Íslendingur - 16.07.1947, Side 7
MiSvikudagur 16. júlí 1947
ÍSLENDINGUR
7.
ÞANKABROT
Framhald af 4. síðu.
að kommúnistar skuli þó á einhverju sviði
bera hag bæjarbúa fyrir brjósti. Nú er JtaS
böfnin og barnaleikvellirnir, sem „alþýðu-
vinirnir“ bera sérstaklega fyrir brjósli.
Það er hárreitt hjá „Verkamanninum", að
skjólra úrbóta er þörf í hafnarmálunum og
útbúa þarf fleiri barnaleikvelli. Hitt er '
aftur á móti harla broslegt, þegar á að
fara áð slá kommúnistaforingjana bér til
riddara í þeim málum. Ahugi manna eða
áhugaleysi í þeim efnum hefir víst áreið-
anlega ekki farið eftir flokkslínum. 011
blöð bæjarins hafa bent á nauðsyn þess-
ara framkvæmda. „Verkamanninum" er
það fullkunnugt, að fjárskortúr hefir verið
þess valdandi, að ekki hefir verið liægt að
hraða meir framkvæmdum í hafnarmálun-
um. Það er þörf margra umbóta hér í bæ,
en það er leiðinlegt að sjá þá menn vera
að hreykja sér á háan hest í þeint efnum,
sem beinlínis hafa unnið gegn hagsmun-
um fyrsta stórfyrirtækisins, sem bærinn
setur upp í því skyni að reyna að afla fjár
til ýmissa framkvæmda. Álögurnar á bæj-
arbúa eru þegar orðnar svo þungar, að
þar verður engu á bætt. Uin það munu
víst flestir úlsvarsgreiðendur hér í bæ
sammála.
Hvað dvaldi knattspyrnu-
mennina?
FYRIR helgina voru hengdar upp hér á
Akureyri auglýsingar, þar sem boðað var,
að knattspyrnumeistarar Islands á þessu
ári, Knattspyrnufélagið Fram í Reykjavík,
væri væntanlegt hingað um helgina og
myndi keppa við úrvalslið úr Akureyrarfé-
lögunum. Munu margir hafa hlakkað til
að sjá þann leik. En sú gleði var skamm-
vinn, því að litlu síðar mátti sjá nýjar á-
letranir á þessum auglýsingum, þar sem
tilkynnt var, að leikur þessi gæti ekki far-
ið fram. Þetta hefir vakið nokkra undrun,
Utan úr heimi
Framh. af 5. síðu.
raeð yfirráð sín í verkalýðsamtök-
unum. Ekki er ólíklegt, að meðlima-
tala Aðalverkalýðssambandsins, þar
sem kommúnistar hafa nú lítinn meiri
hluta, fari niður fyrir 6 miljónir.
Hið andkommúnistiska kristilega
verkamannasamhand, sem hallast að
De Gaulle, hefir aukið mjög félaga-
tölu sína og telur nú yfir eina miljón
verkamanna.
Herbúnaður þjóðanna:
Her ýmissa þjóða er nú sem hér
segir: Landher: Bandaríkin 670
þús., Rússland 3 milj. 800 þús.,
Kína 5 milj. 750 þús., Bretland 1
miíj. 210 þús., Indland 1 milj. Tyrk-
land 675 þús., og aðrar þjóðir sam-
tals rúmlega 3,4 milj. manna.. Sjó-
her: Bandaríkin 3 milj. 820 þÚs.,
Rússland 445 þús., Bretland 1 rnilj.
531 þús., Frakkland 250 þús. og aðr-
ar þjóðir samtals rúmlega 630 þús.
manna.
en ástæðan er sú, að meistararnir sunn-
lenzku hættu við förina hingað norður og
mun þó leikurinn hafa verið ákveðinn í
samráði við þá. Um ástæðuna er blaðinu
ekki fullkunnugt, en sagt er, að Knatt-
spyrnuráðið í Reykjavík hafi bannað þeim
að fara hingað. Er það harla kynlegt hátt-
erni, því að vel hefði Frarn mátt bæta það
upp, að Akureyrarfélögin ein voru látin
keppa á 1. fl. mótinu, sem þó var ákveðið
hér að tilhlutan í. S. í. Iflýtur það að
valda óánægju, ef ætíð er ætlazt til þess,
að félögin utan af landi komi til Reykja-
víkur, en félögin þar sæki ekki mót úti á
landi.
Auglýsið f Islendingi
Sildvelðlsklp sekkur
Síðastliðinn laugardag sökk síld-
veiðiskipið „Snerrir“ (áður Skelj-
ungur) frá Hjalteyri. Var það að
veiðum útaf Skagafirði og skips-
menn í bátum, en allmikil síld kom-
in í skipið. Viröist síldin hafa fallið
út í aðra hlið skipsins, því að það
vált. Sökk það ekki strax, heldur lá
nokkra stund á hliðinni. Reynt var
að koma því aftur á réttan kjöl með
aðstoð annarra skipa, en það tókst
ekki, og sökk „Snerrir“ að lokum
alveg. Allir skipsmenn björguðust,
en þeir misstu allan búnað sinn.
