Íslendingur - 05.03.1947, Blaðsíða 7

Miövikudagur 5. marz 19-17
18LEN D1N6UR
8
<'JDan(ía6rot
AKUREYRI
Framh. af 5. síðu.
vera þessu samþykkur, og skal ég nú
skýra frá skoðun minni á þessu máli.
J fyrsta lagi er það sýnilegt, að
F. B. A. á hér við allar Leirurnar
auslur að landi, en ekki við lóðartak-
mörk bæjarins á Leirunum, og mun
það vera einn þriðji þeirra, sem
heyra undir Vargjá og Eyrarland.
Fæklca því vallardagslátturnar um
einn þriðja eða úr 330 í 210.
í öðru lagi talar hann um þjóð-
veg yfir Leirurnar, sem ég get ekki
séð, að þörf sé á að svo stöddu. Aft-
ur á móti segir hann lítið um það,
sem mestu máli skiptir, og það er
áin. Það er hún, sein fyrst verður að
hefta. Það er hún, sem er orðin svo
nærgöngul við Akureyrarhöfn, að ef
ekki á hér illa að fara, verður mann-
vitið og mannshöndin að laka i taum
ana og breyta algjörlega stefnu henn-
ar frá höfninni, og finnst mér vel
hægt að gjöra það.
Sterkur og öruggur stíflugarður
ætti að koma í ána við Stekkjar-
hólma, í suðvesturhorn hins svo-
nefnda Stórhólma. Þá rennur áin
austur með Staðareyju, og hverfur
þá vestasla kvíslin, sem meslan skaða
gjörir Akureyrarhöfn með öllum sín-
um framburði. En ekki er samt búið
að koma ánni á lóðartakmörk bæjar-
ins, því að milli Stórhólmans og
Naustahólmans er dálítil kvísl, sem
líka þarf að selja vegg í, þessi kvísl
er mikið minni en hin, væri þetta
gjört, þá myndi áin renna til sjávar
rétt fyrir austan Naustahóhna á lóð-
artakmörkum bæjarins. Þá fyrst er
hægt að tala um Leirugarð og Leir-
ur, og hvað með þær eigi að gjöra í
framtíðinni.
Leitugarðurinn þarf að vera svo
hár og sterkur að sjór gangi ekki yf-
ir hann, og ná á lóðarlakmörk bæj-
arins. TJr aðalgarðinum verður svo
að leggja þvergarð suður 1 yzta horn
Naustahólmans, og eru þá Leirurn-
ar þurrar, og má þá hala þeirra not,
hvorl heldur til grasræktar eða fylla
þær upp, leggja vegi, byggja hús og
mynda þar bæ. Eg býst við, að svo
muni fara í framtíðinni að þar rísi
upp fegursta bæjarhverfið á Akur-
eyri.
Allt, sem ég hefi skrifað hér á
undan, er hægt að gjöra með þeirri
tækni og þeirri þekkingu, sem nútíð-
in liefir yfir að ráða.
Eitt vil ég taka fram í sambandi
við þetta mál, að girða þarf að vest-
anverðu fram á Stekkjarhólma með
hliði fyrir brúnni svo að skepnur
gengi ekki í hólmana eða á Leir-
urnar.
Þá hefi ég skrifað um margt, sem
máli skiptir, aðeins vil ég ávarpa
samborgara mína nokkrum orðum.
Akureyrarbúar, yfirmenn og und-
irgefnir, sem eruð hér, verðið eða
munuð verða í framtíðinni. Leggið
allir bug og hönd að því að prýða
og fegra þennan bæ, gjöra hann að
fegursta kaupstað þessa lands, minn-
ist þess, að um leið og þig skapið og
fegrið í kringum ykkur, eruð þið að
skajia, göfga og fegra ykkar innri
mann, það innsta í ykkur sjálfum,
guðseðlið, sem með ykkur býr.
Takmarkið er: Akureyri á að
verða fegursti bærinn á landinu. Lát-
ið þetta rætast í náinni framtíð. Eg
veit, að þetta rætist. Eg hefi séð þetta
allt í anda fyrir löngu síðan, og hverf
því ánægður af þessu tilverusviði,
þegar almættinu þóknast að kalla
mig héðan.
Lárus Thorarensen.
Þannig er farið með
fé bamda.
