Íslendingur - 05.01.1946, Blaðsíða 2

2
ÍSLENDINGUR
Laugardaginn 5. janúar 1946
Oskaseðlar.
Sá er einn leikur barnanna, er jól-
in nálgast, aS búa til óskaseSla.
Skrifa þau upp á miSa allar þær
jólagj afir, sem þau helzt kjósa sér
og draga hvergi af. Vilja seSlar þess-
ir oft verSa svo umsvifamiklir, aS
þeir eru í engu samræmi viS getu
foreldra og venzlafólks til aS upp-
fylla óskir barnanna.
Fyrir jólin birtu verkalýSsflokk-
arnir sínar stefnuskrár. Er stefnu-
skrá AlþýSuflokksins í 27 liSum, en
stefnuskrá socialista í 19 liSum. MiS-
aS viS núverandi verSlag telst mér
til, aS framkvæmd á stefnuskrá Al-
þýSuflokksins myndi kosta tæpar 40
milljpnir króna, en framkvæmd á
stefnuskrá socialista rúmar 50 millj-
ónir, enda birtist hún rúmum hálf-
um mánuSi síSar. Rétt er aS geta
þess, aS samkvæmt núgildandi lög-
gjöf myndi ríkiS greiSa nokkurn
hluta þessara útgjalda, ef fé væri til
þess ætlaS á fjárlögum.
Má óhætt fullyrSa, aS þetta séu
þeir myndarlegustu óskaseSlar, sem
bæjarbúum hafa veriS sýndir til
þessa. Þó er sá ljóSur á þessum óska-
seSlum, aS almenningi er ætlaS aS
borga þessar jólagjafir sínar sjálfur.
Fari kjósendur aS. ráSum þessara
flokka og feli þeim «meirihlutavald
í bæjarstjórn, þá eru ekki líkur til
aS bæjarbúar verSi í vandræSum
meS aurana sína næstu 4 árin.
★
Um flest stefnuskráratriSi verka-
lýSsflokkanna er raunar ekkert ann-
aS en gott aS segja. Er þar um aS
ræSa margvíslegar framkvæmdir,
sem öllum framfaraöflum bæjarins
þætti gott aS geta hrundiS í fram-
kvæmd og þaS sem fyrst. Mætti raun
ar mörgu viS bæta, sem þýSingu
hefir fyrir velferS bæjarfélagsins.
Teldi ég æskilegt aS bærinn eign-
aSist ýmiskonar stórvirkar vinnuvél-
ar og tæki, svo aS af taki þann snigil-
gang, sem hér er á flestum fram-
kvæmdum, sem bærinn hefir meS
höndum. Er mér aS vísu kunnugt
um, aS spor hefir veriS stigiS í þessa
átt, en betur má ef duga skal.
Mér er sagt aS verkafólk hafi ný-
lega veriS látiS byrja á byggingu
hafnargarSa, svo aS segja meS tvær
hendur tómar. Sé grjóti lyft á bíla
meS handafli og kosti hvert bílhlass
um 70—T00 krónur í fjörunni á
Gleráreyrum. Er þangaS kemur tek-
ur ekki betra viS, því þar eru engin
tæki til neins, og mun verkamönnum
ætlaS aS hlaSa garSana meS hönd-
unum. Sé hér rétt frá skýrt, fæ ég
ekki annaS séS, en slík vinnubrögS
séu bænum til skammar, samvizku-
sömu verkafólki til skapraunar og
fjötur um fót allra framfara í bæn-
um.
Hér vantar einnig framtakssaman
verkfræSing, sem annast gæti undir-
búning og iramkvæmd þeirra fyrir-
tækja, sem bærinn hefir meS hönd-
um. Bæjarstjóri er svo bundinn viS
störf sín á skrifstofum bæjarins og
f nefndum, aS hann getur ekki, þó
hann væri allur af vilja gerSur, haft
verklegt eftirlit á vinnustöSvum víSs-
vegar um bæinn.
★ '
Viljinn til framfara er því engin
séreign verklýSsflokkanna, enda var
þaS svo, aS bæjarstjóri og IndriSi
Helgason báru hita og þunga dags-
ins, af hinni einu meiriháttarfram-
kvæmd, sem bærinn réSst í á síS-
asta kjörtímabili, viSbótarvirkjitn-
inni viS Laxá.
Hitt er svo annaS, aS fulltrúum
SjálfstæSismanna er þaS ljóst, aS
þeir geta ekki gengiS til kosninga
meS loforS, sem tvísýnt er um, hvort
auSiS verSur aS efna, eSa augljóst
er, aS óhjákvæmilegt verSur aS
svíkj a.
í fyrra var jafnaS niSur á bæjar-
búa um 2.5 millj. króna. Á fjárhags-
áætlun þeirri, sem veriS er aS ganga
frá þessa dagana er gert ráS fyrir
aS útsvarsupphæSin hækki á þessu
ári í rúmar 3 millj. króna. Þetta þýS-
ir, aS bæjarbúar geta búizt viS, aS
útsvör þeirra hækki á þessu ári um
20—30%, þar sem stærsti gjaldand-
inn KEA sleppur viS hækkunina aS
mestu samkvæmt gildandi lögum.
