Íslendingur - 04.12.1946, Page 1

Viðskiptaráð þarf að
breyta ui starfsaðferðir
Reglur ráðsins nm úthlutun leyfa og
verölagiiingu vara eru dviðunantii.
Prentfre/srð endurheimt
Jajnshjátt og Japanar höfðu veriS hraktir jrá jyrstu eyunni aj Filippseyjum,
komu blaðarnenn og prcntarar úr skýlum sínurn uppi í fjölluhum og tóku þegar til
starja. Tœkin ertt ófullkomin, en prentararnir vinna með ánœgjusvip þeirra manna,
sem loksins haja hlotið jrelsi og öryggi og gcta nú helgað krafta sína jrjálsri liugs-
itn jrjálsra blaða.
Um langt slteið hefir ríkisvaldið raunverulega liaft í sínuni
höndum ákvörðunarvald um það, iivaða vörur væru fluttar til
landsins, og mælt fyrir um verðlagningu þeirra. Því miður hafa
þó þessi aískipti ríkisvaldsins ekki átt minnstan þáttinn í ýmiskon-
ar spiilingu, sem þróast heíir í verzlunarmálumim undanfarin ár.
Keglur liins opinbera um veitingu innflutnings- og gjaldeyrisleyfa
hafa að verulegu leyti veitt ákveðaum aðilum einokunaraðstöðu,
og reglurnar um verðlagningu vara hafa beinlínis stuðlað að háu
vöruverði.
1. desember
var minnst af stúdentum víða um
land eins og venjulega. Er það mið-
ur farið að Stúdentafélag Akureyrar
skuli hafa látið niður falla öll hátíða-
höld þenna dag, því að þótt 17. júní
hafi verið valinn aðalþjóðhátíðar-
dagur, liafa stúdentar ákveðið að
minnast 1. desember áfram sem full-
veldisdags, enda verður þessi dagur
ætíð merkur í sögu þjóðarinnar.
Um leið og vér 1. desember minn-
umst mikilvægs áfanga í sjálfstæðis-
baráttu þjóðarinnar, ættum vér að
láta hann verða oss hvatningardag
til þess' að standa sem dyggilegast
vörð um það sjálfstæði, sem þjóðin
nú loks hefir öðlazt.
Innbyrðis sundrung er hin mesta
hælta, scm s'eðjað getur að sjálf-
stæði hverrar þjóðar. Sameinuð og
einhuga þjóð verður aldrei kúguð
til lengdar. Islendingar ættu að láta
reynslu fortíðarinnar verða sér til
varnaðar. Nú á þessum minningar-
degi fullveldisins er landið svo að
segja stjórnlaust vegna ábyrgðar-
lausrar þrætugirni stj órnmálaflokk-
anna. Á meðan híða úrlausnar vanda
mál, sem geta ráðið örlögum þjóðar-
innar á komandi árum. Einstakir
stjórnmálaflokkar hafa leyft sér að
að nota viðkvæm utanríkismál sem
leikfang í valdabaráttu innanlands.
Sú þjóð, sem ekki getur verið sæmi-
lega einhuga um utanríkismála-
stefnu sína, er hættulega á vegi
stödd. Það ber brýna nauðsyn til
þess, að utanríkismálin verði með
stjórnarskrárfyrirmælum tekin úr
höndum pólitískrar ríkisstjórnar.
Stjórnmálaflokkarnir ættu að láta
minninguna um óeigingjarna bar-
áttu horfinna sjálfstæðishetja verða
sér hvatningu til þess að sameina nú
kraftana í þjóðnýtu starfi til vernd-
ar framtíðarsjálfstæði hins unga lýð
veldis.
