Íslendingur

Útgáva

Íslendingur - 13.12.1940, Síða 1

Íslendingur - 13.12.1940, Síða 1
XXVI. árgangur.r Ritstjóri og afgreiðslum.: Jakob O. Pétursson, Fjólugötu 1. Sími 375. Pósthólf 118. Akureyri, 13. desember 1940 53. tölubl. Jarðarför mannsins míns og föður okkar Eggerts Guð- mundssonar fer fram fimmtudaginn 19. desember n. k. og hefst með húskveðju frá heimili okkar Gránufélagsgötu 11 kl. 1 e. h. Stefanía Sigurðardóttir og börn. Jarðarför móður minnar Ingibjargar fónsdóttur sem andaðist 9. þ. m. fer fram frá heimili mínu Fjclugötu 8 mið- vikudaginn 18. þ. m. og hefst með bæn kl. 1 e. h. Akureyii 13. des. 1940 Anton Asgrímsson. Jarðarför Guðrúnar Davíðsdóttur fer fram frá Akur- eyrarkirkju mánudaginn 16. desember n. k. kl. 1 e. h. Eins og áður hefir verið skýrt frá í blaðinu, flutti Ólafur Thors atvinnumálaráðherra fullveldisræðu af svölum Alþingishússins í Reykja- vík 1. desember. Fer hér á eftir kafli úr ræðu hans, sem fjallar um hernámið og framtíðarhorfur þjóð- arinnar í sambandi við það: Pað er sannmæli, að enginn veit sína æfina fyrr en öll er. Ég við- urkenni, að vér íslendingar höfum verið á þetta minntir. Oss skilst nú betur en á 20 ára fullveldishá- tíðinni, að fleiri spinna nú örlaga- þræði íslendinga en sjálfír vér, og að ef til vill erum vér ekki alveg jafn einráðir og vér ætluðum um það, hvenær og hvernig vér stíg- um inn í hið fyrirheitna land full- veldis og algerðra yfirráða allra málefna vorra. En enginn skyldi þó halda, að vér getum engin áhrif haft á örlög vor. Pað gildir oss sem aðra, að eigi skiptir það eitt máli, og eigi held- ur aðalmáli, hvað að höndum ber, heldur varðar það mestu hversu við er orðið. Vér kennum að vísu kvíða og finnum hversu smáir við erum og máttvana, en vér finnum einnig styrk smáþjóðarinnar, sem vegna uppruna síns, tungu, bók- mennta og sögulegrar þróunar á sér helgan rétt, sem aldrei verður afmáður og aldrei að eilífu frá henni tekinn. Sú trú er leiðarstjarna vor á þessum tímum óvissu og alvöru. Af henni látum vér stjórnast jafnt um orð sem athafnir. Vera má að í mínum sporum myndi einhver fremur kjósa að þegja um hernám íslands en tala um það. Ég kýs þó síðari kost- inn, þann að tala um það, sem allir hugsa um, það, hvaða áhrif ætla megi að hernám íslands hafi á framtíð þjóðarinnar. Hefðu Bretar sjálfir ekkert sagt um sfnar fyrirætlanir, og vér yrð- um að byggja vonirnar á því einu, sem oss þætti líklegast, þætti mér skynsamlegast að álykta á þessa leið: Verði Bretar undir í styrjöldinn’, munu aðrir fara með úrskurðar- valdið. Mér þykir jafn fjarstætt að ætla, að Pjóðverjar létu þá hernám íslands bitna á oss, sem það, að Bretar hyggðu á hefndir í garð Dana út af hernámi Danmerkur. Að hvorugu geta nokkur skyn- samleg rök legið — hvorugt ætti því að þurfa að óttast. Sigri Bretar hinsvegar, vildi ég fyrst mega byggja á því, er þeir hafa undanfarnn áratugi sagt um gildi smáþjóðanna, sjálfsákvörðun- arrétt þeirra og frelsi. »Ouð hefir útvalið smáþjóðirnar til þess að færa göfugustu vínin að vörum mannanna barna, svo hjörtu þeirra megi gleðjast, andans sýn glæðast, trú þeirra vaxa og styrkjast*. »Frá smáþjóðunum hefir heimin- um hlotnast fegurstu og mestu listaverkin«. Petta eru orð þess af þjóðfor- ingjum Breta, er á síðari árum hefir náð hvað mestri lýðhylli þar í landi, og ekki sízt vegna þess, hve meistaralega hann kunni að segja það, sem þjóðin hugsaði. »Réttlætið er dýrrnætasta eignin*, hefir hann'einnig sagt, og efnis- lega svipuð ummæli hafa flestir for- ystumenn Breta látið sér um munn fara. íslendingar eiga ekki að þurfa að óttast ástæðulausa ásælni af hendi þjóðar, er þannig hugsar. Pá hafa Brefar og í þessari styrjöld letrað sjálfsákvörðunarrétt allra þjóða á fána sinn. Stórveldi, sem