Íslendingur - 26.02.1947, Síða 4
4
Miðvikudaginn 26. febrúar 1947
ISLENDINGUR
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
MAGNÚS JÓNSSON.
Úlgejandi: Útgájujélag íslendings
Skrifstofa Gránufélagsgötu 4.
Sími 354.
Auglýsingar og afgreiðtla:
Svanberg Einarsson.
Pósthólf 118.
Skattamálin.
Endursþoði<n skattalöggjafarijin-
ar og rannsókn á skattsvikum er eitt
af aðalstefnuskrármálum núverandi
ríkisstjórnar. Er heldur ekki vanþörf
á ,,nýsköpun“ á því sviði sem mörg-
um öðrum, því að skattamálin eru
orðiri í slíku ólagi, að ekki verður
lengur við unað.
Það hefir oft verið á það bent
hér í blaðinu, að ríkið yrði að gæta
hófs í ólögum sínum á borgarana,
því að ef of langt væri gengið, gæti
afleiðingin orðið só, að skattgreið-
endur sæu sér ekki lengur hag í því
að afla sér fjár og ástunda sparsemi
og vinntisemi, en þessar dyggðir eru
undirstaða efnahagslegrar hagsæld-
ar sérhverrar þjóðar.
Því xniður verðum vér að horf-
ást í augu við þá staðreynd, að ó
mörgum sviðum hefir lítils hófs ver-
ið ’gjptt hjá oss í skatta-álögum á
borgarana. Niðurstaðan hefir svo
orðið sú. að skattgreiðendur hafa
reynt að beita gagnráðstöfunum
gegn þessari ásælni hins opinbðra
valds, 'og áhrifáríkasta ráðið hefir
verið það að draga eftir megni fc
sitt úndan skattlagningu. Má senni-
lega að verulegu leyti kenna síauk-
inni ásælni ríkis og sveitafélaga ofan
í pyngju borgaranna um þau víð-
tæku skattsvik, sem nú eru orðin
ein hin alvarlegasta meinsemd í fjár-
málalífi þjóðarinnar.
Það má án efa finna margar af-
sakanir fyrir því að tíunda ekki fé
silt íram til skatts, enda er spilling-
in í þessum málum brðin svo mikil,
áð nærri liggur, að menn telji sjálf-
s'agt að svíkja undan skatti, ef þeir
hafa nokkur lök á því. Er þetta aug-
ljósasta dæmi þess, hversu þjóðin
almennt telur skattaálögurnar ósann
gjamar. Er enda sannleikurinn sá,
að naumast hefir verið gerlegt fyrir
einstaklingá að leggja út í nokkrar
framkvæmdir, án þess að hafa að-
stöðu til þess að draga nokkuð af fé
sínu undan skattlagningu. Má hverj-
um vera ljóst, að slíkt ástand er ó-
víðunandi.
Þótt fjölrúargir hafi á þenná hátt
getað bjargað sér undan óhæfilegri
ágengni skattayfirvaldanna. er það
engin lsskning á þeirri meinsemd.
séin hér er um að ræða. Virðingár-
leýsið fyrír skattalögum hlýtur að
háfa í för með sér þá alvarlegu
hættu, að önnur lög þjóðfélagsins
vérði ekki fremur virt. Er þá lítið
orðið eftir af þeirri festú og ör-
yggi, sem náúðsynlegt er í hverju
réttarríki'. Það er því óhjákvæmilegt,
jÞ an(ia6rot
Ný fréttastofa.
ÞAÐ fer að verða þægilegt fyrir blöðin
hér á Akureyri að afla sér. erlendra frétta.
Nú þurfa ritstjórarnir ekki unnað en
fletta upp í „Verkamanninum" til þess
að fá vitneskju um það, hvað sé inerkast
að gerast á erlendutn vettvangi. Byrjaði
blaðið þessa nýstárlegu fréttaþjónustu
sína með „minnisgreinum“ fyrir ritstjóra
andstöðublaða kommúnista hér, og er
jafnvel flokkað niður, hvað hver þeirra
um sig eigi sérstaklega að taka tij með-
ferðar.
