Íslendingur - 13.09.1946, Blaðsíða 3

2
ÍSLENDINGUR
Föstudagur 13. september 1946
Ódýrar kvenkápr
Seljum kápur frá kr. 150,00 tíl kr. 225.00.
BRAUNS VERZLUN
Páll Sigurgeirsson.
Kdpuefni
í kven- og telpukápur,
rauð, græn, dökkblá.
Ennfr. KÁPUPLYDS, svart.
BRAUNS-VERZLUN
PÁLL SIGURGEIRSSON.
Nærföt
Höfum fengið gott úrval af karlm og drengja-
nærfötum úr ull, hálfull og baðmull.
Seljum stakar skyrtur og buxur.
BRAUNS-VERZLUN
Páll Sigurgeirsson.
Góif dregldr
nýkomnir.
BRAUNS-VERZLUN
PÁLL SIGURGEIRSSON.
Odjr drengjafðt
á 3 til 10 ára.
Verð frá kr. 50,00 til-kr. 185,00.
Einnig drengjabuxur, stakar.
BRAUNS VERZLUN
PÁLL SIGURGEIRSSON.
Búðarstúlka
óskast. í vefnaðarvöruverzlun.
Eiginhandarumsókn, ásamt méðmælum, send-
ist í pósthólf 68 fyrir 18. þ. m.
NÝJA-BÍÓ
Fösludagskvöld ki. 9:
Sudan
Börn innan 12 ára fá ekki aðgang.
Laugardag kl. 6:
Söngvaseiður
Laugardagskvöld kl. 9:
í leyniþjónustu
Japana
(I síðasta sinn)
Biirn innan 16 ára fá ekki aðgang
Sunnudag kl. 3:
Alit eða ekkert
Sunnudaginn kl. 5:
Söngvaseiður
Sunnudagskvöld kl. 9:
Perla dauðans
Börn innan i6 ára fá ekki aðgang
Skjaldborgarbíó
Föstudagskvöld kl. 9:
Þess bera menn sár
Biinnuð yngri en 16 ára.
Langarrlaginn kl. 5:
Þcss bera menn sár
Laugardagskvöld kl. 9:
Ungt og leikur sér
Sunnudaginn kl. 3:
Ungt og leikur sér
Barnasýning.
Sunnudaginn kl. 5:
Þess bera menn sár
SunnudagskvÖld kl. 9:
Vilti Villi
Bönnuð yngri en 16 ára.
Enginn bókamaðnr
á íslandi má láta hina nýju
útgáfu
r
Islendingasagna
vanta í bókaskóp sinn.
Gerizt ]jví áskrifendur
þegar í dag.
AðalumboSsmaður
á Norðurlandi:
r
Arni Bjarnarson
Bókaverzlunin Edda.
Akureyri — Sími 334.
Gúmmísvampar
Ávaxfasulta
Útlendar kartöflur
á kr. 1,30 pr. kg.
NÝI SÖLUTURNINN
Okkar iijarlanleguslu þakkir lil allra, skyldra og vanda-
lausra, fyrir þá miklu vinsemd og hluttekningu, er þeir sýndu
okkur við andlát og jarðarför okkar ástkæru dóttur, Rósa-
mundu, sem lézt í 'Kristneshæli þann 29. ágúst 1946.
Helga Gunnlaugsdóttir. Árni Magnússon, Hjalteyri.
J?
ft Hjartanlega þakka ég öllum þeirn, sem glöddu mig með
heimsóknum, gjöjum og heillaskeylum á sjötugsafmæli mínu
þann 1. þ. m.
MARGRÉT JÓNSDÓTTIR, Laugalandi.
Aflsherjar atkvæðagreiðsla
til kosningar fjögurra fulltrúa á 19. þing Alþýðusambands
íslands, fer fram í Verkamannafélagi Akureyrarkaupstaðar,
laugardaginn og sunnudaginn 14. og 15. sept. næstk., í
Verklýðshúsinu, Strandgötu 7. — Atkvæðagreiðslan stend-
ur yfir frá kl. 3—8 e. h. á laugardaginn, en kl. 1—6 e. h. á
sunnudaginn. KJÖRSTJÓRNIN.
Shinola
gólfbónið enska
sem líkar svo vel,
fyrirliggjandi
í heildsölu hjú:
I. Brynjólfsson & Kvaran
Akureyri.
tmm
Gúmmídúkur
Gúmrnísvampar
klárgreiður
Höfuðkambar
Tannburstar
Tannkrem
Handsápur
Raksápur
Rakblöð, m. teg.
