Íslendingur - 29.03.1946, Blaðsíða 3

Föstudaginn 29. marz 1946
f SLENDINGUR
3
ÍSLENDINGUR
Ábyrgðarmaður:
KARL JÓNASSON
Sími 24.
6tgefandi: Blaðaútgáfufél. Akureyrar.
Skrifstofa Hafnaretr. 101. Sími 354.
Auglýsingar og afgreiðsla:
Svanberg Einarsson, Lækjargötu 3
Pósthólf 118.
Prentsmiðja Björns Jónssenar h.f. f
Gamla fúlkifl
gg dýrtíðin.
Nlikil fjárgróðaalda liefir flætt yf-
lr laud vort undanfarin ár. Flestir
Fafa bætt hag sinn meira á þessúm
arutn en dæmi eru til áSur á jafn-
skörnmum tíma.
Sjávarútvegsmenn, sem selt hafa
^isk í stórum stíl til Englands og aSr-
ar sjávarafurSir, hafa nokkurn veg-
inn almennt grætt of fjár. ISnaSar-
menn stórgræddu og þaS svo, aS
ymsir þeirra urSu á stuttum tíma
auSugir menn, svo sem skattafram-
töl sýna. Kaupsýslumenn hafa und-
antekningarlítiS rakaS saman pen-
Uíguin — og er iS sama aS segja í
heild sinni um hverskonar verzlun-
arfyrirtaski. Skipstjórar, stýrimenn,
'jelsljórar og hásetar og aSrir þeir,
er vinna á skipum, hvort heldur eru
farþegaskip, togarar, flutningaskip
eSa önnur, liafa tekiS hærra kaup
en dæmi eru til áSur. Verkamenn á
tandi, þeir er unnu fyrir iS erlenda
setuliS og aSra, hrepptu hærri vinnu
|aun 0g höfSu stöSugri vinnu miss-
lrum og árum saman er áSur hafSi
óSkast. Bændur hættu stórum hag
Slnn, einkum þeir, er áttu vjeltæk
lond og fengust viS heyvinnu meS
'jelum og þurftu lítinn sem engan
vinnukraft aS kaupa, einkum ef þeir
attu hægt um vik aS sækja til góSs
UiarkaSar fyrir mjólkurafurSir. —
^ eitingamenn og bílaeigendur runnu
uPp sem fífill í túni. Bókaútgefend-
Ur og hraSvirkir skáldsagnahöfund-
31 hafa ekki heldur fariS varhluta
af Jniklum fjárgróSa, og enn mætti
ffeiri telja. Embættismenn og aSrir
fastir starfsmenn ýmissa fyrirtækja
°S ríkisins hafa fengiS nokkurn veg-
11111 upp borinn þann stóraukna
kostnaS afkomu sinnar, sem dýrtíS-
n hefir í för meS sjer, en einna
minnst munu þeir samt úr býtum
a allra landsmanna, þeirra sem
vinnuf^rir eru.
En eru þag þ£ eblci a]jjr fsleiltj_
lngar, sem búsettir eru hjer heima,
Sem ‘fýrtíðin hefir veitt vaxandi vel-
Uegun ? Engan veginn.
suma hefir dýrtíSin ruglaS svo í
ninu, aS þeir töldu sjer alla vegu
d’ eyddu rnieira en þeir öfluSu,
h^att fyrir gríSarhátt kaup, og
mskuðu sjg ^ svo gífurlegri
eyðslu, aív , . t.
5 a° liolsamir menn fa vart
truað. Á i ■
að Peun sannast og eiga eftir
ci - lllast enn betur orStækin fornu:
’’ j.mm er óhófs ævi“ og „Sætar
f 111 'erða aS sárum bótum“.
r nienn steyptu sjer svo út í
giðuna, aS þeir mJsstu fótfestu.
En slepjíúm aS tala um þessa
menn. — ASrir — heiSarlegir menn
og forsjálir — hafa einmitt veriS
leiknir grátt af völdum dýrtíSarinn-
ar. Flún hefir tálgaS af þeim holdin,
meS þauliSni reytt ulan úr efna-
stabba þeirra öllum megin. Þessi
flqkkur manna er gamla íólkiS, sem
fyrir síSari heimsstyrjöldina var orS
iS vanmegnugt aS vinna fyrir sjer.
