Íslendingur - 16.07.1947, Síða 4

4
ÍSLENDINGUR
Miðvikudagur 16. júlí 1947
ÍSLENDINGUR
Rltstjóri og ábyrgSarmaður:
MAGNÚS JÓNSSON.
Útgefandi: Útgáfufélag íalending*.
Skrifstofa Gránufélagsgata 4.
Sími 354.
Auglýeirtgar °g afgreiðsla:
SVANBERG EINARSSON.
Póathólf 118.
PRBTtTSMIÐJA BJÖRKS JÓNSSONAR H'I
Lýöræöi og einræöi
Sj álfstæðismenn hafa alla tíð ver-
ið höfuðandstæðingar kommúnista
hér á landi. Mörgum þótti því harla
kynlegt, þegar þessir tveir flokkar
hófu stjórnarsamstarf haustið 1944.
Ýmsir hafa reynt að afflytja málstað
Sjálfstæðisflokksins í sambandi við
þetta stjórnarsamstarf, en fæstum
mun þó geta dulizt það við nánari
athugun, að hér var um að ræða
beint framhald af haráttu flokksins
gegn eflingu kommúnismans.
Undir yfirskini lýðræðisástar og
með breyttu nafni höfðu kommúnist-
ar aukið mjög fylgi sitt meðal verka-
lýðsins, og Alþýðuflokkurinn hafði
reynzt algerlega vanmegnugur um að
stöðva þá þróun. Kommúnistar þótt-
ust nú reiðubúnir til þess að vinna
að umbótum á ríkjandi þjóðskipu-
lagi. Mánuðum saman höfðu Sjálf-
stæðismenn reynt að koma á stjórn-
arsamvinnu allra flokka, enda var
álit Alþingis í verulegri hættu. Fram-
sókn skarst að lokum úr leik, en
Sjálfstæðisflokkurinn taldi sér skylt
að reyna til hlýtar. Þótti flokknum
Ijóst, að áframhaldandi stjórnleysi
myndi enn efla aðstöðu kommúnista.
Með hliðsjón af áróðri kommúnista
um áhuga á þjóðfélagsumbótum og
til þess að sýna þjóðinni, hversu lít-
ið væri að marka gaspur þeirra,
töldu Sjálfstæðismenn rétt að leggja
fyrir þá nokkra eldraun. Buðu þeir
kommúnistum og Alþýðuflokknum
því samvinnu um víðtækar þjóðfé-
lagsumbætur og eflingu atvinnuveg-
anna á grundvelli ríkjandi lýðræðis-
skipulags. Ef kommúnistar gengju
hér heilir til verks, myndu þeir um
leið grafa sér sína eigin gröf, því að
byltingarhugmyndir og ofstækis-
kenningar fá engan hljómgrunn hjá
þjóð, sem býr við efnalega velmeg-
un. Væri hinsvegar — eins og flestir
Sjálfstæðismenn bjuggust við — allt
tal kommúnista um þjóðfélagsum-
bætur á grundvelli lýðræðis og
mannréttinda blekkingar - einar,
myndi þjóðin sjá það svart á hvítu,
og margt benti'til þess, að þjóðin
myndi því aðeins láta sannfærast, að
hún ræki sig óþyrmilega á.
Eins og allir vita, féllu kommún-
istar á þessu prófi. Abyrgar stjórnar-
athafnir og forusta um nýtar þjóð-
félagsumbætur reyndust þeim ofraun.
Að lokum kom í ljós, að enn logaði
í gömlum glæðum. Rauði fascisminn
tók nú að ógna frelsi og lýðræði í
heiminum í stað þess brúna. Ástin
á boðbera hins nýja einræðis freist-
aði kommúnistanna íslenzku til þess
íPan(ia6rot
FRÁ LIÐNUM DÖGUM.
W
Ur annálum
Bátahöfn — bilastæÖi.