Rakburstar
Þvottapokar.
Teppahreinsarar
Bollaparabakkar
Nærfatnaður herra
Sokkar, herra
Silkisokkar kvenna
Bómuilarsokkar kvcnna
Leistar.
ASBYRGI h.f.
Söluturniiui við Hamarstíg
Dodge
vörubifreið
til sölu. Model 1942. Verð kr.
15.000.00. Upplýsingar gefur
MAGNÚS JÓNASSON,
Strandg. 13. Sími 419. Akureyri.
Fiá
Póstsendil vantar frá 1. okt.
Unglingspiltur getur fengið
atvinnu við afgreiðslu og
skrifstofustörf frá 1. október
til áramóta.
Póststofan.
Sendisveina
vantar á landssímastöðina
nú þegar.
VetrarstDlkur
vantar hálfan og heilan
daginn.
Ráðskonur
í sveil og í bæinn vantar nú
um miðjan mánuðinn og
síðar. Talið strax við
l’ innumiðlunar slcrijstojuna.
Opin kl. 2—5, — Sími 110.
Belgiskir
ritílar
einskota, kr. 140.00.
VerzL Eyjafjörður h.f.
Tökum iram
um helgina nýja
DÖMUJAKKA og
GOLFTREYJUR.
Gott úrval.
Verzl. DRÍFA h.f.
Fösfudagur 13. september 1946
ÍSLENDINGUR
3
Bernbarös Steíánssonar.
Svar frá Magnúsi Jónssyni
Afneitun
Bernharð Stefánsson hefir
tekið að sér það erfiða hlutverk
að afsaka og útskýra fylgishran
Framsóknarflokksins við síð-
Ustu kosningar. Ritaði hann í
þessu skyni huggunarorð til
flokksmanna sinna, sem hann
kallaði: „Ekki skal gráta Björn
bónda, heldur safna Iiði“. Þessi
hugvekja hans var lítillega tek-
in til athugunar í tveimur rit-
stjórnargreinum í ,,lslendingi“.
Þetta hefir haft þær afleiðingar,
nð Bernharð geisast aftur fram
á ritvöllinn í næstsíðasta tölu-
blaði „Dags“ og ritar nú þriggja
dálka grein, sem hann nefnir:
..Fjármagn og kosningar“. —
Nokkur atriði í þeirri grein eru
þess eðlis, að það gegnir nokk-
Urri furðu, að jafn reyndur og
gætinn y stjórnmálamaður og
Bernharð Stefánsson, skuli láta
slíkt frá sér fara.
Bernharði finnst kenna ein-
hverra ónota eða reiði í ummæl
Ura „lslendings“ um huggunar-
hugvekju hans. Hvar hann hef-
ir fundið gremjumerki í rit-
stjórnargreinum ,,lslendings“,
þar sem vikið er að grein hans,
er vandséð, en það er sennilega
tneð þetta eins og ýmsar aörar
niðurstöður hans í þessum grein
Um, að það er ekki á færi neinna
viðvaninga aö skilja þær. Sann-
leikurinn er sá, að flestum
stjórnmálaandstæðingum Bern-
harðs Stefánssonar mun fremur
hafa verið hlátur en reiði í
huga, er þeir lásu útskýringar
hans á kosningaóförum Fram-
sóknar gömlu. Hins vegar er
ekki laust við, að nokkurrar
gremju gæti hjá Bernharði yfir
bví, að ,,lslendingur“ skuli hafa
séð ástæðu til þess að gagnrýna
grein hans, því að „mín grein
Var áreitnislaus með öllu“, og
..ég tók það aðeins fram, sem
hvert mannsbarn í landinu
Veit“, eins og hann orðar það,
Bernharð Stefánsson verður nú
Samt að sætta sig við það með
kristilegri þolinmæði, að bent sé
á veilurnar í vörn hans fyrir
Vonlausum málstað Framsókn-
arflokksins. Hitt skal Bernharð
sagt til hróss sem málafærslu-
tnanni, að honum hefir tekizt
Vörnin fyrir hinn vonlausa mál-
stað betur en efni stóðu til.