sigrar undir þeim fána, getur ekki fagnað sigrinum með kúgun eða frelsisskerðingu minnsta og varnarlausasta ríkis veraldarinnar. Loks er svo sú staðreynd, að sigri Bretar, verður vart séð, að þeim geti verið knýjandi nauðsyn að ná hér fótfestu- Af öllu þessu ætla ég að álykta megi, að strax eftir lok ófriðarins, myndu íslendingar öðlast að nýju fullt frelsi, þótt ekkert lægi fyrir annað en rök skynsemi og rétt- lætis. En Bretar hafa talað, Daginn, sem Bretar hernámu ís- land, gekk sendiherra þeirra á fund ríkisstjórnar íslands, og gaf, fyrir hönd brezku ríkisstjórnarinnar, hátíðleát fyrirheit um það, að það væri »fastur ásetningur hennar að kalla þennan her heim, þegar er yfirstandandi ófriði lýkur, og að hún hafi engan ásetning eða ósk um að skipta sér af núverandi stjórn landsins*. Bretar munu aldrei svíkja þessi heit. Par er í húfi ekki að'eins þjóðarfrelsi íslendinga, heldur og þjóðarheiður Brefa. Pessi eiður hins mikla og volduga heimsveldis er því í dag dýrmætasti fjársjóður vorrar litlu og varnarlausu þjóð- ar. — Vinni Bretar sfyrjöldina, þurfum vér eigi að grundvalla kröfur vor- ar um brottför herliðs þeirra úr landi og landhelgi íslands, og al- gert afskiptaleysi þeirra af málefn- um vorum, eingöngu á fornum, sögulegum rétti íslendinga, heldur getum vér og byggt á nýjum ský- lausum loforðum og fyrirheitum Breta sjálfra. Að öllu þessu athuguðu tel ég, að á hverju sern veitur í ölduróti umheimsins, hvor hernaðaraðilinn. sem það verður, er sigur ber af hólmi, þá bendi allt til þess, að hernám íslands hafi ekki úrsiita- þýðingu um framtíð þjóðarinnar. Piestkosningar í Reykjavík. Reykjavík hefir nú verið skipt í 3 prestaköll, er heita: Nesprestakall, Hallgríinsprestakall, og Laugarnes- prestakall. Hafa þau verið auglýst laus til umsóknar og'er umsóknar- frestur nýlega liðinn. Kosið verður 15. desember, í Hallgrímspresta- kalli verða kosnir 2 prestar en einn í hvoru hinna. Umsóknir um störf- in hafa borist frá 16 prestum. Sækia 9 um Nesprestakall, 6 um Hallgríms- prestakall og 1 um Laugarnespresta- kall. Kirkju hljóm /e ika — heldur Kantötukór Akureyrar á sunnudag- inn til ágóða fyrir kirkjuna. Verður vel til þeirrn vandað, og má því vænta þess, að bæjarbúar íjölmenni í kirkjana til að h1j)ða á þá. — Aðgöngumiðar seldir f forkirkjunni kl. 4—7 á morgun og við inngang- inn. Sjötugsatmæli átti séra Stefán Kristinsson prófastur að Völlum í Svarfaðardal 9. þ. m, Síldarsala til Svíþjóðar. Síðan í sumar hefir verið reynt að fá leyfi Breta til að selja héðan síld til Svíþjóðar. Er nú leyfið fengið, og hafa samningar tekist við Svía á 40-50 þús. tunnum saltsíldar, er fluttar verða um Petsamo. í sumar var ráðgert að fá síldina til Gautaborgar, og myndi þá verðið hafa orðið a-m.k, 70 krónur tunnan, En nú er talið utilokað að koma sfldinni þá leið, og verður að flytja hana til Petsamo. Flutningskostnaður þá leið er mun meiri, og verður því söluverð síld- arinnar nokkru lægra, eða 60 krónur tunnan. Muuu Svíar inn- an skamms senda skip eftir síld- inni. Pá er talið líklegt, að unnt verði að selja Svíum uli og gærur eftir áramótin. Kvennadeild Slysavarnatél. Akureyrar hefir beðið blaðið að minna bæjarbúa á kaffisölu og Bas- ar deildarinnar, sem fer fram í Samkomuhúsinu á sunnudaginh. Fjölgar í bænum. Samkv. manntalinu 1. des. s. 1. eru heimilis- fastir íbúar Akureyrar 5542 en voru í árslok i fyrra 5103, Hefir íbúum bæjarins því fjölgað um 439 á einu ári, Dánartregn. Nýlega er látinn á Sauðárkróki Árni Á. Porkelsson fyrrum bóndi á Geitaskarði, þjóð- kunnur héraðshöfðingi

x

Íslendingur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslendingur
https://timarit.is/publication/675

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.