Íslendingur - 04.10.1946, Blaðsíða 5

Föstudaginn 4. pktóber 1946
íSLENDINGUR
5
Albanía utvörður Russa
> ' ,
Litíð land við mynni AdríahStsins, stm hægt
væri að nota sernstökkpall til árásar, eða virki
til varnar.
Utan nr heimi
Albanía hefir smám saman
orðið framvarðarstöð rúss-
neskra áhrifa við Miðjarðarhaf.
Rússneskir verkfærðingar hafa
nú umsjón með endurbótum á
strandvirkjum, flugvöllum og
járnbrautum Albaníu. 1 landinu
ráða kommúnistar lögum og
lofum.Með tilstilli þeirra myndu
Rússar hafa hæga aðstöðu til
þess að teppa allar siglingar inn
í Adríahaf. Ef aftur drægi til
styrjaldar gætu Rússar ráðist
þaðan á margar af stærstu
höfnum og flugvöllum Italíu og
gert loftárásir á skip, sem væru
á siglingu um. allt austanvert
Miðjarðarhaf.
Þessi hætta, sem ógnar sam-
göngulífæð brezka heimsveldis-
ins, er nú farin að valda stjórn-
málamönnum í London og Was-
hington áhyggjum. Hvorki Bret
land né Bandaríkin viðurkenna
stjórn Enver Hoxha, hershöfð-
ingja í Albaníu. En Hoxha nýt-
ur að tilstuðlan Júgoslaviu, sem
er ein hinna sameinuðu þjóðá,
fulls stuðnings Rússlands. Júgo-
slavneskir liðsforingjar þjálfa
hinn nýja her Albaníu, er hefir
um 60 þús. mönnum á að skipa.
Albanía gæti vegna legu sinn-
ar orðið mjög þýðingarmikil
fyrix hernaðaraðstöðu Rúss-
lands. Þótt landið sé lítið má
ná þaðan til margra hernaðar-
lega. þýðingarmikilla staða. Um
Sikiley má komast til Tripoli,
sem Rússar kröfðust að fá á
sínum tíma. Landamærin vita á
löngu svæði að Grikklandi, og
á allri strandlengjunni eru hinir,
ákjósanlegustu felustaðir fyrir
kafbáta, auk þess sem Rússar
myndu hafa þaðan greiðan að-
gang fyrir herskip sín að Mið-
jarðarhafi.
Varnir Albaníu eru mjög öfl-
ugar. Italir reistu þar á sínum
tíma varnarvirki, sem Þjóðverj-
ar síðar endurbættu, meðan þeir
hersátu landið. Það yrði mjög
torsótt að sækja af sjó inn í
Albaníu, þar sem háir fjallgarð
ar hggja fram með endilangri
ströndinni.
Albanar eru harðgerr bænda-
bjóð, sem þefur einnig víða tek-
ið sér bólsetu í nágrannalöndun
um. Um 85% þjóðarinnar stund
ar búskapinn. Um 50.000 af í-
búunum, sem eru ein miljón,
drápu Þjóðverjar og Italir með-
an á hernámi þeirra stóð. Níu
hundu hluti alls búpenings féll
a styrjaldarárunum og 47.000
býli lögðust í rústir. Hjálpar-
stofnun hinna sameinuðu þjóða
(U- N. R. R. A.) leitast nú við
að bjarga fólkinu frá hungur-
dauða, en Hoxha kvartar sáran
yfir því, að hvergi nærri nógar
birgðir komi til landsins.
