Íslendingur - 23.08.1946, Blaðsíða 4

4
ÍSLENDINGUR
Föstudaginn 23. ágúst 1946
Miklar framkvæmdir i Skaaaflrði.
ÚTGERÐ EFLIST Á SAUÐÁRKRÓKI
SKAGFIRÐINGAR hafa nú ýmsar framkvæmdir á
prjónunum, og er þegar byrjað á ýmsum þeirra.
Er miliill liugur í héraðsbúum að efla atvinnulíí
liéraðsins og bæta kjör og aðbúnað fólksins, en ýmsir
erfiðleikar hafa orðið þess valdandi að framkvæmdir
bafa gengið hægar og minna áunnizt en margir
liefðu óskað. Blaðið liefir aflað sér upplýsinga um
nokkrar helztu framkvæmdirnar.
um eitt andartak, hverfur hann. Og
hann hefir gaman af að leika á þig,
svo sem hrópa skyndilega: „Gættu
að þér! Lítlu aftur fyrir þig!“ Þú
lítur við og sérð ekki neitt, en þegar
þú Iítur við aftur, er álfskóarinn
horfinn, af því að þú. leizt af honum.
Þar eru líka til.sqgur um
umskiptinga
ÁLFARNIR gera alls konar
skammarstrik, svo sem sjúga mjólk-
ina úr kúni, sem hafðar eru úti á
næturnar. (Þetla kemur oft fyrir á
írlandi, en því valda ekki „álfar“,
heldur er það lítið dýr, broddgöltur-
inn, sem sýgur mjólkina). Því er
einnig trúað, að álfarnir taki stund-
um börn (einkum falleg börn, sem
þeir fá ást á), og svo setja þeir álfa-
barn í vögguna í staðinn.
Eins og þið getið séð af þessu, eru
flestar þjóðsögurnar í Tipperary —
eins og fólkið sjálft — skemmlileg-
ar og létt yfir þeim, og þær eru alls
ekki skelfilegar. £ina uhdantekning-
in er þjóðsagan um Bon-sidhe eða
álfkonuna, sem er kunn um allt ír-
land, og mér er sagt, að eftirlektar-
verð líking sé með henni og sögu,
sem gangi sumstaðar á íslandi. Álf-
kona þessi hefir aldrei sézt, en ein-
staka sinnum heyrast hræðileg vein
hennar, ög hver, sem heyrir þella
vein, verður fyrir einhverri ógæfu.
Sagt er, að Bon-sidhe hafi fordæmt
ýmsar ættir á Íríandi, og óp hennar
fjölskyldunni nær 21 árs aldri. Ein-
heyrast í hvert sinn, sem einhver úr
hver ógæfa fylgir svo ælíð skömmu
seinna þessu ópi, annaðhvort veik-
indi eða dauði. Og allir úr ættum
þessum deyja með svipleguin hætti,
og þeir andast aldrei í rúmi sínu. Eg
þekkti eina slíka ætt í Tipperary, og
sannleikurinn er sá, að dauðinn hef-
ir barið mjög einkennilega að dyr-
um hjá meðlimum þessarar ættar.
Yngsti sonurinn var liðsforingi í
brezka hernum í stríðinu. Hann
framdi sjálfsmorð í íbúð sinni í
London árið 1944. Bróðir hans var
í brezka flotanum og dó'í fangahúð-
um í Japan. Faðir þeirra lét lífið í
járnbrautarslysi.
Hjátrúin er að deyja
EN þessi hjátrú er nú hröðum
skrefum að deyja úl með komu nýrra
lífsskoðana. Og þótt fólkið í Tippe-
rary haldi ennþá sínum gömlu sið-
urn og sveitadönsum, hefir þá líf
þess færzt mjög í nýtízjcuhorf eftir
hinar tvær heimsstyrjaldir. Vegna
þessarra styrjalda, hafa bændurnir
í Tipperary orðið vel efnaðir, eins
og aðrir írskir bændur. Þeir eiga
allir stórar hifreiðar og nota vélar
við allan sinn búskap. Öll ávaxta-
rækt og mjólkurframleiðsla er undir
eftirliti stjórnarinnar eins og í Dan-
mörku, og á það að tryggj'a góða
framleiðslu.
