Íslendingur - 14.05.1947, Blaðsíða 2

ÍSLENDINGUR
MiSvikudagur 14. maí 1947
Kötturinn með oíu róíurnar.
Fyrir nokkni sí'San var á það bent
j' smágrcin hér í blaðinu h'vérsu frá-
lekt það væri a'ð telia það eitthyert
hjélpræði og lífselexír, að hiS opin-
bérij tœki allan atvinnurekstnr í síri-
ar hendur. Þe?si klausa haíði þau
áhrif. að Alþm. gaf yfirlýsingu þess
tfnis, að það væri hinn „mesti þvætt-
ingur", að AlþýSuflokkurinn væri
andvígur atvinnurekstri einstaklinga,
jafnvel ekki að þeir ættu stórfyrir-
tít-ki eins og verksmiSjur. Þessi eftir-
tektarverSa yfirlýsing var nokkuS
lekin til meðferðar hér í blaðinu og
bent á það, að með henni afncitaði
Alþm. meginatriði sósíalismans.
Ritstjóri Alþm. reynir í gær að
klör« yfir 'fyrri yfirlýsingu sína í
greýi, sem hann nefnir „Skólaspeki
íslendings". Verður þó ekki betur
séð en að hinn vísi rnaður staðfesti
rækilega skilning „íslendings" á
fyrri grein hans, og þessi „skóla-
speki" háns sýnir vissulega nærnan
skilning ritstjórans á rökfærslunni
um köttinn með níu rófumar.
Það er rétt aS upplýsa ritstjóra
Alþm. nú þegar um þa'S, a'ð Jón
Sólnet á engon þátt í „skemmtilegu
vitleyeunni" um stefnu AlþýSuflokks
ins, og getur hann því alveg sleppt
allri mannlýsingu á honum. Getur
hann því sér til skemmtunar í næsta
blaði sínu birt lýsingu á ritstjóra
„íslendings", ef hann kærir sig um.
Afsönnun ritstjóra Alþm. á fyrri
yfirlýsingu sinni er harla frumleg.
Er hún í stuttu máli í því fólgin að
reyna a'ð færa rök aS því, að Alþý'ou-
flokkurinn hafi ekki yfirgefiS stefnu
AlþýSuflokksins, Getur hver maðui
séð, hversu lítil sönnun þaS er |>\i.
atriSi, sem höfundur ætlar sér sýni-
lega.að. sanna: AS Alþýðuflokkurinn
hafi ekki horfiS frá sósíalismanuni. •
Sú.*taðhæiing;,?tilendings" og skýí-
ing áifyrri/Ummæluin- Alþni.: er því
vitanleg>sóhögguð.; Jitar-'ritstjórinn-
þetta óhéint með þeim otðum sín-,
um, aS flokkar geti' ekki "• haldið
dauSahaldi í „kennisetningar". ÞaS
var líka alveg óþarfi fyrir Alþm. aS
telja sér eitthvaS misboðiS méS um-
mælum „íslendings" um fráhvarf
flokksins frá sósíalismanum, "því að
þaSvirðist einmitt gefá til kynna
gldíning flokksins á þeirri staðreynd,
að fullkominn sósíalismi - hlj óti að
tortíma ; freisi :einstaklinganna og
leiða til einræðis.
^Það.er.vel hægt að hugsa sér á-.
ætlunarbúekap án sósíalisma, og ein-
staklingsframtak og einkarekstur get-
. ur vel átt heima innan ramma hans.
Þær miklu framkvæmdir, sem nú er
unniS aS í landi voru, aS verulegu
leyti fyrir forgöngu ríkisstjómarinn-
ar, gera í rauninni óhjákvæmilegt
aS gera víðtækar áætlanir, til þess
að framkvæmdir og vinnuafl hagnýt-
ist nægilega' vel og beinist aS þeirn
verkefnuin, seni rnest er þörf áð leysa.
