Íslendingur - 14.05.1947, Síða 2

2
ÍSLENDINGUR
Mið'vikudagur 14. maí 1947
Kötturinn með nlu rófurnar.
Mlkil lækkun álapingar á
ýmsar nauðsynjavörur.
Páttur í b&ráttunni gegn dýrtíðinni.
Fyrir nökkru síðan var á þaft henl
í smágrein hér í blaðinu hversu írá-
leilt það' væri að telja það (útlhvert
hjúlpræSi og lífsélexír, að hiS opin-
Jiera tæki allan atvinnurelcstur í sín-
ar hendur. Þessi klausa liafSi þau
úhrif, aS Alþm. gaf yfirlýsingu þesa
efnis, að það væri hinn ,,mesti þvætt-
ingur“, aS AlþýSuflokkurinn væri
andvígur atvinnurekstri einstaklinga.
jafnvel ekki að þeir ættu stórfyrir-
tæki eins og verksmiSjur. Þessi eftir-
lektarverSa yfirlýsing var nokkuð'
iekin til meðferðar hér í blaSinu og
hent á þaS, aS með henni afneitaði
Alþm. meginatriði sósíalismans.
Ritstjóri Alþm. reynir í gær að
klóra yfir 'fyrri yfirlýsingu sína i
grein, sem hann nefnir „Skólaspeki
lslendings“. Verður þó ekki betur
séö en aS liinn vísi maður staðfesti
rækilega skilning „ísleridings“ ú
fyrri grein hans, og þessi „skóla-
speki“ hans sýnir vissulega nærnan
skilning ritstjórans á rökfærslunni
um köttinn með níu rófurnar.
ÞaS er rétt að’ upplýsa ritstjóra
Alþm. nú þegar um það, að Jón
Sólne* á engan þátt í „skemmtilegu
vitley*unni“ um stefnu AlþýSuflokks
ins, og getur hann því alveg sleppt
allri mannlýsingu á honum. Getur
liann því sér til skemmtunar í næsta
blaði sínu birt lýsingu á ritstjóra
,,íslendings“, ef hann kærir sig um.
Afsönnun ritstjóra Alþm. á fyrri
yfirlýsingu sinni er harla frumleg.
Er hún í stuttu máli í því fólgin að
reyna að færa rök að því, aS Alþýou-
flokkurinn hafi ekki yfirgefið stefnu
AlþýSuflokksins. Getur hver raaour
séð, hversu lítil sönnun það er því.
atriði, sem höfundur ætlar sér sýni-
lega ,að sanna: AS Alþýðuflokkurinn
hafi ekki horfið frá aósíaliítoianumv
Sú 4aShæÍmg;,fí*lendings‘:‘ og skýr-
ing á fyrri ummælurn .'Alþni.- er því
v'ítanlega •. óhögguS. Játar - ritstj órinn
þetta óbéint með þeim orSurn sín-
um, aS flokkar geti ekki haldið
dauðahaldi. í „kennisetningar“. ÞaS
var líka alveg óþarfi fyrir Alþm. aS
telja sér eitthvað misboðiS méS um-
inælum ,,íslendings“ um fráhvarf
flokksins frá sósíalisrnanmri því aS
þaS - virðist einmitt. gefa til kynna
skilning flokksins á þeirri staðreynd,
að fulikominn sósíalismi hljóti að
tortíma frelsi einstakiinganna og
leiða til einræðis.
_ Það er. vel hægt að hugsa sér á-.
ætlunarbúskap ón sósíalÍ3ma, og ein-
staklingsframtak o'g einkarekstur get-
ur vel átt heima innan ramma hans.
