Íslendingur - 29.11.1940, Blaðsíða 1
I
Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118.
XXVlí^^rgangurl!|^™™l,,,,™" Akureyri, 29. nóvember 1940
Breyting á skipulagi sambandsins
Um miðjan þenna mánuð var
þing Alþýðusambands ísiands haldið
í Reykjavík. Er það að því leyti
merkisviðburður, að fyrir því lá
frumvarp um þýðingarmiklar skipu-
lagsbreytingar, er náðu fram að
ganga. Hefir mikil óánægja verið
ríkjandi yfir lögum sambandsins,
eins og þau hafa verið til þessa,
því þau kváðu svo á, að Alþýðu-
flokksmenn einir hefðu kjörgengi
á sambandsþing. Verkamenn og
iðnaðarmenn, sem aðhyllast eða
fylgja öðrum stjórnmálastefnum
voru með þessu ákvæði gersam-
Iega útilokaðir frá því að gegna
trúnaðarstörfum fyrir samtakaheild
verklýðs- og stéttafélaga landsins
og ekki sízt var vaxandi óánægja
með það, að verkamenn, sern ekki
fylgja Alþýðuflokknum í stjórnmál-
um, tóku með greiðslum sínum til
stéttarfélags síns þátt í hinum póli-
tíska herkostnaði Alþýðuflokksins.
Svo vaxandi fór þessi óánægja, að
samtök verklýðsins í landinu voru
í fullkominni upplausn og höfðu
kommúnistar myndað klofnings-
samband, er nefnt var Landssam-
band íslenzkra stéttarfélaga. Með
breytingu þeirri, er nýafstaðið Al-
þýðusambandsþing gerði á skipu-
lagi sambandsins, ér öllum meðlim-
um stéttarfélags gefinn hinn sami
réttur, hvað sem líður viðhorfi
þeirra til stjórnmálanna. Má því
ganga út frá því sem gefnu, að
klofningssambandið hverfi úr sög-
unni en sæmiiegur friður fáist um
verklýðsmálin fyrst um sinn.
Pað var stjórn Alþýðusambands-
ins, sem flutti frumvarpið um
skipulagsbreytinguna, eða réttara
sagt: híð nýja lagafrumvarp fyrir
Alþýðusamband íslands. Segir svo
S 2. grein frumvarpsins:
»Alþýðusamband íslands er sam-
takaheild íslenzkrar alþýðu í verk-
lýðsmálum». Upphaí 10. greinar er
svohljóðandi:
»Lkkert stéttarfélag í sambandinu
má hafa sem aðalíélaga mann, sem
er í öðru stéttarfélagi innan sam
bandsins, en taka má hann inn
sem aukafélaga*. Og loks segir í
38. gr.; Kjörgengir á sambands-
þing og í aðrar trúnaðarstöður
Alþýðusambands íslands eru allir
fullgildir félagsmenn*.
Sjálfstæðisverkamenn hafa lengi
barist fyrir þvf, að fullkomið lýð-
ræði væri r íkjandi innan stéttarfé-
laganna, en þar hefir jafnan staðið
á Alþýðuflokknum, sem hafði
flokkslegra hagsmuna að gæta f
sambandi við þessi mál. En á
síðasta Alþingi flutti einn þing-
manna Sjálfstæðisflokksins, Bjarni
Snæbjörnsson, frumvarp, þar sem
kröfur Sjálfstæðismanna um skipun
verklýðsmálanna voru fram settar.
Frumvarp þetta fór þó aldrei gegn-
um þingið, heldur var því vísað
frá með dagskrártillögu frá forsæt-
isráðherra, þar sem svo er kveðið
á, að Alþingi vænti þess að stjórn
Alþýðusambandsins breyti skipu-
lagi þess í samræmi við þær til-
lögur, er fólust í frumvarpi Bjarna
Snæbjörnssonar.
Hefir stjórn sambandsins eigi
séð sér fært að rísa lengur gegn
svo réttmætum kröfum og því
borið fram frumvarpið um skipu-
lagsbreytingarnar, sem allar eru í
samræmi við þá skipan, er öll
íDauðinn reiddi Rimmugýgi
— ráð eru löngum ferleg hans —
brustu hlifar, biluðu týgi,
brast þar auga göfugs manns.
P’rá eg þar einn að foldu hnígi
af fremstu sonum þessa lands».
Svo kvað Guðm. skáld Guömunds-
son við andlát merks manns. Pess-
ar Ijóðlínur skáldsins eiga áreiðan-
lega einnig vel við andlátsfregn
Péturs borgnrstjóra Halldórssonar.
Hann lézt eftir langvarandi van-
heilsu og langa sjúkdómslegu á
Landakotsspítala þriðjudaginn 26.
þ. m. 58 ára að aldri,
Pétur var fæddur í Reykjavík
26. apríl 1887 og liföi þar og starf-
aði nálega allan sinn aldur, For-
eldrar hans voru merkishjónin,
Halldór Jónsson, bankágjaldkeri, og
Kristjana Guðjónssen, yngsta dóttir
Péturs Guðjónssens, organleikara.