OFT liefir „Islendingur“ og önnur blöð
Sjálfstæðisflokksins vítt j>að, liversu Fram-
Sóknarmenn beittu kaupfélögunum póli-
tiskt í j>águ flokks síns, }>ar sem þeir befð'u
aðstoðu til, og misnotuðu fé bænda í því
skyni. Ilafa Framsóknarmenn jafnan brugð
izt hinir verstu við þessmn ásökunum og
lalið ]>ær rógburð. Er þess skanuns að
minnasl, bversu liinn bógværi þingmaður,
Bernharð Stefánsson, hneykslaðist í sum-
ar á ummælum „íslendings" um óþolandi
misnotkun Framsóknarmanna á fé sam-
vinnumanna úr öllum flokkum til fram-
dráttar binuni litt jiokkaða flokki sínum.
Halldór nokkur frá Kirkjubóli, sem er
aðstoðarritstjóri „Tímans“ hefir nú gert
Framsóknarmönnum þann slæma grikk að
staðfesta rækilega allar þessar ákærur á
bendur Framsóknarflokknum. Hefir bann
undanfarið lítt gælt tungu sinnar í ofsa-
reiði vegna háðulegra ummæla Jónasar
Jónssonar, fyrrverandi formanns Fram-
sóknarflokksins, um ljóð, sem Halldór orti
í jólablað „Tímans“ (er gefið var út fyrir
fé bænda), og tínir nú rækilega fram,
hversu fé bænda bafi verið ausið í þenna
fyrrverandi dýrling bans og annarra Fram-
sóknarmanna. Mun bann naumast hafa at-
bugað, hversu alvarlega bann löðrungar
alla flokksforustu Framsóknarflokksins um
leið og hann lýsir Jónasi.
í 38. tbl. „Tímans" segir Halldór: „Ein-
kennilegur er sá maður innanbrjósts, sem
skrifað liefir allra manna mest um lúxus-
villur, en. býr nú einn með konu sinni i
einhverju vandaðasta stórhýsi bæjarins."
Veit Halldór ekki, að það er fé íslenzkra
I samvinunmanna, sem Framsóknarvaldið í
| Nokkru áður segir „Tíminn" svo um
fjáraustur SÍS til .1. .).: „SÍS liefir búið
vel að honum, sem maklegt var, vegna
fyrri starfa. Ilann býr í stóru húsi og lief-
ir auk j>ess sumarbústað austanfjalls. Hann
befir full skólastjóralaun lijá Sambandinu,
þótt annar liafi lengi orðið að vinna skóla-
stjórastörfin." Og enn segir svo um fjár-
austur SIS: ..... og þegar bann kvaddi
„lúxusvillur" sínar um stundarsakir í
sumar, og fór. í erindislaust „lúxusflakk"
til útlanda, liafði hann „lúxusbílinn" sinn,
sem SÍS liefir lengi borgað allan rekstnr
á, með sér utan.“
Þannig hefir þá tugþúsundum af fé
samvinnumanna verið varið, og þelta vítir
bið umhyggjusama „bændamálgagn" ! —
Tíminn — íyrst, þegar Jónas er orðinn
utanveltu í Framsóknarflokknum. Nú
vantar aðeins upplýsingar frá Ilalldóri á
Kirkjubóli um það, hversu mörgum tug-
um og hundrnðum þúsunda af fé íslenzkra
bænda hefir verið várið beinl og óbeint
til útgáfu „Tímans" og annars áróðurs
fyrir Framsóknarflokkinn. Þá gæti það
verið mjög fróðlegt fyrir samvinnumenn
í Eyjafirði, ef „Dagur“ vildi bæta við
upplýsingum utn þann stuðning, sem
KEA veitir honum.
Málísði kóstar ekkert.
fíÁLFBRÆÐURNlR „Verkamaðurinn“
og „Alþýðumaðurinn“ virðast hafa efnt
til samkeppni um það, livor þeirra gæti
meir skammað bæjarstjórnina. Nú er það
auðvitað rétt, að bæjarstjórn hefir sína
galla, sem nauðsynlegt er að benda á,
en þessi ágætu blöð ættu einnig að hafa
það í huga, að hægara er að tala en fram-
kvæma. „íslendingur" er ekkert sérstakt
málgagn bæjarstjórnarinnar, en það er ó-
maklegt, að hún sé ákærð um aðgerða-
leysi, sem ekki er hennar sök. Alþýðu-
flokksfélagið ávítar bæjarstjórn mcð all-
miklu yfirlæti fyrir seinagang við bafnar-
gerðina á Oddeyri. Upplýst hefir verið,
að aðgerðarleysið í þeim málum er að
kenna vitamálastjórninni, sem tekið hefir
að sér umsjón með þessu verki. Yfirmað-
ur þeirra tnála hefir verið Emil Jónsson.
