Íslendingur - 17.04.1946, Side 1

XXXII. árg.
Miðvikudaginn 17. apríl 1946
16. tbl.
Frá bæiiirstjórn.
---------~----------—"7
Islendinpr
óskar lesendum sínum
gleðilegrar
páskahátíðar.
Páskohófíðin
endaöi éigi áður fýrr en næsta
sunnudag á eftir. Þann dag báru
þeir, er skírðir höfðu verið laugar-
daginn fyrir páska, seinast in hvítu
skírnarklæði, og var hann því kall-
aður drottinsdagurinn í hvítum
klæðum (dominic.a in albis), en efl-
ir messuupphafinu var hann nefnd-
ur „eins og nýfæddir“ (qvasi modo
geniti). Síðan var lekið upp að hafa
þennan sunnudag fyrir fernringar-
dag, og helzt sá siður sums staðar
enn. Páskagleðin hjelzt allan 50 daga
tírnann milli páska og hvítasunnu,
en 40. dagur eftir páska var sjer í
lagi hátíðlega haldinn svo sem upp-
stigningardagur frelsarans.
Skírdagur
nefnist sem kunnugt er fimmtudag-
urinn í dymbilviku. Var hann sjer í
lagi helgur haldinn og er enn í dag
til minningar um kveldmáltíðina, og
hófst sú venja á 4. öld, að þann dag
var gengið til altaris um kveldið,
gagnstætt því, ar annars var venja.
Þessi dagur var í fornöld kallaður
fæðingardagur kveldmáltíðarinnar,
fæðingardagur kaleiksins, inn helgi
fimmtudagur og fleirum nöfnum.
Þann dag fóru fram margvíslegir
þvottar. Margir fóru þá í bað, eink-
um þeir, er átti að skíra á laugardag-
inn fyrir páska, og margir hlutir
voru þá þvegnir, t. d. ölturin og
kirkjurnar. Af þessu hefir dagur
þessi fengið ið norræna nafn sitt
skíri þórsdagur eða skírdagur ( =
inn hreini dagur).
Sumardagurinn fyrst-i
Sumardagurinn fyrsti hefir verið
helgaður börnunum um mörg und-
anfarin ár, bæði í Reykjavík og hjer
á Akureyri. Kvenfjelagið Hlíf hefir
haft aðal-fjársöfnun sína þann dag,
en eins og kunnugt er, hefir fjelagið
kostað börn til sumardvalar um all-
mörg ár, og er jafnframt að safna
fje fyrir sumarheimili handa börn-
um. Nú er því máli það langt kom-
ið, að byrjað verður í sumar á bygg-
ingu sumarheimilis hjer í grennd við
bæinn.
Að þessu sinni mun Hlíf liafa
merkjasölu, bazar, kaffisölu og
kvöldskemmtun til ágóða fyrir starf-
semi sína. Er þess að vænta, að bæj-
arbúar muni nú sem fyrr'sína þess-
ari starfsemi fjelagsins skilning og
velvild.
Stúkan Brynja no. 99 tilkynnir:
Enginn funddr þriðjud. 23. þ. m.
Frá bæjarstjórn.
Fundur 9. apríl. Fjarv. bæjarftr.:
Stgr. Aðalsteinsson, Jakob Frímanns
son og Svafar Guðmundsson. Mæltir
varaftr.: jón Ingimarsson, Guðm.
Guðlaugsson og Guðmundur Guð-
mundsson.
Ráðning jerst fyrir. Arne Hoff-
Möller arkitekl tilkynnir, að hann
hafi sezt að í Rvík og verði því ekki
úr ráðningu hans hingað' til Akur-
eyrar, en bæjarráð hefir staðið í
samningum við hann um að setjast
hjer að og starfa hjer sem fulltrúi
skipulagsstj óra.
RáSnir yjirsmiðir. Bærinn hafði
auglýst eftir 2 yfirsmiðum (bygg-
ingameisturum)*. Umsóknir lágu nú
fyrir. Ráðnir voru Bjarni Rósants-
son og Oddur Kristjánsson. Bæjar-
stjóra falið að gera við þá samning
í samráði við bæjarráð. Auk þessara
tveggja sóttu: Böðvar Tómasson,
Jón Einarsson. Jón B. Benjamínsson
og Björn Axfjörð.
