Íslendingur - 26.02.1947, Síða 1

XXXIII. árg.
45 MÆTA TIL
A T VINNULEYSIS-
SKRÁNINGAR
Skránmg atvinnulausra manna fór
fram á vinnumiðlunárskrifstofunni
dágana 20.—22. febrúar. 42 dag-
launamenn og 3 sjómenn gáfu sig
fram til skráningar. Eftir upplýsing-
um vinnumiÖlunarskrifstofunnar er
þetta miklu minha atvinnuleysi en
verið hefir undanfarin ár. Sýnist
skráning þessi gefa mun betri mynd
af ástandinu i atvinnumálum verka-
manna hér í bæ en gefið er í skyn f
bréfi stjórnar verkamannafélagsins
til bæjarstjórnai.
VÍSITALAN 316 STIG
Vísitala febrúarmánaðar hefir nú
*í
verið réiknuð út og íelst hún vera
316 stig, eða 6 stigum hærri en í
janúar. Stafar þessi mikla liækkun
aðall'ega af verðhækkun á matvör-
um, einkum sinjörlíki og eggjum.
Eiiinig hefir hækkað allmjög •,verð á.
fatnaði og kolum.
Kommúnistar háfa sakað ríkis-
stjórnina um svik við það loför'ð sitt:
að halda dýrtíðinni fastri í 310 stig-
um með fjárgreiðslum úr ríkissjóði.
Hinsvegar ,’hefir ríkisstjórnin til-
kynnt, 'að næsta mánuð múni vísital-
an verða greidd niður í 310 stig, en
þessi hækkun hennar stafi af; verð-
liækkún vara í-janúarmánuði, óg þar
sem fengar ráðstafanir liöfðu þá ver-
ið gerðar til- lækkunar, hlaut þessi
vísitpluhækkun að.koma -fram nú,
MIKIL SNJÓÞYNGSL1
IJM AIÆAN EYJA-
FJÖRÐ
Blaðið hefir leitað upþlýsinga hjá
Karli Friðrikssyni. eftirlitsmanni
vegagerðar •■ríkisins,- um bílfærðina í
nærsveitum bæjarins.
Til þessa héfir lekizt áð lialda veg-
inum fram Eyjafjörð opnum. 'Jarð-
ýta Kaupfélágsins' liefir unnið að
austan, en jarðýta Hrafnagilshrepps
að vestan. Síðan í gærmorgun hefir
vei'ið unnið við að hreinsa flugyöll-
inn, en óvíst er hvenær hann verður
nothæfur.
í Glæsibæjar- og Arnarneshreppi
hefir vefið unnt að halda veginum
færum að Möðruvöllum. er verið að
ryðja veginn fram Oxnadal að Bæg-
isá. F-ins og stendur er ófært iil Dal-
víkilr og um Svarfaðardal. En vonir
standa til að sú leið opnist innan
skamms.
Karl telur, að það muni taka alll
að viku að koma á viðuhanlegu ak-
vegasambandi um allan fjörðinn,
versni ekki veður.
Engin hlunnindi má veita fljót-
andi erl. síldarverksmiðjum
Þyí ekki ú bjöða norskum skipoin aB landa
í Krossanesi ?
NorBiendinpr þurfa sjálfstæían lianka'a
Eins og pft óSur hefir verið drepið ó hér í blaðinu, er
það orðið hið mesfa aivörumól, hversu Reykjavík vex ört
ó kosfnoð annesrro lcmdshluta. Vandamól þetta er erfitt
úrEausnar og orsakir þróunarinnar margar, en hinsvegar
verður því ekki neitað, að voídhafamir virðost fremur
flýta þessars óheiliavænlegy þróun með því að velja ö!l-
um opinberum stofnunum stað í Reykjavík og neyða
landsmenn íii þess að leita þangað með öil sín vandamól.
Meiri dreifíng fjórmagns og vaids er óumflýjanleg, ef öll
þjóðin á ekki að fíytja fil Reykjavíkur næstu óratugi.
Sú fi'étt, að útgerðarmenu í Ála-
s'undi befðu í byggju að senda fljót-
andi síldarverksmiðj u iil íslands
ná'Sla surnar, hefir Vakið.nokkurn ó-
hug hjá íslenzkiim síldarútvegsmönn-
um og sjómönnum, óg er það að
vonum. Gæti þessi ráðstöfun ekki að-
éins veitt norskum síldvéiðiskipum
óvenju góða aðstöðu til þess að
sópa miðin, sem í rauninni eVu eign
Islen'dinga, heldur einnig spillt veiði
á þeim slóðtun, jiar sem slík síklar-
verksiniðja hefði bækistöð sína.
