Íslendingur - 24.05.1940, Page 3

3
ÍSLENDINGUR
ÖVISSAN.
Aldrei böfum vér lifað í meiri ó-
vissu um framtíöina en nú. Óvissu
um afkomu einstaklinga og þjóðar,
óvissu um framleiðslu, óvissu um
sölu framleiðslunnar og öflun erlend-
ra nauðsynja, — jafnvel óvissu um
öryggi lands og þjóðar í styrjöld-
inni, sem nú geisar. Vér vitum, að
styrjöldin er nú í algleymingi. Hvort
hún varir lengur eða skemur, vitum
vér ekki. Ef til vill lýkur henni
þegar á þessu ári, ef til vill geisar
hún enn um árabil Varanleiki
hennar er mjög háður því, hvort
þeim þjóðum, sem enn hafa aðeins
verið áhorfendur að henni, tekst
að halda sér utan við þann leik.
Dragist fleiri þjóðir smátt og smátt
inn í styrjöldina, geta úrslit hennar
lengi dregist.
Þaö væri óviturlegt af oss ís-
lendingum að reikna með þvf, að
úrslitin væru skammt undan. Á
slfkum tímum sem þessum verða
menn að vera búnir við öllu því
versta. Hiö góða sakar ekki, þó
það komi aö óvörum. Ríkisstjórnin
hefir gert sitt til að fá þjóöina til aö
temja sér iðni, nýtni og sparsemi á
þessum alvarlegu tímum. Hjóðin
hefir verið hvött til að auka fram-
leiðslu sína, nyta til matar allt, sem
til matfanga getur heyrt og spara
við sig erlenda nauðsyujavöru eftir
mætti. Og þjóðin hefir tekið þessu
vel og skiliö rauðsyn þess, aö eftir
þessum tilmælum yrði farið Hún
á að sjálfsögðu létt með að draga
úr neyzlu erlendra vara og nýta
betur en áðnr margt innlendra mat-
fanga, en hún á ekki jafn auðvelt
með að auka framleiðslu matjurt-
anna. Vafalaust hafa allir hug og
vilja á því að rækta sem mest af
garðávöxtum og grænmeti lianda
heimilnm sínum, En til þess að
svo megi verða þarf áburð Og í
kaupstöðum, þar sem lítil búfjárrækt
er, verður vart um annað að ræða
en kaupa erlendan áburð til ræktun-
arinnar. En nú er hvorttveggja, að
áburöur þessi er dyr og að innflutn-
ingur hans er minni en áður. Hað
eru því litlar horfur á, að framleiðsl-
an geti aukist frá því sem veriö hef-
ir síöustu árin, þrátt fyrir góðan
vilja og viðleitni. En svo mikil mun
hún þó geta orðið, að þjóðin hafi
nóg fyrir sjálfa sig, enda er mjög
mikið til í landinu enn af jaröepla-
uppskeru síðasta árs, sem vafasamt
er, aö nokkurntíma verði öll notuð
Við sjávarsíðuna er óvissan mikil.
Pegar ófriðurinn barst til Norður-
landa, lokaðist fyrir beztu markaði
vora að miklu leyti. Hvort oss
heppnast að vinna þá annarsstaðar,
er mjög vafasamt. Og um leið og
þessir markaöir lokuöust, voru úti-
lokaðir möguleikar til að fá varahluti
í flestar bátavélar fiskiflotans, svo
að vélarbilun báts hlýtur í mörgum
tilfellum að leiða til stöðvunar hans.
Og loks hefir hernám þjóðarinnar
ekki oröiö til uppörvunar þeim, sem
hyggja á slldarútgerð í sumar'
í*essi mikla óvissa um atvinnu*
vegi vora, útflutning og viðskipti
öll, setti svip sinn á störf síðasta
Alþingis og afgreiðslu fjárlaganna
fyrir árið 1941. Urn leið og allt er
í óvissu um milliríkjaviðskiptin,
verður einnig mikil óvissa um tekjur
og gjöld ríkissjóðs. Með tilliti til
þess voru íjárlögin afgreidd með
þeirri heimild til handa rikisstjórn-
inni, aö hún megi lækka ýmsa út-
gjaldaliði fjárlaganna um allt að
35%\ Meöal þeirra útgjaldaliða eru:
Framlag til byggingarsjóðs, til endur-
bygging3 íbúðarhúsa í sveitum, fram-
lag til lífeyrissjóðs Islands og verð-
lagsuppbót til embættis- og starfs-
manna ríkisins, En skylt er að láta
slíkan niðurskurð ganga hlutfallslega
jafnt yfir alla þá liði, er lækkunar-
heimildin nær til. Þá er ríkisstjórn
heimijað að láta gjald til Fiskimála-
sjóös renna beint til ríkissjóðs og
ennfremur tekjuauka þann, sem ráö
er fyrir gert í 2. grein laga um
bráðabirgðatekjuöflun ríkissjóðs og
jöfnunarsjóös bæjar- og sveitarfélaga,
er gilda fyrir árið 1941 og þann,
sem gert er ráð fyrir í 4. mgr.