Þær miklu framkvæmdir, sem nú er
unnið að í landi voru, að verulegu
leyti fyrir forgöngu ríkisstjórnarinn-
ar, gera í rauninni óhjákvæmilegt
að gera víðtækar áætlanir, til þess
að framkvæmdir og vinnuafl hagnýt-
ist nægilega' vel og beinist að þeirn
verkefnum, sem rnest er þoíf að leysa,
ÞaS er að vissu leyti rétt, að Sjáif-
st æðisflokkúriíi n hefir að npkkru
gengið inn á" áðrar brautir en í upp-
hafi. Kröfur borgaranna um aukið
félagslegt öryggi pg atórauknar kröf-
ur á hendur ríkinu um rnargvíslegar
framkvæmdir, sem einstaklinga hefir
hrostiö getu lil að le\sa af hendi,
liefir gert það aÖ verkuni, a'S þörf
helir ocSið meiri skipulagningar og
samræmingar á íiamkvæmdmn ein-
staklinganna og liius oþinbera. Hins
vegar hefir flokkurinn haldi'S fast
við þá meginstefhu sína að vernda'
athafnafrelsi einstaklinganna innan
þess ramma, sem nauðsynlegt hefir
reynzt aS útbúa til þess aö beina at-
hafnalífi þjóðarínnar í afmarkaöan
farveg. ÞaS skal fúslega játað, aS
meÖ ákvörðuninni um þau miklu
opinberu afskipti af framkvæmdum
einstaklinganna, sent felst í lögunum
um fjárhagsráð, er allmjög gengið á
athafnafrelsi einstaklinganna, en
SjálfstæSisflokkurinn hefir ekki hik-
aS við að gera þá ráðstöfun, ef hún
mætti verða til þess að tryggja efna-
hagslegt sjálfstæði einstaklinganna í
framtíðinni, þegar komið hefir veriS
í framkvæmd þeim stórfelldu at-
vinnubótum, sem unnið er að á grund
velli nýsköpunarstefnunnar. Þessar
ráðstafanir eru einnig nauðsynlegar
einstaklingunum, því aS án skipu-
lagningar gætu framkvæmdir þeirra
liæglega stöðvast á miðri leið vegna
f i árskorts.
Frelsi og farsæld þjóSarinnar er
SjálfstæSisflökknum aðalatriði. Um
þetta hefír hann jafnan veriS reiðu-
búinn til samstarfs viö alla flokka.
líann hefir ekki rígbundið 3ig við
neinn „isma“ og hefir hvaS eftir
annað vikið nokkuð frá ýmsum hugS
aimáluin sínum til samkomulags.
Eins og riú standa sakir í atvinnumál-
tiin vorúm virðíst æskilegasta fyrir-
komulagið vera sanistarf einstakl-
inga, félagsheilda og hins opinbera,
jiai' sem jió í meginatriðum er hyggl
ó framtaki einstaklingsius og frjálsra
samtaka einstaklinganna eins og einn
al gætnustu þingmönnum Alþýðu-
ilok-Hsins,' Ásgeir Asgeirsson, komst
að orði íxútvarpsræðu sinni í fyrra-
kvöld, Það er. skoðun Sjálfstæðis-
flokksins, að farsæld Jjjóðarinnar
verði bezt tryggð á þann hátt að hag-
nýta til hlýtar atorku og framtaks-.
semi einstaklinganna og örva þá til
dáða. Það verður aldrei skapað far-
sælt þjóðfélag á þann hátt að gera
einstaklingana að ósjálfstæðum hlut-
um í stórri ríkisvél, sem stjórnað sé
af skrifstofubáknum, þar sem alit
ætlar að kafna í skriffinnsku. Þótt
Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn hafi undanfarin ár mætzt
á miðri leið um stefnu, sem virðist
á happasælan hátt hafa tvinnað sam-
ón nauðsynleg afskipti ríkisvaldsins
og frj álst framtak borgaranna, eru
því miður allsterk öfl í Alþýðuflokkn
um, sem írúa á ríkiskúgun á öllum
sviðum. Hvort rilstjóri Alþm. er
málsvari þeirra viðhorfa, skal látið
ósagt. Auðnist lýðræðisflokkunum
að vinna saman á grundvelli þeirrar
slefnu, sem þannig hefir verið mörk-
uö- rní vænta þess, aS þjóSin geli
átt bjarta framtíS. og sú sletna Sjálí-
stæSisflokksins, aS allir landsmenn
. géti veriÖ efnalcga sjálfstæðir, orð-
ið að veruleika.
Lesendurn ,,skólaspekinnar“ í Al-
þýðum. skal svo eftir látið að brosa
Skíðamót Ólafsf jarðat
Sunnudaginn 4. mai 1947 gekkst
íþi óttafélagið „Sameining“ í Ólafs-
firÖi fyrir skíSamóti þar á slaðnum.
Keppendur voru 30. Keppl var í
þrem aldursflokkum karla, í bruni.
svigi og stökki. Einriig var keppt í
C-fiokki kvenna í svigi og bruni.
Keppendur voru aðeins frá „Snm-
éiningu". Keppni í hruni fór frani í
fjallinu fyrir ofan hæinn, Tindöxl,
en í svigi og stökki í Brimnesdal.