ENN VIRÐIST engin viðunandi lausn
fengin é því vandamáli, hvar eigi að koma
fyrir öllum þeim fjölda bifreiða, sem nú
er til hér í bænum —- hvað þé aðkomu
bifreiðunum, sem hingað koma nú hópum
saman. Bifreiðastöðvarnar sjálfar hafa
jafnvel engin stæði fyrir bifreiðar sínar,
því að óviðunandi er að þurfa að fylla
torgið með bifreiðum. Er lítil ánægja að
sitja þar á bekkjunum innan um kös af
bifreiðum. En það er auðvitað á þessu
sviði sem annars staðar hægara að finna
að en benda á úrlausn. Þó virðist ekki úr
vegi að íhuga þann möguleika að fylla
hina svokölluðú bátahöfn, sem einkum
virðist nú vera höfn fyrir sorp og alls
konar óþverra og raunverulega livorki til
gagns né prýði, enda er hún næstum þurr
um fjöru. Á þessu svæði mætti fá stæði
fyrir fjölmargar bifreiðar. Þetta ætlu
bæjaryfirvöldin að taka til rækilegrar at-
hugunar, því að ekki er lengur hægt að
slá á /rest að finna einhverja lausn á
þessu bifreiðavandamáli.
Mjólkurb ifre i ðarnar.
OG SVO er það afgreiðsla mjólkurbif-
reiðanna. Ekki er ástandið þar betra. Gat-
an upp gilið er einhver fjölfarnasta gata
bæjarins, en þegar verið er að ferma
mjólkurbifreiðarnar, verður þar naumast
þverfótað fyrir bifreiðum, sem standa sín
í hverja áttina. Er mesta mildi, að ekki
skuli hvað eftir annað hafa orðið þarna
slys, enda mun hurð oft hafa skollið nærri
hælum. Umferðanefndin sáluga lagði ríka
éherzlu á, að þessu yrði að breyta, og
óhæft væri að hafa afgreiðslu mjólkur-
bifreiðanna á þessum stað. En það er eins
með þetta og margt annað í tillögum
þeirrar ágætu nefndar, að lítið virðist ætla
að verða úr framkvæmdum.
Hávaðinn í miðbcenum.
BLAÐINU hafa borizt margar kvartanir
um það, að háreysti og ólæti í miðbænum,
einkum um helgar, sé með öllu orðið ó-
viðunandi, og hafi fólk ekki svefnfrið.
Þetta mun vera orð að sönnu. Virðist ekki
vanþörf á því að auka löggæzluna um helg-
ar, og verður lögreglan miskunnarlaust að
taka óróaseggina úr umferð, ef þeir ekki
láta skipast við áminningar hennar, því að
friðsamir borgarar eiga kröfu á því að
hafa svefnfrið fyrir alls konar öskuröpum.
Bekkir þurfa að vera víðar.
FYRIR nokkru var á það minnt hér í
blaðinu, að setja þyrfti bekkina á torgið.
Bæjarverkstjóri brá þegar við og lét gera
þetta. Nú vill blaðið vinsamlegast beina
þeim tilmælum til hans, hvort ekki séu tök
á að koma bekkjum víðar fyrir til þæg-
inda fyrir fólk. Ilér eru víða brattar
brekkur og erfiðar fyrir gamalt fólk. Væri
það því áreiðanlega vel þegið, eí það gæti
tyllt sér niður á leiðinni. Sums staðar
munu bekkir áður hafa verið, t. d. efst í
Grófargilinu.
Ljótur garður.
ÞAÐ ER leitt, hversu garðurinn fyrir
sunnan Guðmanns-verzlun er orðinn órækt-
arlegur og virðist illa hirtur. Þetta var
mjþg snotur garður og til prýði og er því
ömurlegra að sjá hann nú. Annaðhvort er
að halda þessum garði vel við eða eyði-
leggja hann alveg, því að illa hirtur garð-
ur er verri en enginn garður. Væri þó illa
farið, ef garður þessi legðist alveg niður,
því að hann gæti verið til mikillar prýði
þarna í miðbænum, og er þess að vænta,
að eigendurnir setji nú rögg á sig og komi
garðinum í sómasamlegt ástand.
Ahugasamir menn.
ÞAÐ VIRÐIST- svo sem kommúnistarn-
ir hérna á Akureyri vilji reyna að bæta
fyrir framkomu sína gagnvart Krossanes-
verksmiðjunni, og er síðasti „Verkamað-
ur“ alveg að springa af umhyggju fyrir
hag bæjarbúa. Ber vissulega að fagna því,
Framh. á 7. síöu.
