Íslendingur - 14.06.1940, Side 2
2
ÍSLÉNDINGUR
Frá aðalfundi Eimskipaíélaysins
Innilega pökkum við ykkur öllum, sem sýnduð okk-
ur vináttu á afmœlisdögum okkar 4. og 5. p. m. með
heimsóknum, heillaskeytum og gjöfum. Lifið öll heil og sæl.
Hólmfriður Gunnarsdóttir.
Kristján Árnason.
Styrjðldin breiðíst enn út.
ítalir gengnir i lið með þjóðverjum. — Her-
iið Bandamannaflutt burtúr Norður-Noregi
Aðalfundur Eimskipafélags ís-
lands hinn 25. í röðinni var hald-
inn í Reykjavík 8. þ. m. Fundar-
stjóri var kosinn Jóhannes Jóhann-
esson fyrrum bæjarfógeti. Stjórnin
lagði fram skýrslu um starfsemi
og afkomu félagsins árið 1939-
Fer hér á eftir lauslegur útdráttur
úr henni, mjög styttur =
Heildarhagnaður félagsins á ár-
inu var rúml. 1,1 milj. króna, en
árið áður nam hann aðeins 555
þús. krónurn. Skip og fasteignir
félagsins voru afskrifaðar í árslok
s. I. um rúml, 676 þús. krónur.
Hluthöfum er greiddur \% arður,
90 þús. kr. lagðar í eftirlaunasjóð,
150 þús. kr. f varasjóð og 100
þús. kr. í arðjöfnunarsjóð.. Voru
tillögur stjórnarinnar um þetia
samþykktar af fundinum.
Fargjöld milli íslands og útlanda
hafa hækkað á skipum félagsins
um 100^ síðan fyrir stríð og eru
nú 330 krónur á I. fariými og
220 kr. á II. farrými. Fæðiskostn-
aður hefir hinsvegar ekki hækkað.
Milli: íslands og New-York voru
fargjöld ákveðin í stríðsbyrjum 500
kr. á I farrými og 350 kr. á II.
fartými og haldast þau enn óbreytt.
Mesta hækkun farmgjalda er 200%
á leiðinni ísland -- Norðurlönd
England, en 50%^ í- strandferðum
hér við land.
Hækkun einstakra útgjaldaliða er
sem hér segir, miðað við 1. ár:
Vátryggingargjöld um 332 þús. kr.,
kaupogfæði skipshafna um210þús.
viðhald um 309 þús. kr., kolaeyðsla
kr. um 191 þús. kr., afgreiðslukostn-
að ur um 91 þús- kr., ferming og af-
ferming um 55 þús. kr, og aðiir
liðir um 87 þús. kr.
Skipin fóru færri millilandaferðir
á árinu en árið 1938. Er stríðið
skall á, lögðust niður siglingar til
Pýzkalands, Hollands og Belgíu
og fækkaði lil Englands. Gullfoss
og Lagarfoss héldu uppi siglingum
til Kaupmannahafnar, Selfoss til
Norðurlanda, Brúarfoss til Englands
en Dettifoss og Goðafoss til New-
York Viðkomum skipanna á inn-
lendum höfnum hefir lítillega fækk-
að. -
Eins og öllum er kunnugt, var
Gullfoss staddur í Kaupmannahöfn
9 apríl, er Þjóðverjar hertóku
Danmörku. Engar upplýsingar hafa
fengist um skipið síðan, nema
fréttir af að það lægi í Kaupmanna-
höfn, Hve lengi það verður kyr-
sett þar, er óráðin gáta, en mjög
er það tilfinnanlegt fyrir Eimskipa-
Snorri /óhannsson frá Merki-
gili í Skagafiröi, sem um aldamótin
var verzlunarmaöur hér á Akureyri,
en nú um fjölda ára hefir verið hús-
og seðlavöröur Útvegsbankans í Rvík,
varð sjötugur aö aldri á út-
mánuðunum og varð því að láta af
starfi sínu í bankanum í vor, þótt
hraustur og ern sé líkamlega og
andlega sem miðaldra maður. —
Snorri hefir verið með aíbrigðum
vinsæll og var honum haldiö fjö!-
mennt samsæti í’ Reykjavlk, þegar
hann varð sjötugur, sem menn af
öllum stéttum tóku þátt í.
Kunnugur. —
félagið og íslenzku þjóðina, er einn
af ‘Fossunum* er gerður óvirkur
I því starfi, að draga björg í bú
þjóðarinnar nú, þegar henni ríður
mest á. Og fyrir afkomu félags-
ins á árinu getur það orðið alvar-
legur hnekkir.
