Íslendingur - 05.03.1947, Blaðsíða 4

4
Miðvikudagur 5. marz 1947
FRA LIÐNUM DÖGUM.
Nafnarnir í Fagurey.
ÍSLENDINGUR
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
MAGNÚS JÓNSSON.
Útgefandi: Útgáfujélag Islendings
Skrifstofa Gránufélagsgötu 4.
Sími 354.
Auglýsingar og afgreiðsla:
Svanberg Einarsson.
Póithólf 118.
Hver er þreyttur?
„Dagur“ ætti raunverulega að hafa
sem einkunnarorð fyrir allar stjórn-
málagreinar sínar „laun heimsins
eru vanþakklæti“ því að þær eru
flestar harmakvein yfir því, hversu
þjóðin sé blind að sjá ekki, að Fram
sóknarflokkurinn einn geti leyst öll
vandamál hennar. Ef leggja skyldi
trúnað á frásagnir Framsóknarblað-
anna um hin snjöllu úrræði Fram-
sóknarflokksins, mætti líka ætla, að
hér væri Paradís á jörðu, ef Her-
mann Jónasson og Eysteinn Jónsson
hefðu fengið að halda um stjórnvöl-
inn undanfarin ár.
Um langt skeið hefir „Dagur“ lagt
á það megináherzlu að reyna að
sannfæra þjóðina um það, að hér
væri engin dýrtíð, ef „tillögum“
Framsóknarmanna hefði verið fylgi.
Jafnframt hefir blaðið haldið fram
þeirri fjarstæðu, að Framsóknar-
menn væru þeir einu, er vildu leysa
þetta vandamáf.
í síðasta blaði „íslendings“ var
nokkuð vikið að þessum dýrtíðar-
skrifum Framsóknarblaðanna og
„Degi“ jafnframt á það bent, að
flestir myndu nú orðnir þreyttir á
sjálfshóli Framsóknarmanna um af-
rek sín í dýrtíðarmálunum, sem
aldrei hefðu verið unnin, og tillög-
ur, sem aldiei hefðu verið annað en
vindhögg. Einnig var þessu ágæta
málgagni núverandi samstarfsflokks
vors á það bent, að blekkingar og
rógur um afskipti Sjálfstæðisflokks-
ins og formanns hans af dýrtíðármál
unum væri sízt til þess fallið að
skapa einingu um sameiginlegar að-
gerðir til úrlausnar á þessu vanda-
máli.
„Dagur“ hefir kosið þann hlutinn,
sem síður skyldi, og dregið saman
í eina grein helztu atriðin í óhróður-
skrifum sínum um þátt Sjúlfstæðis-
flokksins í dýrtíðarmálunum undan-
farin ár, með tilheyrandi skammar-
yrðum um formann flokksins, Ólaf
Thors. Jafnframt fer blaðið háðs-
yrðum um þá hvatningu „íslend-
ings“, að málgögn núverandi sam-
starfsflokka hættu innbyrðis érjum
um þetta mál sem önnur og Teyndu
heldur að sameina krafta sína til
urbóta á því vandræðaástandi, sem
ríkjandi er í dýrtíðarmálunum.
Það má auðvitað endalaust jag-
ast um afskipti stjórnmálaflokkanna
af dýrtíðarmálunum, og hver hafi
þar mestu afrekað. Hins vegar eru
litlar líkur til þess, að þær stælur
auki á nokkurn hátt líkurnar fyrir
lausn málsins.
Sjálfstæðisflokknum hefir alltaf
verið ljóst, að verðbólgan er mikið
vandamál, og það hefir aldrei staðið
á hlutdeild hans í ráðstöfunum, sem
ætla mátti að spornað gætu að ein-
hverju leyti gegn vexti verðbólgu
"og dýrtíðar. Þeir hafa hins vegar
aldrei vcrið með ncitt sjálfshól um
það, að þeir liafi fundið upp ein-
hvern „lífselexír“ til lækningar á
þessari meinsemd. Dýrtíðin á rætur
sínar að rekja til orsaka, sem að
verulegu leyti hafa verið íslénzkum
stjórnvöldum lítt viðráðanlegar og
engum innlendum stjórnmálaflokki
sérstaklega um að kenna. Hefði að
vísu án efa mátt ráða bót á þessu
vandamáli sem mörgum öðrum, ef
allir flokkar hefðu borið gæfu til
að standa sameinaðir um stjórn
landsins á undanförnum árum. En
það er cins hér og á öðrum sviðum,
að það.er auðvefí að vera gáfaður
eftir á.