ÞaS er að vissu leyti rétt, að Sjálf-
siæSisflokk'uiurn hefir að nokkru
gengið inn a aSrar braulir en í upp-
hafi. Kröfur borgaranna um aukiS
félagslegt öryg'gi pg stórauknar kro.fi
• ur á hendur ríkinu um margvíslegar
framkvæmdir5 sem einstaklinga hefir
brostiS getu til aS leysa af hendi,
hefir gert þaS a'ð verkum, a'ð þörf
hefir orðið meiri skipulagningar o'g'
samræmhigar á íramkvæmdiuu ein-
staklinganna og hins opinbera; Hins
vegar hel'ir flokkurinn haldið fast
við þá meginstefnu sína að vernda
athafnafielsi einstaklinganna innan
þess ramma, sem nauðsynlegt hefir
reynztaS útbúa til þess aS beina at-
hafnalífi þjóSarinnar í afmarkaSan
farveg. ÞaS skal fúslega játað, að
me'ð ákvörSunhmi um þau miklu
opinberu afskipti af framkvæmdum
einstaklinganna, sem felst í lögunum
um fjárhagsráS, er allmjög gengiSA
athafnafrelsi einstaklinganna, en
SjálfstæSisflokkurinn hefir ekki hik-
að viS a'ð gera þá ráSstöfun, ef hún
mætti verSa til þess aS tryggja efna-
hagslegt sjálfstæSi einstaklinganna í
framtíSinni, þegar komiS hefir veriS
í framkvæmd þeim stórfelldu at-
vinnubótum, sem unni'ð er að á grund
velli nýsköpunarstefnunnar. Þessar
ráðstafanir eru einnig nauSsynlegar
einstaklingunum, því aS án skipu-
lagningar gætu framkvæmdir þeirra
hæglega stöSvast á miSri leiS vegna
f j árskorts.
Frelsi ogfarsæld þjóSarinnar er
SjálfstæSisflokknum aSalatriSi. Um
þotta hefír hann jafnan verið reiðu-
}),'iinn til samstarfs vi'ð alla flokka.
iíann hefir ekki rígbundið 3Íg við
neinn „isma" og hefir hva'ð eftir
annað vikið nokkuð frá ýmsum hugð
aimálum sínum til samkomulags.
Eins og nú standa sakir í atvinnnmál-
um vorum virðist æskilegasta fyrir-
koinulagiS vera samstaif einstakl-
inga, félagshe.ilda og hins opinbera,
þar sem þó í meginatriSum er byggl
á framtakí einstaklingsins og frjálsra
. samtaka einstaklinganna eins og einn
af gætnustu þingmöhnum AlþýSu-
Jlokk.sins,.' Ásgeir Ásgeirsson, komst
aS orði í:útvarpsræðu sinni í fyrra-
kvöld... ÞaS er, skoðun SjálfstæSie-
flokksins, aS farsæld þjóðarinnar
verði bezt tryggð á þann hátt að hag-
nýta til, hlýtar atorku og framtaks-.
semi einstaklinganna og örva þá til
dáða. ÞaS verSur aldrei skai>aS far-
sælt þjóðfélag á þann hátt að gera
einstaklingana að ósjálfstæðum hlut-
jum í stórri ríkisvél, sem stjórnaS sé
af skrifstofubáknum, þar sem allt
ætlar aS kafna í skriffinnsku. Þótt
SjálfstæSisflokkurinn og AlþýSa-
flokkurinn hafi undanfarin ár mætzt
á miSri leiS um stefnu, sem virSist
á happasælan hátt hafa tvinnaS sam-
án nauSsynleg afskipti ríkisvaldsins
ogfrjálst framtak borgaranna, eru
því miSur allsterk öfl í AlþýSuflokkn
um, sem trúa á ríkiskúgun á öllum
sviSum. Hvort ritstjóri Alþm. er
málsvari þeirra viShorfa, skal látiS
ósagt, AuSnist lýSræSisflokkunum
aS vinna saman á grundvelli þeirrar
stófnu, sem þahnig lic-fir veíiS mörk-
uð, má vænta þess, aS þjóSin geti
átt bjarta framtíS. og sú slefna Sjálf-
stæSisflokksins, aS allir landsmenn
geti verið efnalega sjálfstæSir, orS-
15 að veruleika.
Lesendum- „skólaspekinnar" í Al-
þýðum. skal svo eftir látiS aS brosa
Skíðamót Olafsfjarðat
Sunnudaginn 4. maí 1947 gekkst
íþi óttafélagið „Sameining" í Olafs-
firði fyrir skíðamóti þar á staSnum.
Keppendur voru 30. Keppl var í
þrem aldursi'lokkum karla, í bruni.
svigi og stökki. Einnig var keppt í
C-fiokki kvenna í svigi og bruni.
Keppendur voru aSeins frá „Sam-
einingu". Keppni í bruni fór frani í
fjallinu fyrir ofan bæinn, Tindöxl,
en í svigi og stókki í Brimnesdal.
Veður var hiS ákjósanlegasta allan
daginn, og fór keppnin vel fram. ¦—
Brynjólfur Sveinsson kvikmynda'Si
allt mótiS.
