Íslendingur - 26.07.1940, Page 1
Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118.
XXVI. árgangur.l
Akureyrí, 26. júlí 1940
31. tölubl.
Línudansinn. Fjallpanga
Pað hefur verið fremur hljóft um
fslenzku sósfalistana undanfarnar
vikur, og liggja til þess eðlilegar
ástæður. F.nginn stjórnmálaflokkur í
víðri veröld hefir orðið að skipta jafn
oft um tón í því lagi, sem kyrjað
er í blöðum hans og Sósíalistaflokk-
urinn. Á einum sólarhring hafa
»línurnar« flutzt svo langt til, að
engin gleraugu hafa dugað til þess
að auga hinna skynvilltu þjóna for-
ingjans í Moskva hafi getað greint
þær nema óljóst, og hefir þetta oft
gert þá að aðhlátri meðal almenn-
ings. Og hin barnslega trúmennska,
að elta »línurnar» hvert sem þær
flytjast og hvar sem þær liggja, hef-
ir gert öllurn Ijóst, sem ekki höfðu
veitt því eftirtekt áður, hversu ger-
samlega þeir eiu háðir duttlungum
rússnesku harðsljórnarinnar.
Pað er áreiðanlega sæmileg dægra-
dvöl að blaða f rússne^ka mál-
gagninu, sem út er gefið hér á
Akureyri, og sjá túlkun þess á
stefnu og háttum rússnesku stjórn-
arinnarog viðhorfahennar til erlendra
ríkja síðustu þrjú misseri.
Fyrir háífu öðru ári beindíst öll
barátta sósialistanna gegn nazism-
anum þýzka. Um þær mundir
réðust blöðin með mikilli heift að
Bretum og Fiökkum fyrir að hafa
ekki komið í veg fyrir innlimun
Tékkó Slovakíu í þýzka ríkið. Og
7. janúar 1939 má lesa eftirfarandi
klausu í Verkamanninum'
»Pólverjar gerðu seint á árinu
sáttmála við Sovétríkin, vegna vax-
andi ótta við ágengni Þýskalands*.
Pað þarf ekki að rifji upp, hver
styrkur Póllandi varð að þessum
sáttmála. Bandalag nazismans og
kommúnismans, — Pýzkalands og
Rússlands, tók þar af öll tvímæli.
Eftir að Pýzkaland er búið að ná
á vald sitt meiti hluta Póllands,
veður Rauði herinn inn í landið
að baki pólska hersins, er átti við
ofurefli að etja og lagði undir sig
austurhluta landsins. Og »Vetka-
maðurinn» hérna reynir að sann-
færa íslenzka lesendur um léttmæli
þessa athæfis hinn 23. sept. 1939
með því að birta yfirlýsingu Molo-
toffs við þetta tækifæri, þar sem
hann m. a- kemst svo að orði:
» . . . . Pólska tíkið og stjórn
þess eru í reynd ekki leugur til.
Með tilliti til þessa ástands eiu
samningar þeir, sem gerðir hafa
veiið milli Sovétríkjinna og Pól-
lands, úr gildi fallnir ....
Sovétsljórnin hefir fram að þessu
verið hlutlaus. En hún getur ekki
lengur verið afskiptalaus um á-
standið í Pótlandi: Það er ekki
hægt að heimta af Sovétstjórninni
kæruleysi um örlög Ukraina og
Hvít-Rússa þeirra er í Póllandi
búa . . . .«
Rök Molotoffs fyrir innrás Rússa
í Austur-Pólland eru þar með hin
sömu og rök þýzku nazistastjórn-
arinnar fyrir innrás Pjóðverja í
Tékkó-Slovakfu. Sú innrás var
byggð á þvf, að nauðsyn bæri til
að koma þýzka þjóðarbrotinu þar í
landi til hjálpar.
Pá skýrir Verkamaðurinn 20. maí
1939 frá griðasáttmálanum milli
Þýzkalands og Danmerkur, þar
sem hann kemst svo að orði:
».......hefir stjóm jafnaðar-
manna í Danmörku............legið
hundflöt (ibr. hér) fýiir boði Hitlers
og tjáð sig fúsa til að semja við
hann sem heiðarlegan mann og
orðheldinn mann*.
Fjórum mánuðum síðar gera
Rússar samskonar sáttmála við
Pjóðverja og verður Verkam. mjög
ánægður yfir. Talar hann ekkert
um, að Stalin hafi legið hundflatur
né að nokkuð athugavert væri við
að semja við Hitler sem heiðaileg-
an mann og orðheldinn.
Hinn 24. júní s, á. birtir Verka-
maðurinn útdrátt úr skýislu Stalins
á flokksþingi Kommúnistaflokksins.
Par eru tilfærð þessi orð Stalins:
».......3, Við viljum veita að-
stoð þjóðum. sem orðið hafa, eða
eiga á hæftu að verða fórnarlömb
árásaraflanna, og sem berjast fyrir
sjálfstæði ættjarðar sinnar*.
Petta eru fögur orð og ekki
leiðinlegt fyrir Verkam. að geta
flutt þau. En honum hefir ekki
auðnast að flytja fregnir af efndum
þessara fögru fyrirheita, meðan
hvert ríkið af öðru varð fórnarlamb
árásaraflanna: Pólland, Finnlar d,
Noregur o. s. frv. Sennilega hefir
Stalin ekki haft tíma til að koma
þeim til aðstoðar, því að síðan
hann mælti áðurnefnd orð í flokks-
þinginu, hefir hann verið önnum
kftfinn við að »þurrka út* sjálfstæði
smáríkja og innlima í Rússaveldi.