Það er til írskur málsháttur, sem
hljóðar svo: „Ef þú vilt fá duglega
konu, þá farðu til Dublin, ef þú vilt
fá konu, farðu þá til Galway, ef þú
vílt fá fagra konu, þá farðu til Tippe-
rary.“ Þannig hefir skoðunin verið
sú á írlandi, að fegurstu stúlkurnar
kæmu frá Tipperary, og söngurinn
frægi segir: .'*■
It’s a long way to Tipperary, it’s a
long way to go.
It’s a long way to Tipperary, to the
sweetest girl I know.“
(„Það er löng leið til Tipperary,
Virkjun Gönguskarðsár.
Rafmagnsskortur hefir und-
anfarið verið mjög tilfinnanleg-
ur á S'auðárkróki. Hefir nú ver-
ið hafizt handa um virkjun
Gönguskarðsár til þess að bæta
úr þessum skorti og skapa skil-
yrði fyrir iðnrekstur á Sauöár-
króki. Virkjun þessi mun verða
héraðsrafveita í samræmi viö
hin nýju raforkulög og er fyrir-
hugað að leggja línu frá henni
fram að Varmahlíð og líkur til,
að sveitirnar á þeirri leið fái þá
einnig rafmagn.
Tafir hafa orðið á þessum
mikilvægu virkjunarfram-
kvæmdum vegna erfiðleika á að
fá samþykki hlutaðeigandi raf-
magnsyfirvalda til þess að byrja
á verkinu. '
Nýtt skólahús.
Byrjað er á grunni nýs barna
skólahúss á Sauðárkróki. Verð-
ur það myndarleg bygging og
mjög nauðsynleg, því að núver-
andi skólahús er órðið allof lít-
ið. 1 hinu nýja skólahúsi verða
sex kennslustofur og' leikfimis-
salur.
títgerð og síldarsöltun.
Útgerð frá Sauðárkróki hefir
aukizt mjög í sumar. Keyptur
var til bæjarins Svíþjóðarbátur,
sem hlaut nafnið Sæmundur, og
er gerður út af hlutafélagi, sem
stofnað var á Sauðárkróki í
þessu skyni. Annar bátur
„Bjarni Jónsson" var keyptur
til þæjarins og sá þriðji leigður
til síldveiða í sumar.
Síldarsöltun Jhefir verið mikil
á Sauðárkróki, á 4. þúsund
tunnur, og mun Sauðárkrókur
nú vera önnur hæsta söltunar-
stöðin.
Það, sent mest torveldar síld-
arsöltun á Sauðárkróki er, að
þar er engin síldarverksmiðja
til þess að taka við ósöltunar-
hæfuin afgangi úr skipunum.
Myndi það einnig verða til mik-
illa. hagsbóta fyrir sveitirnar í
kring. Lög eru til, sem heimila
atvinnumálaráðherra að láta
reisa verksmiðju á Sauðárkróki,
til fegurstu stúlkunnar, sem ég
þekki“).
En síöan ég koni lil íslands, hefi
ég komizt að’ jieirri niðurstöðu, að
íslenzku slúlkurnar séu jafnvel enn
fallcgri.
Hér hafiíV þiö þá fengiö nokkra
hugmynd uru þacf, hvernig'lífið er í
Tipperary og hvers vegna þessi stað-
ur muni hafa haft svo mikið að-
dráttarafl fyrir h.crm.ennina, sem
þráðu heúníji sín. ^ ^
en allar tilraunir hreppsnefndar
Sauðárkrókshrepps til þess að
fá reista þar síldarverksmiðju,
hafa enn engan árangur borið.
Símalagnir.
Ákveðið er að leggja símalínu
út Reykjaströnd, en vegna efn-
isskorts hefir ekki enn verið
hægt að byrja á því verki. Þá
er einnig í ráði að leggja einka-
síma inn á flesta eða alla bæi í
Sæmundarhlíð.
Jarðabætur.
1 fyrra var mikið unnið að
jarðabótum í Skagafirði og einn
ig í vor og sumar. Hefir Búnað-
arsambandið haft forgöngu um
útvegun stórvirkra véla til þess-
ara framkvæmda. Er líklegt, að
töðufengur aukist mjög mikið
næstu árin vegna nýræktunar
þessarar. Er það mikils virði,
því að bændur verða nú meir
en áður að leggja stund á naut-
griparækt vegna fjárpestanna.
Komln heim.