Bæði „Verkamaðurinn“ og „Alþýðumað-
urinn“ ávíta bæjarstjór'n fyrir aðgcrðar-
leysi í húsnæðismálunum. Málflutningur
þeirra þar sannar að það er hvorki sann-
girni né ábyrgðartilfinning, sem ráðið
hefir þeim skrifum, lieldur óviðfeldin til-
raun til þess að afla sér fylgis á kostnað
sannleikans. Þessi blöð vita mætavel, að
lán liafa ekki verið fáanleg til þessara
fratnkvæmda, og liafa þó hvað eftir annað
verið gerðar tilraunir í þá ált. Eða er
það svo, að þessi blöð vilji enn láta stór-
haikka útsvörin til þess að reyna að fá
fé til þessara framkvæmda á þann hátt?
Þáð efast enginn um nauðsyn þéss að
bæta úr húsnæðisvandræðunum í bænum,
en það verður ekki gert með ósanngjörn-
um skammargreinum. Þá verður fólk einn-
I ig að athuga það, að það er ekki liægt
að ávíta bæjarstjórnina annars vegar fyrir
litlar framkvæmdir en liins vegar fyrir bá
útsvör, því að fæstar framkvæmdir verða
gerðar án fjárútláta, þótt oss liætti oft til
að gleyma því.
Þáttur aj Solveigu Eiríksdöttur (Lúsa-
Solveigu) er nýlega kominn út liér á Ak-
ureyri. Utgefendur: Fimmmenningarnir.
Er þetta lítið kver, en snoturt að frágangi,
prentað í Prentsmiðju Björns Jónssonar
h.f. Solveig þessi var uppi í Eyjafirði á
fyrri hlula 19. aldar. Var hún förukona
mestan hluta ævi sinnar og ýmsar skrýtn-
ar sagnir sagðar af henni. Þáttur þessi er
skemnuilegur aflestrar, enda færður í let-
ur með hinni alkunnu frásagnarsnilld Jón-
asar Rafnar, yfirlæknis í Kristnesi.
niílNGUR DROTTNINGARINNAR AF SABA
,,Jæja, skorinort var svariS,“ sagSi Higgs, þegar Orme
var farinn. „Og fyrir mitt leyti gleðsl ég yfir því. þar eS ég
veit, aS hann mun verSa okkur aS ntiklu gagni tneSal Fung-
anna. Svo er einnig það, að ef hann fer, þá fer liðþjálfinn
líka, og mér þætti gatnan að vita, hvernig við ættum að hjarga
okkur, án Kvik.“ _
Seinna ræddi ,ég tnálið viö Kvik, og endurtók fyrir hon-
um skoSun míná. Hlýddi hann á mig með þeirri lotningu,
sem hann ætíð sýndi mér.
„Eg bið afsökunar," sagði hann, „en ég hygg, að þið haf-
ið báðir bæði rétt og rangt fyrir ykkur. Sérhvert mál hefir
tvær hliSar, ekki rétt? Þér álítið þaS vera slærnt fyrir höfuðs-
manninn, ef hann yrði nú drepinn, er liann á svo marga
peninga til aS lifa fyrir, þar eð þér teljið lífið álika hvers-
dagslegt og rykiS á götunni, en peningana dýrmæta, sjald-
gæfna og torfengna. Það eru ekki konungarnir, sem við
dáumst að, heldur kórónur þeirra. ViS dáum ekki miljóna-
mæringana, héldur tniljónir þeirra. ÞaS fer líka svo, að mil-
jónamæringarnir taka ekki miljónir sínar með sér, því að
nátlúran vill ekki láta neitt fara forgörSum. og forsjónin
veit, að ef þeir fengju að hafa gull sitt meS sér, myndi það
hráSna i hinuni mikla hita, þar sent þeir verða. Þess vegna
er það, að „eins dauði er annars brauð“ eins og það er kall-
að — í þessu tilfelli ætli ég ef til vill að segja hveitibrauð?
Þegar alls þessa er gáð, hafið þér rétt fyrir ySur í því, að
það sé hið mesta óráð aS eyðileggja hamingju sína. En nú
kemur hin hlið málsins. Eg þekki stúlku þá, sem höfuðsmaÖ-
urinn var trúlofaður, en það hefði hann aldrei gert, ef hann
hefði fylgt mínum ráðum.
„Því áð í hópi allra þeirra smástúlkna með slöngueðlið
og kalt blóð í æðum, sem ég hefi rekist á, er þessi sú versta
38
og kaldlyndasta, sem ég hefi nokkru sinni komizt í kynni viS.