ÖNNUR SÖNGSKEMMTUN
GEYSIS
Karlakórinn ,.Geysir“ söng
aftur s. 1. fimmtudagskvöld. Var
þessi söngskemmtun með svip-
sniði og sú fyrri, en nú komu
fram aðrir einsöngvarar. 1 þetta
sinn sungu einsöng þeir Gösta
Myrgart, Hermann Stefánsson,
Jóhann ögmundsson og Henn-
ing Kondrup. Hermann Stefáns-
son söng auk þess einsöng í einu
lagi, sem kórinn söng.
Bæði kórnum og einsöngvur
unum var mjög vel fagnað af á-
heyrendum og þurftu þeir bæði
að endurtaka sum lögin og
syngja aukalög.
Kórinn hefir sýnilega þjálfast
UR SKAGAFIRÐI
I sumar hafa verið allmiklar fram-
kvæmdir í Skagafirði, hæði á Sauð-
árkróki og fram um sveitir.
Byggingar.
Mörg íbúðarhús eru í smíðum á
Sauðárkróki og nokkur frammi í
sveit. Vegna skorts á fagmönnum og
efni, hættu þó ýmsir við að byggja
á þessu sumri. Unnið hcfir verið við
hið nýja 'harnaskólahús á Sauðár-
króki, en það er þó ekki alveg kom-
ið undir þak.
Rafveitan.
Eins og áður hefir verið frá skýrt,
hefir verið mikill rafmagnsskortur á
Sauðárkróki. Hefir nú verið hafizt
handa um virkjun Gönguskarðsár,
og er ætlunin, að sveitirnar í nánd
geti einnig fengið að einhverju leyti
raforku frá þeirri virkjun. Nokkuð
hefir verið unnið í surnar við undir-
búning þessara miklu virkjunar.
Símar.
Lagðir hafa verið víða einkasím-
ar út um sveitir í sumar. Er nú kom-
inn sími svo að segja á alla brei í
Skarðshreppi, Staðarhreppi og Seilu-
hreppi.
Afli.
Góður afli hefir verið undanfarið
á Sauðárkróki. Hefir fiskurinn verið
lagður inn á frystihús.
í sumar voru samtals saltaðar á
Sauðárkróki 8540 tunnur síldar.
mjög undir handleiðslu herra
Myrgart. Mun ekki ofmælt, að
„Geysir“ sé nú kominn í
fremstu röð íslenzkra karla-
kóra.
5 FUGVÉLAVIRKJAB KOMA
IIEIM FRÁ AMERÍKU.
"NÝKOMNIR eru heim írá Banda-
ríkjunum fimm ungir Akureyringar,
sem undanfarið hafa stundað nám í
flugvélavirkjun í Kaliforníu í Banda-
ríkjunum. Luku þeir prófi þar fyrir
nokkru.
Hinir nýútskrifuðu flugvélavirkjar
eru þeir Baldur Þórisson, Aðalmund-
ur Magnússon, Asgeir Samúelsson,
Finnur Björnsson og Páll Guðlaugs-
son.
LÖGREGLAN
í Reykjavík hefir náð tveim-
ur vélbyssum, sem mun hafa
átt að smygla inn í landið. Ekk-
ert hefir nánar verið tilkynnt
um þetta.
Tólf manna nefndin að hætta
störfum.
Enn hefir enginn árangur
orðið af starfi tólf manna
nefndarinnar. Virðist enginn
grundvöllur vera fyrir sam-
starfi allra flokka, hver sem
ástæðan er. Búizt er við, að
tólf manna nefndin hætti
brátt frekari tilraunum til
samkomulags. Ennþá hefir
þó ekkert verið opinberlega
tilkynnt um þetta.
Fréttir þær, sem hér eru á
gangi um myndun ríkisstjórn
ar eru tilhæfulausar.
Á þessu sviði sem öðrum er að
vísu hægara að finna að en benda á
leiðir lil úrbóta, og það er enginn
leikur að stjórna þessum málum,
meðan takmarka þarf innflutning
svo að segja allra vara.
Það er þó augljóst, að ýmsar þær
reglur, sem Viðskiptarúð hefir sett
sér, eru mjög óheppilegar — og
jafnvel hættulegar.
