Íslendingur - 19.07.1940, Qupperneq 1
Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118.
XXVI. árgangur.l
Akureyrí, 19. júlí 1940
30. tölubl.
Sumardvöl barna
100 börn frá Akureyri dvelja
í sumar á 4 barnaheimilum.
Óvenju rík áherzla hefir verið
lögð á það ná í sumar að koma
bæjabörnum í sumardvöl úti í sveit-
um landsins, og hetir hernám lands-
ins m. a. orðið til að ýta undir það
málefni Hér er þó ekki um neina
nýlundu að ræða. Kvenfél. Hlíf
hefir urn allmörg ár starfrækt barna-
heimili yfir sumartímann aö Lundi í
Axarfirði. Hefir félagið að öllu leyti
kostað dvöl barnanna, en notið til
þess hjálpar nokkurra einstaklir.ga,
sérstaklega forstjóra BSA, sem gefið
hefir flutning barnanna að meira
eöa minna ' leyti. , Fá starfrækir
verkakvennafélagið ] Eining ■ barna-
heimili að I.aufahlíð í Fingeyjarsýslu.
Loks höfðu þessi tvö félög í sam
einingu barnaheimili aö Svalbarðs
eyri 1 fyrrasumar'en nú í suinar að
Hrafnagili, og hafa til þess nokkurn
opinberan styrk. Á þessum 3 heim-
ilum dvelja nú í sumar um 60
börn.
í gær fór hópur barna hér úr
bænum til dvalar í Laugalandsskóla.
Eru þau um 40 talsins á aldrinum
6—12 ára, og er búist við að þau
dvelji þar 50 daga. Verður einn
af kennurum barnaskólans, Marinó
Stefánsson, meö þeim fremra og
hefir umsjón með þeim við leiki og
starf. Fað er barnaverndarnefnd
og skólanefnd barnaskóians, sem
forgöngu hofðu um stofnun þessa
nyja barnaheimilis. Sneru nefndirn-
ar sér til Rauða-kross deildar Ak-
ureyrar, bæjarstjórnar og þriggja
kvenfélaga (Hlífar. Framtíðarinnar
og Einingarinnar) um stuðning við
þetta mál og brugðust allir aðilar
vel við og skipuðu 1 mann í nefnd
Togara sökkt fyrir
Austurlandi.
Föstudaginn 12. þ. m. kom trillu-
bátur til Stöðvarfjarðar og hafði í
eftirdragi björgunarbát af brezkum
togara með 12 mönnum innanborðs.
Hafði togarinn verið staddui út af
Hvalbak, er þýzka flugvél bar að,
og varpaði hún tveim sprengjum á
togarann. Önnur sprengjan hæfði
stjórnpall togarans og tók skipstjóra
og styrimann útbyrðis. Skipið tók
nú að sökkva og heppnaðiit skip-
verjum :ið komast í bátinn í tæka
tíð. Náðu þeir styrimanninum en
til skipstjórans sáu þeir aldrei, Hinn
skipverjanna var særður af vél-
byssuskotum. Var hann fluttur í
sjúkrahús Seyðisfjarðar eu ekki
talinn í hættu.
hver þeirra, er síöan hefir haft með
framkvæmdir að gjöra.
Blaðið átti í gær tal við formann
barnaverndarnefndar, Helga Ólafs-
son kennara. Kvað hann fram-
kvæmdanefndina hafa leitað til ymissa
borgara hér í bæ og beðiö þá um
fjárstyrk til dvalar barnanna að
Laugalandi, því aðstandendur margra
barnanna hefðu ekki kringumstæður
til aö kosta dvöl þeirra að 10110.
Kvað hann undirtektir manna hafa
verið mjög góðar og hafi safnast
töluverð peningaupphæö á nokkrum
dögum. Fó nægi hún ekki til aö
Pað vat á afmælisdegi Jóns
Sigurðssonar forseta nú í sumar,
að okkur bárust fréttirnar um það,
að elzta lýðræðisríki Evrópu væri
að gefast upp og verða einræðinu
að bráð. Og einmitt af því, að
þenna dag vorum við að minnast
sjálfstæðishetju þjóðar vorrar og
óeigingjarnrar og fórnfúsrar baráttu
hennar fyrir fullu sjálfstæði lands
vors, áltum við léttara með að finna
til með frönsku þjóðinni, sem fyrst
hafði orðið til að brjóta af sér ok
einræðis og kúgunar og með því
fordæmi örvað aðrar smærri þjóðir
álfunnar til að heimta sér sjálfsfor-
ræði og koma á þingræðis-
skipulagi.
Mjög er sennilegt, að styijöld sú,
sem nú er háð í Evrópu, geri út
um það, hvort þjóðirnar eiga að
halda áfram að búa við þingræði
og lýðræði eða hverfa aftur til þess
einræðis, er þær byltu af sér á
síðustu tveim öldum. Hver þjóðln
af annarri hefir orðið að Iúta í lægra
haldi fyrir einræðisöflunum og taka
að meira eða minna leyti upp nýja
stjórnarhætti. Á fáum mánuðum
hafa flest þau ríki, sem mynduð
voru upp úr heimsstyrjöldinni 1914
18 verið þurrkuð út af landabréfinu :
Tékko-Slóvakía, Pólland, Eistlaud,
Lettland og L!thauen en sneiðar
skornar af Finnlandi og Rúmeníu.
