Íslendingur - 02.08.1946, Síða 1

XXXII. árg.
FÖBtudaginn 2. ágífst 1946
33. tbl.
inntjöDp
Alþingi samþykkir
sameinuðn þjóð-
anna.
Alþingi var kvatt saman til aukasetu mánudaginn 21.
f. m., og var aðalverkefni þess að afgreiða þingsályktun-
artillögu frá ríkisstjórninni um, að ísland sækti um upp-
töku í bbndalag Kinna sameinuðu þjóða. Við þingsetn-
inguna voru allir forsetar og flestir aðrir embættismenn
þingsins endurkosnir.
íslands í bandalag
Stefán í Fagraskógi
fimmtugur
Ríkisstjórnin og utánríkis-
málaneínd &);óðu einhuga að svo-
látandi tillögu:
„Alþingi ályktar að veita rík-
isstjórninni heimild til þess að
sækja fyrir hönd íslands um inn-
töku í bandalag hinna sameinuðu
þjóða (The United Nations), og
takast á hendur þær skyldur, sem
samkvæmt sáttmála bandalags-
ins eru samfara þátttöku í því.“
Tillögunni fylgdi ýtarleg
greinargerð. Fjallaði þingið um
málið í þrjá daga, og urðu mikl-
ar umræður og skiptar skoðanir.
Hafði Hannibal Valdemarsson
borið fram svolátandi breytinga-
tillögu:
„Tillögugrein orðist svo:
Alþingi ályktar að veita ríkis-
stjórninni heiinild til þess fyrir
hönd íslands að sækja um inn-
töku í bandalag hinna samein-
uðu þjóða (United Nalions) og
takast á hendur þær skyldur,
sein samkvæmt sáttmála banda-
lagsins eru samfara þátttöku í
því, þó þannig, að tryggt verði,
í samræmi við yfirlýstan vilja
^llra þingflokka nú fyrir nýaí-
staðnar alþingiskosningar - með
sérstakri skírskotun til fámenn-
is og vopnleysis þjóðarinnar —,
að ísland þurfi hvorki að láta í
té hernaðarbækistöðvar fyrir er-
lendan herafla né heldur sjálft,
að taka þátt í neins konar hern-
aðaraðgerðum gegn öðrum ríkj-
um.
Jafnframt felur alþingi ríkis-
stjórninni að krefjast þess, að
allur erlendur her í landinu
hverfi þegar á brott samkvæmt
gerðum samningum, svo að ís-
land geti sem alfrjálst ríki gerzt
aðili að bandalagi hinna sam-
einuðu þjóða.“
Þá liar Pétur Ottesen einnig
fram dagskrártillögu við þings-
ályktunartillöguna þess efnis að
vísa þin'gsályktunartillögunni
frá vegna ónógs undirbúnings.
Að framkomnum þessum breyt
ingatillögum gaf forsætisráð-
herra, Olafur Thors, fyrir hönd
ríkisstjórnarinnar, svoldjóðandi
yfirlýsingu út af tillögu Hanni-
bals:
„Ríkisstjórnin mun svo fljótt
sem auðið er hefja viðræður við
stjórn Bandaríkjanna um full-
nægipgu og niðurfellingu her-
verndarsamningsjns frá 1941 og
öll atriði, sem máli varða í því
samliandi, og gefaj AJþingi
skýrslu um málið strax og það
keniur saman að nýju.
Eg tel óheppilegt, að tengja
þetta mál eða önnur við upp-
tökubeiðni íslands í bandalag
liinna sameinuðu þjóða og legg
því til, að tillagan sé felld.“
Þegar |il atkvæðagreiðslu
kom, hlaut fBávísunartillaga Pét
urs Ottesens ekki newia 11 at-
kvæði, en mótatkvæði voru 36.
Og þegar til alkvæðagreiðslu
kom um Lillögu Hannibals, gaf
Emil Jónsson, ráðherra, sem
fyrsttir Alþýðuflolvksmanna
greiddi atkvæði, svofellda yfir-
lýsingu, sem bar að taka sem
yfirlýsingu þingmanna flokks-
ins, annarra en Hannibals:
„Með því að forsætisráðherra
hefir lýst því yfir, að ríkisstjórn-
in muni svo fljótt sem auðið or
hefja viðræður við stjórn Bgnda
ríkjanna um fullnægingu og nið-
urfellingu lierverndarsanmings-
ins frá 1941 og öll alriði, sem
máli varða í því sambandi, og
gefa Alþingi skýrslu um málið,
strax og það kernur saman að
nýju, og þar sem ætla má, að ó-
heppilégt sé að tengja þetta mál
eða önuur við upptökubeiðni Is-
lands í liandalag liinna samein-
uðu þjóða, tel ég, að tillagan sé
óþörf og ekki lteppileg í sam-
bandi við innltökubeiðnina og
segi því nei.“
Síðari hl-uti tillögu Hannibals
vár svo felldur: Greiddu honum
22 allvv., Kommúnistar og Fram
sóknarmenn, en 26 greiddu mót-
atkvæði — Alþýðuílokksmenn
og Sjálfstæðisfl. Fyrri hluta til-
lögunnar ' greiddu atkvæði 9
þingmenn, en 36 á móti. Að lok-
um var þingsályktunartillaga rík
isstjórnarinnar samþyklvt með 36
atkv., 6 greiddu mótatkvæði, 8
sátu lijá og 2 voru fjarverandi.