Á aðalfundinum mætti Sveinn
Björnsson sendiherra, sem er einn
meðal stofnenda félagsins. Flutti
hann þar ávarp til fundarins og
árnaðaróskir félaginu til handa.
Benti hann á hið ómetanlega starf
þess f þágu lands og þjóðar, sem
auðveldast væri að sjá á slíkum
tímum sem þessum, er siglinga-
örðugleikarnir væru mestir. Taldi
hann litlar líkur til, að aðrar þjóðir
hefðu tekið að sér siglingar vorar
nú, og færu víst flestir nærri um,
hvernig þjóðin hefði þá verið
stödd.
Frá íþróttalísnÉÉiii.
Dagana 16. og 17. júní verða
geysistórar útisamkomur. Á sunnu-
daginn hefjast útisamkomur á Ráð-
hústorgi kl. 1,30 með söng og ný-
stárlegu boöhlaupi milli Þórs og
K A. Hleypur hver keppandinn
einn hring frá Torginu inn Hafnar-
stræti niður Kaup/angstræti og út
Skipagötu og skilar boðinu til næsta
hlaupara á Ráöhústorgi, um 500 m.
vegalengd.
Næst verður gengiö út á völl og
hefst þar fimmtarþraut, (langstökk,
spjótkast, 200 m. hlaup, kringlukast
og 1500 m. hlaup). f*á fara fram
handknattleikir milli Rórs og K A.
og skemmtilegasti knattspyrnuleikur
sumarsins, allt gamlir knattspyrnu-
meistarar (fertugir og eldri) og má
sjá nöfn þeirra á stórri auglýsingu
í búðargluggum. Seinast þennan
dag verður keppt í hindrunarhlaupi
og er ein hindrunin gryfja fyllt
vatni. Fræg er sagan um það, þegar
Nurmi datt í eina slíka gryfju og
var dreginn upp úr.
Merki verða seld þennan dag til
ágóða fyrir íþróttahússjóöinn.
Mánudaginn 17. júní hefjast hátíða-
höldin viö sundluugina kl. 1,30. far
fer fram: Söngur, ræöa tvö boð-
sund, annað karlmenn 40 ára og
eldri, handknattleikskeppni, polo-
keppni. Valley-keppni, 5000 m.
hlaup o. fl.
Kaffi verður selt á staönum, há-
tölurum komið fyrir o, s. frv.
Aðg. að sundlauginni kostar eina
krónu og rennur það einnig í
íþróttahússjóðinn.
Snorri fóhannesson áður um
fjölda ára óðalsbóndi aö Fellsseli í
Kinn, en síðustu 15 árin starfsmað-
ur við útibú Áfengisverzlunar ríkis-
ins á Akureyri, hefir látið af því
starfi fyrir aldurs sakir, þvi landslög
heimila ekki sjötugum mönnum, eða
eldri, að starfa viö ríkisstoínanir.
Snorri varð sjötugur laust fyrii’
síðustu áramót, en forstöðumaöur
útibúsins mun hafa fengið undanþágu
til þess að Snorri starfaði til vors.
—. Snorri hefir verið vinsæll af
Hinn 10. þ. m. var birt í London
lilkynning þess efnis, að Banda-
menn hefðu flutt her sinn burt úr
Norður Noregi og norski herinn
hefði lagt niður vopn. Segir í til-
kynningunni, að ákvörðun þessi
hafi verið tekin f samráði við Hákon
Noregskonung og norsku ríkisstjóin-
ina. Brezkt herskip flutti konungs-
fjölskylduna og ríkisstjórn Noregs
til Englands, og nokkur hluti
norska hersins var fluttur brott með
herliði Breta og Frakka og verður
hann endurskipulagður annarsstaðar.
Áður en Hákon konungur hvarf úr
landi birti hann ávarp til norsku
þjóðarinnar, þar sem hann segir,
að án hjálpar Bandamanna geti
Norðmenn ekki haldið vörn sinni
áfram, eu undir sigri Bandamanna
í slyrjöldinni, sé sjálfstæði Noregs
endanlega komiðj
Penna sama dag (10. júni) flulti
Mussolini ræðu af svölum Feneyja-
hallarinnar, þar sem hann tilkynnti,
að frá og með næsta degi væri
Ítalía í stríði við Bretland og Frakk
land. En skömmu áður hafði
Ciano greifi utanríkismálaráðheira
afhent sendiherrum Breta og Frakka
stríðsyfirlýsingu ítala. í ræðu sinni
tók Mussolini fram, að ítalska þjóð-
in tæki nú á sig hörmungar styij-
aldar til að varðveita heiður sinn
og sprengja af sér hlekki, sem hún
væri fjötruð f á landi og sjó. Sagði
hann, að ítalir ætluðu ekki að draga
nágrannaþjóðir sínar, Tyrki, Grikk',
Egypta, Svisslendinga né Júgó-
slava inn í stríðið.