Josip Broz (Tito) einræðisT
herra Jugoslavíu gætir hags- t
muna Rússlands í Albaníu. Fyr-
ír skömmu stefndi Tito Hoxha
til Belgrad til -þess að jafna
deilu, sem sprottið hafði vegna
kröfu Albana um að fá skika af
suðurhluta Jugoslaviu þar sem
um 600,000 íbúanna voru af
albönsku bergi brotnir. Fundur-
inn endaði í sátt og samlyndi
en „leiðtogarnir" neituðu því að
hann væri fýrsta sporið í þá átt
að innlima Albaníu í bandaríki
Jugóslaviu. Gera má ráð fyrir
því, að Rússar vilji heldur að
Albanía teljist áfram til sjálf-
stæðra ríkja, ef beiðni hennar
um upptöku í bandalag samein-
uðu þjóðanna yrði tekin til
greina, þar sem þáð yrði til
þess að 'Rússar fengju enn eitt 1
,,atkvæði“ til úmráða á þingi
sameinuðu þjóðanna. Bæði Bret
land og Bandaríkin hika við að
veita ríki, sem þau hafa enn
ekki viðurkennt, slíkan rétt.
Grikkland, sem er eitt samein-
uðu þjóðanna, óttast að Rúss-
land sé nú að koma á laggirnar
bandalagi Júgoslava, Búlgara
og Al'oana, sem sett yrði þeim
til höfuðs. Grikkir skýra frá
því, að albanskir hermenn ráð-
ist nú hvað eftir annað á grísk-
ar landamæraborgir, með að-
stoð Jugoslava og Búlgara.
Heima fyrir er Hoxha sterk-
ur. Hann undirbjó kosningu
sína, þegar hann hafði tiltrú
þjöðarinnar, vegna þeirra hæfi-
leika, sem hann hafði sýnt í
leynihreyfingunni. Ekki er bú-
izt við kosningum á næstunni,
og tök kommúnista á landi og
þjóð munu því reynast traust á
næstu árum.
Meðan á því stendur mun Al-
banía reynast þýðingarmeiri en
nokkru sinni áður sem hættu-
legt tæki í höndunum á voldugu
stórveldi.
Nýr útsölumaður
Morgunblaðsins
Þann 1. okt. sl. sagði Hállgrímur
Valdemarsson upp starfi sínu sem út-
solumaður Morgunblaðsins á Akur-
eyri.
Hallgrímur hefir haft með höndum
úlsölu Morgunblaðsins á Akureyri
og fyrir nærliggjandi sveitir allt frá
stofnun blaðsins fyrir 33 árum. Idef-
ir hann rækt starf sitt með hinni
mestu kostgæfni, enda hefir kaup-
endum blaðsins Iiér fjölgað ár frá
ári, og er Morgunblaðið nú langút-
breiddast allra utanbæjarblaða hér á
Akureyri.
Við útsölu blaðsins hefir tekið
Svanberg Einarsson, afgreiðslumað-
ur íslendings. Afgreiðsla Morgim-
blaðsins verður áfram í Brekkug. 7.
Hallgrímur Valdemarsson mun á-
fram gegna störfum sem fréttaritari
Morgunblaðsins á Akureyri.
Ávarp
frá Berklavörn.
Góðir Akureyringar og
Eyfirðingar!
Eins og að undanförnu efnir S.
í. B. S. til blaða- og merkjasölu
á „Berklavarnadaginn“, hinn
fyrsta sunnudag í október. Þó er
sú nýbreytni á þessu hausti, að
merkin eru einnig happdrættis-
miðar. Þó er verð þeirra hið
sarna og undanfarin ár, — en
vinningurinn er forláta flugbát-
ur, fjögurra rnanna far.
Eins og öllum er enn í, fersku
minni, efndi S. í. B. S. til happ-
drættis á síðastliðnu ári til styrkt-
ar hinni veigamiklu starfsemi er
það rekur. Tvennu má sérstak-
lega þakka velgengni happdrætt-
isins, í fyrsta lagi skilningi þjóð-
arinnar á hagnýtum störfum S. í.
