Íslendingur - 05.03.1947, Síða 1

XXXIII. árg. Miðvikudagur 5. marz 1947 9_ tbl.
...11|| |||||||| lllHf IM—
RlKISSTJÓRNIN UNDIR-
BÝR ÝMS STÓRMÁL
Þegar eftir að hin nýja rík-
isstjórn tók við völdum, mun
hún hafa hafið undirbúning
‘ að ýmiskonar lagasetningu
til framkvæmdar á málefna-
samningi stjórnarinnar. Hafa
undanfarnar vikur ýmsir sér-
fræðingar unnið með ríkis-
stjórninni að samningu laga-
frumvarpa um fjárhagsráð,
eignakönnun, skipun landbún
aðarmála og — að því er
vænta má — einhverri úr-
lausn á dýrtíðarmálunum.
Má vafalaust á næstunni bú-
ast við einhverjum tíðindum
frá ríkisstjórninni.
EYSTEINN FÆR HÚS-
MÆÐRASKÓLANA
Með forsetaúrskuröi frá 28. febrú-
ar hefir sú breyting vepð gerð á
starfaskiptingu ráðherra, að hús-
mæðraskólar í sveitum, sem áður
heyrðu undir Bjarna Ásgeirsson,
heyra nú undir Eystein Jónsson.
HVAÐ DVELUR DÝR-
TÍÐA RNEFNDINA ?
í lögunum um ábyrgð ríkissjóðs
á verði fiskjar, er samþykkt voru á
Alþingi fyrir jól, var m. a. svo ákveð-
ið, að þingflokkarnir tilnefndu menn
í nefnd til þess að gera tillögur um
lausn dýrtíðarmálsins og stöðvun
verðbólgunnar. Átti nefnd þessi að
skila áliti fyrir 1. febr. Ekkert hefir
enn heyrzt frá nefnd þessari, þótt
komið sé fram í marzmánuð.
STRA UMURINN
TIL REYKJA VÍKUR
HAGFRÆQINGUR Reykjavíkur-
bæjar áætlar, að rúmlega 15 þús.
manns hafi flutt til Reykjavíkur árin
1940—1945. Ekki hefir þó allur þessi
fjöldi setzt þar að fyrir fullt og allt,
því að bæjarbúum hefir fjölgað um
tæp 10 þús. á þessu tímabili. Nemur
ibúafjölgunin í Reykjavík um 90%
af allri fólksfjölgun í landinti.
Á árunum 1943—1945 hafa flutzt
frá kaupstöðum til Reykjavíkur rúm
lega 620 manns á ári til jafnaðar,
en úr sveitum og kauptúnum rúm-
lega 1700 manns að meðaltali ár-
lega.
Stilla verður gialdeyriseyðslunni í hdí
Etnilegur
píanóleikari.
Einar Mnrkússon hélt píanóhljóm-
leikn hér í Nýja Bíó, laugardags-
kvöldið 1. marz. Viðfangsefni voru
eftir Bach, Chopin, Gerzhwin, Sart-
aro, Steimer, Rotoff, Mantandon og
Alberniz-Nieman.
Ekki skal hér rætt um hvert ein-
stakt viðfangsefni. Þó skal þess get-
ið, að mér virtist túlkun listamanns-
ins á Fantasie eftir Bach heilsteypt-
ust, óg voru rúörg blæbrigði þar
prýðilega af hendi leyst. Annars virt-
ist víða skorta nokkuð á heildarsvip,
og nokkurs ungæðingsháttar gæta á
köflum, enda er það algengt og eðli-
legt, að mikil tækni freisti ungra
listamanna til ýmislegra gönuskeiða,
en það er jafnframt hættuleg freist-
ing, sem getur jafnvel vaxið lista-
manninum yfir höfuð sem ástríða,
og þar eð tæknin á að notast ein-
göngu sem möguleiki til listrænnar
tjáningar, og því listrænni, sem hún
er meiri, ber nauðsyn til að brýna
þann sannleika fyrir ungum lista-
mönnum, því að sá, sem getur gert
sumt vel, getur gert allt vel, sem tækni
hans leyfir, og er það, sem að fram-
an greinir, einkum ætlað listamann-
inum sjálfum til athugunar.
