Íslendingur - 05.04.1946, Blaðsíða 1

XXXII^árg.
Föstudaginn 5. apríl 1946
14. tbl.
Gersamlega ðviðanandi
samgðngur.
• ______________
Kvartanir yfir þeim sendar Eimskip,
Skipaútgerðinni og' Samgöngumála-
ráðuneytinu.
Brjef Verzlunarmannafjelagsins á
Akureyri.
Kveldið áður en síðasta blað
„Isl.“ kom út, var íundur haldinn í
Verzlunarmannafjelaginu á Akureyri
til þess að ræða um inar gersamlega
óviðunandi samgöngur á sjó við
Norður- og Austurland. Var stjórn
fjelagsins falið að skrifa rjetturn
hlutaðeigendum um mál þetta, og
eru hjer á eftir birt brjef hennar
(öll dags. 29. f. m.):
„H. f. Eimekipafjelag í lai.d. .
Reykj avík.
Á fjölmennum fundi i Verzlunar-
mannafjelaginu á Akureyri, er hald-
inn var 28.þ.m., þar sem saman voru
konmir fjölmargir kaupsýslumenn
bæjarins,. var- rætt um þau flutninga-
vandræði, sem nú eru milli Akur-
eyrar og annarra hafna, bæði Vest-
ur-, Suður- og Austurlandsins og
eins við önnur lönd, og þá örðug-
leika, sem allir kaupsýslumenn og
framleiðendur ættu við að stríða,
sökum algerlega óviðunandi skipa-
ferða til og frá Akureyri.
Kom greinilega fram, að þær
vonir, sém menn höfðu gert sjer um
betri samgöngur, að stríðinu loknu,
hafa algerlega brugðist og það svo,
að Akureyri er nú verr stödd í
þessu efni, heldur en jafnvel, er
verst var á stríðstímunum, þrátt
fyrir það, að eftir auglýsingum
Eimskipafjelags {slands að dærna,
hefir fjelagið nú yfir meiri skipakosti
að ráða; en nokkru sinni áður, og
allar siglingar ganga nú miklu greið-
legar en áður, er skipin urðu að
sigla í skipalestum.
Á þeim þrem mánuðum, sem liðn-
ir eru af þessu ári, hafa komið 5
skip frá Eimskipafjelagi íslands,
hingað tií Ak., 1811., 31/1., 18/2.,
27/2., og 4/3., öll frá Reykjavík,
en skip nú væntanlegt eftir nokkra
daga, svo nærri mun láta, að heill
mánuður líði nú milli ferða.
Sum þessara skipa hafa tekið vör-
ur hjeðan til Reykjavíkur og ann-
arra hafna innanlands og önnur til
útlanda, en allar ferðirnar hafa ver-
ið áætlunarlausar að meira eða
minna leyti og ýmsum breytingum
undirorpnar. Ferðirnar ekki auglýst-
ar hjer, hvorki burtfarartími frá
Reykjavík nje hvert skipin fara
hjeðan.
Afleiðingin af þessum strjálu og
óáreiðanlegu ferðum er meðal ann-
ars sú, að vörur, sem eiga að fara
hingað, liggja oft lengi á afgreiðslu
yðar í Reykjavík, áður en þær eru
sendar áfram til ákvörðunarstaðar.
T. d. eru vörur, sem komu til Reykja-
víkur með „BrúaTÍossi“ fyrir h.u.b.
mánuði síðan, ekki enn komnar
hingað til Akureyrar.
Jafnframt örðugleikunum á því
að fá vörurnar frá Reykjavík, eru
svo Örðugleikarnir á því að koma
vörum jeðan, sjerstaklega til unn-
arra h na hjer innanlands. Sem
dæiill í5.m uluiu, uu siuuu iUi iuiu.
s. 1., eða í nær 2 mánuði, hefir engin
ferð orðið til Austfjarða og rjett um
mánuður, síðan ferð hefir orðið til
Reykjavíkur.