Ekki er þess getið, livort þessi frétta-
þjónusta „Verkamannsins", eigi að vera
nokkurskonar útibú Tass-fréttastofunnar
rússnesku, en óneilanlega virðast þessir
fyrstu „minnis“-pistlar allmjög henda í
þá átt. Ertt þeir annars vegar lofgjörð
um paradísarsæluna bak við járntjaldið,
en hins vegar illkvittni í garð vestrænu
lýðræðisríkj anna.
„Það er annars leitt fyrir „Verkamann-
inn“, að enn. skuli ekki vera orðinn að
veruleika draumur Einars Olgeirssonar
um Sovét-ísland. Þá olyndi íslenzkum
blÖðum verða úthlutað fréttaklausum til
„minnis“ frá ríkiSstjórninni, og það yrði
naumast hætta á því, að þeir ritstjórar
yrðu laúgiífir — að( minnsta kosti við
blaðamennskuna — sem ekki færu efíir
þeim leiðbeiningum. Ef til vill er ritstjóra
„Verkamannsins“ farið að dreyma fagra
drauma um það, að honum verði falið að
segja ritstjórum Akureyrarblaðanna fyrir
um, hvaða fréttir Jfhu megi birta, og
„minnis“-pistlar þessir séu æfing undir
það hlutverk. Meðan svo er ekki, ætti
„Verkamuðurinn" ekki að eyðu hinu tak-
markaða rúmi sínu undir slíkar „minnis“-
fréttir, því að hætl er við, að fáir íslenzk-
ir blaðamenn sæki fréttir sínar til þessa
nýja útibús Tass-fréttastofunnar. Væri
nær að fá ritstjóra æskulýðssjðu „Verka-
mannsins" þetta rúm til umráða fyrir út-
skýringar sínar á austræna lýðræðinu, en
liann segist ekki geta, rúmsins vegna, rætt
neitt um þetta fyrirmyndarlýðræði, og er
það leitt.
Kómmúnistaáróðurinn i
útvarpinu.
ÚR því fnrið er að minnast á frélta-
þjónustu kommúnisla. væri ekki úr vegi
að fara nokkrum orðum um annað útibú
Tass-fréttastofunnar hér, sem er öllu fyrir-
ferðarmeira og hættulegra en „Verkamað-
urinn“, en það er íslenzka útvarpið. Skól-
arnir og útvarpið eru þær stofnanir hér
á landi, sem konnnúnistar hafa lagt mesta
rækt við, og er í rauninni lítt skiljanlegt,
hvernig lýðræðisfiokkarnir ltafa getað unað
því að fá kommúnistum í hendur yfirstjórn
þessara áhrifamestu áróðurstækja í land-
inu. Kómmúnistar hafa líka rækilega hag-
nýtt sér aðstöðu sína í þessutn stofnunum.
Framh. á 7. síðu.
að ríkisvaldið geri róttækar ráðstaf-
anir til jufss að framfylgja jtessurn
lögum sern öðrurtt.
Önnur veigamikil rök, sem hvetja
til baráttu gegn skattsvikunum eru
jrau, að einmitt sá hluti þjóðarinnar,
launþegamir, sem margir ltverjir
eiga erfiðast með að greiða opinber
gjöld,, hafa enga aðstöðu til þess að
verjast skattaplágunni með skattsvik
um. Hins vegar hefir skattsvikun-
um hingað til verið mætt af hálfu
hins opinbera með þeirri óheyri-
legu ráðstöfun að hækka sffellt
skattstigann, eftir })VÍ sem meira
heíir verið svikið undan skatti. Hefir
þetta verkað sem bein refsing á þá,
sem samvizkusamlega hafa talið
fram og aukið byrðar þeirra, sem
ekki hafa haft aðstöðu til skatt-
svika.
Það er því augljóst mál, að ekki
verður lengur hjá því komizt að
taka þessi mál föstum tökum. Verð-
ur þó að gæta þess, að jafnhliða
skipulagsbundinni herferð gegn
skattsvikunum verður að lækka svo
skaítaálögurnar, að ekki falli allt
aftiir í sama farið eða stórlega verði
dregið úr athafnasemi -þjóðarinnar.
