Íslendingur - 29.11.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118.
XXVI. árgangur.l
Akureyri, 29. nóvember 1940
50. tölubl.
Breyting á skipulagi sambandsins
Um miðjan þenna mánuð var
þing Alþýðusambands íslands haldið
í Reykjavík. Er það að því leyti
merkisviðburður, að fyrir þvl, lá
frumvarp um þýðingarmiklar skipu-
lagsbreytingar, er náðu fram að
ganga. Hefir mikil óánægja verið
rfkjandi yfir lögum sambandsins,
eins og þau hafa verið til þessa,
því þau kváðu svo á, að Alþýðu-
flokksmenn einir hefðu kjörgengi
á sambandsþing. Verkamenn og
iðnaðarmenn, sem aðhyllast eða
fylgja öðrum stiómmálastefnum
voru með þessu ákvæði gersam-
lega útilokaðir frá því að gegna
trúnaðarstörfum fyrir samtakaheild
verklýðs- og stéttafélaga landsins
og ekki sízt var vaxandi óánægja
með það, að verkamenn, sem ekki
fylgja Alþýðuflokknum í stjórnmál-
um, tóku með greiðslum sínum til
stéttarfélags síns þátt í hinum póli-
tíska herkostnaði Alþýðuflokksins.
Svo vaxandi fór þessi óánægja, að
samtök verklýðsins í landinu voru
í fullkominni upplausn og höfðu
kommúnistar myndað klofnings-
samband, er nefnt var Landssam-
band íslenzkia stéttarfélaga. Með
breytingu þeirri, er nýafstaðið Al-
þýðusambandsþing geröi á skipu-
lagi sambandsins, er öllum meðlim-
um stéttarfélags gefinn hinn sami
réttur, hvað sem líður viðhorfi
þeirra til stjórnmálanna. Má því
ganga út frá því sem gefnu, að
klofningssambandið hverfi úr sög-
unni en sæmilegur fiiður fáist um
verklýðsmálin fyrst um sinn.
Það var stjórn Alþýðusambands-
ins, sem flutti frumvarpið um
skipulagsbreytinguna, eða réttara
sagt: hið nýja lagafrumvarp fyrir
Alþýðusamband íslands. Segir svo
í 2. grein frumvarpsins:
• Alþýðusamband íslands er sam-
takaheild íslenzkrar alþýðu í verk-
lýðsmálum*. Upphaf 10. greinar er
svohljóðandi:
>['.kkert stéttarfélag í sambandinu
má hafa sem aðallélaga mann, sem
er í öðrú stéttarfélagi innan sam-
bandsins, en taka má hann inn
sem aukafélaga*. Og loks segir í
38. gr. i Kjörgengir á sambands-
þing og í aðrar ttúnaðarstöður
Alþýðusambands íslands eru allir
fullgildir félagsmenn*.
Sjálfstæðisverkamenn hafa lengi
barist fyrir þvf, að fullkomið lýð-
ræði væri líkjandi innan stéttarfé-
laganna, en þar hefir jafnan staðið
á Alþýðuflokknum, sem hafði
flokkslegra hagsmuna að gæta f
sambandi við þessi mál. En á
síðasta Alþingi flutti einn þing-
manna Sjálfstæðisflokksins, Bjarni
Snæbjörnsson, frumvarp, þar sem
kröfur Sjálfstæðismanna um skipun
verklýðsmálanna voru fram settar.
Frumvarp þetta fór þó aldrei gegn-
um þingið, heldur var því vísað
frá með dagskrártillögu frá forsæt-
isráðherra, þar sem svo.er kveðið
á, að Alþingi vænti þess að stjórn
Alþýðusambandsins breyti skipu-
lagi þess í samræmi við þær til-
lögur, er fólust í frumvarpi Bjarna
Snæbjörnssonar.
Hefir stjórn sambandsins eigi
séð sér fært að rfsa lengur gegn
svo réttmætum ktöfum og því
borið fram frumvarpið um skipu-
lagsbreytingarnar, sem allar eru f
samræmi við þá skipan, er öll
Norðurlönd hafa á verklýðsmálum.
En eigi að síður áttu eiuræðisöflin
sína formælendur á þinginu, og
kom fram frávísunartillaga, sem
felld var með yfirgnæfandi atkvæða-
magni.
Eftir hinum nýju Iögum sam-
bandsins skipa 17 menn stjórn
þess. Forseti, varaforseti og ri'ari
skulu kosnir sérstaklega og auk
þess 6 meðstjórnendur, og mynda
þessir Q menn miðstjórn sambands-
ins. Skulu þessir menn búsettir í
Reykjavík og Hafnarfirði. Pá eru
kosnir 2 í stjórn frá hverjum
landsfjórðungi, eða 8 alls.
í lok þingsins fór fram stjórnar-
kosning fyrir næsta kjörtímabil.