Veöur var hið ákj ósanlegasta allan
daginn, og fór keppnin vel fram. ■—
Brynjólfur Sveinsson kvikmyndaði
allt mótið.
Urslit í einstökum greinum eru
sem hér segir:
SVIG KVENNA, C-flokkur:
Rósa Helgadóttir 32.2 sek.
Sigríður Þórðardóttir 41.5 —
HólmfríSur Magnúsd. 43.6 —
BRUN KVENNA, C-flokkur:
Sigríður ÞórSardóttir 39.7 sek.
HólmfríÖur Magnúsd. 42.2 —'
liósa Helgadóttir 45.2 —
BRUN KARLA, 16—35 ára, C-fl.:
Þórarinn Guðmundss. 63.5 sek.
Guðmundur Þengilsson 67.6 —
Magnús Agústsson 73.2 —
SVIG KARLA, 16—35 ára, C-fl.:
Armann Þórðarson 69.7 sek.
Guðmundur Þengilsson 76.1 —
Þórarinn GuSmundsson 86.1 —
/
STÖKK KARLA, C-flokkur:
Magnús Ágústsson 228.0 stig.
Kristinn Stefánsson 187.3 —
Þórarinn GuSmundsaon 153.6 —
BRUN DRENGJA, 13—16 ára:
Eysteinn Þórðarsori 37.0 sek.
Kristján Jónsson 37.8 —
Haukur Árnason 39.8 —
SVIC- DRENGJA, 13—16 ára:
Eysteinn ÞórSarson 75.5 sek.
Sigurður GuSmundsson 85i7 —
Kristinn Vilhjálmsson 96,0 —
STÖKK DRENGJA, 13—14 og 15—
16 ára:
SigurSur Guðmundsson 225.5 stig
að þeirri skemmtilegu fyndni Alþrn.,
að ástæðan til þess, hve margir Al-
þýSuflokksmenn séu í feitum emhætt-
um hjá ríkinu sé sú, að þeir eigi svo
mikiö „mannval“. ÞaS væri svo lær-
dómsríkt fyrir „skólaspeking“ Al-
þýðum. að reyna að gera sér grein
fyrir því, hvort íslenzk alþýða muni
hafa haft meiri hagnaS af hinum ,.vel
unnu störfum“ embættismannanna í
um eða framkvæmdum athafnamann
Alþýðuflokknuiri á undanförnum ár-
anna i Sjálfstæðisflokknum, sem Al-
þýðurn. hefir jafnan fundizt allt illt
stafa írá.
Fyrir skömmu auglýsti Viðskipta-
ráð allverulega lækkun á alagningu
ýmissa nauðsynjavara, bæSi í lieild-
sölu og smásölu. Með þessum ráð-
stöfunum á að tryggja það, að tolla-
hækkunin komi niÖur á verzlunar-
hagnaSinum, eri ekki á almenningi.
Verður því harla lítið eftir af firr-
um kommúnista um árásir stjórnar-
innar á alþýðuna, því að með þess-
um síðustu ráðstöfunum Viöskipta-
ráðs er verzlunarálagning orðin
lægri hér en víöasthvar annars
staðar. — Hefir ríkisstjórnin
með þessum ráðstöfunum hrakið
rækilega þann áróöur kommúnista,
að stjórnin væri fyrst og fremst um-
boösrnaöur kaupsýslumanna og
hraskara, Hinu verður aftur ú móti
ekki neitað, að ef um of eru þrengdir
kostir kaupsýslumanna, getur það
liaft í för rneð sér hættu fyrir þann
fjölda fólks, sem atvinnu hefir við
verzlunarfyrirtæki.
Álagni ngarbrey tingar.
Sú breyting hefir verið gerð ú á-
lagniiigaraSferðinni, að bæði er not-
uð prósentuálagning og föst álagn-
ing á hverja einingu. Er reyndar lítt
s’ iljanlegt, hvers vegna ViðskiptaráS
- t-'f.r eldci algerlega horfið frá pró-
sentálagningu, 'því að hún er búin
að verða þjóSinni nægilega dýr-
keypt. Hafa innflytj endur með henni
verið verðlaunaðir fyrir óhagstæð
innkaup, en þeir menn aftur látnir
hera minna úr bíium, sem reynt hafa
að afla ódýrra vara.