Það væri allt of langt mál að relcja
þróun dýrtíðarinnar, en þegar rætt
er um viðureignina við hana, hafa
áreiðanlega margir ástæðu til þess
að vera gnípuleitari en Sjálfstæðis-
menn. Þeir gerðu sér þegar i upp-
hafi ljóst, að hið feikimikla misræmi
milli framboðs og eftirspurnar á
vinnuafli myndi gera að engu sér-
hverja löggjöf um bann gegn kaup-
gjaldshækkunum, nema samvinna
verklýðssamtakanna fengist. í
trausti þess. að stöðva mætti dýrtíð-
ina með frjálsum samningum,
greiddu þeir atkvæði gegn dýrtíðar-
frumvarpi Eysteiris Jónssonar haust-
ið 1941, enda var það stórgallað.
Þegar ljóst varð, að almenningur
hafði engan áhuga á að vinna gegn
dýrlíðinni, féllust Sjálfstæðismenn
ú nð reyna lögþvingunarleiðina, og
gerðardómslögin voru sett. Ætti
,„Dagur“ sem minnst að minnast á
svik, því að þar voru það þeir sem
svikust undan merkjum, og formað-
ur flokksins espaði fólk til óhlýðni
við lögin. Þegar ljóst var, að lög
þessi komu að engu lialdi vegna
andstöðu verklýðsfélaganna, voru
þau að sjálfsögðu afnumin. Fram-
koma Framsóknarmanna í því máli
sannar vel, hversu lítið er að
marka skrum þeirra um vilja til úr-
lausnar á vandamálum þjóðfélags-
ins, er þeir af skapillsku hlupust
undan merkjum vegna þess eins, að
leiðrétta átti ranglúta kjördæma-
skipan. Má minna á það, að þeir
er góð sönnun þess, hve lítið er að
svifust þess jafnvel ekki að nota
helgasta mál þjóðarinnar, sjúlfstæð-
ismálið, lil þess að reyna að ná sér
niðri á Sjálfstæðisflokknum fyrir
kjördæmabröytinguna.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir uridan-
farin ár beytt allri orku sinni til
þess að sameina þjóðina til sam-
stilltra átaka um lausn vandamála
sinna. Þar hafa foringjar Framsókn-
arflokksins valið sér það hlutvek að
spilla fyrir. Sj úlfstæðisf lokknum
tókst undir forustu þess manns, sem
„Dagur“. mest svívirðir, að sameina
meginþorra allra stétta um stórfelld-
ari atvinnulegar og félagslegar um-
bætur í þjóðfélaginu en nokkru sinni
hafa áður þekkst. Þá var það Fram.
sókn, sem átti svo annríkt við að
dást að sjálfri sér, að hún mátti ekki
vera að því að slást í hópinn.
Það er margt hroslegt i síðustu
dýrtíðargrein „Dags“, en bezta
skrýtlan er jró sú, að leiðtogar Sjálf-
stæðisflokksins hafi hlaupið undan
merkjum „hvenær, sem Framsóknar-
flokkurinn liafi gert tilraun til að fá
samstillt átök ábyrgra flokka til
stöðvunar dýrtíðinni.“ Það væri
fróðlegt að fá að vita, hvenær þau
undur liafa gerzt. Var Jrað ef til vill
}>egar Hermann Jónasson gekk mán-
uðum saman með grasið í skónum
á eftir kommúnistum og jafnaðar-
mönnum um myndun „vinstri“
stjórnar 1942—1944, cða samninga-
makk hans við konnnúnista í vet-
ur?
Því fer svo fjarri, að „íslending-
ur“ finni til nokkurrar þreytu við
að verja slefnu Sjálfstæðisflokksins,
hyorki í dýrtíðarmálunrim né öðr-
urn málum, undanfarin ár. Hins veg-
ar má það kynlegt heita. hversu jafn
glöggur maður og ritstjóii „Dags“
endist til þess að hæla Framsóknar-
flokknum fyrir afrek hans i dýrtíð-
armálunum. Er sennilegasta skýring-
in sú, að hann sé með þessu sífellda
töngli að reyna að sannfæra sjálfan
sig og er þá ekki að furða, þótt
hann jmrfi að birta dýrtíðargrein
sína í hverju blaði.