Af ofangreindu má sjá, hvílíkl vand-
ræoa-ástarid ríkir í siglingamálum
vor Akureyringa og hvílík óþæg-
indi og fjárhagslegt tjón það bakar
akureyrskum kaupsýslumönnum,
iðnrekendum og öllum almenningi.
Vjer lítum svo á, að Akureyring-
ar yfirleitt sjeu ekki síður hollir
Eimskipafjelagi Islands en Reyk-
víkingar ’ og aðrir íslendingar og
eigum því erfitt með að skilja, hvers
vegna Eimskipafjelag íslands af-
skiptir oss svo mjög i siglingunum,
sem raun ber vitni, og er það alvar-
leg áskorun vor, að jrjer bætið nú
Jregar úr þessu vandræða ástandi og
látið oss njóta rjettlætis, ekki að-
eins með ferðirnar innanlands, held-
ur og um ferðirnar til og frá út-
löndum, svo að fyrir taki þann ósið,
sem tíðkast hefir undanfarin ár, að
nær allar vörur sjeu settar á land i
Reykjavík og geymdar þar, um
lengri eða skemmri tíma, áður en
Jrær eru sendar til ákvörðunarstað-
ar.
Vjer viljum ekki fjölyrða meira
um þetta að sinni, en skora á yður
að bæta úr þessum miklu flutninga-
vandræðum, hið bráðasta, um leið
og vjer viljum fullvissa yður um
fullan trúnað vorn við yður og að
vjer, akureyrskir kaupsýslumenn og
iðnrekendur, munum, þá, eins og
hngað til, beina öllum flutningum,
sem vjer höfum yfir að ráða, til
yðar og veita yður allan þann styrk
og stuðning, er vjer megum.
Að endingu viljum vjer geta þess,
að vjer höfum einnig skrifað Skipa-
útgerð ríkisins útaf samgönguvand-
ræðum vorum og sent afrit af því
brjefi og einnig þessu til Samgöngu-
málaráðaneytisins, með áskorun
um stuðning í þessurn málum vor-
um.“
„Skipaútgerð ríkisins,
Reykjavík.
Á fjölmennum fundi, sem haldinn
var 28. Jj. nt. í Verzlunarmannafé-
laginu á Akureyri, var oss, sem
störfum í stjórn fjelagsins, falið að
benda yður á eftirfarandi:
Ollum kaupsýslumönnum og iðn-
rekendum þessa bæjar heiir fundist
þeir misrjetti beittir í Jjví, hve ör-
fúar skipaferðir hafa ‘orðið á veg-
um Skipaútgeraðar rikisins nú að
undanförnu til og frá Akureyri, og
viljum vjer í þessu sambandi benda
yður á og leiða athygli yðar að
því, að aðeins 7 ferðir hafa fallið
til og frá Akureyri, frá s. 1. áramót-
um, eða 5. jan., 8. jan., 16. jan.,
29. jan., 10. febr., 17. febr. og 28.
febr., allan marz engin ferð fyrr en
„Súðin“ og „Hrímfaxi“, sem eru
væntanleg nú um mánaðamótin.
Jafnframt má neína, að engin
ferð hefir orðið til Austfjarða frá
Akureyri síðan 10. febr. og engin
ferð tii Reykj avíkur síðar. > 28. febr.,
þ. e. a. s. nær því 2 már aðir líða,
án þess að ferð falli til ...ustfjarða-
hafna og Vestmannaevja, og um
mánuður líður, án þess að ferð falli
m'”. v írá og. til Ré; kjal?.tkur.
Oetta ástand er mjög bagalegt og
algerléga óviðunandi lil lengdar, og
skiljum vjer Norðlendingar ekki,
hvers vjer eigum að gjalda, að ekki
hefir verið fengið skip tl að annast
siglingar í stað „Esju“, meðan hún
er í aðgerð, því að vafalaust hefði
það verið iiægt.