En hitt verður að segjast, að hér
er um óvenjulega efnilegan lista-
mann að ræða, sem hefir náð furðu-
legri tækni. Vil ég því til staðfestu
benda á meðferð hans á Etude Sar-
torio (fyrir vinstri hendi) og á ég
J)ar ekki við hraðleikni sem þó var
mikil, heldur hve laglínan var greini-
leg og samræm undirleiknum, enda
kom Jiað mjög víða í ljós, að fingra-
stilling lians til tónmyndunar er mjög
vel á veg komin. Þá voru og dvín-
andi og vaxandi stigbreytingar víða
tjáðar með ágæturn, þá gætti og all
víða verulegra listrænna tilþrifa, ó-
sjálfráðrar eða innblásinnar smekk-
vísi, sem einungis Jreir „útvöldu“ í
ríki listarinnar hafa til að bera. Það
er því full ástæða til að vænta mikils
af Jjessum upprennandi og efnilega
listamanni. Hann hefir áreiðanlega
mörg skilyrði til stórra hluta, ef líf
og gifta leyfa.
Konsertinn var sæmilega sóttur, þó
betur hefði mátt, og listamanninum
vel tekið. Varð liann að leika nokkur
aukalög, og hylltur var hann með
blómum.
Akureyri, 3. marz 1947.
fíjö rgvin G ti ö in ii ndsson.
Fjölbreytt kvöldskemmtun hjá
Ferðatélagi Akureyrar.
Hreindýrakvikmyndin vakti mikla athydli
Ferðafélag Akureyrar efndi 'til
skemmtikvölds að Hótel Norðurland
27. febr. sl. Kvöldvökur Ferðafélags-
ins hafa náð miklum vinsældum,
enda var húsið fullskipað.
Formaður félagsins, Sigurjón Rist,
setti samkomuna og stjórnaði henni.
Tvær stuttar kvikmyndir voru sýnd-
ar, og Þorstéinn Þorsteinsson skýrði
allítarlega frá leiðum úr byggðum
Norðurlands inn til Öræfa. í sam-
bandi við þetta erindi fór frarn at-
kvæðagreiðsla meðal gesta um Ör-
æfaleiðir, og hlutu Ilveravellir flest
atkvæði, en Askja og Snæfell næst-
flest.
Þá sýndi Edvard Sigurgeirsson
kvikmynd sína „Á hreindýraslóð-
um“. Tók Edvard mynd })essa i leið-
angri, sem gerður var út inn og aust-
ur á öræfi til þess að atlmga hrein-
dýrahj arðirnar J)ar eystra. Helgi Val-
týsson stjórnaði leiðangri þessum,
og flutti hann stutt ávarp á undan
sýningu myndarinnar. Kvikmyndin
er í litum, ágællega tekin og falleg.
Er hún góð lýsing á lífi hreindýr-
anna og sýnir auk þess fagurt og stór-
brotið landslag. Er myndin bæði
skemmtileg og fróðleg, en gjarnan
mætti fella úr henni hlula af kaflan-
um, er sýnir hreindýradrápið. Sting-
Pjóðin getar ekki til lengdar eytt
meiru en hún aflar sér
íslenzlta þjóðin Iiefir nú um alllangt skeið lifað mjög um efni fram.
Hin mikla kaupgeta fólksins hefir leitt af sér meiri eftirspurn eftir
ýmsum erlendum varningi en unnt hefir verið að fullnægja, án
þess að skerða stórkostlega þær imistæður, sem þjóðin hafði eign-
azt erlendis. Það hlýtur að vera hverjum manni ljóst, að ekki er
til langframa hægt að kaupa inn vörur fyrir tugi miljóna fram
yfir andvirði útflutningsverðmætanna. Hagstæð sala íslenzkra af-
urða getur að vísu jafnað haliaim að nokkru leyti, en meðan óvíst
er um hana, verður að fara gætilega í sakirnar.