Margt af því hafSi langa ævi nokk-
urra og sumt talsverSra efna aflaS
og taldi sig sæmilega birgt af fjár-
munum til æviloka. Fje sitt varS-
veitti þaS ýmist í peningastofnun-
um, einhverskonar fasteignum eSa í
verSbrjefum. Svo er nú komiS fyrir
ýmsum gamalmennum, sem fyrir 7
árum þótlu allfjáS, aS litlu sem engu
má nú muna, aS þau fái sjeS borgiS
sjer og sínum. Ekki svo fá gamal-
menni, er nokkru fyrir ófriSinn
höfSu keyjit sjer húseignir í kaup-
stöSum og þá leigt öSrum meira af
þeim eSa minna, fá í leigu af "þessum
eignurn sínum smáræSi eitt, þegar
miSaS er viS þá hækkun, sem orSiS
hefir á öllu því, er til afkomu horf-
ir, og fá þar engu um þokaS, fyrir
sakir gildandi laga. ASrir eiga fje
sitt á vöxtum í peningastofnunum
og fá greidda af því 2—3 af hundr-
aSi, og fleiri dæmi svipuS mætti
nefna. Jeg kalla, aS dýrtíSin hafi
flett þetta fólk flíkum, og mitt í
allri velgengni og auSsæld allflestra
situr gamalt, heiSarlegt sparsemd-
ar- og iSjufólk viS skarSan hlut og
fær sje veitt lítiS eitt af þeim marg-
bátluSu þægindum, sem aSrir njóta
allt í kringum þaS.
Það hefir gleymst að veita þessu
fólki dýrtíðaruppbót. Einhverj ir
munu segja, aS aSstandendur sjái
yfirleitt til gamla fólksins, en vita
ekki þeir inir sömu, aS margir ein-
stæðingar eru í þeim flokki, og sum-
ir aSstandendur, þó aS til sjeu,
koma varla til greina 1 þessu sam-
bandi, sem margir vita. „Þá eru
tryggingarnar“, munu aSrir segja.
En einmitt þaS fólk, sem á eignir,
og jafnvel þó aS litlar sje, fær að
jafnaði örlítið eSa alls ekkert af
tryggingarfje, þó aS maklegt væri,
af því að þeir, sem úthluta, bera oft
meira fyrir brjósti hag bæjar- og
sveitasjóða en afkomu þessa fólks,
og verja tryggingarfjenu viS of til
styrktar þeim, sem í raun rjettri ætti
að vera framfærSir af inu opinbera.
Þetta er vissulega hæpin, ef ekki meS
öllu óheimil, meðferS tryggingar-
fjár þess, er til úthlutunar kemur á
ári hverju.
ÞaS er þjóðfjelaginu til minnkun-
ar aS gera ekkert til þess, aS gamla
fólkiS, sem dýrtíðin tálgar efnin af,
fái einhverja rjetting mála sinna.
Einmitt stríðsgróSaskattinum ætti
aS verja aS einhverju leyti til hjálp-
ar þessu fólki. Vegna dýrtíðarinnar
er þaS margt illa komiS. Og hvaS er
þá sanngjarnara og rjettlátara en
einmitt þaS, aS sá skattur, sem tek-
inn er af stríSsgróðanum, sem dýr-
tíðin hefir skapaS, gangi aS ein-
hverju leyti til aS jafna metin?
Samkvæmt gildandi lögum (nr.
21, 20. maí 1942) er stríSsgróða-
skattur lagður á skattskyldar tekjur,
sem nema 45 þús. kr. og þar yfir.
Skatturinn er stighækkandi (pro-
gressiv) úr 3% upp í 6o/,' af 200
þús. kr. skattskyldra tekna og þar
yfir. Skiptist hann þannig, að 45%
af honum renna í viðkomandi bæj-
I.
ar- eða sveitarsjóð, en þó má hann
aldrei nema liærri upphæS" en % af
heildarútsvarsupphæð bæjar- eða
sveitarfjelagsins. ÞaS, sem afgangs
lcann aS vera, og 5% af skattinum
í heild rennur til sýslufjelaga og
bæjarfjelaga, þar sem enginn stríðs-
gróðaskattur er greiddur, en helni-
ingur skattsins (50%) rennur í rík-
issj óð. a»
ÞaS væri vel fallið, aS þnu gamal-
menni, sem lifa á eignum sínum og
dýrtíSin hefir tekiS hörðum hönd-
um á, fengi einhverja dýrtíðarupp-
bót á árstekjur sínar, og ætti hún aS
vera greidd af þeim hluta stríðs-
gfóSaskattsins, sem rennur í ríkis-
sjóS, af því aS þaS er ríkiS, sem ber
ábyrgS á þeirri dýrtíð, sem orkar
til rýrnunar á eignum þessa fólks.