3, gr. sömu laga,
Sjálfsagt hafa margir gert sér von-
ir um, að til hækkunar á framan-
nefndum liðum þyrfti ekki að koma.
En eigi að síður mun rrönnum skilj-
ast það æ betur og betur, hve
nauðsynlegt er að hafa einhverja
slíka heimild í fjárlögum, þ;gar slík
óvissa er ríkjandi á öllum sviðum
og nú er, um afurðasölu þjóðarinn-
ar og öll víðskipti.
Kaupið merki Mæðradagsins,
sem verða seld á sunnudaginn.
Heimssýningin
í New York var opnuð á ný 11.
þ. m ísland er þátttakandi í sýn
ingunni enn í sumar og hefir sama
skála og í fyrra. Einnig hefir það
umráð á öðrum skála við hlið sýn-
ingarskálans, þar sem veitingar verða
seldar. Veröa þar aðeins Islenzkir
réitir á borðum.
Slipt um YÉersWijja.
Pegar Þjóðverjar téðust inn í
Frakkland á dögunum voru nokkr-
ar breytingar enn gerðar á frönaku
sljórninni og Oamelin, yfirhers-
höfðingi Bindamanna látinn fara
frá. í stað hans korn Mixime
Weygand, sem hafði verið aðstoð-
armaður og ö ínur hönd Foch
yfirhershöfðingja siðasta ár heims-
sfyrjaldarinnar. Einnig var Weyg-
and stríðsráðunautur Pólverja árið
1920 gegn Rússum, og er honum
eigi sízt þakkaður sigur Pólverja í
þeirri viðureign. Yfiihershöfðingi
Fiakka var Weygand árin 1931-35
en varð þá að fara fiá fyrir aldurs
sakir en við tók Qamelin. Síðast-
liðið ár var Weygand langdvölum
í Sýrlandi og skipulagði þar fransk.
an her, sem ta'.inn er vera orðinn
mjög sterkur. Weygand er af
belgiskum ættum. Hann er 73 ára
gainall.
Félag ungra S/álfstæðis-
manna í Siglufirði átti 10 ára af-
mæli 11. þ m. Hélt þaö afmælis
fagnað að Hótel Siglunes um þær
mundir við mikið fjölmenni. Hefir
félagið unnið að mörgum nytjamál-
um undanfarin ár, meðal annars
sundlaugarmáli Siglfirðinga og Björg-
unarskútumálinu.
F-íirlIo sóð ód^r lil sölUi
1 Itllct Uppl. geíur ÖXULLINN
Utmælingu á svarflarlandi
í Hamarkots og Eyrarlandsgröfum annast Lárus Thorarensen alla
virka daga frá kl. 4 til 7 e. h.
1 Nausta og Kjarnalandi annast Halldór Guðmundsson út-
mælingu á sama tíma. Útmæling byrjar Joriðjudaginn 28. maí n.k.
Þeir, sem taka upp mó án leyfis og útmælingar verða skyldaðir
til þess að greiða tvöfalt gjald fyrir slíka mótekju.
Bæjarstjórinn á Akureyri, 24. maí 1940
Steinn Steinsen.
Sókn þýzka hersins gegnum Hol-
land og Belgíu hefir gengið fljótt,
og er Holland nú algerlega á valdi
Þjóðverja og einnig mikill hluti
Belgíu. Sókninni hafa þeir haldið
áfram nokkuð inn í Noröur Frakk-
land og sækja þar f áttina til
Ermarsundsstrandar, en síðustu dag-
ana virðist sókn þeirra að mestu
stöðvuð. Lengst munu þeir komnir
inn í landið við Sommefljót, þar sem
þeir hafa tekið borgina Amiens, sem
er um miðja vegu milli belgisku
landamæranna og Parísar. Mannfall
hefir verið ógurlegt og flugvélatjón
mikið á báða bóga. Enski flugher-
inn heldur uppi loftáráusm á her-
flutningalestir Pjóðverja að baki
sóknarsveitunum og á olíubirgöa-
stöðvar þeirra í Vestur Pýzkalandi,
og er árangur talinn góðar.
