Íslendingur - 11.10.1946, Blaðsíða 1

XXXII. árg.
Föstudagiím 11. október 1946

43. tbl.
Þeir blato Nohels-verilaun
Myndin hér að ojan er aj npkkrum þeirra vísindamanna, setn
hlotið haja Nobelsverðlaun síðustu úra. Fimm Jteirra eru Banda-
ríkjamenn og einn Dani. Talið jrá vinstri til liœgri eru dr. Otto
Slern, sem hlaul 1943 verðlaunin í eðUsjtyeði, dr. Rabi, sem hlaut
1944 verðlaunin í eðlisjrœði, dr. Henrik Dam og dr. E. Döisy, sem
hlulu 1943 verðlaunin í lífeðlisfrœði og lœknisfrœði, og dr. Erlan-
ger og dr. Gasser, sem hlutu 1944 verðlaunin jyrir lífeðlisjrœði og
lœknisjrœði. Dr. Doisy og dr. Dam fundu K-vitaminið.
Helmingur Framsóknarflokks-
ins og tveir Jaínaðarroenn
greiða atkvæði með Komm-
únistum.
ALÞINGI afgreiddi flugvallarsamninginn s. I. laugardag og var
umræðum útvarpað. Samþykktar voru breytingartiliögur meiri-
hluta utanríkismálanefndar, en aðrar breytingartillögur felldar.
Samningurinn var síðan endanlega samþykktur með 32 atkvæðum
gegn 19. Hefir Alþingi þannig tekizt að leiða þetta viðkvæma
utánríkismál til lykta á þann hátt, sem íslenzka þjóðin má vel við
una, því að bæði eru henni tryggð full yfirráð yfir öílu laitdi sínu
og einnig viaátta voldugustu Iýðræðisþjóðar lieimsins.
Furðuleg meðferð á jarðnesk-
um ieifum Jónasar Hallgríms-
sonar.
RÍKISSTJÓRNIN BIÐST
LAUSNAR
Forsætisráðherra baðst í
gær lausnar fyrir sig og ráðu
neyti sitt. Varð forseti Is-
lands við lausnarbeiðninni,
en bað ráðuneytið að gegna
störfum, þar til ný stjórn
væri mynduð.
Forseti Islands átti síðdeg-
is í gær tal við forseta sam-
einaðs Alþingis og formenn
allra þingflokka, en ekki ér
ennþá kunnugt, að hann hafi
falið neinum ákveðnum
manni stjórnarmyndun. Er
alger óvissa ríkjandi um það,
hvernig ný stjórn verði mynd
uð.
Reglulegt Alþingi var sett
í gær. Forseti' sameinaðs
þings var kosinn Jón Pálma-
son, forsetj efri deildar Þor-
steinn Þorsteinsson og for-
seti neðri deildar Barði Guð-
mundsson.
LAN fengið til kaupa A
KROSSANESI
. BÆRINN mun nú hafa feng-
ið lán til kaupa á Krossaness-
verksmiðjunni og áskilið yfir-
færsluleyfi á kaupverðinu. End-
anlega hefir þó ekki veriö gmg-
ið frá kaupunum, því að formað
ur skilanefndar A. S. Ægir í
Krossanesi, kapt. Isachsen hefir
ekki fengið í hendur futlkpmin
gögn til þess að ganga frá kaup-
unum og gefa út afsal fyrir
eigninni.
Glæsibæjarhreppur hefir for-
kaupsrétt að jörðinni Syðra-
Krossanes, og hefir hreppurinn
ekki enn endanlega hafnað for-
kaupsréttinum.
Tunnuverksmiðja bæjarins seld
STJÓRN tunnuverksmiðja
ríkisins hefir boðizt til að kanpa
tunnuverksmiðju bæjarins fyrir
kr. 140.000.00, sem greiðist á
3'—4 árum með jöfnum afborg-
Unum og 4% vöxtum.
Bæði bæjarráð og bæjarstjórn
taldi kauptilboðið vera full lágt,
eb samþykkti þó að taka tilboð-
lnu vegna hinnar brýnu nauð-
sVuar á því, að fyrirhuguð
tunnusmíði geti hafizt sem allra.
^yrst. Þó var ákveðið að setja
Það skilyrði, að andvirðið yrði
Staðgreitt. *
SÍÐAN jarðneskar leifar
þjóðskáldsins Jónasar Hall-
grímssonar komu heim til ætt
jarðarinnar hafa gengið hinar
ótrúlegustu og furðulegustu sög
ur um heimflutning þeiira og
síðari meðferð hér heima. Vit-
að var, að ýmsar þessar sögur
höfðu því miður við rök að
styðjast, en öfl dagblöðin nema
„Þjóðviljinn“ kusu að þegja um
málið, þar eð opinberun þess
myndi setja smánarblett á þjóð-
ina.
Frásögn „Þjóðviljans" af
þessu máli er með því sóðaleg-
asta, sem í því blaði hefir sézt,
og hefir þó margt verið þar
gruggugt. 1 frásögn blaðsins
eru einnig margar missagnir.