Við skulum nú athuga í bróð-
erni, hvað það var, sem ég fann
fyrri grein Bernharðs og svo
^ftur svör hans. Það voru tvær
fjórum töiusettum ástæðum
teim, sem Bernharð taldi Iiggja
til grundvallar ósigri Fram-
Sóknar, er ég tók til meðferðar
1 „lslendingi“. Annars vegar var
kin óvænta játning hans um
tað, að stjórnarflokkarnir
kefðu unnið á, vegna þess að
stjórnarstefnan væri vinsæl hjá
þjóðinni, en eins og kunnugt er,
Wa Framsóknarmenn almennt
^Mdið fram hinu gagnstæða.
^essu reynir Bernharð auðvit-
að ekki að svara. Hins vegar
var hin kátbroslega harmatala
hans um það, að Framsóknar-
menn hefðu ekki yfir neinu fé
að ráða til áróðurs fyrir flokk-
inn og gætu heldur ekki stuðst
við nein skipulögð félagssamtök
til eflingar flokksstarfseminni.
Gæti því Framsókn ekki treyst
öðra en dómgreind fólksins, og
nú hefði hún einnig brugðizt.
Benti ég Bernharði á það, að
hann hefði alveg gleymt kaup-
félögunum og þeim mikla stuðn
ingi, sem þau hefðu ætíð veitt
Framsóknarflokknum. Jafn-
framt mun ég hafa minpst á
það, að Frarnsókn hefði haft
lag á að nota stjórnaraðstöðu
sína hér áður fyrr til styrktar
flokknum, og Framsóknarmenn
myndu naumast vera allir svo
snauðir nú, að þeir gætu ekki
lagt eitthvað af mörkum til
flokksstarfseminnar.
Hver talaði um mútur?
Viðbragð hins hógværa manns
Bernharðs Stefánssonar við
þessum vísbendingum mínum
er furðulegt. Honum finnst það
hin mesta ósvífni að tala um
það, að Framsóknarmenn hafi
yfir einhverju fé að ráða. Verð-
ur ekki annað séð, en hann sé
kominn á þá skoðun meinlæta-
manna, að það sé hin mesta
dyggð að vera fátækur, og pen-
ingar verði ekki notaðir nema
til ills. Telur hann þau ummæli
mín, að Framsóknarmenn muni
ekki allir vera bláfátækir, á-
kæru á hendur flokknum um
það, að hann beiti peningum ó-
heiðarlega í kosningum. Jafn-
framt segir hann, að hann hafi
aldrei haldið því fram, að Sjálf-
stæðisflokkurinn beitti fjár-
magni sínu óheiðarlega. Báðar
þessar staðhæfingar eru jafn
furðulegar. Eg hefi aldrei hald-
ið því fram, að Framsóknar-
flokkurinn beitti fé ólöglega við
kosningar. Eg hefi heldur aldrei
sakað Bérnharð Stefánsson um
það að hafa borið þær sakir á
Sjálfstæðisflokkinn, að hann
beitti óleyfilega fjármagni við
kosningar. Eg sagði það eitt í
ritstjórnargrein minni „Aum-
ingja fátæklingarnir", að enginn
flokkur hefði Framsóknar-
flokknum fremur beitt valdi
fjármagns og forréttinda til
þess að efla áhrif flokksins.
Bernharð segir sjálfur í sinni
grein, að hægt sé að beita fjár-
magni á löglegan hátt með
góðum árangri. Hins vegar er
það ætíð dáiitið tortryggilegt,
þegar menn fara að bera af sér
sakir, sem aldrei hafa verið á
þá bornar. Ég hélt því fram, að
fátæktarbarlómur Bernharðs
væri hlægilegur, og ég hygg, að
flestir séu mér sammála um
það, hvað sem Bernharð segir.
Kaupfélögunum afneitað.
En aðairúsínan í svargrein
Bernharðs Stefánssonar ■ er þó
eftir, og til þess að gera hana
enn girnilegri, hefir hann hana
feitletraða. Hann segir: „Kaup-
félögin leggja ekkert fé til starf
seini Framsóknarfokksins.“
Þetta var rothöggið, sem
hinn lífsreyndi Framsóknarleið-
togi ætlaði að leggja hinn
„unga“ ritstjóra Islendings að
velli með. Það var ef til vill
hægt að afsaka fávizku þessa
unglings, en blessuð trúið hon-
um ekki, heldur kontið til mín,
Bernharðs Stefánssonar, og ég
mun segja ykkur sannleikann.
