Fréttablaðið - 08.09.2011, Blaðsíða 21

FIMMTUDAGUR 8. september 2011
Úrval af vörum í OUTLET
hluta verslunar okkar
BYKO Kauptúni Garðabæ
Nokkur dæmi um v
öruflokka í BYKO O
UTLET:
Garðhúsgögn S
láttuvélar Gasg
rill
Flísar
Sængurföt
Baðinnréttingar
Plastparkett
Handklæði
Búsáhöld
Baðvaskar Ljós o
g lampar
Baðsloppar
Gardínur
Markísur
Gardínustangir
Vinnufatnaður
Opnunartímar í Kauptúni Garðabæ:
Verslun, timbursala, lagnadeild og OUTLET
Sími: 515-9500
Mán.-Fös.: 08:00 - 18:00
Laugardaga: 10:00 - 17:00
Sunnudaga: 11:00 - 17:00
Nýjar vörur
Mikill afsláttur
Fataskápar
Innréttingar fyrir e
ldhús og þvottahús
Borðplötur, límtré
Þegar Lúðvík Emil Kaaber hér-aðsdómslögmaður tekur til
máls um lög og rétt, finnst mér
vert að hlusta.
Gefum honum orðið: „Ég hef
orðað megineinkenni íslenskrar
fiskveiðistjórnar þannig, að
afmörkuðum hópi hafi, í kjölfar
samninga milli stjórnmálamanna
og útgerðarmanna, verið veittur
„einkaréttur“ til fiskveiða og
„réttur“ til að selja eða leigja
öðrum landsmönnum hlutdeild
í þeim „rétti“ (gæsalöppunum
er ætlað að undirstrika, að ekki
getur verið um „rétt“ að ræða,
því að útvegun forréttinda af
þessu tagi er bönnuð bæði í
íslenskum og alþjóðlegum mann-
réttindalögum). Auðvitað eru
aðrir menn ekki bundnir af slíku
(þ.e. lagalega séð, en það er
annað mál, og lögum og lögfræði
óviðkomandi, hverju hægt er að
halda uppi með ólöglegri kúgun
– það er ekki mitt fag). Þetta ein-
falda atriði er eitt þeirra, sem
sýna, hvernig upphafi kvóta-
kerfisins var háttað. Og það er
einnig skjalfest í Alþingistíðind-
um, í merkri ritgerð eftir Halldór
Jónsson í Samfélagstíðindum,
tímariti félagsfræðinema við
Háskóla Íslands 1990, og víðar.“
Lúðvík heldur áfram: „Að
minni hyggju skiptir ofangreint
atriði, og ofangreint atriði eitt,
höfuðmáli. Það er ekkert ólöglegt
við framseljanlegar aflaheimildir
í einkaeign, ef þær eru heiðar-
lega fengnar, án þess að stofnað
sé til forréttinda. Það er hins
vegar hagsmunamál kerfisins,
að umræða takmarkist t.d. við
það, hvort framseljanlegar afla-
heimildir í einkaeign séu löglegar
eða ólöglegar, svo lengi sem ekki
er minnst á, hvernig þær eru til
komnar. Og þess vegna, og einsk-
is annars vegna, hafa íslenskir
stjórnmálamenn og opinberir
hagsmunaaðilar (þ.e. allir aðrir
en almenningur, sem mætir
afgangi, af því að hann er ekki í
neinum sérhagsmunasamtökum)
alltaf leitt þetta höfuðatriði hjá
sér og látið eins og það sé ekki til.
Það er aldrei rætt.
Það, að þetta skuli aldrei vera
rætt, er til marks um, að þeir
stjórnmálamenn, sem nú ráða,
treysta sér ekki til þess frekar
en aðrir, þó að þeir hafi hátíð-
lega lofað að „fyrna“ þýfið. Þeir
vilja heldur halda frið við þá,
sem þetta gerðu. Öll umræða fer
fram á þeirri röngu grundvallar-
forsendu, að íslensk lög heimili
ofangreinda ráðstöfun. Ég hef
alltaf verið þeirrar skoðunar, að
afar hæpið sé að berjast gegn
henni í von um árangur nema
tala hreint út. LÍÚ mun segja það
ganga uppreisn næst að gera svo.
En uppreisnin – hún var fólgin í
því að víkja stjórnskipunarlögum
og alþjóðlegum mannréttinda-
lögum til hliðar til að halda frið
við Davíð og Halldór. Slík gerð
heimtar, að þeir borgarar, sem
annt er um lög og rétt, hafi kjark
til að segja það upphátt, sem satt
er. Nú hlustum við daglega á
útvarpsauglýsingar aðnjótenda
kerfisins, þar sem skorað er á
alþingismenn og landsmenn að
íhuga „af sanngirni“ hugsan-
legar afleiðingar þess að hrófla
við því. Enginn auglýsir, að huga
beri að grundvallarlögum og heil-
brigðri landsstjórn, virða rétt lög
og leitast við að koma á alvöru
friði, þó að það kosti að segja
sannleikann. Enginn auglýsir, að
það hafa aldrei verið rök fyrir
að hætta við að koma lögum yfir
þjóf, að hann hafi komist undan
með þýfið, veðsett það eða náð
að koma því í verð (og í þessu til-
felli fer því víðs fjarri, að svo
sé, þrátt fyrir allan áróður um
annað, kennitöluflakk o. s. frv.).