Á helztu matvörutegundum var á-
lagning áður 10% í heildsölu, en
veröur nú 3,5%, að viðbættum 5
krónum ú hver 100 kg. Þanjtig læl§k-
ar heildsöluálagning á hveiti úr 10 í
7,8%, á rúgmjöli úr 10 í 8%, á
haframjöli úr 10 í 7.7%, á strásykri
úr 10 í 7%, á molasykri úr 10 í 6.4%
og á kaffi úr 10 í 6,6%.
Smásöluálagning á þessar vörur.
var áður 30%, en verður nú i. d. á
hveiti 8%, að viðhættum 22 krón-
«
Eysteinn Þórðarson 218.0 —
Konrað Gottliebsson -206 2 —
BRUN DRENGJA, yngri en 13 ára:
Jón Gunnlaugsson 42.0 sek.
Ásgeir Ásgeirsson 45.6 —
Ingvi Baldvinsson 45.9 —
SVIG DRENGJA, yngri en 13 ára:
Ásgeir Ásgcirsson 73.4 sek.
Albert Ólafsson 83.4 —
Magnús Magnússon 89.0 —
STÖKK DRENGJA, yngri en 13 ára:
Jón Ágústsson 225.2 —
Ingvi Baldvinsson 205.0 —
Viðar Vilhjálmsson 161.5 '—
S..S. . .
um á hver 100 kg., en það samsvarar
25,6% álagningu. Álagning á rúg-
mjöl verður 26.2%, 25,1% á hafra-
mjöl. 27,5% á strásykur, 24.6% á
molasvkur og 16,6 á kaffi.
Álagning á vefnaðarvöru var
í heildsölu aðallega 12%,
en lækkar nú í 10% og vegna
tollanna niður í 9%, því að ekki má
leggja á tollhækkunina. Smásölu-
álagning var 36%, en lækkar í 28%.
Álagning á sement var áður 19%,
en verður 5% auk 21 kr. á hverja
smálest, sem samsvarar 15%. Álagn-
ing á steypustyrktarjárn lækkar úr
21% í 17%.
Barnaskóla Akureyrar
slítið.
Barnaskóla Akureyrar var slilið
10. maí. í vetur slaifaði skólinn í
24 deildutn með 640 börnUm. Fulln-
aðarpiófi luku aðeins 28 börn 13
ára, en rúrnlega 60 börn á þeim aldri
fóru í unglirigadeíld gagnfræðaskól-
ans á s. 1. hausti. 32 börn 12 ára, af
rúmlega 100, fengu þá lágmarkseink-
unn, sem áður þurfti til þess að ljúka
fullnaðarprófi á þeim aldri. og mun
hugsað að hún gildi til inngöngu í
bóknámsdeild unglingaskólans nú.
Ársprófi lúku 592 börn. 70 stúlk-
ur úr 6. og 7. bekk nutu matreiðslu-
kennslu. í vetur voru haldnir 6
fræðslu- og samtalsfundir með for-
eldrum tveggja yngstu árganganna
og mæltu þar um 190 manns alls.
í vetur neyttu börnin 420 lítra
lýsis og 600 ícg. gulrófna. Heilsufar
telur læknir að hafi verið með lak-
ara móti, vegna innflúenzu og lömun-
arveikifaraldurs, er gekk í bænum,
en eftirköst furðanlega lítil. Tann-
lækningar fóru fiam í skólanum um
3ja. mánaða skeið s. hl. vetrar. Tann-
skemindii' eru mjög miklar
Sýning á handiÖju, teikningu og
skrift barnanna, svo og vinnubókum
þeirra, var 4. maí, og sótti hana
fjöldi manris.
Arsskemmtun barnanna var hald-
m eins og vénjulega, og var hún
mjög vel sótt. Hafin er nú viðbygg-
ing við skólann og eykur hún hús-
rúmið verulega, enda er þess mikil
þörf. Verður í hinni nýju byggingu
m. a. íjóslækningastofa, alm. stofa
fyrir skólalæknir og tannlækninga-
stofa. Auk þess verður þar allrúm-
góður salur til kvikmyndasýninga,
og hefir skólinn nú eignast góða kvik
myndavél. Við skólaslitin flutti skóla
stjóri skýrslu um störf 3kólaris. á-
varpaði foreldra og gesti og kvaddi
börnin nteð ræðu. Ennfremur talaði
sr. Friðrik Friðriksgón, sem þar var
viðstaddur, nokkur .orð til barrianna.
í vorskólanutri', sem lýkör 31. maí,
eru nú rúmlega '300. böm; '