Vjer viljum taka fram, að vjer höf
um einnig skrifað Eimskipafjelagi
íslands um þessi rriál og kvartað
ulidan því, hvernig farið er með
oss á Norðurlandi yfirleitt í sam-
göngumálunum. Ennfremur höfum
Sunnudaginn kemur, kl. 1,30 e. h„
gefsf Akureyringum ^ækifæri til að
hlýða á flutning á nýju Oratóríum
eftir Björgvin tónskáld Guðmunds-
son.
Vjer spyrjum skáldið um þetta
mikla verk hans.
„Þetla Óratoríum heitir Örlaga-
gátan“, segir Björgvin. „Það er sam-
ið yfir Þiðranda þátt og Þórhalls“.
„Eftir hvern er textinn?“
„Sú saga er til þessa, að síðasta
sumarið, sem við Stephan G.
Stephánsson fundumst í Winnipeg,
1926, bað jeg hann að yrkja fyrir
mig Óratóríumtexta. Skáldið tók því
vel. Svo fór jeg til London skömmu
síðar, og á öndverðu ári 1927 sendi
Stephán mjer textann til Loncjon.
Það er Þiðrandakviða (prentuð x
Tímariti Þjóðræknisfjelagsins í
Vesturheimi 1930). Hánn veitti mjer
leyfi til að yrkja sumt um, breyta
og bæta inn í, eftir vild.“
„Hvenær var verkinu lokið?“
vjer sent Samgöngumálaráðuneyt-
inu afrit af þessu brjefi og brjefi
voru til Eimskipafjel. Islands og beð-
ið um stuðning í Jxessum málum
vorum.
Vjer skorum alvarlega á yður að
bæta úr þessum flutningavandræð-
um hið fyrsta til hagsbóta og vel-
farnaðar öljum landsmönnum sam-
eiginlega.“
„Samgöngumálaráðuneytið
Reykjavík.
Idjer með sendum vjer yður, herra
samgöngumálaráðherra, afrit af 2
brjefum, er vjer höfum sent til h. f.
Eimskipafjelags íslands og Skipa-
útgerðar ríkisins, út af samgöngu-
örðugleikum þeim, sem vjer Norð-
lendingar eigum við að stríða.
Eins og umrædd brjef bera með
sjer, hefir engin ferð fallið með
skipum til Austfjarðahafna síðan
10. febr. s. 1. eða í nær því 2 mán-
uði nje til Reykjavíkur síðan 28.
feþr. s. 1. eða rúman mánuð.
Fyrir Jxá framleiðendur, iðnrek-
endur. verzlanir og aðra, sem með
liöndum hafa að senda vörur hjeðan
til annarra landshluta, er þetta mjög
bagalegt og Ir-iðir til fjárl'ágslegs
eyri var haldin firnmtudaginn 28.
ings. Sama gildir um vörusendingar
frá Reykjavík og útlöndum hingað.
Af þessu má sjá, hve ástandið í
siglingamálum vor Akureyringa og
annarra Norðlendinga er bágborið
og þarfnast skjótra endurbóta.
Vjer’ felum yður, herra samgöngu-
málaráðherra, að taka Jiessi mál
til rækilegrar yfirvegunar og beita
áhrifum yðar til, að úr umræddum
siglingavandræðum verði bætt hið
fyrsta.“
„Jeg hýrjaði, undir eins og text-
inn.lá fyrir, og jeg lauk við verkið
1934. Og núna á sunnudaginn verð-
ur verkið flutt fyrsta sinni. Það ger-
ir Kantötukór Akureyrar, undir
minni stjórn.“
„Verður verkið flutt allt ? “
„Já, það verður flutt nokkurn
veginn í heilu lagi“.
„Er það ekki nýtt?“
„Jú, ekkert Óratóríum hefir verið
flutt hjer á landi fyrr í heilu lagi,
aðeins brot úr þeim.“
„Þú hefir samið Óratóría áður“.