ÞAÐ er mikið talað og skrifað
um geslkomur hingað lil iandsins
þegar maklegir eiga í hlut. Margir
landar hafa horfið heim eftir lengri
eða skemmri fjarveru í öðrum lönd-
um.
Urn síðuslu helgi kom lil Reykja-
víkur með e/s Salmon Knot frú Sig-
Fíður Benónýsdótlir, ættuð úr Reykja
vík, eftir rúmlega tuttugu ára dvöl i
Vcsturheimi. Meslan hluta þess tíma
dvaldist hún í Kaliforníu, ýmist í
San Francisco eða Berkeley, og veitti
þar forstöðu saumaslofu fyrir klæða-
firmað Roos Brothers, sem alþekkt
er veStanhafs fyrir vandaða vöru.
Hj á sariia fyrirtæki vinnur einnig
Steinþór Guðmundsson, klæðskeri,
sem í eina líð var formaður Leikfé-
lags Akureyrar og mörgum var kunn-
ugur hér í bæ.
Frú Sigríður er einlægur ættjarð-
arvinur, og alla sína tíð'vestanhafs
var hún lífið og sálin í félagsskap
íslendinga, þar sem hún dvaldist. Á
slríðsárunum stundaði fjöldi ís-
lenzkra stúdenta nám við Kaliforníu-
háskóla í Berkeley, og áltu þeir ávallt
vísa hjálp og stuðning á heimili frú
Sigríðar, er lét sér annt um þá, sem
ætti hún í þeim livert bein. Sjálf á
'hún son og dóttur, bæði upp komin
og gift vestra.
Það vissu allir, er frú Sigríði
þekktu, að enga ósk átti hún heitari
en kornast heim lil íslands og setjast
þar að. Nú loks hefir sá draumur
hennar rætzt, og er það fagnaðar-
efni vinum hennar og kunningjum,
sem nú bjóða hana velkomna.
c.
Katalínu-
báíurinn
Eg var einn farþeganna í Katalínu
flugvélinni senr nauðlenti við Lauga
nes föstudaginn 9. ]r. m. Við vorum
19 farþegar í flugvélinni. Klukkan
3.30 eflir hádegi losnaði flugvélin
léttilega af Akureyrarpolli. Þoka var
í Vaðlaheiði og frekar leiðinlegt
veður Norðanlands. Eg sá Hraun-
dranga og Hraunsvaln en hrerra og
hærra sveif flugvélin upp í tært loft
og glaða sólskin. Fyrir neðan okk-
ur var gráhvítur þokubakki. Yfir
þokunni svifum við í klukkuslund í
glaða sólskini. Alll í einu sáum við
blátt vatn. Þetta voru Reykjavíkur-
sundin.
Sól var yfir Reykjavík.
„Eyjar og vogar og víkur og sund
og víðsýnt og blikandi haf.“
Eg var í sólskinsskapi og hlakkaði
til þess að sjá vini mína í Reykja-
vík eftir litla stund.
En nú kom það fyrir að við yfir-
gáfum ekki loflið. En mig var farið
að langa til jarðar. í hálfa klukku-
stund glcymdi ég mér við að athuga
jarðarfegurðina umhverfis Reykja-
vík. Snæfellsjökull voldugur og
bjartur í vestri. Hann var enn ekki
sólu roðinn. Litfögur fjöll, eyjarnar
grænar og sundin blá. En úr þessunr
þægilegu hugleiðingum hrökk ég
upp við það að heyra högg fram í
vélarúminu og nú kom flugmaður-
inn Magnús Guðmundsson inn til
okkar farþeganna og tók stóran járn-
karl, opnaði lítið hleragal rétt fyrir
framan fætur mér, síakk járnkarlin-
um niður og tók á æði sterklega að
mér virtist. Nú fann ég að ekki var
allt með feldu, nú varð að taka því
sem að höndum kynni að bera. All-
ir voru rólegir í flugvélinni. Ef til
vill voru sumir svo lánsamir að þeir
sáu enga hættu. Ég fyrir mitt leyti
skal jála að þegar ég sá sjúkrabif-
reiðarnar á flugvellinum þótti mér
nóg um. En hugsanir mínar eru mitt
einkamál.