Útsvörin í bænum voru í fyrra ó-
hæfilega há, en meS þeirri viSbót,
sem nú er fyrirhuguS, verSa þau ó-
bærileg og hinn versti fjötur um fót
öllu framtaki. Þrátt fyrir þessa hækk-
un, er þó ekki gert ráS fyrir á fjár-
hagsáætluninni, aS meira en rúm-
lega 1 millj. kr. gangi til viShalds,
verklegra framkvæmda og nýsköp-
unar í bænum.
HvaSan vilja þá verklýSsflokkarh-
ir taka þær 5—10 milljónir króna,
sem þeir lofa fólki aS verja árlega
til margvíslegra framkvæmda , ef
mark má taka á stefnuskrám þeirra?
— Ef ég þekki þá rétt, mun koma
gamla svariS: „ÞaS á aS taka pen-
ingana, þar sem þeir eru til — hjá
þeim ríku.“
Hér í bænum er ekki um neinn
verulegan auS aS ræSa, nema í hönd
um KEA. SjálfstæSismeinn munu,
fúsir til samstarfs um, aS bæjar-
sjóSur fái ríflegri tekjur af auShring
þessum, en veriS hefir og eins um
þaS, aS því fé, sem bæjarsjóSi á-
skoSnaSist á þann hátt, verSi variS
til nytsamra framkvæmda.
Þó verSur bærinn aS gæta liófs í
kröfum sínum á hendur KEA, svo
eSlileg þróun félagsins bíSi ekki
hnekki. í þann sjóS geta verkalýSs-
flokkarnir því ekki sótt nema lítiS
brot af því fjármagni, sem þeir þurfa
til hinna fyrirhuguSu framkvæmda.
★
Fulltrúar SjalfstæSismanna viS
kosningar þær, sem nú fara í hönd
til bæjarstjórnar, munu allir sem
einn vinna aS raunhæfum umbótum
og nýsköpun á atvinnulífi bæjarins.
þeir geta aS vísu ekki sýnt bæjarbú-
um aSra eins óskaseSla og verklýSs-
flokkarnir hafa gert nú fyrir%jólin,
enda er meginstefna þeirra í atvinnu-
og fjármálum þessi:
1. Atvinnulíf bæjarins ber aS efla
meS stuSningi og fyrirgreiSsIu
viS framtak einstaklinganna,
Happdrætti
Háskóla íslands
Eins og auglýst hefur verið í blöð-
um og útvarpi, Iiefir sú breyting verið
gerð á um tilhögun Happdrættisins,
að dregið verður í 12 flokkum á
næsta ári og framvegis í staðinn fyrir
10 áður. Lög um þetta frá Alþingi
voru sett nokkrum dögum fyrir jól.
En þess vegna, hve lög þessi koma
seint, skapar það ýms vandkvæði í
framkvæmd happdrættisins, einkum
þau, að sölufrestur fyrir 1. flokk verð-
ur mjög stuttur, og þó ekki hægt að
draga á venjulegum tíma. Verður því
sú breyting á, að 1. dráttur fer fram
30. janúar, 2. dráttur 25. febrúar. 3.
20. marz. 4. 15. apríl og svo úr því
ávallt 10. hvers mánaðar.
Vinningarnir verða nú 7200, fjölg-
ar um 1200. Alls er vinningaupphæð-
in nú 2.471.000 kr., hækkar um
420.000 kr. Auk þessa eru 33 auka-
vinningar (14 á 5000 kr. 29 á
1000 kr.) samtals kr. 49.000, og því
upphæðin öll 2.520.000 kr. og vinn-
ingarnir 7233. Númerafjöldinn er
hinn sami og áður, 25000. Hlutföllin
verða því sem næst 1 vinningur á
hvert 3V2 númer, en fyrstu ár happ-
drættisins var það 1 á móti 5.
Útdregin upphæð í fyrstu 9 flokk-
imum er óbreylt frá því, sem áður var,
og 12. ílokkur eins og 10. flokkur var
áður. Aftur bætast við hinir tveir
nýju llokkar, 10. flokkur, útdregin
uphæð 206.200 kr. og 11. flokkur, út-
dregin upphæð 213.800 kr. Verð
hlutamiðanna fyrir hvern mánuð
verður hið sama og áður, en fyrir árið
hækkar gjaldið sem svarar hinum 2
nýju flokkum, þannig að heilmiði
kostar kr. 144.00, hálfur kr. 72.00 og
fjórðungur kr. 36.00.
Végna þess, hve tíminn er nú stutt-
ur til endurnýjunar í fyrstu flokkun-
um, aðeins til 24. jan. í 1. flokki, eru
þeir eigendur miða frá árinu áður, er
vilja og ætla að halda áfram, áminnt-
en ekki stofna að þarflausu lil
áhættusams bæjarreksturs, eða
samkeppni við starfrækslu bæj-
arbúa.