Og sannleikurinn er þessi:
„Kaupfélögin leggja ekkert fé
til starfsemi Framsóknarflokks-
ins“.
Það er ekki ónýtt fyrir þá,
sem eru að hefja afskipti sín af
stjórnmálum að fá svona fróð-
leiksmola í vegarnesti. Ég er nú
samt svo ósvífinn nemandi, að
ég neita alveg að ‘viðurkenna
þessa fræðslu hins reynda
stjórnmálamanns — og ég er
hræddur um, að það verði æði
margir, sem jafnvel leyfi sér að
brosa að þessu spakmæli Bern-
harðs Stefánssonar.
Eg hefi ætíð haft það álit á
Bernharði Stefánssyni, að hann
leyfði sér ekki að fara með al-
geran þvætting, allra sízt, er
hann þykist vera að gefa ung-
um manni föðurleg heilræði.
Þetta eru því nokkur vonbrigði.
Það veit allur; almenningur í
þessu landi, að Framsóknar-
flokkurinn liefir eftir mætti
notað samvinnufélögin lil þess
að efla áhrif sín, og Bernharð
Stefánsson gerir sér það áreið-
anlega sjálfur l'jóst, þótt hann
vilji ef til vill ekki viðurkenna
það, að Framsóknarflokkurinn
myndi ekki vera upp á marga
fiska, ef hann rnissti tökin á
samvinnufélögunum. Það getur
vel verið, að kaupfélögin greiði
ekki fé í flokkssjóð Framsókn-
ar, en stuðningur þeirra kemur
fram á alveg jafn áhrifaríkan
hátt. Kaupfélágsstjórar eru
valdir eftir pólitiskum litar-
hætti, og yfirleitt eru ekki aðrir
en Framsóknarmenn taldir hæf-
ir starfsmenn við kaupfélögin.
Þá hafa kaupfélögin ötullega
stutt blaðaútgáfu Framsóknar-
flokksins. SlS hefir jafnvel lagt
fram fé til útgáfu „Tímans“,
og hefir það verið afsakað með
því, að „Tíminn“ ynni svo ötul-
lega fyrir málstað kaupfélag-
anna. Þá hugsa ég einnig, að
flest blöð myndu ekki telja það
einskisverða aðstoð, ef kaupfé-
lögin tækju að sér innheimtu á-
skriftargjalda m'eð því að færa
þau í reikning hjá hlutaðeigandi
viðskiptamönnum við kaupfé-
lagið. Ef til vill má „Islending-
ur“ vænta þess að fá líka að
njóta þessara hlunninda, úr því
að Bernharð Stefánsson, telur
þau einskis virði fyrir sinn
flokk. Einnig er vitanlegt, að
víða hafa kaupfélögin verið ár-
ið um kring áróðursmiðstöðvar
fyrir flokkinn. Verður ekki ann-
að séð en það sé fyllilega á við
það að launa flokkserindreka.
Það er líka alveg nýtt, að
Framsóknarmenn reyni til að
afneita hinum beina stuðningi
kaupfélaganna við Framsóknar
flokkinn. Hingað til hafa þeir
haldið því fram, að þessi stuðn-
ingur væri eðlilegur, því að allir
góðir samvinnumenn hlytu jafn
framt að vera Framsóknar-
menn og það væri í þágu sam-
vinnufélaganna, að Framsóknar
flokkurinn væri efldur. Væri
allur stuðningur kaupfélaganna
við Framsóknarflokkinn, bæði
bein fjárframlög til blaða flokks
ins og margháttuður annar
stuðningur, metinn til fjár, væri
það engin smásumma, sem ís-
lenzkir bændur og aðrir sam-
vinnumenn í öllúm flokkum
liafa verið látnir leggja fram til
að styðja þennan líka nytsama
flokk eða hitt þó heldur.
Bernharð gat ekki fundið ó-
heppilegri stað en Akureyri til
þess að opinbera þessa afneitun
sína á stuðningi kaupfélaganna.
Það vita allir Akureyringar, að
KEA er sú undirstaða, sem
fylgi Framsóknar hér á Akur-
eyri byggist á, og blaðinu, sem
Bernharð birtir grein sína í, er
að miklu leyti haldið uppi fjár-
hagslega af kaupfélaginu, sem
auglýsir fyrir stórfé í hverju
blaði. Og þá kemur enn ein rök
villan í málflutningi Bernharðs
Stefánssonar. Hann sagir, að
KEA auglýsi aðeins í „Degi“,
af því að auglýsingarnar komi
félaginu þannig að mestum not-
um. En hver eru svo rök hins
visa manns fyrir því, að KEA
auglýsir ekkert í „lslendingi“.