B. S. og hinni miklu fjárþörf
þess, í öðru lagi hinni glæsilegu
vinningaskrá og þá sérstaklega
fyrsta vinningnum — flugvél-
inni. — En svo óheppilega vildi
til að hún kom á óseldan miða,
þegar dregið var. Við því varð
ekki gert, eins og gefur að skilja,
en stjórn S. 1. B. S. fann sig
skuldbundna þjóðinni vegna
undirtekta hennar við happ-
drættið og ákvað að flugvélin
skyldi komast í hendur einhvers
styrktarmanns sambandsins á
jrann einfalda hátt að hafa hlaup-
andi númer á merkjum „Berkla-
varnardagsins" í ár.
Þegar sölu er lokið, verður svo
dregið út eitt númer úr seldurn
merkjum og handhafi merkis
með samhljóða númeri hlýtur
hnossið. Tilhögun þessi hefir
þegar verið leyfð af dómsmála-
ráðuneytinu.
Akureyringar og Eyfirðingar!
Þér sýnduð þá rausn að verða öt-
ulustu stuðningsmenn S. í. B. S.
sl. vetur, ersala happdrættismiða
fór hér fram, og við sem vinnum
1 að þessurn málum erurn yður
innilega þakklát fyrir rausn yð-
ar og góðvild í garð sambandsins
frá stofnun þess, og við vonum
að þér-sjáið yður enn fært að
veita þessari þörfu stofnun nokk-
urn styrk, með því að kaupa
merki og blað S. í. B. S., er þau
verða boðin yður á sunnudaginn
kemur. Þá leggið þér- yðar lóð á
metaskálina, en það er nauðsyn-
legt, að allir íslendingar geri
skyldu sína í hinni hörðu baráttu
til útrýmingar „hvíta dauðan-
um“ úr landi voru. Akureyring-
ar og' Eyfirðingar! Látum ekki
okkar hlut eftir liggja í þeirri
baráttu. Á sunnudaginn skulum
við öll kaupa rnerki S. í. B. S. og
ennfremur kaupa og lesa blaðið
„Berklavörn".
Munið, að með því að styrkja
S. í. B. S. .stuðlið þér að auknu
öryggi sjálfra yðar unr leið og þér
léttið byrði sjúkra samborgara
yðar. — Einnig getið þér að þessu
sinni, ef heppnin er með eignast
fullkonrnasta samgöngutæki nú-
tímans — flugvél — fyrir einar
Danmörk:
Fyrirhugað er í Danmörku að
hagnýta uppfinningu sviss-
neskra rafmagnsfræðinga, sem
gerir auðið að leiða raforku
mjög langar, leiðir. Hefir verið
gerð áætlun um að birgja Dan-
mörk upp af raforku frá Noregi.
Myndi leiðslan verða lögð neðan
sjávar yfir Skagerak. Kostnað-
ur er áætlaður um 137 miljónir
króna.
Ástralía:
Ávaxtasálar í Ástralíu munu
selja mikið af nýjum ávöxtum
til Norður-Ameríku. Hafa
Bandaríkin samið um að kaupa
á þessu ári ávexti — einkum
epli — fyrir um 10 miljónir
króna.
Noregur:
Gert er ráð fyrir, að Noregur
muni afnema innflutningshöml-
ur á vörum frá öllum löndum
nema Bandaríkjunum, Sviss og
Svíþjóð og öðrum löndum, sem
heimta greiðslu í dollurum. —
Ráðstöfun þessi mun verða gerð
til þess að auka innflutning á
efnum til endurreisnarstarfsins.
Nú þegar hefir verið gefinn út
frílisti yfir ýmsar vörur frá
Bretlandi.
Belgía
er nú að gera áætlanir um víð-
tæka endurskipulagningu: at-
vinnuveganna í landinú. fíefir
ríkisstjórnin þeðið bæði atvinnu
rekendur og verklýðssamtökin
að tilnefna fulltrúa í sérstök
ráð, er vinni að þessum málum.