T ogarakaupin. Nýbyggingarráð
liéfir ðcnt svohlj. símskeyti: „Mcð
tilvísusi til samtals af hálfu Nýbygg-
ingarráðs við bæjarstjóra Akureyr-
ar í janúar útaf pöntun yðar á 2 tog-
urum þeim, sem nú er verið að
byggja (á ísl.: smíða, ritstj.) á veg-
um ríkisins, vill Nýbyggingarráð
hjer með beina til yðar þeirri fyrir-
spurn, hvort bæjarfjelagið getur innt
af liendi greiðslu á einum fjórða
hluta. andvirðis skipanna, 1.300.000
kr. — þrettán hundruð þúsundir
króna — fyrir 2. apríl næstk., en þá
er fyrirhugað, að úlhlutað verði
meiri hluta skipanna til þeirra, sem
þá hafa handbært fje til greiðslu
fjórða hluta andvirðisins. Símsvar
óskast fyrir lok þessa mánaðar. Ný-
byggingarráð“- (Skeýtið sent seint í
marz). Bæjarráð svaraði þannig:
„Akureyrarbær hefir þegar fengið
loforð um bankatryggingu vegna
greiðslu á Ui hluta þess togara, er
beðið var um samkv. símskeyti bæj-
arins til Nýbyggingarráðs þ. 11. des.
1945. Bæjarstjórn gerir ráð fyrir að
geta tryggt greiðslu á jafn stóruin
hluta annars togara, en væntir þess
þó að þurfa ekki að leggja fram
meira fje en endanlega verður ákveð-
ið, að greitt verði af öðrum þeim, er
ekki hafa neina nýbyggingarsjóði til
umráða."
Sala á skuldabrjejaláni. Sþ. að
fela bæjarstjóra að senda fyrirspurn
lil bankanna um, með bvaða kjörum
þeir vilji taka að sjer sölu á allt að
tveggja milljóna króna skuldabrjefa-
láni til 20 ára með 4% vöxtum og
jöfnum greiðslum afborgana og
vaxta, að því tilskildu, að ábyrgð
bankans komi til um söluna.
Vinnumiðlunin. Stjórn vinnumiðl-
unarskrifstofunnar biður um greidd
laun fyrir undanfarin-5 ár, kr. 100.00
á ári, auk dýrtíðaruppbótar. Reikn-
ingsupphæðin nemur alls krónum
* Það er ekki íslenzka!
5805.00. Sj). að greiða kr. 6.50 auk
dýrtíðaruppbótar fyrir hvern fund
umrætt tímabil og framvegis.
Ulboð vátrygginga. Sþ. eftir till.
frá Jak. Frím. að bæjarráð taki iil
athugunar, hvort <‘kki muni gerlegt
að fá breytingu á brunabótagjöldum
af húseignum hjer í bænum til sam-
ræmis við iðgjöld, sem Reykjavíkur-
bau- greiðir. Fáist ckki veruleg lækk-
un fi á ]>ví sem nú er hjá llrunabóta-
fjel. íslands, sje þm. kaupstaðarins
falið að bera fram á Alþingi frum-
varp þess efnis, að Akureyrarbæ sje
heimilað að bjóða út vátryggingar á,
húseignum í bænum gegn eldsvoða.
Sþ„ að þm. mæjarins sje falið að
bera fram á Alþingi frumvarp |>ess
efnis, að Akureyrarbæ verði heim-
ilað að bjóða út vátryggingu gegn
eldsvoða í bænum og að lögum
Brunabótafjel. lslands verði breytt
i samræmi við Jjað.
J atnsleiðslu- og holrœsi skal
leggja í Þórunnarstræti á kaflanum
frá Þingvallastræti suður undir Ný-
rækt.
A’eitað um lóð. Út af erindi frá
fulltrúaráði verklýðsfjelaganna um
að fá leigða ,lóð við Strandgötu hr.
6, telur bæjarráð lóðina ekki nógu
stóra handa liúsi, sem á að vera 35
m. á lengd, og bendir á, að bærinn
kunni að þurfa að nota lóðina sjálf-
ur. Till. frá fulltrúum Sósíálistafl.:
„Bæjarstjórnin sþ. að leigja full-
trúaráði verklýðsfjelaganna lóðina
Strandg. nr. 6 fyrir væntanfegt al-
þýðuhús“ felld með 6 atkv. gegn 3.