Þá er hætt að tala um nytsemi
auglýsinganna, heldur er ástæð-
an sú, að „íslendingur“ hefir
leyft sér þá ósvinnu að finna að
ýmsu í rekstri kaupfélagsins.
Ef því KEA léti aðeins það
sjónarmið ráða, hvernig auð-
veldast væri að ná til viðskipta-
vinanna, myndi það óneytan-
lega auglýsa eitthvað í „Islend-
ingi“, því að hann er þó út-
breiddari hér á Akureyri en
„Dagur“. Þessar röksemdir
Bernharðs sýna einmitt ljós’-
lega, að það eru fyrst og fremst
hin pólitisku viðhorf, sem ráða
auglýsingum KEA.
Það virðist ætla að sannast
hér, „að laun heimsins eru van-
þakklæti“. Einn af foringjum
Framsóknar hefir nú gengið
fram fyrir skjöldu og afneitað
hinum ómetanlega stuðningi,
sem kauþfélögin hafa veitt
Framsóknarflokknum. Hætt er
þó við, að lítil von væri fyrir
Bernharð með liðssöfnunina, ef
samvinnufélögin hættu öllum
stuðningi við Framsókn. Hins
vegar er það auðvitað hin mesta
óhæfa, að samvinnufélögin, sem
skipuð eru allra flokka mönn-
um, verði lengur notuð sem
pólitísk vígi fyrir afturhalds-
samasta og þröngsýnasta stjórn
málaflokkinn í landinu, sem
valið hefir sér það hlutverk að
spyrna gegn nauðsynlegum um-
bótum í þjóðfélaginu. Væri það
vissulega fagnaðarefni, ef kaup-
félögin tækju sem fyrst undir af
neitun Bernharðs og afneituðu
Framsóknarflokknum.
Ljót er spillingin
Og svo liggur það Bernharði -
Stefánssyni óskaplega þungt á
hjarta, hversu Sjálfstæðismenn
misbeita valdi sínu, gjaldeyri og
fjármunum rikisins. Já það er
sannarlega ekki furða, þótt góð-
um og gegnum Framsóknar-
manni ofbjóði. Aldrei hefðu þeir
getað hugsað sér að búa til
embætti fyrir flokksmenn sína,
láta flokksmenn sína sitja fyrir
við bílaúthlutun — ég tala nú
ekki um úthlutun gjaldeyris-
leyfa.
Þess er því miður ekki kostur
i stuttri blaðagrein að rekja
hinn óglæsilega feril Framsókn-
arflokksins í stjórn landsins.
Slíkt. væri efni í stóra bók. Eg
er ekki alveg viss um, að öllum
blöskri jafnmikið og Bernharð
Stefánssyni, þótt minnst sé á ó-
heppilega notkun opinbers fjár
og opinberra valda í sambandi
við Framsóknarflokkinn. Hins
vegar þarf Bernharð ekki að
liggja andvaka af áhyggjum út
sff því, að flokksmenn hans
verði teknir sömu tökum og
þeir beittu andstæðinga sína þá.
Núverandi ríkisstjórn mun á-
reiðanlega ekki komast með
tærnar, þar sem Framsóknar-
stjórnin hafði hælana á sviði
misbeitinga á opinberu valdi.
Fréttatilkynning
frá ríkisstj órninni
UNDANFARIÐ hefir sendiráði
lslands í Kaupmannahöfn borizt
mikill fjöldi gjafapakka, með beiðn-
mn um, að þeir yrðu sendir áfram
til þýzkra ríkisborgara. Enn sem
komið er, er ekki unnt að senda slíka
gjafapakka áfram.
Hinsvegar er sendiráðið nú að
reyna að koma því til leiðar, að hægt
verði að senda gjaíapakka til bág-
stadds fólks á meginlandi Evrópu.
Á meðan enn er ekki séð fyrir um
árangur af þessari viðleitni sendi-
íáðsins, mælist þáð til, að því verði
ekki sendir fleiri gjafapakkar.
(Frétt jrá utanríkisráðuneytinu).