2. Reynist einstaklin'gsframtakinu
hinsvegar um megn að halda
atvinnulífi bæjarins í því horfi,
að næg atvinna sé fyrir alla
sem vilja vinna, munu fulltrú-
ar flokksins beita sér fyrir öfl-
ugum aðgerðum af hálfu ríkis
og bæjar, svo að komið verði
í veg fyrir atvinnuleysi.
3. Fulltrúar flokksins vilja ekki
stofna til lántöku fyrir bæjar-
sjóð, nema til ákveðinna arð-
vænlegra eða nauðsynlegra
meiriháttar fyrirtækja.
Með þessa meginstefnu fyrir aug-
um, munu fulltrúar Sjálfstæðis-
manna í bæjarstjórn miða umbóta-
tillögur sínar og útgjöld bæjarsjóðs
við fjárhagslega getu bæjarbúa á
hverjum tíma, en láta öðrum eftir
skrum og skýjaborgir. Því eru þeir
manna líklegastir til að verja bæj-
arskútuna áföllum, fái þeir að ráða
siglingunni næstu 4 árin.
Sv. G.
4 framboðslist-
ar á Akureyri
Hér á Akureyri hafa komið fram
fjórir framboðslistar við væntanleg-
ar bæjarstjórnarkosningar þann 27.
þ. m. Listi Sjálfstæðismanna er birt-
ur á öðrum stað í blaðinu, en 5 efstu
menn hinna listanna Jjriggja eru
þessir:
Af lista Framsóknarmanna eru
jiessir efstir: Jakob Frímannsson,
kaupfélagsstjóri, Þorsteinn M. Jóns-
son, skólastjóri, Marteinn Sigurðs-
son, verkamaður, Guðmundur Guð-
laugsson, forstjóri og dr. Kristinn
Guðmundsson, skatlstjóri.
Á lista Sósíalislaflokksins eru Jiess
ir menn í efslu sætunum: Steingr.
Aðalsteinsson, alþm., Tryggvi Helga-
son, sjómaður, Elísabet Eiríksdóttir,
Jón Ingimarsson, iðnverkamaður og
Tryggvi Emilsson, innheimtumaður.
Efslir á lista Alþýðuflokksins eru
þessir menn: Friðjón Skarphéðins-
son, bæjarfógeti, Steindór Steindórs-
son, menntaskólakennari, Bnjgi Sig-
urjónsson, kennari, Albert Sölva-
son, járnsmiður og Þorsleinn Svan-
laugsson, bílstjóri.
ir um, að koma fyrir þann tilsetta
tíma óg endu'rnýja. Eftirspurnin mun
aukast verulega eftir þessa breytingu,
en mjög fáir miðar óseldir. Eftir 24.
janúar munu því allir miðar, sem ekki
eru þá sóttir, verða boðnir fram til
sölu.
J
Að ööru leyti eru allar upplýsingar
látnar fúslega í té hjá umboðsmanni.
—o—
Eftir að Mussolini hafði fengið
leyfi til Jtess, að ítalskar flugvélar
mættu laka Jiátt í árásum á London,
tilkynnti brezk útvarpsstöð:
— ltalskir flugmenn lóku Jjátl í
loftárás á London í gær. Það er al-
menn skoðun, að sett hafi verið nýtt
met í hæöarflugi við það tækifæri.

§ fíi Lára
Dóin 1 5. nóv. 1945
KVEÐJA
Orlögin róóa,
oft fyr en varir,
út vort runnið er æviskeið.
Skammri ó stundu,
skiptir í lofti;
skuggatjöld umlykur leið.
Svo fór að sinni,
sól þíns lifs er runnin,
óður löngu en ætlað var.
Dulrökin róða,
réttdæm að ötlu,
mín er trú að muni þar.
Sórt vinir sakna,
en sórast eiginmaður,
örstuttrar samveru er saman naut.
Dýricg er huggun,
dónar við beðinn:
þið hittist seinna ó himin-
braut.
Æðrumst því ekki,
upp skal huga lyfta.
Vonanna bjarmanum verrhumst
af
Lausnarinn Ijúfi,
lifsherrann góði,
fyrirheitin fögur gaf.
Siðustu kveðju,
senda þér vinir,
eiginmaður og ættingjafjöld.
Svo fyrir liðnar
samverustundir,
þér viljum greiða þakkar-
gjöld.
St. G.
ÍJJA RTANS, ÞAKK/R til allra, er sýndu mér vináttu og
hlýjan hug nieð heimsóknum, gjöfum og heillaskeytum á 80
ára afmœli mínu 21. desember síðastliðinn.
Guð blessi ykkur öll.
ÓLAFUR ÞÓRÐARSON frá Lundi.
! ÞÖKKUM 1NNILF.GA auðsýnda samúð við andlát og jarðarför
Páls A. Pálssonar.
Aðstandendur.
ALUÐAR ÞAKKIR fyrir auðsýnda samúð og vinarhug
við andlát og jarðarför
|Benedikt,s Jónssonar, Breiðabóli.
Eiginkona og börn.
Hafið jiéi’ reynt MORGAN iirvkkuia?