Sama dag að kveldi flutti Roose-
velt Bandaríkjaforseti útvaipsræðu
Kvaðst hann hafa reynt tnikið til að
fá Mussolini til að sitja hjá í styrj-
ö'dinni og varað hann við afleiðing-
unum af þátttöku ítala í því, en
hann hefði ekki farið að ráðum
sfnum. Var hann þungorður í
garð Mussolinis og kvað hann hafa
rekið rýting í bak nágranna síns
með tiltæki sínu. Hél Roosevelt
Bandamönnum öllum þeim stuðn-
ingi í styrjöldinni, er Bandaríkin
gætu veitt, án þess aö vera beinir
hernaðaraðilar,
Um allan heim er framkoma
viðskiptamönnum útibúsins, þótt »full-
an sannleikann* hafi hann sagt þeim
oft og tíðum. Og svó hetir forstöðu-
maður útihúsins sagt um trúmennsku
Snorra: að, »ef lánið er meö, get
ég ef til vill fengið jafningja hans, en
á þeim sviðum engan honum
fremri*.
Mussolinis fordæmd. Fleslir t“lja
hana bleyðimannlega, þar sem hann
neyti færis með að fara í stiíðið,
þegar aðstaða Frakka er veikust.
Einn af brezku ráðherrunum, Attlee,
likti honum við hrædýr, tem færi
í slóð rándýrsins til að hiiða leif-
arnar af ránsfeng þess.
Eftir að ítalir höfðu sagt Frakk-
landi og Bretlandi stríð á hendur,
svöruðu Canada, Ástralía,* Nýja-
Sjáland og Suður Afríka með stríðs-
yfirlýsingu á hendur íiölum. Hafa
síðan verið gérðar loftárásir á borgir
í Ítalíu og h^inaðarstöðvar ílala f
Abyssiníu, og fjöldi ítalskra skipa
tekin af Bandamönnum en öðium
sökkt. ítalir hafa ger^ toftárásir í
nýlendum Frakka í Notðm-Afríku
og eyjuna Malká. Egyptaland heíir
og slitið stjórnmálasambandinu við
Ítalíu.
Þjóðveijar halda áfram stöðugii
sókn í Norður-Frakklandi og fær-
ast nær og nær Paiís. Hafa þeir
á nokkrum stöðum komist yfir ána
Signu- Bretar senda aukið heilið
yfir til Frakklands til að taka þátt
í viðnáminu gegn Pjóðverjum. S öð-
ugir fólksflutningar standa yfir há
París suður á bóginn. Reynaud
forsætisráðherra hefir lýst því yfir,
að enda þótt París félli í hendur
Pjóðverjum, yrði haldið áfram að
berjast og jafnvel þótt Frakkland
allt kæmist á vald óvinanna mundi
þjóðin flytja sig til nýlendnanna og
halda þar áfram stríðinu þar til yfir
lyki. Þjóðverjar telja sig hafa náð
yfir 100 þús. föngum, sfðan þeir
hófu aðalsókn sína í Frakklandi
5. þ. m.
Nýjustu fregnir herma, að Frakkar
hafi tekið þá ákvörðun að yfirgefa
Patís, án þess að verja hana, og
muni hún þegar vera komin í hend-
ur Þjóðverja. Vilja Frakkar með
þessu hlífa borginni við eyðileggingu
Niðurjöfnunarskrá Reykjavíkur er
nýlega komin út. Erit útsvörin að
þessu sinni um 5,9 milj. kr. en það
er nálægt 1 miljón kr. hærra en í
fyrra. Hæst útsvör bera þessir
gjaldendur:
Sartib. ísl. samvinnufélaga 80500 kr.
Olíuveizlun íslands 74750 —
Eimskipaféi. Rvík. h. f- 69000 —
Eimskipaíél. ísafold h. f. 57500 —
Sheil á íslandi h. f. 46000 —
O. Johnson & Kaaber 42550 —
Völundur, timburveizlun 40250 —
Edmborg 34500 —
Petersen, bíóstjóii 33000 —
Garðar Gíslason 32200 —
ísafoidarprentsmiðja 32200 —