 3ja manna milliþinganefnd til
að endurskoða ve zlunar- og gjald-
eyrismálin- Hefir nefnd þessi þegar
verið skipuð.
Frumvarp það, sem Sjálfstæðis-
menn báru fram á síðasta þingi til
úilausnar á aðal deilumáli þeirra
flokka, er standa að þjóðstjórninni,
var einkar heppilegt til að leysa
deiluna, ef samþykkt hefði verið.
En ekki er annað sjáanlegt af undir-
tektum Framsóknarmanna, en að
deilumálin eigi að haldast og vaipa
skugga á samstaif flokkanna- Úr-
lausnin, sem fengist hefir, er iftil
sem engin, og getur ekki bund ð
enda á ágreininginn,
NÝJA BIÓHHBH
Föstudagskv. kl. 9:
Konan með
orið.
Síða?fa sinn! Niðursett verð!
Laugardagskv. kl. 9:
Sara lærir
mannasiði
Sunnudagskv. kl 9:
Josetta&Co.
Verkamaðurinn
og hitunarmálið
Það er háttur bæjarfnlltrúa Sósia-
listaflokksins að bera fram mikið af
tillögum í bæjarstjórn og þykjast
vaka þar betur en allir aðrir yfir
hag og velferð bæjarbúa, Fegar
tillögum þeirra er ekki sinnt eða þær
felldar, skýrir málgagn þeirra jafnan
frá endalokum með viðeigandi út-
leggingu á óhæflegu »tómlæti«,
»þvergirðingshætti« eða »afturhaldic
bæjarstjórnarmeirihlutans Má glöggt
sjá dæmi þess í Verkamanninum
20, f. m. þar sem svo er komist að
orð.i, að bæjarstórn vilji ekki »rann-
saka möguleika íyrir stækkun Laxár-
rafstöðvarinnar* og byggir blað.ð
þessa ályktun á því, að tillaga um
þetia efni, sem Stgr. Aðalsteinsson
ílutti á næstsíöasta bæjarstjórnarfundi,
var felld.
Hér fer blaðið með 6ein ósann-
indi. Möguleikar fyrir stækkun
stöðvarinnar í þeim tilgangi að hita
upp bæinn með rafmagni, hafa verið
athugaðir. Rafmagnseftirlit ríkisins
heíir gert áætun um kostnað við að
stækka stöðina upp í 6000 hö.
Kostnaðurinn, að meðtöldum innan-
hússkostnaöi notenda, er áætlaður
rúml. 1,4 milj krónur. Áætlun
þessi er miðuð við verðlag fyrir
stríð, en eftir að gengi ísl krón
unnar var lækkað um '2.2%. Með
núverandi verðlagi yrði kostnaður
þes->i a. m. k 50 — 100%^ hærri.
Kommúnistar eru, eins og svo
oft hefir sézt af skriium þeirra og
ræðum, einsýnir á hvert mál. Feir
horfa aðeins á aðra hlið þess. í
rafmagnsmálinu hafa þeir aðeins
horft á þá ltlið þess, er snjfr aö not-
endum en aldrei á þá, er snýr að
fyrirtækinu, er rekur aflstöðina.
S. 1, haust töldu þeir rafmagnstaxt-
ana of háa fyrir notendur. Fó var
það sýnt, að ekkert mátti útaf bera,
ef fyrirtækið átti að bera sig. Nú
vilja þeir láta stækka stöðina með
stríðsverði, sem þýða mundi, að enn
yrði að hækka taxtana, ef stöðin
ætti aö bera sig En þó að slíkt
kynni að geta gengið, meðan kol
eru annaðhvort ófáanleg eða í geypi
verði, er ekki líklegt, að neinir mundu
líta við rafhitun, þegar kolin kom-
ast aftur í sitt eðlilega verð. Tveir
þriðju hlutar orkunnar eða meira
yrðu ónotaðir. Hvernig hugsa
kommúnistar sér þá að standa
straum af hinni dýru viðbót?
Fyrir skömrnu síðan vaknaði hér
í bænum all almennur áhugi fyrir
að rannsakaðir væru möguleikar
fyrir hitaveitu. Bæjarstjórn hefir
kosið sérstaka hitaveitnnefnd, er á
að annast undirbúning málsins og
rannsóknir, og líkindi eru fyrir, að
jarðboranir eftir heitu vatni hefjist
innan skamms í nánd við bæinn,
Aður en nokkur samanburður liggur
fyrir um kostnað við upphitun bæj-
arins með laugarvatni annarsvegar og
Sunnudaginn kl. 5:
Miss
A m e r í k a
raforku frá Laxirstöðinni hinsvegar,
vaéri heimskulegt að fiana út f
stækkun stöðvarinnar á þessu ári,
er kosta mundi yfir 2 mtljónir
króna. Um leið óg það væri gert,
er hitaveitumálinu stungið svefnþorn
og því slegið föstn, að Akureyri
skuli hita upp með rafmagni eða
kolum um ianga framtíð.
Fessa leið vill meirihluti bæjar-
stjórnar ekki fara. Hverskonar ílan
í hitunariaálum bæjarins gétur ekki
aðeins bundið bæjarsjóöi óbæran
bagga, heldur og allri alþýðu bæjar-
ins. En meðan upphitun bæjarins
með hitaveitu eða raímagni érathug-
uð og borin saman, mun bæj irstjórn
gera sitt til aö bæjarbúar geti fengið
sem ódýrast eldsneyti. Mun liún
greiða fy-'ir því, að sem flestir taki
upp mó í vor, og hefir bæjarstjóra
verið heimilað að kaupa móeltivél
til móvinnslu. t*á mun hún eiunig
taka upp almenna miðlun á rafmagni
til hitunar, ef koma kynni f ljós, að
eftirsputn væri meiri en unnt væri
að fulfnægja. En enn munu ekki vera
til hitunartæki í bænum fyrir meira
en þriðjung þeirrar orku, sem setja
má til hitunar. Framleiðsla þeirra
hitunartækja gengur ekki örar en
það, að útlit er fyrir að unnt veröi
að fullnægja eftirspurn hitunarraf
magns allan næsta vetur, Og ekki