Jeg heyri ÚL undan mjer, aS rík-
issjóði muni ekki veila af sínum
hluta stríSsgróðaskattsins, og það
kann aS vera rjett, ef enginn sparn-
aður má komast aS í nánustu fram-
tíS á þeim útgjöldum, sem nú er ráS
fyrir gert á fjárlögum ríkisins.
En ekki skil jeg í aS rjettlátara
og mannúSlegra sje aS stofna til
sumra þeirra útgjalda, sem þar
standa, en aS sjá sæmilega farborða
því fólki, sem á aS baki sjer langan
vinnudag, í þjónustu þjóðfjelagsins,
og meS atorku sinni og sparnaSi hef-
ir lagt til hliðar af æviafla sínum
svo mikiS, aS nægt hefði því til góðr-
ar afkomu ævilangt, ef dýrtíðará-
standiS hefði ekki rýrt hann aS veru
legum mun.
Fel jeg svo þetta mál þeim lög-
gjöfum og öðrum góðum mönnum,
sem hafa vjt og vilja til aS ráða
fram úr mikilsverSum vandamálum
til hjálpar þeim, sem vjer sízt meg-
um níðast á í þjóðfjelaginu.
, b. r.
BARNAREGNSLÖG
Vöruhúsið hi.
Röskur og ábyggilegur
PILTUR
getur komizt að viS nám í
málaraiðn.
Barði fí ry njó Ifsso n,
málarameistari. NorSurgötu 16.
Sími 91.
T ækif æriskaup!
Rýmingarsala
A morgun og næstu daga
sel jeg vinnufatnað drengja
og fullorðinna með sjerstak-
lega lágu verði.
Steingr. G. Guðmundsson
DANSLEIK
heldur Svifjlugjjelag Akur-
eyrar í Samkomuhúsinu
laugardaginn 30. marz Id.
10 e. h. Aðgöngumiðar á
sama stað frá kl. 8 e. h. og
„.„•ðr •__• _
1
I
i
|
1
I
§
. j
NætursímavarSarstaSan viS landsímastöðina hjer er laus *
til umsóknar. — Ko.nur, jafnt sem karlar, geta annazt jSj
starfið. — Eiginhandarumsóknir, þar sem getiS er aldurs ®
og menntunar, sendist undirrituðum fyrir 15. apríl n. k. 8
I NÆTURSIMAVORÐUR.
1
I
i
Símastjórinn á Akureyri, 28. marz 1946.
GUNNAR SCHRAM.
H
i
g
Sí
1 Juno
Litir & Löklc
I
|
i
|
íi
I
y

I
1
|
I
I
I
|
1
|
1
Málning
Mólarar: At-hugið fyrir vorið? að við höfum fyrirliggj-
andi — eða úfvegum með sfutfum fyrirvara — allsk.
mólningarvörur frú hinum þekktu verksmiðjum
LITIR & LÖKK og JUNO. —
Löguð múlning, allir litir, — Olíurifin múln. —
ZINKHVÍTA — Ryðvarnarmólning — Skipa-
mólning — Lökk allsk. — Kítti - Krít - Gólf-
dúkalím — Fernisolía — Terpentína - Þurrk-
efni o. fl.
Gerið pantanir sem fyrst.
I. RRYNJÓLFSSON ér KVYARAN
Sími 175. Akureyri

við innganginn.
Islenzkir fánar I
i |
úr ullardúk fyrirliggjandi í þessum stærðum:
85, 100, 125, 150, 175: 200 og j
225 em. ±
Sendum gegn póstkröfu \
BRAUNS VERZLUN
Páll Sigurgeirsson.
S
Frá Húsmæðraskóla Ákureyrar
Námskeið verða haldin í húsmæðraskólanum í vor í
matreiðslu, sau'mum og vefnaði. Námskeiðin* hefjast
að öUu forfallalausu 3. júní og standa í fjórar vikur.
Umsóknir skulu sendar til undirritaðrar fyrir 15. maí.
Nánari upplýsingar í síma 199 eftir hádegi á mánu-
Í
J
dögum.
Helga Kristjánsdóttir.
cbkbkbkb;
• •
SORLI
SONUR TOPPU
(íramh. sögunnar „Trygg ertu Toppa)
er komin í bólcaverzlanir