Það má að lokum geta þess, sem
ritstjóra „Dags“ er sennilega kunn-
ugt um, að þegar Framsóknarmenn
voru í samningaumleitunum um
stjórnarmyndunina spurðir um úr-
ræði þeirra í dyrtíðaiinálunum,
höfðu jieir ekkert jram a& bera. Ber
stjórnarsamningurinn enda með sér,
hversu úrræðagóðir þeir hafi ver-
ið.
ÍSLAND HEFIR
GREITT 10 MILJ. KR.
TIL UNRRA
SAMKVÆMT greinargerð, sem
utanríkisráðuneytið hefir gefið út
um framlag íslands iil hjálparstofn-
unar sameinuðu þjóðanna, kemur í
ljós, að heildarframlag Islands til
UNRRA nernur tæpum 10 milj. ísl.
króna. Jafnframt er þess getið, að
ísland hafi verið fyrsta ríkið, 9em
lagði fram fé til framkvæmda hjálp-
arstofnunarinnar.
Samþykkt var á stofnfundi UNRRA
í des. 1943 að skora á ríkisstjórnir
þeirra þjóða, sem að stofnuninni
stæðu, að þær greiddu til stofnunar-
innar 1% af þjóðartekjum hlutað-
eigandi lands í eitt ár — frá 30. júní
1942 til jafnlengdar 1943. íslenzka
ríkisstjórnin ákvað að miða fram-
lag íslands við þjóðartekjurnar
1942, sem námu rúmum 546 milj.
kr. Framlag íslands varð því 5.46
milj. kr. Til viðbótar þessu hefir ís-
land sent UNRRA 6250 balla af ull,
sem er að verðmæti tæpar 4 milj. ísl.
króna.
Af þessu er ljóst, að ísland hefir
lagt fram myndarlegan skerf til þess
að lina þjáningar þeirra þjóða, sem
af völdum styrjaldarinnar hafa orð-
ið að búa við margskonar r.kort og
harðræði.
REGLULEGT ALÞINGI fyrir ár-
ið 1947 mun koma saman til fundar
þann 1. okt. n. k., nema forseti a-
kveði annan samkomudag fyrr á
árinu.
Margt ræddust þeir félagar við í
einsetunni, nreðan þeir voru með
sæmilegu fjöri, um hagi sína og for-
lög, og minntust vina sinna og vanda
manna. En tíðræddast varð Jreim um
Jrað, hvort Jreim myndi verða hjarg-
að eða eigi, og hvern veg það myndi
atvikast. Þeir vissu glöggt, að heinr-
an að, úr Akureyjunr, gátu þeir eigi
vænzt neinnar hjálpar, því að þar
gat eigi hafa sézt til ferða þeirra út
á ísinn, nreð því að eyjar skyggðu
á frá bænunr, og Jrví síður sást það-
an til Fagureyjar eða unr leiðina
þar á milli. Auk þess voru engin
manna ráð þar til bjargar, þótt svo
ólíklega hefði að borið, að eitthvað
lrefði vitnazt unr lrrakning þeirra.
En unr vini þeirra og kunningja á
landi var það að segja, að þeir lröfðu
að vísu átt von á Jreim fyrir jólin,
en nreð Jrví að ísinn var nýr og
heldur ótraustur, senr fyrr segir,
Jróttust Jreir félagar vita, að á landi
nryndi enginn grunað lrafa, að þeir
myndu liugsa til ferða. En Jrað furð-
aði þá nrjög, er eigi sá neinn vott
þess, að tilraun væri gerð að bjarga
þeim úr landi, ejtir að Jreir höfðu
gert vart við sig nreð Jrví að ltóa og
kulla, og gátu Jreir eigi rekið sig
úr vitni um Jrað, að lrljóðið lrefði
hlotið að heyrast til lands. Virtist
þeinr nokkurn veginn skipgengt úr
landi öðru hvoru frá því á jóladag
snemiria.