Þá hafa og Danmörk, Noregur,
Færeyjar, ísland, Holland, Belgia
og Frakkland verið hernumin og
útlit tyrh, að Balkanríkin og e- t. v.
fleiri ríki álfunnar eigi eftir að hlíta
sömu öriögum. Meðan stórveldi
Vestur-, Suður- og Mið-Evrópu heyja
sína grimmu styrjöld hvert gegn
öðru, fer stórveldi Austur-Evrópu
hylja dvalarkostnaðinn og hyggi
nefndin aö leita aðstoðar fleiri ein-
staklinga, félaga og stofnana í þessu
skyni,
Pað leikur ekki á tveim tungum,
að bæjabörnunum sé mikils virði að
komast úr gatnarykinu og ys bæia-
llfsins út ( sólina og sumarið Ekki
aðeins vegna þeirra líkamlegu heil-
brigöa heldur og til betri uppeldis-
áhrifa, Ef til vill er þörfin meiri í
sumar en áöur, vegna þess ástands,
er nú er að skapast i bæjum þessa
lands. Pau félög og einstaklingar,
sem forgöngu hafa um þetta nauö-
synjamál, vinna gott verk og verð-
skulda fullan skilning og stuðning.
Blaöið vill hvetja alla þá, sem þes9
eru megnugir, að leggja sinn skerf
fram til þess, aö létta efnalitlum
foreldrum sveitadvöl barnanna. —
Tekur það fúslega á móti fjárfram-
lðgum í því skyni og kemur þeim
í hendur réttra aðila.
með ofbeldi á hendur litlum
nágranr.aþjóðtim og biýlur undir
sig. Réttlaeti styrjaldarinnar er máttur
hins stetkasta- Réitur smáþjóðanna
undirokun og kúgun.
Pær eru orðnar margar þjóðirnar,
sem nú flaka í sárum eftir hervirki
sttíðsins og sitja í sorgum yfir
misstum mannslífum, eyðilögðum
rnenningarverðmætum og glötuðu
sjálfræði. Og þyngst er það þó og
sára t, að ef til vill eru það eigin
synir og fóstursynir þeisara sömu
þjóða, sem leitt hafa yfir þær bölvun
undirokunarinnar eða greitt henni
götu.
Margir hafa furðað sig á. hversu
innrásirnar í þessi hernumdu lönd
hafa gengið fljótt og hiklaust, og
hvernig varnirnar heima fyrir hafa
brostið og að engu orðið. Hvers-
vegna gekk innrásin í Noreg, Hol-
land og Belgíu svo greiðlega, og
hversvegna fé I vörn Frakklands öll
í mola? spyija þeir. Pað er full-
satinað, að í inmás Rússa í Finn-
land og Pjóðveija í Noreg nufu
innrásariíkin fylgis og stuðnings
innfæddra manna, og sterk rök
hníga að því, að svo hafi einnig
verið í Hollandi. B^lgíu og Frakk-
landi. í Noregi er talið, að Pjóð
verjar hali notið hjálprr austurrískra
manna. sem norsk heimili tóku í
mannúðarskyni til uppfósturs sem
börn í hörmungum síðustu styij-
aldar. Parrnig munu þeir hafa
goldið fósturlaur.in.
Sá maður, sem geíur selt sjálfan
sig iil að veita eilendu valdi gegn
þjóð sinni, gegn frændum sínum
og föðurlandi, sezt vitandi vits á
efsta bekk meðal glæpamanna, —
við hlið móðurmorðingjans. Pó að
Banamei n i ð.
NÝJA HIÓHBBH
Föstudags- laugardags- og
sunnudagskvöld kl. 9:
Sjóliðsfor'
ingjaskólinn
Amerísk kvikmynd i 10 þátt-
um. Aðalhlutverkin leika:
fames Stewart,
Florence Rice og
Robert Young.
Skemmtileg og létt mynd, sem
synir þætti úr lífi amerfskra
sjóforingjaefna, aga og æfingar.
Inn í myndina er ofið ástar-
æfintyri og afar spennandi fót-
boltakappleikur milli landhers
og sjóhers ræður úrslitum at-
burðanna.
Sunnudaginn kl. 5 I
Spámað-
urinn
Niðursett verð I Síðasta sinn !
andlega heilbrigðir menn fái ekki
skilið það innræti, er að baki
s'íkum verknaði liggur, er það orðin
staðreynd, að slík mannlegund er
til meðal flestra þjóða og er
hættulegri plága en engisprettur
og drep>óttir.
Ósigur Frakklands á ef til vill rót
sína að rekja til þess, að franska
þjóðin hafði ekki fært út ígerðina,
sem brann í líkama hennar, —
hafði ekki hirt um að stemma stigu
fyrir starfsemi föðurlandssvikaranna,
sem lílilsmeta það, sem öðrum er
helgast: fielsið og ætljörðina.
Pessi fgerð er smitandi og
b ennur í líkömum flestra þjóða,
jafnvel þeirta smæstu og yngsiu.
En hin óvæntu og ömurlegu hlut-
skipti þeirra þjóða. er sjúkdómur
þessi bjó öikuml eða bma, ælti
að opna augu hinna fyrir hæltunni
og vera þeim hvöt til að standa
vel á verði. Og hvar, sem þeirra
manna verður vart, er ganga med
hinn hættulega geril í blóðinu, eiga
þeir að vera »óalandi, óferjandi og
óráðandi öllum bjargráðum*.
Aheit á Akureyrarkirkju kr. 50
— Nafnlaust — J?akkir Á R.