En falleg er hún, þaö verð ég að játa. Salómon sagði einu
sinni —- ef til vill lítt hugsaS — að hann helöi. aldrei þekkt
heiðarlega konu. En hefði hann hitt þessa ungfrú — ég þarf
ekki að nefna nafnið — gæti ltann með góðri samvizku hafa
sagt þelta og myn'di ltafa ltaldið áfram að segja það, dag og
nótt. Nú er það skoöun mín, að maður eigi aldrei að taka
aftur þjón, sem hefir farið úr vistinni, en segist síðar iðrast
þess, því að ef einhver gerir það, kemur það niður á öðrum.
Og enn síður ætti tfokkur maður að laka aftur á móti unnustu
sinni, sem hlaupizt ltefir á brott. Þá væri sannarlega betra
fyrir hann að drekkja sér. Eg reyndi þetta einu sinni og veit
því, hvaS þaS er. ÞaS er kórónan á allri vitleysunni.
,,En,“ hélt ltann áfrarn, „það eru líka uggar á þessu máli
eins og hannsettum álnum, sent ég veiddi í Níl. Einn þessara
„ugga“ er sá, að höfuSsmaðurinn hefir lofað og svariö að
vera tneS í þessum leiöangri. Og ef tnaður á að deyja, er
bezt að gera það heiðarlega og án þess að hafa sVikið lof-
orð sín. ög annar „ugginn“ er sá, sem ég sagöi yður frá i
London, er ég undirritaði samninginn, að enginn maSur
deyr mínútu áður en hann á að deyja, og þaö kemur aldrei
neitt fyrir liann, sem ekki er fyriríram ákveðiS. Og því segi
ég það, að tilgangslaust er aö sitja og velta Jyrir sér nokkru
rnáli. Og á þessu sviði standa Austurlöndin vestrinu framar,
skal ég segja yður.
Og nú ætla ég að Jara að líta eftir úlföldunum og þessum
Gyðingakynblendingum, senr þið kallið Abatiera, en ég
ógeðsleg skriðkvikindi. Því að ef þeir stinga aftur þjófs-
fingrum sínutn ofan í krukkurnar með sprengiefnunum í
þeirri ímyndun, að það sé hunang, eins og ég sá þá reyna í
dag, þá mun eitthvað gerast hér í Egyptalandi. Eg hugsa,
39
að gömlu faraóarnir muni þó snúa sér við í gröfum sínum,
og „plágurnar tíu“ verða ekki að neinu í samanburði við þau
ósköp.“
Eftir að Kvik hafði lokið þessum fyrirlestri, gekk hann
hurtu. Á tilsettum tíma héldum viS svo áfram för okkar til
Mur.
Tveir mánuðir af þeirn fjórum, sem við höfSum áætlaS að
verða á leiðinni, voru liðnir, þegar annar atburður gerðist,
setn ef til vill er þess virði, að frá honum sé skýrt.
Eftir ntargra vikna erfiða ferö um eyöimörkina •— ef ég
ntan rétt, var það nákvæmlega fjórtán dögum eftir að Orrne
hafði náð í hundinn „Faraó“, er síðar mun konta allmikið
við sögu — komurn við að vin (oasa), er nefnist Zeu. Þar
hafði ég áð á leið minni til Egyptalands. I þessari vin, sem
ekki er víðáttumikil, eru lindir með ágætu vatni og lundar
af döðlutrjám. Hér var nijög ástúölega tekið á móti okkur,
því að er ég var þar á ferð síðast, hafði ég verið svo heppinn
að geta læknað augnveiki höfðingjans og ýmsa sjúkdóma,
sem fólk hans þjáöist af. Allt hafði þetta borið ógætan á-
rangur. Og enda þótt ég þrái mjög að koniast áfram, félst
ég á þá ráðleggingu foringja úlfaldalestar okkar. að hyggi-
legt nrundi vera að hvíla okkuf hér í eina eða tvær vikur.
Lestarforingi þessi, Abatieri, Shadrach að nafni, var dug-
legur maður og aldrei ráðþrota, en eftir minni hyggju ó-
mögulegt að treysta honum. Hann áleit, að við ættum að
reisa tjöld okkar í Zeu, bæði til þess að hvíla okkur og fita
úlfaldana, sent voru næstum því orðnir að engu, eftir að
hafa nærst aðeins á hinu lélega grasi, sent á einstaka stað
fannsl í eyðimörkinni.
■ V
Eg verð að bæta því hér við, að Shadrach þessi hafSi af
einhverri óþekktri ástæðu hlotiS viðurnefniS „Kötturinn“