Verða ummæli blaðs þessa ekki
rakirt hér, en rétt þykir að
drepa á helztu atriði málsins úr
því að umræður hafa verið hafn
ar um það.
Matthías Þói’ðarson, forn-
minjavörður, fór til Danmerkur
fyrir nokkru til þess að sjá um
heimflutning beina Jónasar
Hallgrímssonar. Var ekki ann-
að vitanlegt, en þetta væri gert
að tilhlutun hins opinbera eins
og vera bar. Þegar bein þjóð-
skáldsins koma tií ættjarðarinn-
ar er viðhöfnin þó ekki meiri
en það, að aðeins tveir menn
veita þeim viðtöku, fornminja-
vörður og Sigurjón á Álafóssi.
Annast þeir svo í félagi kistu-
lagningu beinanna, en Sigurjón
mun síðan hafa tekið kistuna í
sína vörslu.
Sögulegasti þáttur þessa máls
hefst þó seint á laugardags-
kvöld s. 1. Kemur þá Sigurrjón á
Álafossi að Möðruvöllum í
Hörgárdal og þiður prestinn þar
að jarðsyngja þjóðskáldið i
kyrrþey að Bakka daginn eftir.
Var hann þar þá kominn með
kistuna og enginn með honum
nema bílstjóri. Sóknarprestur-
inn sneri sér þegar til vígslu-
biskups og skýrði honum frá
þessari undarlegu heimsókn.
Framh. á 4. síðu.
Andstæðingar samningsings
vildu ekki hafa útvarpsumræð-
ur ,um málíð. Munu þeir senni-
lega hafa óttast, að þjóðin
myndi fella annan dóm um
samninginn en kommúnistar
hefðu óskað, eftir að henni hefði
gefizt kostur á að hlýða á rök
beggja aðila á Alþingi. Útvarps-
umræðurnar leiddu • einnig
glöggt í Ijós, hversu haldlausar
allar ásakanir kommúnista eru,
enda voru þeir í algerri varnar-
stöðu og málflutningur Áka og
ungfrú Katrínar hinn aumleg-
akti,
Afstaða Herma-nns Jónasson-
ar mun hafa vakið furðu meðal
Framsóknarmanna víðsvegar
. um land, ekki sízt hér á Akur-
eyri. Er hún gott dæmi um það
ráðleysi, sem ríkjandi er innan
Framsóknarflokksins undir
hans stjórn. Hann bar fram
breytingartillögur, sem litu að
vísu sæmilega út á pappírnum,
en hefðu í reyndirini getað bak-
að íslendingum ýmsa erfiðleika
og óheppilega ábyrgð. Breyting-
ar hans voru engar grundvallar-
breytingar, því að hann lýsti
því jafnframt yfir, að hann væri
samþykkur því að veita Banda-
ríkjunum lendingarréttindi. —
Þi'átt fyrir þetta greiddi hann
atkvæði gegn samningnum með
kommúnistum. Hefir þetta
sennilega átt að vera snjallt her
bragð, en hætt er þó við, að
ýmsum flokksmönnum hans
þyki lítið til slíkra skripaláta
koma, þegar um jafn mikilvægt
mál er að ræða.
Atkvæðagreiðslan
Atkvæðagreiðslan hefir verið
rakin nákvæmlega bæði í út-
varpi og blöðum, og verður því
ekki getið hér nema í stórum
dráttúm. Breytingartillögur ut-
anríkismálanefndar, sem allar
miðuðu að því að gera orðalag
samningsins ótvírætt og taka af
ailan vafa um úrslitayfirráð Is-
lendinga yfir flugvellinum og
allri starfrækslu þar, voru sam-
þykktar með 39 atkv. gegn 1.
Allar aðrar breytingar voru
felldai',
Samningurinn var síðan sam-
þykktur með áorðnum breyting
um með 32 atkv. gegn 19. Með
samningnum greiddu atkvæði
allii’ Sjálfstæðismenn, 20 að
tölu, 6 Alþýðuflokksmenn,
Ilannibal og Gylfi greiddu at-
kvæði með kommúnistum, en
Barði sat hjá, og 6 Framsóknar
menn: Eysteinn Jónsson, Jónas
Jónsson, Björn Kristjánsson,
Steingrímur Steinþórsson, Hall-
dór Ásgrímsson og Jörundur
Brynjólfsson.
Gegn samningnum greiddu at
kvæði kommúnistarnir allir, 10
að tölu, Hannibal og Gylfi og 7
Framsóknármenn: Bernharð
Stefánsson, Hermann Jónasson,
Helgi Jónasson, Páll Zóphonías-
son, Páll Þorsteinsson, Bjarni
Ásgeirsson og Skúli Guðmunds-
son.
Markviss forusta
Alþingi hefii’ aukið traust sitt
meðal þjóðarinnar við af-
Framhald á 4. síðu.