Enska þingið hefir samþykkt lög
um alræðisvald stjórnarinnar yíir
vinnuafli ensku þjóðarinnar og taka
blöðin vel undir þá ráöstöfun.
Mannalát S. 1. sunnudagsnótt
lézt hér á sjúkrahúsinu Marinó Jóns-
snn (frá Uppsölum) til heimilis í
Ránargötu 7 hér f bæ. Hafði hann
verið heilsuveill sfðustu árin.
Pá er nýlega látínn hér f bæ
Friðrik Pálsson, er lengi bjó að
Brekku í Kaupangssveit.
Heimsókn Vestur-Islendinga.
Prfr þekktir Vestur-íslendingar eru
nýlega komnir hingað til lands.
Tveir þeirra, Ásmundur P. Jóhannes-
son og Árni Eggertsson í boði
Eimskipafélags íslands en hinn þriöji,
Gunnar Bjarnason í boði Pjóðræknis-
félagsins.
Sveinn Björnsson sendiherra
er nýkominn til Reykjavíkur, Var
hann mánuö á leiöinni frá Khöfn,
enda lá hún fyrst suður til Ítalíu.
þaðan til New York og sfðan heim
til íslands Sendiherrann flutti er-
indi í útvarpið í gæikvöldi um líðan
íslendinga í Danmöiku. Taldi hann
þeim öllum líöa vel og enga ástæðu
til að óttast um þá.
Leiðinleg tramkoma. Síðan
brezka setuliðið kom hingað til bæj-
arins hefir fjöldi barna og unglinga
og oft all margt fullorðins fólks
hangiö yfir hermönnunum úti fyrir
bækistöö þeirra og glápt á þá. Pessi
framkoma er mjög leiöinleg og
kastar rfrð á virðingu bæjarins, Er
vonandi, aö fólk sé búið að skoða
hermennina nægilega, og láti dú
þegar af uppteknum hætti.
AÐALFUNDUR
Leikfélags Akureyrar verður bald-
inn sunnudaginn 2. júni 1940 kl.
2 e. hád. í Samkomuhúsi bæjarins.
D A G S K R Á;
1. Skýrsla sljórnarinnar.
2. Kosin stjórn, varastjórn og endur-
skoðendur fyrir næsta leikár.
3. Inntaka nýrra félaga.
4. Rætt um framtíðarstarfsemi fé-
lagsins.
Þeir sem kynnu að óska eftir inn
göngu í Leikfélagið gefi sig skriflega
fram tveim dögum fyrir fundardag
við r tara félagsins, Hallgrítn Valdi-
marsson, Eyrarlandsveg 14. B.
Leikfélag Akureyrar.
Vegna Dess r.
og flyt úr bænum í næsta mánuði,
eiu það vinsamleg tilmæli mfn til
allra viðskiptamanna minna, sem
skulda mér, og eigi hafa samið um
skuldirnar, að þeir greiði þær til
fulls fyrir 5 júní, annars veröa þær
aíhentar lögmanni til innheimtu.
Peir sem eiga geymda hjá mér
muni, vitji þeirra fyrir sama tíma,
Ég þakka viðskiptin á liðnum 10
árum.
Virðingarfyllst,
Guðmundur Frímann.
Bezta fermiegargjöfin
er ljósmyndavél.
Fæst i P oly t oto og hjd
Hallgrími myndasmið.
F/ársöfnun sú, sem hafin var á
þjóðhátíðardegi Norðmanna til handa
norsku flóttafólki, gengur greiðlega
í Reykjavík söfnuðust fyrsta daginn
fullar 5 þús. kr. og á samkomunum
hér í Nýja Bíó og Samkomuhúsinu
söfnuðust fullar 1500 kr. Var hús-
fyllir á báðum stöðum. Norska
flóttafólkinu var boðið í Samkomu-
húsiö og til kaffidrykkju á eftir,
Fjársöfnunin heldur áfram. Liggja
samskotalistar frammi í bókaverzlun-
um bæjarins.
HJALPRÆÐISHERINN. Sunnudag.
kl. 11 f. m. Helgunarsamkoma
kl. 4 útisamkoma á torginu (ef veð-
ur leyfir). — Stór hjálpræðissam-
koma kl. 8,30, — Mikill söngur —
Hljómleikar.