Viðskiptaráð hefir ekki gætt þess
nægilega vel, að því ber fyrst og
fremst að gæta hagsmuna almenn-
ings í landinu, en ekki hagsmuna
einstakra innflytjenda. Því er fyrst
og frernst skylt að stuðla að því, að
sem ódýrastar og beztar vörur séu
fluttar til landsins.
Hagnýta þarf kosti sam-
keppninnar
Samkeppni í verzlun er ætlað
að stuðla að því, að kaupmenn leggi
sig fram um að útvega góðar og ó-
dýrar vörur. Viðskiptaráð hefir ekki
hirt um að hagnýta sér þessa kosti
sanrkeppninnar eins og vert væri.
Ráðið hefir hinsvegar að verulegu
leyti tekið upp hina fráleitu reglu
gjaldeyrisnefndarinnar görnlu að út-
hluta innflytjendum gj aldeyrisleyf-
um í samræmi við fyrri innflutning.
Með þessu er eldri innflytj endum í
rauninni veitt einokunaraðstaða og
þeir verndaðir fyrir allri samkeppni.
Þar sem verzlunin er frjáls, verða
innflytjendur að sætta sig við að
þurfa að lúta í lægra haldi fyrir öðr-
um innflytjendum, sem hafa getað
náð hagstæðari kaupurn á erlendum
markaði. Einmitt ótti kaupsýslu-
manna við að verða undir í sam-
keppninni á að vera þeim hvatning
til þess að útvega sér sem bezt sam-
hönd. Og þetta er sá kostur sam-
keppninnar, sem fylgismenn frjálsr-
ar verzlunar benda á. Með reglum
sínum hefir Viðskiptaráð aftur á
móti að verulegu leyti firrt cldri inn-
flyljendur þessum ótta. Þeim er
tryggt hlutfallslega sama innflutnings
magn ár frá ári, og meðan miklu
minna er flutt inn heldur en svarar
eftirspurn, eru þeir öruggir með að
geta selt allan innflutning sinn af
flestunr vörum. Þannig skapa inn-
flutningshöftin eldri fyrirtækjum
svo að segja fullkomið öryggi. Hins-
vegar reyndin orðið sú, að ný fyrir-
tæki hafa átt mjög erfitt með að fá
nokkur innflutningsleyfi, þótt þau
hafi getað boðið ódýrari vöru.
Þetta þarf að breytast. Viðskipta-
ráð á að notfæra sér kosti samkeppn-
innar, því að þrátt fyrir innflutnings
höftin er það hægt. Leyfin á að veita
á ákveðnum tíma, og þau eiga fyrst
og fremst að veitast þeim, sem að
dómi sérfróðra manna geta boðið
bezta og ódýrasta vöru, án hliðsjón-
ar af fyrri innflutningi. Þannig er
hagsmunum þjóðarheildarinnar bezt
þjónað. Viðskiptaráð ákveður heild-
armagn innflutningsins og veitir síð-
an einstökum innflytjendum gjaldeyr-
is- og innflutningsleyfi í samræmi
við þetta meginsjónarmið. Þá er ekki
verið að gefa neinum einstökum aðil
um ósanngjarna einokunaraðstöðu.
Þegar um er að ræða „standard“
vörur með föstu markaðsverði, verð-
ur að úthluta leyfum í samræmi við
þörfina á hverjum stað.
Óhæf álagningaraðferð
Reglur Viðskiptaráðs um verðlagn
ingu vara eru þó enn fráleitari. Fylg-
ir ráðið þar enn prósentureglu Ey-
steinstímabilsins, sem frægt er orð-
ið að endemum í verzlunarsögu þjóð
arinnar. Regla þessi blátt áfram hvet
ur innflytjendur til þess að kaupa
dýrar vörur, og þegar allt selst, er
aðhald eftirspurnarinnar ekkert.
Framh. á 8. síðu.