Samþykkt um stjórn bœjarmál-
efna var nú afgreidd eftir tvær um-
ræður. Lágu fyrir breyt.tillögur. —
Verður nánar skýrt frá samþykkt
þessari síðar í heilu lagi. Aðeins skal
þess getið, að sá starfsmaður bæjar-
ins, sem næst gengur bæjarstjóra,
um ráð og laun, samkv. samþykkt
þessari, heitir fulltrúi bœjarstjóra,
og er hann skrifstofustjóri á bæjar-
stjóraskrifstofunni. En annars verð-
ur nánar sagt frá þessu siðar, því að
borgararnir þurfa að fá að vita,
hverskonar skipan hefir verið komið
á bæjarmálin með inni nýju sam-
þykkt, en hún verður nú send í
Stjórnarráð til staðfestingar.
Nýja bílastöðin vill fá að reisa
stöðvarhús. og var sþ. að taka til at-
hugunar, að leigja stöðinni til bráða-
birgða lóð undir einnar hæðar hús
sunnan Strandgötu vestarlega. — í
samb. við þennan lið sþ. tillaga um
athugun á, hvar bílstöðvum verði
bezt fyrir komið í bænum og að leita
eftir við skipulagsnefnd um nauð-
synlegar breytingar á skipulagsupp-
drætti í því skyni.
Brunahœtta af olíugeymurn. Út af
erindi frá OHuverzlun íslands var
sþ„ að leita umsagnar Brunabóta-
fjelags íslands og brunamálastjórn-
ar landsins, hvort nokkur ástæða sje
til að fjarlægja Shell-geymana, og ef
svo er ekki, hvort telja megi hættu-
laust að bæta við 2 öðrum geymum
sunnan við Shell-geymana á þeim
stað, sem skipulagsstjóri gerir ráð
fyrir á uppdrætti dags. 1. febr. 1946.
Enn íreinur hvort notkun þeirra
mannvirkja hafi nokkur áhrif á
brunaiðgjöld af niðursuðuverk-
smiðju, járnsmíðaverkstæðum og
öðrúm atvinnurekstri, sem er í ná-
grenni geymanna eða í ca. 35 metra
f j arlægð.
Nefndrar umsagnar leitað, af því
að varl liefir orðið við, að margir
bæjarbúar telja mikla brunahættu
stafa af þeim olíu- og benzíngeym-
um, sem fyrir eru á Oddeyrartanga.
Skaðabœtur fyrir bryggjuskemmd
ir. Enskt skip olli skemmdum á ytri
Torfunefsbryggjunni árið 1943.
Skaðabótakrafa ba:jarins nam 80
þús. kr„ en vátryggingarfjelag skips-
ins hefir stungið upp á greiðslu að
upphæð 2500 sterl. punda. Bæjar-
stjórn vill ekki sætta sig við ])á upp-
hæð til fullnaðargreiðslu, en gefur
vátryggingarfjelaginu kost á að gera
við skemmdirnar fyrir eigin reikn-
ins, og til vara vill hún fallast á að
hlíta gerðardómi, t. d. gerðardómi
Verkfræðingafjelags íslands, enda
verði kostnaðurinn af gerðardónm-
um greiddur af vátryggingarfjelag-
inu.
Synjað leyfis um nýjar dráttar-
brautir tvær, er Dráttarbraut Akur-
eyrar h.f. fer fram á leyfi til að koma
upp á lóð Drbr. norðan við frysti-
hússbryggjuna. Átti önnur að vera
50 tonna, hin 200 tonna. Alyktun
þessi: „Þar sem þegar er búið að
gera skipulagsuppdrætti fyrir nýjar
dráttarbrautir á öðrum stað á Tang-
anum, telur bæjarstjórn ekki ástæðu
til að leggja til við skipulagsnefnd,
að þetta svæði verði einnig tekið
undir dráttarbrautir.“
Guðm. Guðmundsson flutti till. að
vísa máli þessu aftur til hafnarnefnd-
ar til frekari athugunar, en fjekk að-
eins með sjer til þess Indr. H. og
Jón Sólnes. — Allt skal nú út í Ný-
höfn!
Húsalóðir margar leigðar enn sem
fyrr.
