Íslendingur - 31.05.1940, Side 1

Ritstjóri og atgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118.
KXVl. árgangui.l
Akureyri, 31. maí 1940
23. tölubl.
U T S V O R I N
Niðurjöfnun útsvaranna hér í bæ
er nýlega lokið. Að þessu sinni
var jafnað niður 522530 krónum,
eða túmlega hálfri miljón króna. Er
það fullum 30 þúsund krónum
hærri upphæð en í fyrra og svarar
nokkurnveginn til vaxtar bæjarins.
En raunverulega hafa útsvörin lækk-
að. í fyrra var notaður útsvarsstigs
sem gilt hefir síðan 1937, en við
hann varð að bæta ÍO^. Nú var
sami stigi notaður, en í stað þess
að hækka hann eins og í fyrra,
máiti lækka útsvörin uni frá því,
sem stiginn ákvað, en &uk þess
var ómegðarfrádráttur aukinn. Sam-
kvæmt stiganum 1937 var frádiáttur
fyrir konu 300 krónur, fyrir konu
og 1 birn 800 kr, konu og 2 böin
1200 kr., og síðan 300 kr. fyrir
hvert barn, lækkandi ofan í 200 kr.,
er þau voiu orðin 7 talsins. F.u
nú er sami frádiáttur og áður fyiir
konu og eins fyrir 2 fyrstu börnin.
En eftir að bömin eru orðin 2 er
400 króna frád.áttur fyrir hvert barn,
hversu mörg, sem þau eru. Þetta
þýðir, að t. d. maður, sem á konu
og 5 börn, fé*k áður 2100 króna
frádrátt en nú 2400 krónur. Lækka
því útsvörin á barnmörgum heim-
ilum enn meira en öðrum.
Þessi lækkun á útsvarsstiganum
sýnir, að afkoma manna á árinu
1939 hefir verið betri en næstu ár-
in á undan. Mun Laxárvitkjunin
hafa átt dijúgan þátt í því- Og ef
þessi útsvaisupphæð nægir til að
mæta útgjöldum bæjarsjóðs á þessu
ár>, megum við vd við una. Hjá
öðrum bæjarféögum munu útsvör
fara hækkandi, og er þess skemmst
að minnasí, er bæjarstjó.n Reykji-
vikur sótti um leyfi til að hækka
útsvaisupphæðina um hálfa miljón
króna vegna hækkandi út^jilda
bæjarsjóðs í sambandi viðdýitíðar-
uppbætur á ellilaun og öroikubæt-
ur, framfærslustyrk og starfslaun
o. m. fl.
Útsvör sumra einstakra manna og
stofnana hér f bæ hafa tekið mjög
rniklum breytingum til lækkunar
eða hækkunar, frá síðasta ári.
Dæmi finnast um að útsvar hafi
nálega tólffaldast og önnur dæmi,
þar sem útsvarið er nú ekki nerna
fjórðipartur þess, er það var í
fyrra.
Hæsta útsvarið, sem fyrirfæki hér
á landi mun r.okkru sinni hafa
borið, getur nú að líta í niðutjöfn-
unarskrá Akuieyrari Upphæðin er
108800 kiónur — eitt hundrað og
áttá þúsund og áila hundruð krón-
ur — en fyrirtækið er Samband
íslenzkra Samvinnufélaga, sem
rekur hér verksmiðjurnar Oefjun
og iðunni og auk þess Sjöfn
og Freyju að hálfu móti KE.A.
Hefir útsvar S. í. S. hér hækkað á
einu ári um 64,8 þúsund krónur, og
er það engin smáræðis upphæð,
þegar á það er litið, að Hér er um
samvinnufyrirtæki að ræða, sein
nýtur hagkværnrar sérstöðu um
skatt- og útsvarsálögur. Verður
ekki séð. að söluverði Gefjunardúk-
anna cða annarrar framleiðsluvöru
S. í. S. hér á staðnum hafi verið
hagað nákvæmlega eftir grundvallar-
stefnu samvinnuhreyfingarinnar, held
ur sýnist hér vera að skaprst auð-
hringur, voldugri og stærri en áðnr
hefir til verið hér á landi.
Sjómanna-
dag u ri n n
er n. k. sunnudag. Var hann í íyrsta
skipti haldinn hátíölegur hér á Ak
ureyri í fyrra, og aö þessu sinni
verður einnig efnt til háttöahalda að
tilhlutun farmanna og sjómannafé-
laga bæjarins. í aðalatriðum verð-
ur tilhögun þeirra á þessa leið:
Kl. 10 f h. hefst hópganga sjó-
manna frá innri hafnarbryggjunni.
Gengið verður um bæinn og stað-
næmst við Ráðhústorg. Þar predik-
ar séra Friörik J. Rafnar, og kirkju-
kórinn syngur.
Kl. 2 e. h hefst kappróður við
höfnina, og að kappróðrinum lokn-
um fer fram stakkasund. Synda
menn í sjóstakk og stígvélum.
í kappróðrinum veröur keppt um
vetðlaunagrip, sem Utgei öarmanna-
félag Akureyrar gaf í fyrra, en í
stakkasundinu um grip, sem Axel
Kristjánsson konsúll hefir gefið.