Urslit í einstökum greinum eru
sem hér segir:
SVIG KVENNA, C-flokkur:
Rósa Helgadóttir 32.2 sek.
SigríSur ÞórSardóttir 41.5 —
HólmfríSur Magnúed. 43.6 —
BRUN KVENNA, C-flokkur:
SigríSur Þórðardóttir 39.7 sek
Hólmfríður Magnúsd. 42.2 — -
Rósa fielgadóttir 45.2 —
BRUN KARLA, 16—35 ára, C-fl.:
Þórarinn GuSmundss. 63.5 sek.
Guðmundiir Þengilsson 67.6 —
Magnús Ágústsson 73.2 —
SVIG KARLA, 16—35 ára, C-fl:
Ármann ÞórSarson 69.7 sc'...
Guðmundur Þengilsson 76.1 •—
Þórarinn GuSmundsson 86.1 —
STÖKK KARLA, C-flokkur:
Magnús Ágústsson 228.0 stig.
Kristinn Stefánsson 187.3 —
Þórarinn Guðmundsson 153.6 —
BRUN DRENGJA, 13-^16 ára:
Eystehm Þórðarson 37.0 sek.
Kristján Jónsson 37.8 —
Haukur Árnason 39.8 —
SVIG DRENGJA, 13—16 ára:
Eysteinn ÞórSarson 75.5 sek.
SigurSur GuSmundsson 85J —-
Kristinn Vilhjálmsson 96,0 —
STÖKK DRENGJA, 13—14 og 15—
16 ára:
SigurSur GuSmundsson 225.5 stig
aS þeirri skemmtilegu fyndni Alþm.,
aS ástæSan til þess, hve margir Al-
þýSuflokksmenn séu í feitum embælt-
um hjá ríkinu sé sú, aS þeir eigi svo
mikiS „mannval". ÞaS væri svo lær-
dómsríkt fyrir „skólaspeking" Al-
þýðum. að reyna aS gera sér grein
fyrir því, hvort íslenzk alþýða muni
hafa haft meiri hagnaS af hinum „vel
unnu síörfum" embættismannanna í
um eSa framkvæmdum athafnamann
AlþýSuflokknum á undanförnum ár-
anna í SjálfstæSisflokknum, sem Al-
þýðum. hefir jafnan fundizt allt illt
stafa frá.
Mikii iækkun áiapiiiyar á
ýmsar nauösynjavörur.
Páttur í barkttunni gegn dýr.tíÖinni.
Fyrir skömmu auglýsti ViSskipta-
ráS allverulega lækkun á álagningu
ýihissa nau'ðsyniavara, bæ'Si í heild-
sölu og smásölu. MeS þessum ráS-
stöfunum á aS tryggja þaS, aS tolla-
hækkunin komi niSur á verzlunar-
hagnaSinum, en' ekki á almenningi.
VeiSur því harla lítiS eftir af firr-
um kommúnista um árásir stjórnar-
innar á alþýSuna, því aS meS þess-
um síSustu ráSstöfunum ViSskipta-
ráSs er verzlunarálagning orSin
lægri hér en víSasthvar annars
staSar. — Hefir ríkisstj órnin
meS þessum ráSstöfunum hrakiS
rækilega þann áróður kommúnista,
aS stjórnin væri fyrst og fremst um-
boSsmaSur kaupsýslumanna og
braskara, Hinu verSur aftur á móti
ekki neitaS, aS ef um of eru þrengdir
kostir kaupsýslumanna, getur þaS
haft í för meS sér hættu fyrir þann
fjölda fólks, sem atvinnu hefir viS
verzlunarfyrirtæki.
Álagningarbreytingar.
Sú breyting hefir veriS gerS á á-
lagningarffSferSinni, aS bæSi er not-
uð prósentuálagning og föst álagn-
ing á hverja einingu. Er reyndar lítt
s':il;anlegt, hvers vegna Viðskiptaráð
. :.i.\- el.!:i algerlega horfið frá pró-
scntálagningu, ~því að hún er búin
aS verSa þj óSinni nægilega dýr-
keypt. Hafa innflytjendur meS henni
veriS verSlaunaSir fyrir óhagstæS
innkaup, en þeir menn aftur látnir
bera minna úr bítum, sem reynt hafa
aS afla ódýrra vara.