Loddaraleikur kommúnista,
meginhluta Framsóknarmanna
og herra Hannibals með því að
blanda óskyldu máli inn í af-
greiðslu þessa máls, Ji.e.a.s. dvöl
herliðs Bandaríkjanna hér á
landi mun visstdega liljóta ó-
milda dóma Jijá þjóðinni. Þess
slval þó getíð, að fulltrúar Fram-
sóknar í utanríkismálanefnd
stóðu vib' samþykkt sína, full-
trúar kommúrlista ekki. En Fram
sóknarfulltrúarnir, formaður og
varaformaður flokksins, höfðu
ekkért af þingliðinu með sér, og
má það teljaSt næsta einkenni-
legt.
Er afgreiðslu þessa máls var
lokið, var tekið fyrir frumvarp
forsætisráðherra um þingfrest-
un til 28. sept. Við það frumv.
' kom fram breylingatillaga írá
Sigfúsi Sigurhjartarsyni þess
efnis, að þingi yrði ekki frestað
fyrr en næstk. laugardag. V.ar sú
tillaga felld nieð 24' atkv. gegn
19. Steingr. Steinþórsson flirtti-
aðra breytingatill., þess efnis,
að þing kæmi saman afttir 10.
seplember. Var sú tillaga felld
með 27 atkv. gegn 17. Síðan var
þingfrestun samþykkt með 27
atkv. gegn 3. Kemur því þing
ekki saman síðar en 28. septem-
Jrer næst.
Qnnur mál, sem fram höfðu
komið, vannst ekki tími til að af-
greiða.
**
< (.
Stefán í Fagraskógil Það læt-'
ur vel í eyrum, og fleslallir Is-
lendingar, sem nokkuð fylgjast
með því, sem gerist í landinu,
kannast mætavel við Stefán í
Fagraskógi, bæði þann, sem var,
og þann, sein er þar nú. Stefán í
Fagraskógi er þjóðkuhmigt nafn
frá því um síðustu aliíamót. Fað-
ir Stefáns, sem var fimmtugur í
gær, Stefán eldri, Jióí búskap í
Fagraskógi vorið 1890, og Jjjó
hann þar til æviloka 1925, en
síðan liefir sonurinn l'úið þar.
Báðir liafa þessir feðgar gert
þennan garð frægan. Mjer er í
minni alúðin og gestrisnin, þeg-
ar jeg fyrst kom til Stefáns eJdra
í Fagraskógi, og alltaf var þitð
eins. — Stefán yngra liitli jeg
fyrst í 4. bekk Reykjavíkurskóla,
Jiann kom úr AkureyrarskóJa, en
jeg norðan úr Skagafirði. Við
kynntumst ljrátt vel, og sú kýnn-
ing varð þegar á skólaáruntini
að vináttu, og ltefir Stefán jafn-
an reynst mjer ltollur vinur. Þyk-
ir mjer því gott ekki síður en áð-
ur að komá í Fagraskóg.
Jeg minnist með ánægju sam-
funda okkar, bæði fyrr og síðar.
Við fórum stundum á kvöldin
niður á Uppsali (það var mat-
sölu- og kaffiliús í RvíK), sátum
þar góða sturicl og keyplum okk-
ur motakafíi. Það kostaði 15
aura fyrir livorn okkar. Við liöfð
um eins mikla ánægju af þessu
og meiri en unga fólkið núna,
sem ,,spanderar“ kannske 15
krónum á lcvöldi eða meiru.
Stefán reyndist þegar í skóJa
samvizkusamur og duglegur, en
liann var þá — eins og enn í dag
— nokkuð liljedrægur. — Svo
skildu Jeiðir um skeið. Stefán
fór að lesa lög^ en jeg fjekkst við
aðra fræði. Hann varð candi-
datuS juris og síðan fulltrúi bæj-
arfógeta í Reykjavík. Það leit út
fyrir, að liann gengi embættis-
brautina og eyddi ævi sinni í
skrifstofum, en það fór á aðra
leið. Vorið 1925 andaðist faðir
Jians. Fagriskógur kallaði. Stef-
an — inn ungi lögfræðingur —
lilýddi kallinu, kvaddi skrifstof-
ur og asfaJtgötur, fór lieim í
Fagraskóg, tók upp mérki föður
síns, gerðist bóndi og sveitar-
höfðingi, og um þetta vil jeg
segja: „Gott er þegar slík ævin-
týri gerast með þjóð. vorri.“
Stefán varð þegar lireppstjóri
eflir föður sinn. Það skiptir ekki
miklu 'itíáli. Slíku starfi geta
margir gegnt og mjög sæmilega.
En þeir eru fáir, sent myndu geta
léikið eftir Stefáni það, sém liann
liefir gerl í Fagraskógi síðústu
20 árin. Hann ltefir ræktað land-
ið og rísa látið mikinn bæ og pen
ingshús. Vinnur liann nú tún sitt
íiieð fullkomnustu tækjum og rek
ur eitt af mestu Jjúíim sýslunnar
með einstökum dugnaði og mynd
arbrag. Hann á líka ágæta konu,
sem liefir reynst lionum vel, frú
Þóru MagnúsHóttur, og eiga þau
efnileg börn.
Stefán.átti um hríð 'sem flestir
bændur þessa Jands örðugan fjár
bag, en með fágætri atorku og
ráðdeiJd sigraðist hann á þeim
erfiðleikúm, og nú á Stefán
Fagraskóg og ið blómlega bú.
Hann hefir til þess unnið.
Alþingismaður var Stefán
firrim ár (1937—1942). Seinni
árin, sem hann sat á þingi, vöktu
ræður lians við útvárpsumræður
mikla athygli um land allt. Hann
er sköruiegur maður, flytur mál
Framhald á 4. síðu.