Hið nýstofnaða útgerðarfélag, h.f.
Grani gerði „Snerrir“ út, og hefir
félagiö orðið fyrir tilfinnanlegu
tjóni.
Maður lendir undir
bílpalli
Síðastliðinn miövikudag varð það
slys hér í nánd við bæinn, að bif-
reiðarstjórinn Valdemar Helgason
frá Kjarna í Möðruvallasókn varð
undir vörupallinum á bifreið sinni.
Nánari tildrög slyssins eru þau,
að Valdemar var að aka möl til Ak-
ureyrar utan frá Blómsturvöllum í
Glæsibæjarhreppi, en þar hefir h. f.
Möl og Sandur á Akureyri malar-
nám. Var hann á leið frá Akureyri
með tóma bifreiðina. Mun hann hafa
þurft að athuga eitthvað undir palli
bifreiðarinnar, því að þegar komið
var að honum nokkru seinna, var
hann fastur með höfuð og herðar
milli pallsins og undirstöðu hans.
Reisti hann pallinn með vökvalyftu
bifreiöarinnar og laut síðari inn und-
ir hann, en veitti því ekki athygli
fyrr en of seint, að pallurinn seig
ofan á hann.
Þjóðlagakvöld
Engel Lund
Danska þjóðlagasöngkonan Engel
Lund hélt hér tvö þjóðlagakvöld í
síðustu viku, það fyrra fyrir styrktar
félaga Tónlistarfélags Akureyrar, en
það síÖara fyrir almenning. Söng-
konunni var mjög vel fagnað og varð
hún að syngja aukalög og endurtaka
sum lögin. Þá bárust henni blóm-
vendir. Lanzky Otto annaðist undir-
leik.
Hér er um að ræða nokkuö sér-
stæða sönglist, en mjög ánægjulega.
Þjóðlögin voru bæði erlend og inn-
lend og smekklega valin. Meðferð
söngkonunnar á þeim var með ágæt-
um. Var auöheyrt, að hún hafði vel
kynnt sér það efni, sem hún flutti, og
er það meira en sagt verður um alla
söngvara. Á undan hverju lagi út-
skýrði hún efni þjóðvísunnar á mjög
látlausan hátt. Framsetning öll og
túlkun var sérstaklega lifandi og má
raunar segja, að Gagga Lund sé jafn
vel meiri leikkona en söngkona. Hún
talaði ágæta íslenzku og meðferð
hennar á öðrum þeim tungumálum,
er hún flutti þjóðlögin á, var lýta-
laus.
Aðsókn var ekki eins góð og söng-
konan verðskuldaði, en óhætt mun
að fullyröa, að hún hafi veitt áheyr-
endum sínum — og áhorfendum —
ánægj ulega kvöldstund.
Valdimar var meðvitundarlaus,
þegar komið var að honum, og var
hann þegar fluttur á sjúkrahús.
Nokkru sveinna komst hann til með-
vitundar. Sem betur fer eru meiðsli
hans minni en gera hefði mátt ráð
fyrir. Hann hefir að vísu meiðst
nokkuð á öxl og brjósti, en meiðslin
eru ekki talin hættuleg og mun hon-
um líða mjög sæmilega.
F rakldandssöf nunin
Að tilhlutun félagsins Alliance Fran-
caise í Reykjavík var hafin fjársöfnun og
fatnaðar handa nauðstöddu fólki í bæn-
um Avranches í Normandí snemma árs
1945. Auk margs konar fatnaðar bárust
margar gjafir víðs vegar að af landinu,
bæði peningar og lýsi, og var keyptur
fatnaður og lýsi fyrir andvirðið og námu
þessar gjafir samtals, samkvæmt áætluðu
verði framkvæmdanefndarinnar, kr.
407.336.62.
Fyrir allar þessar gjafir vill nefndin
færa öllum gefendunum alúðarfyllstu
þakkir og sömuleiðis öllum þeim, er á
einn eð aannan hátt greiddu fyrir send-
ingum þessum, m. a. Eimskipafélagi ís-
lands og fjármálaráðuneytinu, er veitti
undanþágu frá innheimtu útflutnings-
gjalda af öllu því, er sent var.
Frk. Thora Friðriksson veitti miklum
hluta gjafanna viðtöku og vann að söfn-
uninni. Þá viljum vér enn geta þess, að
sendiherrafrú Vollery vann um langt
skeið að því að undirbúa fatasendingarn-
ar, bæði að innkaupum og að endurbót-
um, af óvenjulegum dugnaði og áhuga,
en sendiherrann veitti nefndinni alla þá
aðstoð, er honum var unnt.
Borgarstjórinn í Avranches hefur með
bréfi, dags. 30. des. 1946, beðið formann
framkvæmdanefndar, hr. stórkaupm. Pét-
ur Þ. J. Gunnarsson, að flytja hjartanleg-
ar þakkir til Islendinga, sem „þótt þeir
séu fáir að tölu, hafa stórt hjarta“.
Reykjavík, 1. júlí 1947.
Framkvæmdanefnd
Frakklandssöfnunarinnar.