En nú skal ég segja ykkur, sem
lesið þetta greinarkorn, að það er
meðal annars lil orðið fyrir þá sök,
að einhver ánot hafa lieyrsl í garð
lífgjafa minna og annara í flugvél-
inni. Þessu vildi ég ekki una, því að
öll framkoma flugvélaráhafnarinnar
var þannig mótuð festu og karl-
•mermsku, að hún lrlaut að vekja þá
tilfinningu hjá farþegunum að hér
væru menn að verki, sem gerðu allt
það er mætti verða okkur til hjarg-
ar. Og eins og kunnugt er, tókst hin
hættulega nauðlcnding svo giftusam-
lega, að engan sakaði svo teljandi
sé.
Eg flyt ykkur, Magnúsi Guðmunds
syni, flugmanni, Georg Thorberg
Óskarssyni, aðstoðarflugmanni, og
loftskeylamanni Rafni Sigurðssyni,
mitt innilcgasla þakklæti.
Mcð réttu cr lalað um sjóhetjur
íslands. í mínum augunr og alþjóð-
ar eruð þið lofthctjur íslands.
Eg mun ávallt hugsa til ykkar
með hlýju. Hönd alföðurs leiði ykk-
ur um loftin blá.
Jónheiður Eggerz.
Dánai dœgur. Síðastl. sunnudag lézt að
heimili sínu, Norðurgötu 1, Akureyri, Jó-
hannes Bjarnason, fyrrum hóndi a Glerá,
á átlræðisaldri.
Meistarakeppni í golfi fyrir Akureyri
hefst á golfvellinunt laugardaginn 24. þ.
m. kl. 2 e. h. Háitlakendur innriti sig í
Verzlun Liver.pool fyrir n. k. föstudags-
kvöld. *
Hjónabaiul: Sóknarpresturinn, séra
Friðrik J. Rafnar, vígsluhiskup, hefir ný-
lega gefið saman í ltjónahand: Ungfrú
Hrafhindi Aðalstendóllur, Jórunnarslöð-
unr og Sigtrygg Símonarsori, hifreðarslj.,
Saurhas.
LúSrasveit Akurcyrar efnir til hljóm-
leika í Nýja Bíó hér í hænum n. k. mánu-
dagskvöld kh 7 síðd. Hinn kunni danski
hljómlistarmaður Lanzky-Otto, sem nú er
á förnnt til Reykjavíkur, mun stjórna
Lúðrasveitinni að þessu sinni, og einnig
leika einleik á ltorn og píanó. Leikin verða
einungis kttnn, klassisk verk.
Vinningurinn í Ilappdrætti Kvenfélags- j
ins Framtíðin kom upp á tir. 162. Vinnings i
ins, sem er málverk, sé vitjað í Verzlun
Baldvins Ryel.
Skólanemd þarnaskól-
ans vill láta nýju træð-
stulögin koma til tram-
kvæmda í haust.
SKÓLANEFND barnaskólans sam
þykkti þann 3. ágúst sl. eftirfarandi
tillögu:
„Skólanefnd barnaskólans á Ak-
ureyri fer þess á leit við háttvirta
fræðslumúlastjórn, að lrún veiti heim
ild til þess, að fræðslulögin nýju
komi til franrkvæmda að nokkru
leyti þegar í haust, þannig, að þau
börn 7. bekkjar harnaskólans á Ak-
ureyri, sem í landsprófi í vor lrlulu
í samanlagðri íslenzku 6.50 og í
stærðfræði 6.00, verði flutt sem reglu
legir nemendur, eftir nýju lögunum,
í 1. bekk Gagnfræðaskóla Akureyr-
ar (fyrri unglingabekk).
Þ.essi áskorun er frani borin af
þeirri ástæðu, að húsrútn er ekki fyr-
ir hendi í barnaskólanum, og myndi
þessi ráðslöfun leysa vandann í vét-
ur.“
Skólastjóri Gagnfræðaskólans lýsti
því yfir, að hann, sem skólastjóri
Gagnfræðaskólans, væri þessari til-
lögu samþykkur.
Fólksbifreiö til sölu
DE SODO, árgangur 1930,
með vökvahemlunr.
Upplýsingar á
Bílaverkst. Mjölni h.f.
Ibóð í innbænum
óskast til leigu eða til sölu
sem allra fyrst í haust. —
Skipti á lítilli húseign í einu
úthverfi Reykjavíkur kem-
ur til greina. — Uppl. veitir
BJÖRN HAL-LDÓRSSON
Sími 312. * /