Ungverjaland,
sem áður fyrr var einn stærsti
kornframleiðandi í Evrópu, mun
nú að verulegu leyti verða að
hætta hveitiræktun til útflutn-
ings. Hinum stóru landeignum
hefir nú verið skipt á milli
400.00 nýrra eigenda. Fær hver
þeirra 7-—13 ekrur lands, en
hveitirækt er ekki hægt að reka
með hagnaði á svo litlu land-
rými. Hefir þessi ráðstöfun þær
afleiðingar, að Evrópa mun að
mestu leyti verða að leita til
Rússa eða annarra heimsálfa til
þess að fá hveiti.
Noregur
hefir keypt mikið af hergögnum
í Bretlandi bæði fyrir landher,
flota og flugher. Hafa Norð
menn þegar fengið 7 tundur-
spilla, 2 kafbáta, 3 korvettur, 4
tundurdufiaslæðara og 10 hrað-
báta frá brezka flotanum. Nægi
lega margar flugvélar hafa ver-
ið keyptar handa fjórum flug-
fimm krónur.
Styöjið sjálfsbjargarviðleitni
hinna sjúku! Styðjið og styrkið
S. í. B. S.
„Berklavörn", Akureyri.
.....a;r.'ararii
sveitum í norska flughernum,
og eru það bæði orustuflugvélar
og sprengjuflugvélar.
Pólland:
Kommúnistaflokkur Póllands
er nú að hreinsa til í herbúðum
sínum. Vegna hins alvarlega á-
stands, hafa leiðtogar flokksins
ákveðið að reka alla þá úr
flokknum, sem þeir ekki geta
treyst til að hlýða í blindni. Bú-
izt er við, að um 150.000 verði
vikið úr flokknum um næstu
áramót, þegar félagaskírteinin
verða endurnýjuð. Flestir í þess
um hópi munu vera Pólverjar,
sem gengu í flokkinn eftir frels-
un Póllands. Gengu þá margir í
Kommúnistaflokkinn til þess að
tryggja sig gegn ofsóknum
flokksins.
Þýzkaland:
Kommúnistar hafa löngum
talið auðhringa vestrænna landa
ein sterkustu rökin gegn „auð-
valds“-skipulaginu.
Nú hefir rauði herinn aftur á
móti skipulagt auðhring á her-
námssvæði Rússa í Þýzkalandi,
sem allir auðhringar vestrænna
landa eru smámunir í saman-
burði við.
Auðhringur þessi heitir Soviet
iðnaðarfélagið og á rússneska
ríkið 51% hlutabréfanna, en
Þjóðverjar 49%. Opinberlega er
tilkynnt, að fjármagn félagsins
sé átta miljarðir marka eða um
5.2 miljarðir króna, en er talið
vera raunverulega um helmingi
meira. Hringur þessi ræður yfir
30% af öllum iðnaði á hernáms-
svæði Rússa, þar á meðal hinum
miklu I. G. litaverksmiðjum, og
hefir um 400.000 verkamenn í
þjónustu sinni. Mörg önnur stór
fyrirtæki hafa svo Rússar lagt
undir sig sem stríðsskaðabætur.
Þýzkaland:
Leynileg atkvæðagreiðsla, er
fram fór í Berlín fyrir nokkru,
sýndi, að aðeins 18% borgar-
búa voru vinveittari Rússum en
vesturveldunum.
Afghanistan:
Afghanistan er stærra en
Frakkland, en þar er þó aðeins
til eitt kvikmyndahús. 1 höfuð-
borginni, Kabul, er aðeins eitt
kaffihús. Þjóðin hefir á flestum
sviðum verið mörg ár á eftir
tímanum, en undir forustu nú-
verandi ráðherra opinberra
framkvæmda hefir verið gerð
víðtæk áætlun um margvíslegar
framkvæmdir í landinu.
Rússneska sendisveitin í Af-
ghanistan er fjölmennari en all-
ar hinar sendisveitirnar til
samans. Rússar eiga þó erfitt
um vik með áróður sinn, því að
öll stjórnmálastarfsemi í land-
inu er bönnuð, nema stjórnin
standi að henni.