Enda eru engin hagsmunasamtök
eða peningar þeim megin. Enginn
ræðir eða spyr um tengsl kerfis-
ins við það, sem gerðist jafn-
hliða og síðar [þ.e. hrunið, inn-
skot mitt, ÞG]. Allt þetta er með
þegjandi samkomulagi látið sagn-
fræðingum eftir.“ Samkomulagi
hverra? – spyr ég. Ekki höfum við
öll þagað.
Lúðvík segir: „Stjórnmálamenn
hafa hingað til yfirleitt ekki talið
grundvallarreglur líklegar til að
standa þeim fyrir þrifum. Úr því
að þetta hafði verið gert, senni-
lega í fljótræði, var ekki um
annað að ræða en að standa við
það og halda áfram. Þeir hefðu átt
að tala við lögfræðing fyrst um
samræmið við þá stjórnarskrá,
sem þeir vinna eið að; það kynni
að hafa forðað dómurum í Hæsta-
rétti frá því verki, sem þeir síðar
töldu sig knúna til að vinna. Síðan
var tækifærið notað til að komast
undan með þýfið, í gegnum veð-
setningar á aflaheimildum, sem
þó kemur skýrlega fram í lögum,
að eigi ekki að vera „eign“ (og
hvernig geta þá endurskoðendur
fært kvótann til eignar á efna-
hagsreikningi? – mér er spurn).
Hæstiréttur treysti sér ekki til
að dæma þetta ólöglegt, þegar á
reyndi. Þannig braut hann brýr
að baki sér, og á því aðeins tvo
kosti, annaðhvort að sitja við sinn
keip eða játa því að vera hand-
langari stjórnmálamanna, þegar
á reynir. Það munu dómararnir
ekki hafa kjark til að gera. Því
þurfa háskólamenn að koma til
hjálpar, finna upp rök fyrir þessu
eftir á, halda uppi ýmiss konar
ruglingi til að leiða athygli frá
kjarna málsins og ala upp nýja
kynslóð lögfræðinga með rang-
hugmyndir. Umræðunni er stýrt,
og rætt skal um aukaatriði. Það
hefur alltaf verið aðferð ríkisins,
og þrátt fyrir stjórnarskipti er
ekki annað að sjá en að svo sé
enn. Aðalatriði málsins – ólögleg
mismunun – kom aldrei til tals af
hálfu ríkisins í máli Arnar Snæv-
ars Sveinssonar og Erlings Sveins
Haraldssonar fyrir mannréttinda-
nefnd SÞ. Og svo er enn. Það eina,
sem máli skiptir, má ekki minnast
á, heldur skal látið eins og ekkert
sé. Aðferðin er að láta árin líða
og fela sagnfræðingum einum
að fjalla um málið, þegar allt er
um garð gengið. Fjölmiðlamenn
hjálpa til, enda leita þeir mjög til
talsmanna sérhagsmunasamtaka,
stjórnmálamanna og auðsveipra
erindreka hinnar nýju íslensku
lögfræði. Einn þeirra sagði
nýlega, að því miður væri ekki
gerlegt að „samræma reglur um
nýtingu auðlindar af þessu tagi
félagslegu réttlæti“.“
Lúðvík botnar ræðu sína svo:
„Mér og minni kynslóð lögfræð-
inga var kennt, að lögfræði væri
„ars equi et boni“, list jafnað-
ar og góðsemi. Lög eru einnig
friðarins list, aðferð siðmennt-
aðra sam félaga til sátta og þá
um leið til farsældar. Það er
beinlínis hlutverk lögfræðinga
að finna, setja og móta reglur,
sem uppfylla þessar kröfur. Ég
hef aldrei heyrt lögfræðing játa
svo ömurlega uppgjöf sína fyrir
hinu sanna hlutverki og tilgangi
laga og réttar. Skýringin er nær-
tæk. Sem pólitískur erindreki
á hann ekki þess kost að segja
neitt annað. Ísland er ekki sjálf-
stætt ríki í þeim skilningi, að
stofnanir okkar séu þess megnug-
ar að koma í veg fyrir lög leysur,
ef öflug sérhagsmunasamtök með
stjórnmálamenn í þjónustu sinni
vilja brjóta lögin. Alla vega hefur
það ekki tekist enn.“ Ég segi
eins og Lúðvík: Við þurfum nýja
stjórnarskrá. Og við þurfum að
fara eftir henni.
Svona eiga sýslu-
menn að vera
Í DAG
Þorvaldur Gylfason
Prófessor