Ki. 5 e. h. het'st skemmtun á í
þróttavelli ^Þórs*. Karlakór Akur-
eyrar syngur, ræða, knattspyrna
milli sjómanna, og loks reipdráttur
mitli félaganna. í knattspyrnunni
verður keppt um gtip, sem Kristján
Kristjánsson forstjóri B. S. A. hefir
gefið, og t reipdrættinum um grip,
sem Utgerðarfélag K. E. A. gefur
Seld veröa merki, er gilda að
öllum skemmtiatriðum dagsins, sem
fram fara úti, en um kvöldið verður
dansað í Samkomultúsinu, Fá verða
Sjómannaljóðin og Sjómannadags-
blaðið selt á götunúm. Er efni
blaðsins tnargbreytt og má meðal
greina þess nefna: Sjóminjar Notð-
manna, eftir Henry Hálfdánsson,
Sjómennirnir og þjóðin, eítir Ásgeir
Sigurðsson, Ofviðrin í hitabeltinu
eftir Grím Forkelsson Helreiöin,
eftir Fr, Haitdórsson, Á miðjarðar-
linu, eitir Fórarinn Sigurjónsson,
Fjóðfáninn eftir Forg. Sveinsson o.
m. fl, Mikill fjöldi mynda fylgir
flestum greinunum. M. a. er þar
myndahópur frá Sjóminjasýningunni
í Reykjavík og frá hátíðahöldum
Sjómannadagsiní í Reykjavík og á
Akureyri í fyrra. Ritar Jón Hin-
riksson um sjómannadaginn á Ak-
ureyri s 1 ár. Blaðið er 40 blað
síöur í stóru broti.
Væntanlega sýnir aðsókn hátíða-
haldanna á Sjómannadaginn, að
bæjarbúar vanmeta ekki störf sjó-
manna- og farmannastéttarinnar, en
um þessar mundir eru þau e. t. v.
hættulegri en þau hafa nokkurntíma
áður verið.
Skoðana-
skipti.
Fyrir rúmu ári síðan rituðu
kommúnistablöðin hér á landi um
nauðsyn þess, að reynt væri að fá
ijteikustu lýðræðisríkin — eiit eða
fleiri — til að taka að sér verndun
þjóðfrelsis vors gegn etlendum
yfi'gangi«. Voru í því sambandi
nefnd: Brerland, Bandaríkin og
Sovét Rússland. Svo mikla ábeizlu
lögðu kommúnistar á að fá þessa
vernd, að þeir héldu hér á Akur-
eyri fund í lok maizmánaðar 1939,
þar sem gerð var ályktun í málinu,
er lýkur á þessa leið : »Skorar
fundurinn á hæstvirta ríkisstjórn
og Alþingi að gera þegar tilraun
til að fá eiuhver hinna lýðræðis-
sinnuðu stórvelda til aö tryggja
sjálfstæði íslandi gegn erlendum
yfirgangi*.
Rikisstjórnin mun lítinn gaum
hafa gefið þessari ályHun, og ekki
er minnst á siíka verndaibeiðni
aftur fyrr en nú í vetur, er rósial-
istinn Héð nn Valdimarsson siing
ur upp á því í blaði, að ísland
gangi í ríkjasamband við Stóra-
Bretland rér til hagsbóta og ö.-
yggiS'
En þótt ekkert væri gert til að
öðlast stó veldavernd eftir tillögum
sósíalisfanna, þá komu Bretar 10.
þ. m, með herlið til landsins og
tilkynntu öilum landslýð, að þeir
tækju lÁland undit »veind« sína,
meðan á yíirstandandi ófriði stæði.
Maður skyldi nú ætla að kommún-
istar tækju »verndinni* opnum
örmum. En þeim hafði algjörlega
snúist hugur. Veikamaðuiinn lætur
sér ekki nægja að víta þetta tiltæki
Bretans með þeim ummælum, að
nú hafi »Bretinn sýnt í verk', hví
líka virðingu hann ber fyiir sjálf
stæði þessarar varnailausustu smá-
þjóðar heimsins*, heldur heimtar
blaðið líka að ríkisstjórnir, sem í
fyrra átti að gera tilraun til að fá
verndina, fari tafarlaust frá völdum
fyrir að hafa ekki mótmælt nógu
Laugardags- og sunnudags-
kvöld kl. 9:
Á leið til
bamingju
Tal- og hljómroi’nd í 10 þáttum
Aðalhlutverkið leikur eftirlætis-
goð allra kvikmyndavina
S hiríey Temple.
Skemmtileg og falleg kvikmynd
fyrir eldri sem J'ngri. —
Söngvar og músik eftir Walter
Bnllock og H■ Spina.
Dansar eftir Nicholas Castle
og Oeneva Sawyer.
Ágœtir leikarar:
Char/es Fare/I, foan
Davis, Bi/I Robinson
Sunnudaginn kl. 5:
Sara lærir
mannasiði.
Síðas^a sinn! Niðursett verð!
I.OO.F, = 1225319 = II.
Bœjakeppni í íþróttum milli
Siglufjarðar og Akureyrar hefst á
laugardagskvöldið kemur og
stendur yfir í þrjá daga. Keppt
verður í frjálsum íþróttum, sundi
og knattspyrnu.
1. O. G. T. Fundur í st. ísaf. Fjk.
nr. 1 miðvikudaginn 5. júní kl.
8V2 síðd. Tilkynningar o. fl. Sagð-
ar sögur, draumar o. fl. Æ. T.
kiöftuglega, þegar þessi umtaiaða
»vernd« kom.
Þeir eiu ekki lengur að hata skoð-
anabkpti en buxnaskipt', sódalisi-
arnir okkar.