1705:
Vetur misjafn með hretviðrum,
stormum, snjóum og liörðum frost-
um á góunni, svo firði alla lagði.
Urðu á þessum vetri fjárskaðar og
brotnuðu skip víða.
Hengdi sig maður í Onundarfirði,
og kerling í Helgafellssveit var bitin
í baðstofunni.
Hafís fyrir vestan, norðan og aust-
an.
Á alþingi voru líflátnar 6 mann-
eskjur, karlmenn og konur, sem var:
0
Kona úr Kjós, er fargað hafði barni
sínu, er hún álti við giftum manni,
en hann strauk. Ur Staðarsveil mað-
ur og kona. Hún var systurdóttir
hans. Ur Strandasýslu maður og
kona. Hún var bróðurdóttir hans. Úr
Þingeyjarþingi maður, er harn hafði
átt við systur konu sinnar. Hann með
gekk ekki brot sitt fyrr en á alþingi,
kostaði sig sjálfur að norðan til
hesta, og voru aldrei járn á hann
lögð, gekk hughraustur til dauðans
með söngum og guðhræðslu.
Þann 8. október heyrðust undir
sólarlag 2 dynkir í loftinu, langir og
miklir.
1706:
Vetur frostalítill, vindasamur og
votur, hinn bezti til miðs vetrar, en
þar eftir snjósamur og harður í sum-
um sveitum og um fjallgarðinn.
Dó í Hjaltadal mjög aldraður mað-
ur, 107 ára.
Á þessum vetri voru oft jarð-
skjálftar .... en sá hræðilegi, stóri
og mikli jarðskjálfti skeði þann 20.
apríl, sem var þriðjudaginn seinast-
an í vetri um morguninn í dögun. í
þeim mikla jarðskjálfta hrundu nið-
ur í Olvesi 24 lögbýli, og að auki
hjáleigur margar.
Vart varð við tvo útileguþjófa
fyrir sunnan Ilellisheiti, hverjir að
vegfarandi menn fötum og mat ræntu,
og einn mann, er rak tvær landskuld-
arkýr frá Hjalla í Ölvesi og að Álfta-
nesi í Borgarfirði til Guðmundar
Sigurðssonar. Maður þessi sleppti
kúnum, fundust þ° síðar.
Þá stóð alþingi yfir 14 daga.
Höggvinn maður úr Múlasýslu á al-
þingi fyrir leynilegan barnsútburð,
en móðir barnsins vægt um lífsstraff-
ið orsaka vegna. Henni refsað á ál-
þingi og giftum manni, er vitund hér
af hafði og hórdómsverknað með
henni framið, einnig sá maður, sem
höggvinn var og barnið átti, hver að
fyrr hafði í hórdóm fallið, markaður
fyrir þjófnað.
Eyddust 6 jarðir í Trékyllisvík á
þessu vori harðinda vegna.
1706:
Eldur uppi í Grímsvötnum.
Vetur miðlungi. Kalt haust og
þurrt. Snjóasamt fyrir norðan.
Vitjaði í fjúkbyl bóndinn á,Hömr-
um í Hraunhrepp fjár síns um kvöld-
tíma, en fannst um morguninn lát-
inn í fjárhúsinu, sem var hellir í tún-
inu, og 50 sauðir dauðir þar inni.
Hann lá örendur ofan á þremur sauð-
um, öllum dauðum.
Á fyrirfarandi sumri eða ári á
Eyrarbakka giftist ekkja nærri átt-
ræð tvítugum manni. Vildi hún hon-
um aftu'r skila innpotentiae causa (i.
e. vegna óhæfni til barnsgetnaðar),
þá nærri árið höfðu saman verið.
Qaman og aLvara
að láta hagsmuni ættjarðarinnar
víkja fyrir hagsmunum hinnar aust-
rænu stefnu. Lýðræðishjúpnum var
varpað og gripið til þess baráttutæk-
isins, sem fascistum er tamast — of-
beldisins.