Þriðja dag jóla var enn bjart og
fagurt veður, senr fyrr, og ísinn
rýnrri en áður. En ekki er Jress getið,
að þeir liafi átt neitt við að hóa Jrá,
með því að þeir voru orðnir úrkula
voriar um, að Jrví væri gaunrur gef-
inn, úr Jrví að Jreim lrafði eigi orð-
ið Jrað að liði áður. Þá var og Stefán
Björnsson orðinn svo máttfarinn og
rænulítill, að hairn hélt Íeng9taf
kyrru fyrir í kofanum. Leið svo fram
Vitur nraður sagði eitt sinn. „Ef
þú vilt að orð þín hafi áhrif, þá verð-
ur þú að segja álit þitt nreð fáum og
vel völdunr orðuin, skipulega og
skörulega franrbornum. Orðin eru
lík sólargeislummr, því nreir sem þeir
eru saman dregnir í bremrigleri, því
dýpra brenna þeir.“
★
UM SVARTFELLINGA
Svartfellingar búa í Svartfjalla-
landi. Astæðan fyrir því, að fjöllin
eru þar .svört er sú, að landsbúar
ganga jrar flestir berfættir, en eru
svo óhreinir unr fæturna, að fjöllin
verða svörl.
★
Indverskur spekingur segir: Sá
kvennraður, sem segir „ég vil ekki
giftast“, lrún segir álíka satt eins og
köttur, senr segði „ég hefi andstygð
á því að veiða mýs.“
um hádegi.
Nú víkur sögunni til lands.
Þá hjó í Fagradal innri Ólaf ur
bóndi Thorlacius, sonur Ólafs kaup-
manns Tlrorlacius á Bíldudal ....
Var Olafur í Fagradal bróðir Árna
unrboðsmanns Thorlacius r Stykkis-
hólmi. Af nafni Þorláks biskups er
dregið ættarnafnið Thorlacius. Kona
Ólafs var Helga Sigmundardóttir,
Magnússonar sýslumanns, Ketilsson-
ar, og voru þeir svilar, Stefánarnir
í Akuréyj um og Ólafur. Sumir segja,
að Helga væri þá enn ógcfin Ólafi,
er þessi saga gerðist, og hcimasæta
hjá föður sínum, Sigmundi bónda,
en konrin lrafa þau feðgin þó verið
að Fagradal til vistar, enda var Sig-
nrundur þar í húsnrennsku í nokkur
ár og andaðist þar. En ekki kenrur
það heinr við aldur barna Helgu,
og rnun farið hafa niiíli mála........
Á hinum bænum, Fagradal ytri, bjó
þá og lengi síðan, Jón stúdent Egg-
ertsson, bróðir Stefáns Eggertsson-
ar, Jress er hér segir frá, og Friðriks
prests. Kona lrans var Kristín Skúla-
dóttir, sýslunranns frá Skarði, Magn-
ússonar sýsliinranns, Ketilssonar.
Það mun hafa verið á jólanótt
sjálfa, er jón Eggerts9on dreymir
Stefán bróður sinn, að liann kemur
á gluggann; er Jón svaf undir, og
hefir járnkarl í hendi og vill brjót-
ast inn. Þótti Jóni senr bróðir sinn
væri reiður nrjög og vildi vinna sér
niein eða jafnvel hafa líf sitt. Hann
hrökk upp við drauni þenna og þótti
hann illur og óviðfeldinn. Segir liann
draum sinn að nrorgni senr vandi er
til, og fékkst eigi meira um. Aðra
nótl dreymir Jón aftur liinn sama
draunr eða líkan mjög, og fannst
fátt um. Hafði hann orð á því um
daginn við heinranrenn, að líkast
væri Jrví sem Stefán bróðir sinn
hefði þungan lrug til sín.
Enskur nraður var á ferð í Sviss-
landi og spyr fylgdarmann sinn.
„Á hverj.u lifir fólkið hérna?“
Fylgdarnraðurinn: „Af því, senr
kýrnar mjólka á veturna og ferða-
menn á sumrin“.
★
Á torginu í Cettinje, höfuðborg
Svartfellinga, er inyndastytta af ine9ta
velgerðarmanni JrjóðarinnaT, senr.
Iiét Lakorvitsch, en velgerðir lians
voru fólgnar í því, að hann fann upp
bezta verkfærið til að klóra sér með
á bakinu.
★
Frúin: Þegar kaupmaðúrinn rétti.
mér vörurnar, sem ég keypti af hon-
um kallaði lianri mig fröken.
Maðurinn: Þessu gat ég trúað,
nranntetrið hefir álitið, að enginn
væri svo vitlaus að vilja eiga þig fyr-
ir konu.
§
aman og aLvara.