Það er vitanlegt, að tugir miljóna
ha.fa verið sviknar undan skatti á
undanförnum árum. Eigendur þessa
mikla fjár hafa j>ví haft aðstöðu iil
þess að nota það í því skyni að bæta
í haginn fyrir sig. Má telja sann-.
gjarnt, að þeir láni nú ríkinu þetta
fé til sinna þarfa. Tillögur hagfræð-
inganna um eignakönnun og innköll-
un peninga virðist eina raun.hæfa
leiðin til þess að komast yfir hið
skattsvikna fé. Opinber birting til- *
lagna hagfræðinganna um fram-
kvæmd slíkra ráðstafana verður hins
vegar að teljast mjög varhugaverð
0g misráðin, því að öfl hugsanleg
ráð vérða notuð til jress að reyna
enn að korna hinu skattsvikna fé
undan. og jryi lítt gáfulegt að gefa
löngu fyrirfram upplýsingar úm
framkvæmd eignakönnunarinnar.
Eðlilega hafa ýmsir snúizt önd-
verðir gegn eignakönnun og öðrum
róttækum aðgerðum gegn skattsvik-
unum. M. a. ritar Aron Guðmunds-
soil, forstjóri Kauphallarinnar, grein
í Morgunblaðið, þar sem hann finn-
ur þessum aðgerðum margt til for-
áttu. Er ýmislegt skynsamlega athug-
að í þeirri grein, en heldur virðist
það ólíklegt til úrbóta á ófremdará-
standiriu í skattamálunum að gefa
mönnum enn betra tækifæri en áð-
ur lil skaltsvika.
Það dylst auðvitað engum, að
jafn róttækar aðgerðir og hér hefir
verið minnst á, hafa í för tneð sér
margvíslegar hættur, ef ekki er rétt
að farið. Er sú hættan ef til viil
mest, að ekki verði gengið hreint
til verks. Verður vandlega að gæta
þess, að pólitísk sjónarmið verði
ekki látin ráða og öllum verði gert
jafnt undir höfði. Verði mistök í
því efni, mun ranglætið og spillingin,
, sem þá skapast, verða hálfu verra
Jreirri spillingu. er nú ríkir í skatta-
málunum, og því betra heima setið.
Vonandi verður hægt að sigla fram
hjá öllum slikrnn hættuskerjum, en
sérhver dráttUr, sem verður á fram-
kvæmd Jressara ráðstafana, rýrir lík-
urnar fyrir J)ví, að þær komi að
gagni.
FRÁ LIÐNUM DÖGUM.
• i
Nafnarnir i Fagarey.
Svo sem fyrr er frá sagt, höfðu
þeir haft það ráð til þess að halda á
sér hita, að hlaupa eða ganga hratt
um eyna fram og aftur. En nú tóku
skór þeirra að slitna mjÖg og trosna,
og urðu þeir því að hægja gönguna
og hlífa skónum sem mest. Fyrir
það sótti kuldi á þá meir en áður.
Var þó fagurt veður og sígandi frost.
Urðu þeir nú að halda kyrru fyrir
í kofanum meir en áður, þótt dagur
væri, og tók þá að sækja svefn á
Stefán Björnsson, er var óhraustari
og hafði átt þeim mun iakari nótt
eða nætur þrjár áður, að hann naut
ei hlýjunnar af Svip á fótunr sér,
því að ófáanlegur var rakkinn til að
hlýja þeim nöfnum til skiptis eða
vera aðra stundina á -fótum Stefáns
Björnssonar, þótt húsbóndi hans
margreyndi til að laða hann ti). þess.
Skreið hann óðara yfir á fætur hans,
þótt hann léti hann yfir á fætur nafna
síns.
Ljósagang sáu þeir enn á landi,
á Fagradalsbæjunum, eins og hin
kvöldin, og hóuðu enn öðru hvoru,
en ekki kom það að neinu liði.
Nú bjuggust þeir við, að hver
nóttin yrði sín )iin síðasta, og þó
helzt Stefán Björnsson, enda var sú,
er nú fór í hönd, allgeigvænleg.