Voru eingöngu kosnir Alþýðu-
flokksmenn, og tókst því að fresta
enn um hríð, að verkamenn, setn
öðrum flokkum fylgja að málum,
komist í trúnaðarstörf fyrir verk-
lýðssamtökin í landinu, En þrátt
fyrir það ber að fagna því sem
unnist hefir. Skipulagsbreytingin
mun valda þvf, að meiri friður og
eining verði ríkjandi í verklýðsmál-
unum framvegis en verið hefir að
undanförnu, og er þess sannarlega
orðin þörf.
Pétur Halldórsson
alþingism. og borgarstjóri er látinn.
»Dauðinn reiddi Rimmugýgi
— ráð eru löngum ferleg hans —
brustu hlífar, biluðu týgi,
brast þar auga göfugs manns.
Frá eg þar einn að foldu hnígi
af fremstu sonum þessa lands*.
Svo kvað Guðm. skáld Guömunds-
son við andlát merks manns. Pess-
ar ljóðlínur skáldsins eiya áreiðan-
lega einnig vel við andlátsfregn
Péturs borgnrstjóra Halldóissonar.
Hann lézt eftir langvarandi van-
heilsu og langa sjúkdómslegu á
Landakotsspítala þriðjudaginn 26.
þ, m. 53 ára að aldri.
Pétur var fæddur í Reykjavík
26. apríl 1887 og lifði þar og starf-
aði nálega allan sinn aldur, For-
eldrar hans voru merkishjónin,
Halldór Jónsson, bankágjaldkeri, og
Kristjana Guðjónssen, yngsta dóttir
Péturs Guðjónssens, organleikara,
Péfur borgarstjóri var snemma
settur til mennta, í Latínuskólann
kom hann vorið 1901 og útskriíað-
ist þaðan með góðri einkunn 1907,
en sigldi samsumars til Kaupmanna-
hafnar. Tók próf í forspjallsvísind-
um við Háskólann næsta vor, en
hvarf heim að svo búnu; keypti
bókaverzlun Sigfúsar Eymundsen á
því ári og rak þá verzlun fra árs-
byrjun 1909 til dauðadags.
Árið 1912 gekk hann að eiga
Ólöfu Björnsdóttur yfirkennara, Jens
sonar, og varö þeim 4 barna auð-
ið. -
Snemma tók Pétur þátt 1 félags-
lffi höfuðstaðarins og var það eink-
um sönglíf bæjarins og bindindis-
mðl, er hann lét til stn taka, Hann
var söngelskur og hafði vit á söng
og sönglist. Sjálfur hafði hann af-
burða söngrödd (bassa) og tók
virkan þátt í ýmsum söngfélögum
bsefarins fyrr og síðar. Stakur
bindindismaður var hann alla tfö
og með fremstu mönnum þessa
lands í bindindishreifingunni, enda
var hann Stórtemplar um eitt
skeið.
Snemma vakti hann almenna eft-
irtekt á sér meö glæsilegii og
prúðmannlegri framkomu, staðgóðri
menntun og góðum gáfum. Vin-
sældir hans og traust samborgar-
anna á honum varð þess valdandi,
að ekki komst hann hjá því að
verða fyrir vali í bæjarstjórn
Reykjavikur 1921 og f bæji»rráð
síðar. En borgarstjóri var hann
kosinn að ]óni Porlákssyni látnum
Framh. á 2, síðu,
NÝJA BIÓI
Föstudags- og sunnudags-
kvöld kl. 9:
Jamaica-
kráin
(Iamaica Inn)
Ensk stórmynd samkvæmt skáld-
sögunni Jamaica Inn eftir ensku
skáldkonuna Daphtie du
Maurier.
Aðalhlutverkið leikur hinn frægi
enski .leikari:
CharJes Laughton og
Maureen O' Hara.
í byrjun síðustu aldar fórust
mörg skip á dularfullan hátt
við hina skerióttu strönd
Cornwallskagans í Englandi.
Grunur lék á að ræningjaflokk-
ur hefðist við á ströndinni, sem
á dimmum nóttuna ílyttu til og
fölsuðu siglinga- og ljósmerkin
með þeim árangri, að skipin
sigldu beint á land og væru
síðan rænd og skipverjar myit-
ir. — Myndin segir söguna
um hvernig tókst að handsama
þenna bófaflokk eftir ótal spenn-
andi atburöi og æfintýri í sam-
bandi við Jamaica-krána, sem
var bústaður ræningjanna. —-

Laugardagskvöld kl. Q:
Gleði og
glau m ur
„Everybody sing". —
Amerísk söng- og skemmti-
mynd í 10 þáttum. Aðalhlut-
vei kin leika söngstjörnurnar :
Judy Oarland og
Allan fones,
Lögin eftir Kaper og Jurmann.
Skrautleg, skemmtileg, framúr-
skarandi vel sungin eru lögin
af hinni barnungu söngstjörnu
Judy Garland.
Sunnud. kl. 3 (Barnasýning)
Hetjan á hestbaki

Sunnud. kl. 5: (Alþýðus.)
Hnefaleíkameistar
inn Kid Galahad
Börn fá ekki aðgang.
I