Fleiri dæmi um hringlanda Itinn-
ar rússnesku stjóinarstefnu og
hversu alúð kommúnistamálgagns-
ins hér við að eltast við duttlunga
hennar kemur kátbros'ega í Ijós,
verður ekki að þessu sinni hirt
um að sýna, Veikam. hefir oft
orðið að snúa snældunni hratt.
Og áfram mun hún snúast.
Peir kaupendur sem veröa
fyrir vanskilum á blaðinu, eru beön-
ir aö gera afgreiðslunni þegar aö-
vart —
Auglýsingum í næsta blaö
verður að skila fyrir hádegi á
fimmtudag.
Lftilt hópur af ungu sveitafólki
leggur einn bjartan sunnudagsmorg-
un um hásumar af stað í fjallgöngu.
Ákveðiö er að ganga á Kerlingu,
hæzta fjall við Eyjafjörð. Leiðin
er ekki árennileg en heiöskír him-
inn og hægur sunnanandvari gerir
fólkið kjarkmikið og áræðið. Pað
gengur ótrautt áfram — bráöum fer
að þyngjast á fótinn, ferðafólkið
nemur annað slagið staðar til að
blása mæöinni og Ktur um leið til
baka. Sveitin er böðuð í sólskini,
það glitrar á Eyjafjarðarána tæra
og lygna milli fagurgrænna bakka.
Blár reykur stígur upp frá bæjunum
en á stöku stað á þjóðveginum sjást
rykmekkir sem s/na, að þar eru
bifreiðar og önnur farartæki á ferö,
sem þyrla ryki í augu þeirra sem í
nánd koma. En ferðafólkið teygar
að sér fjallaloftið og það er eins og
það veiti krafti inn í hvern vöðva,
hverja taug. Síðasti spölurinn er
erfiðastur, en loks er hæzta tindin-
um náð. Svalur vindur blæs á móti,
en mikil er gleðin yfir að hafa sigr-
ast á erfiðri leið, og mikil er sú
dásemd, sem við auganu blasir héð-
an frá um 1350 m. hæö yiir sjávar-
mál: Haf, eyjar, fjóll og jöklar, ár,
vötn, sveitir og sjávarþorp. Ut við
sjóndeildarhringinn er alít hjúpað
bláleitri móðu, en þó er hægt að
greina hvert fjall og hvern jökul
fyrir sig, með hjálp ferðasjónaukans.
Sú landfræðilega þekking, sem héðan
fæst, er æfilangt mótuð í huga ferða-
fólksins. Hingað hefur það sótt sér
meira vtösýni, meiri lífsgleði,
meiri ást á ættjörðinni. Fiallkonunni
fögru. Pað finnur, að í faömi
fjallanna er hægt að finna þann
frið og þá gleöi, sem hið eftir-
sótta samkvæmislíf í sveiturn og
bæjum er aldrei fært um að veita.
Nú hefur ísland veriö heinumið,
og ef til vill eiga ógnir þeirrar
styrjaldar er nú geisar eftir að
færast yfir landið En landið sjálft
er enn hið sama og enn er sumar
og sól Vegna dýitíðar er nú erf-
iöara en áður að veita sér ferðalög
með bifreiöum um landiö, en til þess
að ganga á næsta fjall þarf enga
bifreið, aðeins þægilegan kJæðnað
og hentuga gönguskó og malpoka
á bakið, — og myndavél rná helzt
ekki gleyma. Ungmennafélögin í
sveitum og bæjum hafa flest haft
feröalög á stefnuskrá sinni en venju-
legast er farið með bifreiðum, langt
eða stutt eftir ástæðum og til mis-
jafnlega mikillar uppbvggingar og
ánægju fyrir þátttakendur. En því
ekki að breyta nú til og taka upp
meiri gönguferðir á næstu fjöll ?
Æska I bæjum og sveitum! L'yddu
ekki næsta frídegi í þýöingarlaust
göturáp. innisetur eða bifreiðaakstur,
NÝJA BIÓI
Föstudagskvöld kl. 9:
Tvíbura-
systurnar
(Sto I e n Lif e).
Ensk stórmynd getð eftir sögu
tékkneska rithöfundarins K. /.
Benes, en söguna undirbjó
til kvikmyndunar Margarei
Kennedy, höíundur *Escape
me never*.
Aðalhlutverkið leikur mesta og
frægasta leikkona heimsins
Elisabet Bergner.
Aðalkailmannshlutverkið leikur:
Michael Redgrave
Sagan um tvíburasvsturnar er
afar áhrifamikil og fögur. -
Bergner leikur bæði hlutveikin,
sem eru svo ólík sem dagur
og nótl. Önnur er frjálsmann-
leg og eiöingjörn með afbrigð-
um, en hin er rólynd og vill
allt fyrir alla gera. Pær elska
báðar sama manninn, sem
raunverulega verður maður
beggja eftir að hin eigingjarna
kona hans hefir drukknað
án þess að hann viti, en
hin tekur sæti hennar á heim-
ilinu og er það þetta vanda-
sama hlutverk, sem Bergner
leikur af ógleymanlegri snilld.
Laugardagskvöld kl. 9:
Veiðimeiin í
Norónrhöínm
Sunnudagskvöld kl. 9:
TVÍBURA-
SYSTURNAR
Sunnudaginn kl. 5l
Sjóliðsfor-
ingjaskólinn
heldur leitaðu til fjallanna, með
nesti og nýja skó — en skildu vind-
lingaveskið eftir,
B.