„Já, þetta er mitt þriðja. Hin eru
Strengleikar og Friður á jörðu.“
„Er ekki erfitt að afla nægilegra
söngkrafta í svona verk?“
„Jú, það veit enginn nema sá, er
reynir. Karlakórarnir taka söngkraft-
ana. Jeg hefi átt erfitt með minn
blandaða kór, sem jeg stofnaði 1932,
Kantötukór Akureyrar, en blandað-
ur kór hefir helmingi stærra tón-
svið en Karlakórar, ’ og fyrir því er
hann svo miklu fjölbreyttari en þeir.
Hann er blómkróna tónlistarinnar.“
„Ætlarðu ekki að láta lieyra til
kórsins víðar en hjer?“
„Mig hefir langað til að fara með
hann til Reykjavíkur í vor og flytja
verkið þar, en líklega getur ekki
orðið af því vegna liðseklu.,Karla-
kórarnir ætla til Norðurlanda, en
jeg kemst ekki með minn kór einu
sinni til Reykjavíkur.“
Jeg hefi lítið vit á músik, en mjer
er samt ljóst, að tónskáldið okkar,
Björgvin Guðmundsson, er einn
inna fáu manna í voru litla þjóð-
fjelagi, sem hefir þegið köllun til
að túlka í tónum margt af inu bezta,
sem lifir og lifað hefir með íslands
þjóð.
Hann er áreiðanlega listamaður-
inn par excellence.
Skólahátlðin.
Árshátíð Menntaskólans á Akur-
eyri var haldin fimmtudaginn 28.
marz. Fór hún fram í ráðhúsi bæj-
arins, eins og tíðkast hefir hin síð-
ari ár. Valda því þrengsli í skóla-
húsinu sjálfu, að leita verður út
fyrir' veggi þess.
Skólameistari stj órnaði samkom-
unni, en nemendur mæltu fyrir
ininnum. Gísli Jónsson frá Hofi
í Svarfaðardal, úr 6. bekk mála-
deildar, flutti minni íslands, Ólafur
Halldórsson, frá Króki í Flóa, einn-
ig úr 6. bekk máladeildár, mælti
fyrir minni skólans. Kvennaminni
var flutt af Steingrími Púlssyni, frá
Akureyri, úr 6. bekk stærðfræði-
deildar, en Þórunn Bjarnadóttir frá
Vigur, úr 6. bekk málad. minntist
karlmannanna. Var gerður góður
rómur að öllum þessum ræðum. Af
gesta hálfu talaði Steinn Steinsen,
bæjarstjóri, og minntist æskunnar.
Benti liann á þann vanda, er hvíldi
á uppvaxandi kynslóð, að varðveita
frelsi landsins. Að lokum talaði
skólameistari, þakkaði ræðumönn-
um og öðrum, er skemmt höfðu, og
tók undir orð bæjarstjóra um það
erfiða hlutverk, sem biði komandi
ára, þar sem frelsi landsins væri ekki
aðeins í hættu, heldur og þjóðernið
sjúlft og tungan.
Skólakórinn söng undir stjórn
Björgvihs tónskálds Guðmundssonar,
og kvenna-kvartett úr 4. bekk
skemmti undir borðum, og Guðrún
Tómasdóttir, úr 4. bekk, söng ein-
söng. Á eftir kaffidrykkju var stig-
inn dans til kl. 4 að morgni. Fór
hátíðin hið bezta fram, með' prúðu
fjöri og heilbrigðri gleði.
Erlendur gjaldeyrir
var skráður í Rvík í s. 1. janúar frá
10 löndum sem hjer segir:
Sterlingspund kr. 26,22, 100
bandarískir dollarar kr. 650,50, 100
kanadiskir dollarar kr. 592,00, 100
sænskar krónur kr. 155,09, 100
danskar krónur kr. 135,57, 100
norskar krónur kr. 131,10, 100 hol-
lensk gyllini kr. 245,51, 100 belgisk-
ir frankar kr. 14,86, 100 franskir
frankar kr. 5,47 og 100 svissneskir
frankar kr. 152,20.
Merknr viflburðnr 1 tön-
listarllti Akureyrar