Péfur borgarstjóri var snemma
settur til mennta, í Lalínuskólann
kom hann vorið 1901 og útskriíaö-
ist þaðan með góðri einkunn 1907,
en sigldi samsumars til Kaupmanna-
hafnar. Tók próf í íorspjallsvísind-
um við Háskólann næsta vor, en
hvarf heim að svo búnu; keypti
bókaverzlun Sigfúsar Eymundsen á
Norðurlönd hafa á verklýðsmálum,
En eigi að síður áítu einræðisöflin
sína forrnælendur á þinginu, og
kom fratn frávísunartillaga, sem
felld var með yfirgnæfandi atkvæða-
magni.
Eftir hinum nýju lögum sam-
bandsins skipa 17 menn stjórn
þess. Forseti, varaforseti og ri*ari
skulu kosnir sérstaklega og auk
þess 6 meðstjórnendur, og mynda
þessir 9 menn miðstjórn sambands-
ins. Skulu þessir menn búsettir í
Reykjavík og Hafnarfirði. Pá eru
kosnir 2 í stjórn frá hverjum
landsfjórðungi, eða 8 alls.
í lok þingsins fór fram stjórnar-
kosning fyrir næsta kjörtímabil.
Voru eingöngu kosnir Alþýðu-
flokksmenn, og tókst því að fresta
enn um hríð, að verkamenn, sem
öðrum flokkum fylgja að málum,
komist í trúnaðarstörf fyrir verk-
lýðssamtökin í landinu, En þrátt
fyrir það ber að fagna því sem
unnist hefir. Skipulagsbreytingin
mun valda því, að meiri friður og
eining verði ríkjandi í verklýðsmál-
unum framvegis en verið hefir að
undanförnu, og er þess sannailega
orðin þörf.
því ári og rak þá verzlun frá árs-
byrjun 1909 til dauðadags.
Árið 1912 gekk hann að eiga
Ólöfu Björnsdóttur yfirkennara, Jens
sonar, og varð þeim 4 barna auð-
ið. -
Snemma tók Pétur þátt í félags-
lífi höfuðstaðarins og var það eink-
um sönglíf bæjarins og bindindis-
mál, er hann lét til sín taka, Hann
var söngelskur og hafði vit á söng
og sönglist. Sjálfur haíði hann af-
burða söngrödd (bassa) og tók
virkan þátt í ýmsurn söngfélögum
bæjarins fyrr og síðar. Stakur
bindindismaður var hann alla tíð
og með fremstu mönnum þessa
lands í bindindishreifingunni, enda
var hann Stórtemplar um eitt
skeið.
Snemma vakti hann almenna eft-
irtekt á sér með glæsilegii og
prúðmannlegri framkomu, staðgóðri
menntun og góöum gáfum. Vin-
sældir hans og traust samborgar-
anna á honum varð þess valdandi,
að ekki komst hann hjá því að
verða fyrir vali í bæjarstjórn
Reykjavíkur 1921 og ( bæjarráð
síðar. En borgarstjóri var hann
kosinn að Jóni Þorlákssvni látnum
Framh. á 2, síðu.
NÝJA mo—
Föstudags- og sunnudags- kvöld kl. 9: Jamaica- kráin (Iamaica Inn) Ensk stórmynd samkvæmt skáld- sögunni Jamaica Inn eítir ensku skáldkonuna Daphne du Maurier. Aðalhlutverkið leikur hinn frægi enski leikari: Charles Laughtoti og Maureeti O’ Hara. ( byrjun síðustu aldar fórust mörg skip á dularfullan hátt við hina skerjóttu strönd Cornwallskagans í Englandi. Grunur lék á að ræningjaflokk- ur hefðist við á ströndinni, sem á dimmum nóttum flyttu til og fölsuðu siglinga- og ljósmerkin með þeim árangri, að skipin sigldu beint á land og væru síðan rænd og skipverjar myrt- ir. — Myndin segir söguna um hvernig tókst að handsama þenna bófaflokk eftir ótal spenn- andi atburði og æfintj5ri í sam- bandi við Jamaica-krána, sem var bústaður ræningjanna. —
Laugardagskvöld kl. 9: Gleði og g 1 a u m u r „Everybody sing“. — Amerísk söng- og skemmti- mynd í 10 þáttum. Aðalhlut- verkin leika söngstjörnurnar: Judy Garland og Allan fones, Lögin eftir Kaper og jurmann. Skrautleg, skemmtileg, framúr- skarandi vel sungin eru lögin af hinni barnungu söngstjörnu Judy Garland.
Sunnud. kl. 3 (Barnasýning) Hetjan á hestbaki
Sunnud. kl. 5: (Alþýðus.) Hnefaleíkameistar- inn Kid Galahad Börn fá ekki aðgang.
Pétur Hallddrsscn
alþingism. og borgarstjóri er látinn.
i