Vegna skerðingar Jieirrar, sem
gerð vár á íslenzkri landhelgi árið
1901. hafa erlendir íiskimenn haft
áðstöðu til jiess að láta greipar sópa
um Jtá g'ullkistu þjóðarinnar, sem
fært hefir Jjjóðimii mestán liagnað á
uiidanförnum árum. Er að Vlsu naum
ast liægt að ásaka erlendar þjóðir.
Jiótt Jia-r reyni að hagnýtá sér Jtessa
aðstö.ðu eftir föngmn, en Jtað er kom
inn lími til þe-s, að. íslenzk stjómar-
völdleggi sig meir fram en verið hef-
ir uin.-það'áð'báigja erlendri ásælni
frá hinum dýrinætu síldveiðimiðum,
sem Islendingar eiga með öllum rétti.
Kljótandi síldarverlcsiuiðja gelur
naumast starfað hér á miðunum,
nema eiga aðgang að einhverri ís-
lenzkri höfn, enda mun jtað ætlun
hinna norsku útgei ðarmamui að
reyna að ná samningum um Jtáð.
Kemur auðvitáð ekki iil íokkurra
mála að veita slíkri verksmiðju
nokkur afnot af íslenzkri landhelgi
eða íslenzkum höfnum, og verður
ríkisstjórnin að standa fast á rétti
íslendinga í því efni.
Að sjálfsögð.u reyna Norðinenn
að húa eins vel í haginn fyrir síld-
veiðiflota sinn eins og Jteir geta, og
er Jtað eðlilegt. Eins og menn muna,
áttii þeir um alílangt skeið .síldar-
verksmiðjuná í Krossanesi. og hafa
nórsk síldyeiðiskip lagt þar upþ afla
sinn. Má gera -ráð fvrir, að norskir
síldarútvegsinenn kysu liemur að’
selja síld skipa sinna í islenzka verk-
smiðju fratnvegis hehlur en leggja í
að sendn hingað íljótamli síldarverk-
smiðju, sem hvergi hefði aðgang að
höfh.
Það er mjög mikið hagsmjþiamál
fyrir Akureýri. að |tessi hlið ináls-
ins verði athuguð. Bairinn hefir :nv-
lega keypt Krassanesverksmiðjuna
og nnm ætla sjálfur að starfrækja
hana. Gæli hún orðið góður fjár-
hagsstuðníngui' fyrir liæjarfélagið,
ef nægilt'ga mtlrg skip fást til Jtess að
leggja Jtar upp afla sinn. Flesl ís-
Ienzkti sildveiðiskipin munu frenmr
kjósa að larida hjá .hinum stærri verk
smiðjiun, og væru Jtví á engan liátt
brotin lög á íslenzkunr síldarútvegi,
Jiótt Krossanesverksmiðjunni yrði
heimilað að kaupa síld af norskum
skipu.m að einhverju leyti. Myndi
Jtetta geta 'orðið iil mikilla hagsbóta
fyrir hæjarféltigið og mn leið viðun-
andi lausn á erfiðleikum liorskra
veiðiskipa að losna við síld sína, án
Jtess að spilla veiði á miðunum með
olíii, grút og öðrum ó|tveira úr fljót-
andi verksiniðju. Þarf sljóru Krossa-
nesverksmiðjunnar að taka þetta mál
til rækilégrar athugunar.
EINAR MARKÚSSON
píanóleikari er væntanlegur hingað
lil hæjnrins |tessa dagana cíg mun
liaim Iialda pianótóiileika í Nýja Bíó
iti k. laugardag eins og sjá má í ang-
lýsingu hér í hlaðinu í dag.
Einar Mai'kússon er ungur maður.
en hefir þegaf unnið sér mikinn orð's-
tí méð snjöllum píanóleik sínuin'.
.Hefir hanirstundað nám i Bandaríkj
unum undánfarin ár, en er nýkorninn
heirn og hefir haklið þíariótónleika i
Reykjavík við mikla aðsókn og góð-
ar undirlektir.
lánar hlaul mjög góða dóma í
Bandaríkjunum og lék m. a. í kvik-
mynd, sem fyrir skönnnu siðan var
sýnd hér á Akmeyri. I'.kki sízl þess
vegná num mörgiim forvitni að
hlýða á þenrian unga listamann. Skal
sérstök athygli vakin á þv í, að hann
heldur hér aðeins eina vónleika.