Löggiltur húsasmíðameistari i
kaupstaðnum (um trjesmíði) var að
þessu sinni Elías Kristjánsson, húsa-
smiður.
Barnaskólinn. „Skólanefnd sam-
þykkir að fara fram á það við bæj-
arstjórn að láta nú þegar gera at-
hugun á því, hvernig hagkvæmast
væri að fullgera hið 15 ára gamla
barnaskólahús að norðan, svo að
það liti sæmilega út, og gæti jafn-
framt orðið nokkur viðauki við það
húsrúm, sem skólinn hefir nú yfir
að ráða. Lögð sje síðan áherzla á
það að ljúka þeirri viðbyggingu og
aðgerð á sumri komanda, svo að
gengið sje loks frá skólanum sem
fullgerðu húsi.“ Þessari tillögu vís-
aði bæjarstjórn til skólanefndar aft-
ur til framkvæmda.
Skólastjóri upplýsir í greinargerð,
að um sinn muni börn í bænum, sem
barnaskólinn þarf að sjá um, verða
um 600, þ. e. 6 árgangar, með um
100 börnum í árgangi. Segir hann,
að barnafjöldinn í bænum hafi ekki
aukist in síðustu ár, og að nú sje t.
d. meira en 30 börnum færra en skóla
árið 1943—1944.
Fisksölum bæjarins bannað að
,selja óslægðan fisk frá og með 1.
maí n. k.
Flugskóli Akureyrar. Árna Bjarn-
arsyni frkvstj. leyft að kalla flug-
skóla þann, er nýlega er stofnaður
hjer, Flugskóla Akureyrar. Leyfið
veitt með 10 atkv. gegn 1.
Björgvin Guðmundsson heiðrað-
ur. Utan dagskrár flutti Indriði
Helgason bæjarftr. svohljóðandi til-
lögu: „í tilfeni þess, að í dag flytur
Kantötukór Akureyrar þljómkvið-
una Orlagagátan undir stjórn
Björgvins Guðmundssonar og hann
hefir þegar unnið mikið starf sem
tónskáld og söngstjóri, samþykkir
bæjarstjórnin að fela bæjarráði að
gera ráðstafanir til. að Björgvin
verði leystur frá kennslu við barna-
skólann, með fullum launum, í við-
urkenningarskyni fyrir störf sín, og
bera fram við Alþingi ósk um, að
ríkið veiti honum einnig lausn frá
kennslu með sömu kjörum.“
Tillögu þessa samþykkti bæjar-
stjórn í einu bljóði.
ORÐSENDING
frá Steingr. lækni
Matthíassyni
Kæri íslendingur!
Gjörðu mjer þann greiða, að taka
þessaj' línur tíl birtingar einhvers
staðar innan um lesmálið.
Jeg fjekk mörg vinsamleg og elsku-
lega orðuð heillaóskaskeyti frá
vandamönnum og vinum á afmæli
mínu síðastl. 31. marz. En að vísu
voru sum þeirra bjöguð af dönskum
símriturum og mesta mildi, að jeg
var nógu skarpur að skilja. Meðal
þeirra var eitt í ljóðum og hljóðaði
þannig:
„Láttu þig aldrei hrella,
Elli gamla vill skella,
haltu hreysti og velli
hátt þó í veröld smelli.“
Þetta líkaði mjer ágætlega —
enda höfðu tvö reykvísk góðskáld
hjálpast að. Jeg leyfi mjer að birta
það hjer og ota því fram öðrurn
gamalmennum til aðvörunar og
styrkingar. Fleiri skeytanna voru
einnig listfeng og hittu mig í hjarta-
stað, en þau voru of lofsamleg í minn
garð tii þess að jeg birti þau. E er
jeg las þau fór mjer, eins og stendur
í Alþingisrímunni um einn af öld-
ungum þingsins þá, —
„að jafnvel Sighvatur
sjötugur karlinn varð að sméri.“
Jeg bið vini mína, sem sendu skeyt-
in, og lesa þetta, að meðtaka mína
postullegu blessun og þakklæti, bæði
fvrir hlýindin og lofið (sem mjer,
líkt og Gvendi ríka, þótti gott).
Nexö 3. apríl 1946.
. Vinsamlegast
Steingrímur Matthíasson.