ÖLEYFILEGUR
BÍLAINNFLUT NIN GUR
„TÍMINN“ skýrir svo frá,
að innflutningsfirma í Reykja
vík hafi nýlega fengið tugi
lítilla fólksbifrei^a, sem ekk-
ert innflutningsleyfi hafi ver-
ið fyrir. Sé þetta rétt, verður
Viðskiptaráð að taka málið
föstum tökum og láta inn-
flytjanda þennan flytja bif-
reiðarnar út aftur. Væri ella
skapað hættulegt fordæmi, ef
menn gætu þannig með
frekju haft að engu fyrirmæli
innflutningsyfirvaldanna.
Allir vsglr ófærir
Karl Friðriksson, yfirverk-
stjóri, skýrði blaðinu svo frá í
morgun, að allir vegir til Akur-
eyrar væru ófærir vegna snjó-
þyngsla. Hugsanlegt væri, að
vegurinn fram í Hrafnagils-
hrepp sé enn fær stórum bifreið
um (truks), en þó ósennilegt.
Engin tök eru að ryðja vegina
lengur með ýtum, því aðfönnin
er orðin svo mikil, að þær geta
ekki rutt frá sér. Hafa þvi jarð-
ýtur vegagerðar rikisins allar
verið settar í hús. Sem dæmi um
snjóþyngslin gat Karl þess, að
það myndi vera viku verk fyrir
jarðýtu að hreinsa veginn frá
Akureyri út á Moldhaugnaháls.
ur það dálítið leiðinlega í atúf við
þann fallega blæ, sem er yfir mynd-
inni.
Að lokinni kvikmyndasýningunni
var stiginn dans til kl. 1. Var kvöld-
vakan öll mjög ánægjuleg og Ferða-
félaginu til sóma. Ágóðanum, á ann-
að J)úsund krónum, verður varið til
sæluhúsabygginga.
Um margra mánaða skeið hefir
verzlun íslendinga við útlönd verið
mjög óhagstæð, og hefir ískyggilega
mikið gengið á erlendar innistæður
þjóðarinnar. Áttu bankarriir í árs-
lok 1946 tæpar 217 milj. kr. í erlend-
um gjyaldeyri.
Hagfræðingarnir benda á J)að í
hinu ítarlega áliti sínu, hvernig mik-
il kaupgeta og hátt verðlag innan-
lands, en jafnframt hlutfallslega há
gengisskráning íslenzku krónunnar
gagnvart flestri erlendri mynt, liafi
sótt fast á gjaldeyriseign lands-
manna. Er það enda kunnara en frá
Jrurfi að segja, að menn hafa keppst
um það — með öllum hugsanlegum
ráðum — að komast yfir gjaldeyri
til kaupa á erlendum varningi.
Framsóknarmenn hafa notað gjald
eyriseyðsluna mjög senr árásarefni
á fráfarandi ríkisstjórn. Skal því
ekki neitað, að meira hóf hefði þurft
að vera á gjaldeyriseyðslunni, en við
rannnan reip var að draga, því að
allir vita, liversu háværar kröfur
þjóðarinnar hafa verið um margvís-
legan erlendan varning, og er ekki
vitanlegt, að Framsóknarmenn hafi
verið öðrmn hógværari í Jreim kröf-
um. Bcnda 'hagfræðingarnir, sem
Framsóknarmenn vitna svo mjög í,
rækilegá á þá erfiðleika, sem við hef-
ir verið að stríða í þessum málum.
Það er þó augljóst, að hér verður
að spyrna rækilega við fótum og
finna einhver ráð til }>ess að minnka
eftirspurnina eftir erlendum gjald-
eyri. Þjóðin verður að takmarka
kaup sín á erlendum varningi við þá
upphæð, sem hún á hverjum tíma
getur aflað sér með sölu afurða
sinna, þótt hún verði með því að
neita sér um ýms þægindi. Er þess að
vænta, að hið fyrirhugaða fjárhags-
ráð taki mál þetta til rækilegrar at-
hugunar.