BsfreiSarsSys
Miðvikudagákviild sl. valt jeppbif-
roið'. sem ekið var fram ísana fyrir
néðan Hrafnagil. Fimm farþegar
vo.ru í bílnum, og. meiddust tveir
Þær upplýsingar, að um 10 Jtús.
inanns hafi fiutt utan af landi iil
Reykjavíkur á stríðsárunum. eru eng
an veginn glæsilegar, cn Jtó ljóst
dauni um Jiá alvarlegu hættu, cr það
liefir I för með sér að skapa höfuð-
'borgimi.i á flestum sviðunl forrétt-
. indi fram yfir aðra landshluta.
Forustumönnum flestra sveita og
hæjarfélaga úli á landi er örðið það
Ijóst, að einhverjar ráðstafanir verð-
ur að gera. lil Jiess að hæta svo að-
stöðu héraðanna, að fólkið flýi ekki
lengur i slríðmn slraumum iil liöf-
uðborgarinnar. Iíafa bæði fjórðungs
þirig Norðlendinga og Ajtstfirðinga
lekið mál J>otta til meðferðar, en því
íhiður v irðist áhugi Alþingis á mál-
inu frennir takmarkaður enn sem
komiö er.
Saniruni vnldsins.
Það vei ður uú ekki lengur komizl
bjá Jiví að gera sér nokkra grein fyr
ir orsökum Jicssa ófremdarástands
og leynn að finnn leiðir iil úrbóta.
Er Jiess að sjálfsögðu enginn kostur
■ í sluttri blaðagrein, en hér skal þó
drepið á nokkur atriði, sem Jmrfa
lagfæringai.
Margskonar þægindi. sem Reyk-
vikingar hafa fram yfir aðra lands-
menn. liafa auðvitað mikil áhrif i þá
átt aö draga fólkið iil horgarinnar,
en einmitt þessi Jjægindi hafa skap-
azl vegna hetri aðstöðn Reykvíkinga
en annarra landsmanna að afla sér
Jieirra. Verður- að slefna að því að
skapa öllurii landsmönmun slik þæg-
indi. en frumskilyrði þess er bætt
aðstaða héraðanna til ýmiskonar
framkvæmda.
Só ráðstöfnn að velja öllum opin-
Jieirra, Sigurður Jónsson, hóndi á
Rorgarhóli og Sigfús Jónssori,
Stokkahlöðum, svo, að þeir voru
fhittir í sjúkráhús. Meiðsli þeirra
niunu þó ekki alvarleg.
heriim stofmmum og nefndum stað í
Reykjavík hefir iorveldað mjög all-
ar framkvæindir og atvinnurekstur
úti á landi. Nú er svo komið að ekk-
ert má aðhafast án leyfis einhverrar
opinherrar stofnunar. Þurfá menn
]n í að vera á sífelldum ferðalögum
lil Reykjayíkur, ef þeir eiga að fá
einhverjú framgengt, Jiví að reyndin
hefir orðið sú, að ráðum þessuin og
nefnduni hættir lil Jieirrar ósvinnu
að svara ekki hréfum eða vera með
allskonar málalengingar og vafninga.
Það er auðvitað lítt gerlegt annað
en hafa bækistöð Jiessara ráða í
Reykjavík, en það mætti gera ótal
margt til Jiess að lélla og áuðvelda
mönnum úti á landi fyrirhöfnina við
alla þessa ,.ráðsmennsku“. Hingað
lil hefir þó síður en svo verið tekið
nokkurt lillil lil erfiðrar aðstöðu
þeiri a, sem úti á landsbyggðinni búa,
og virðast stófnanir þessar iniynda.
sér. að fulllrúar sveita og hæjarfé-
laga og einstaklingar, sem þrátt fyrir
alla Jiessa erfiðleika herjast við að
halda uppi atvinnurekstri utan
Reykjavíkur. geti sér að meinlausu
hangið þar luilft árið við að jagast í
öllum ráðunum um jafnvel smávægi-
leguslu hluti, sem ekki fást þó af-
gréiddir fyrr en eftir langan tíma.
Fólkið úti á landsbyggðinni á
kröfú á því að Jressu verði hreytt í
hetra horf. Það er nægilegt hagræði
fyrir Reykvíkinga að hafa þessar
stofnanir allar í Reykjavík, Jiótt þeir
siíji ekki einnig fyrir um alla aí-
greiðslu lijá jreini. Hinar opinberu
nefndir verða eftir megni að greiða
fvrir erindum manna úti á landi og
minnsta kraíán er sú, að þeir fái
skjól og afdráttarlaus svör við bréf-
mn og skeylum.
Samruni l járaiagnsins.
Onnur og öllu alvarlegri hlið ]>essa
máls er sú, að meginhluti alls fjár-
Framhald á 8. síðu.
\