Á helztu matvörutegundum var á-
lagning áSur 10% í heildsölu, en
verSur nú 3,5%, aS viSbættum 5
krónum á hver 100 kg. Þannig lœ^k-
ar heildsöluálagning á hveiti úr 10 í
7,8%, á rúgmjöli úr 10 í 8%, á
haframjöli úr 10 í 7.7%, á strásykri
úr 10 í.7%, á molasykri úr 10 í 6,4%
ogá kaffi úr 10 í 6,6%.
Smásöluálagning á þessar vörur
var áSur 30%, en verSur nú t. d. á
hveifi 8%, aS viSbættum 22 krón-
Eysteinn ÞórSarson
KonráS Gottliebsson
218.0 —
¦206,2 —'
BRUN DRENGJA, yngri en 13 ára:
Jón Gunnlaugsson 42.0 sek.
Ásgeir Ásgeirsson 45.6 —
Ingvi Baldvinsson 45.9 —
SVIG DRENGJA, yngri en 13 ára:
Ásgeir Asgeirsson 73.4 sek.
Albert Ólafsson 83.4 —
Magnús Magnússon 89.0 —
STÖKK DRENGJA, yngri en 13 ára:
. Jón Ágústsson
Ingvi Baldvinsson
ViSar Vilhjálmsson
225.2 -
205.0 -
161.5 -
s.. s.
um á hver 100 kg.. en það' samsvarar
25,6% álagningu. Álagning á rúg-
mjöl ver'Sur 26.2%, 25,1% á hafra-
mjöl, 27,5% á strásykur, 24.6% á
molasykur og 16,6 á kaffi.
Álagning á vefnaSarvöru var
í heildsölu aSallega 12%,
en lækkar nú í 10% og vegna
tollanna niSur í 9%, því aS ekki má
leggja á tollhækkunina. Smásölu-
álagning var 36%, en lækkar í 28%.
Álagning á sement var áSur 19%,
en verSur 5% auk 21 kr. á hverja
smálest, sem samsvarar 15%. Álagn-
ing á steypustyrktarj árn lækkar úr
21% í 17%.
Barnaskóla Akureyrar
slitið.
Barnaskóla Akureyrar var slitiS
10. maí. I vetur starfaSi skólinn í
24 deildum meS 640 börnum. Fulln-
aSarprófi luku aSeins 28 börn 13
ára, en rúmlega 60 börn á þeim aldri
fóru í unglingadeild gagnfræSaskól-
ans á s. 1. hausti. 32 börn 12 ára, af
rúmlega 100, fengu þá lágmarkseink-
unn, sem'áður þurfti til þess að ljúka
fullnaðarprófi á þeim aldri, og mun
hugsað a'S hún gildi til inngöngu í
bóknámsdeild unglingaskólans nú.
Arsprófi lúku 592 börn. 70 stúlk-
ur-úr 6. og 7. bekk nutu matreiðslu-
kennslu. I vetur voru haldnir 6
fræðslu- og samtalsfundir með for-
eldrum tveggja yngstu árganganna
og mættu þar um 190 manns alls.
I velur neyttu börnin 420 lítra
lýsis og 600 kg. gulrófna. Heilsufar
telur læknir að hafi verið meS lak-
ara móti, vegna innflúenzu og lömun-
arveikifaraldurs, er gekk í bænum,
en eftirköst furSanlega lítil. Tann-
lækningar fóru fram í skólanum um
3ja. mánaSa skeiS s. hl. vetrar. Tann-
skemmdir eru mjög miklar.
Sýning á handiSju. teikningu og
skrift banianna, 'svo og vinnubókum
þeirra, var 4. maí, og sótti hana
fjöldi manhs.
Ársskémmtun barnanna var hald-
i
in eins og vénjulega, og var hún
mjög vel sótt. Hafin er nú viSbygg-
ing viS skólann og eykur hún hús-
rúmiS verulega, enda er þess mikil
þörf. Verður í hinni nýju byggingu
m. a. ij óslækningastofa, alm. stofa
fyrir skólalæknir og tannlækninga-
stofa. Auk þess verSur þar allrúm-
góður salur til kvikmyndasýninga,
og hefir skólinn nú eignast góSa kvik
myndavél. ViS skólaslitin Uutti" skóla
stjóri skýrslu um störf 3kÓÍans, á-
varpaSi foreldra og gesti og-kvaddi
börnin með ræðu. Ennfremur talaði
sr. Friðrik Friðrikssón, sem'þar var
viðstaddur, nokkur.orð til barhanna.
í vorskólanum', sem lýkur 3L maí,
. eru nú.rúmlega 300:börn: * ¦