Það var aðfaranótt hins þriðja í jól-
um, fjórða nóttin, er Jieir voru á
e.ynni. Þ'eir móktu öðru hyoru, og
.var Stefán Bjötnsson farið að kala
á fótum.
Um miðja nótt eða Jitlu síðar réis
Stefán Björnsson upp snögglega og
niælti:
„Guði sé lof. Nú eru menn komnir
að bjarga okkur!“
Nafni hans hrekkur við, og heyr-
ist Jreim þá Jráðutn marra í hjarninu
úti af fótataki. Þeir fóru út, hleruðu
og lituðust um, gengu spölkorn frá
kofanum, en urðu einskis varir.
Snéru við það heim aftur til kofans,
hálfu daprari í huga en óður, og
sagði Stefán Eggertsson svo frá síð-
ar, að aldrei hefði sér meir brugðið
alla þá stund, er þeir nafnar vuru
tepptir í eynni, og aldrei hvarf hann
frá þeirri trú eða ímyndun síðan, að
eitthvað ltefði þetta meira verið og
annað en hugarburður einn. Mun
það sannast, að nafna hans liafi
dreymt það, er hann þóttist heyra,
og vaknað við, en svo var dregið af
þeim báðum af hungri og kulda, að
þeim gat of heyrzt og of sýnzt mai gt
milli svefns og vöku.
Það þóttist Stefán Björnsson vita
þá, að skemúr myndi hann endrst
en nafni hans og félagi, er var miklu
hraustari maður, og sagði hann svo
frá síðar löngu kunningjum sínurn,
að þó nótt hefði hann gert sér allt
far um að halda fyrir sér vöku, af
því að hann var hræddur um, að
rrafni sinn myndi leggjast á náinn til
þess að stilla hungur sitt, óðara en
öndin væri skroppin út af líkaman-
um. En ógerla vissi hann þó, er hann
var inntur nánara eftir, hvort hann
hefði fertgið þann hugarburð heldur
i vöku eða svefni, og lét þess getið
um leið, að aldrei myndi slík óhæfa
hafa sér í hug komið algáðum eða
ineð fullri ráðdeild.
Qaman og atvara.
Síðasta ' ísa séra Brynjólfs Hall-
dórssonar í Kirkjubæ (d. 1737):
Allir gjalda eigum toll,
öllum búin sjá má föll,
allir forðist illra soll,
öllum reynist lukkan höll.
★
Letivísa:
Latur maður ló í skut,
latur var hann, þegar hann sat,
latur oft fékk lítinn hjut,
latur þetta kveðið gat.
★
Maður kemur dálítið rykaður inn
ó hótel og biður um einn bjór, en
segir við þjóninn um leið:
— Ef ég skyldi fara að verða of
hávær, er bezt að fleygja tnér út, en
það verður að vera um norðurdyrn-
ar, því að annars rata ég ekki heim.
★
Gesturinn: —• Kallið þið Jretta
nautakjöt?
Þjónninn: — Er nokkuð að steik-
inni?
Gesturinn:----Ekki annað en það,
að mér heyrðist hún hneggja.
Nýi presturinn spyr Jón gamla.
sem var 99 ára:
— Hafið þér verið alla yðat ævi
hér í sókninni?
— Ekki ennþá, svaraði Jón.
★
— Hundurinn þinn gelti að mér,
en þagnaði undir eins og ég horfði
fast framan í hann. Hann hefir lík-
lega séð það á mér, að ég var hon-
um tneiri að Vita.
— Yera tná. Menn segja dýr stund
um sjá það, seth etig-ir menn fá'séð.
★
Hún: — Þér hafið málað Atnor
með skamtnbyssu í hendmni. Hann
hefir haft boga og nflur.
Málarinn. — Það var svo í gantla
daga, en listaverkin verða að fylgj-
ast með timanum.
★
Fyrsti het'maður: — Hvers vegna
fórstu í hernaðinn fríviljugur?
Annar hermaður: — Af því að ég
átti enga konu og þóíti gaman að
slást.
Fyrsti hermaður: Já, svo. En
ég fór í herþjónustu af því að. ég
átti konu og elskaði friðinn_______