Þjóðinni er nú sífellt hetur að
skiljast það, eftir atburði undangeng-
inna mánaða, hvers eðlis kommún-
isminn er. Prófraun Sjálfstæðis-
manna hefir sannað það, áð komm-
únistar eru ekki hæfir til stjórnar-
starfa í lýðfrjálsu' landi. Gerfibar-
átta kommúnista fyrir hagsmunum
verkalýðsins var til þess eins ætluð
að tryggja þeim máttugt vopn í bar-
áttunni gegn þjóðskipulaginu og í
þágu hins rauða einræðis.
Rauði fascisminn hefir nú leitt
kúgun og áþján yfir margar þjóðir
Austur-Evrópu, sem fórnað höfðu
lífi miljóna manna til þess að hrinda
af sér oki brúna fascismans. Meðal
lýðræðisþj óðanna vinna svo erind-
rekar hinnar alþjóðlegu einræðis-
stefnu markvissa undirróðurs- og
skemmdarstarfsemi til þess að lama
mótstöðuþrek þessara þjóða.
íslenzka þjóðin verður að gera sér
Ijóst, að ný alheimsbarátta er að hefj-
ast milli einræðis og lýðræðis. Sú
barátta verður háð í hverju því landi,
þar sem kommúnisminn hefir náð að
festa rætur. Sú barátta er ekki um lít-
ilmótleg dægurmál, heldur frelsi og
mannréttindi einstaklinganna. Það er
því kominn tími til þess, að lýðræðis-
öflin leggi smávægilegan ágreining
sinn á hilluna og myndi órjúfandi
varnargarð um þessi dýrmætu rétt-
indi lýðræðisskipulagsins. Sem betur
fer, hafa kommúnistum brugðizt von-
ir sínar um það að geta notað verk-
lýðssamtökin til skemmdarverka
gegn þjóðskipulaginu. Undanhald
kommúnista er hyrjað, og lýðræðis-
öflin verða að fylgja fast á eftir og
draga ekki af sér fyrr en rauði fas-
cisminn er algerlega brotinn á bak
aftur. íslenzka þjóðin verður ein-
huga að stefna að því marki að skapa
hér blómlegt þjóðfélag á grundvelli
lýðræðis og einstaklingsfrelsis, en
einræðis- og öfgastefnur eiga enga
samleið með henni að því takmarki.
★
Eftirfarandi stökur eru eftir Bene-
dikt S. Snædal á Húsavík:
Skriffinnskan er skeleggt bákn
skrapar saman fánýtt lap.
Óviskunnar öruggt tákn,
útkoman er heildartap.
Fundahöld eru furðu mörg,
fæst þó hvergi útsýn glæst.
Andlega vantar búið björg,
blessun guðs er nauðsyn stærst.
#
/jðkomumaður (í geðveikrahæli):
Úr hverju varð maðurinn í 8. stofu
vitskertur?
Læknirinn: Af því að stúlkan, sem
hann elskaði, vildi hann ekki.
Aðlcomumaður: En af hverju varð
maðurinn í 9. stofu vitskertur?
Lœknirinn: Af því, að hann giftist
stúlkunni, sem vildi ekki manninn í
8. stofu.
#
Þegar tíðarandinn er sjúkur, þá
halda allir, að þeir séu skáld og setj-
ast við að yrkja. Hvar skyldi vera sá
læknir, sem getur gefið þeim læknis-
ráð, sem dugar?
Ilúsbóndinn (önugur) : Því er
kaffið í dag öðru vísi en vant er?
Húsfreyjan: Eg bjó það ekki til í
þelta sinn.
Tengdamammani Eg ekki heldur.
Vinnukonan: Eg gerði það, eða er
nokkuð að því?
Húsbóndinn: Nei, mikil ósköp. Eg
ætlaði aðeins að segja, að það er
það bezta kaffi, sem ég hefi lengi
fengið.
#
A: Hugsið ykkur! Eg hefi horft á
kafara, sem var fullan hálftíma í
káfi.
B: Hálftíma! Hvað er það? Eg
hefi horft á kafara, sem kom aldrei
upp aftur.
#
Það er ekki trygging fyiir frægð-
inni að vera auðugur og af háum
stigum. Spaðastungur verkamannsins
og hamarshögg smiðsins sjást, þeg-
ar veizlur hinna auðugu eru löngu
gleymdar.
.# .