LÉREFTSTUSKUR
Kaupum við hœsta verði.
Prentsmiðja
Bjöms Jónssonar h. f-
HRINGUR DROTTNINGARINNAR AF SABA
inn um gatið, sem hann hafði verið að horfa út um.
Samtímis heyrðum við önnur spjót skella á bronzplöt-
unum í hurðunum.
„Við höfum ekki heppnina með okkur,“ sagði Orme.
„Þetta er vonlaust. Við skulum heldur berjast vask-
]ega. Eru rifflamir í lagi? Gott! Veljið ykkur þá skot-
gat, miðið og skjótið — en í guðs bænum eyðið ekki
nokkru skoti til ónýtis. Og svo: Einn, tveir, þrír, skjót-
ið!“
Og við skutum niður í þétta mannþyrpinguna, sem
ruddist upp að hliðunum til þess að brjótast inn. Skot
okkar gátu naumast geigað í þessari fjarlægð, og fimm
skot voru í hríðskotarifflunum okkar. Þegar reykur-
inn dreifðist, gat ég talið um það bil hálfa tylft Funga,
sem höfðu fallið, en nokkrir aðrir höktu særðir burtu.
Allmargir menn og hestar lengra burtu höfðu einnig
særzt af kúlunum, sem farið höfðu gegnum líkama
hinna föllnu.
Áhrif þessarar drápskveðju komu samstundis skýrt
í ljós. Þótt Fungarnir væru hugaðir, þá voru rifflar
þeim algerlega óþekkt vopn. Þeir bjuggu fullkomlega
einangraðir, umgirtir breiðu fljóti, svo að þótt þeir
hefðu heyrt minnst á slík vopn og ef til vill séð gamlan
framhlaðning hjá einhverjum kaupmanni, sem þeir
skiptu við, höfðu þeir enga hugmynd um nýtízku
riffla og hinn hræðilega drápskraft þeirra. Það var því
ekki að furða, þótt kjarkurinn bilaði, er þeir stóðu
andspænis svo bráðum bana. Þetta hlaut að líta út sem
hreinustu galdrar í þeirra augum. Þeir flýðu að
minnsta kosti sem fætur toguðu og skildu dauða og
særða félaga sína eftir, þar sem þeir lágu.
98
Nú var aftur tækifæri til þess að íhuga um flótta, og
ef til vill hefði það verið það skynsamlegasta, sem við
gátum gert. En við hikuðum, því að við gátum ekki
verið vissir um, að Fungarnir hefðu horfið algerlega
á brott. Vel gat verið, að þeir hefðu aðeins hörfað og
lægju í leyni og biðu okkar. Þokunni hafði nokkuð létt,
meðan við eyddum tímanum í þessar bollaleggingar,
og sáum við nú greinilega, hvernig aðstaða okkar var.
Beint fram undan okkur sáum við víðáttumikið afgirt
svæði, og lágu múrarnir umhverfis það að múrurn
Harmacborgar. Svæði þetta var nokkurskonar gangur
eða forgarður, sem ætlaður var til þess að verja leið
þá að hliðum borgarinnar, sem við höfðum riðið í
myrkrinu og vissum ekki, hvert lá.
„Innri hliðin eru opin,“ sagði Orme og benti á stóru
hliðin öðru megin við forgarðinn. „Við skulum reyna
að loka þeim. Annars getum við ekki lengi varizt hér.“
Við hlupum yfir forgarðinn að hinum hurðunum,
sem voru samskonar og þær, sem við höfðum skotið í
gegnum, aðeins stærri. Enginn ónáðaði okkur, og
smám saman gátum við lokað hliðinu með því að
leggjast þrír á hurðina í einu og síðan komið hinum
ýmsu slám og stöngum á sinn stað.
„Heyrðu nú, Kvik,“ sagði Orme. „Þessir svörtu
labbakútar neyðast brátt til þess að gera aðra atlögu,
og nú er um að gera að setja snöru fyrir þá, svo að
þeir finni ekki, hvar við erum.“
„Eg var einmitt að velta því sama fyrir mér, höfuðs-
maður. Og því fyrr, því betra,“ svaraði Kvik. „Máske
læknirinn vildi halda vörð hér, og ef hann sæi ein-
hvern stinga höfðinu upp fyrir múrvegginn, hygg ég,
99
að hann myndi senda honum kveðju sína. Við vitum,
að hann er prýðileg skytta, læknirinn okkar,“ sagði
Kvik og sló á riffilskefti sitt.
Eg kinkaði kolli, og hinir tveir héldu af stað, klyfj-
aðir leiðsluvír og hlutum þeim, sem litu út. eins og
tóbaksdósir. Þeir gengu út á mitt torgið, þar sem stóð
steinstallur, sem líktist altari. Ekki veit ég, livað þeir
voru að hafast þar að. Eg gat heldur ekki veitt því at-
hygli, því-að ég var svo önnurn kafinn við að horfa yfir
á múrvegginn, en brún hans sást yfir þokubeltið.
Brátt fékk ég árvekni mína endurgoldna. Maður
kom í ljós á múrveggnum í um það bil 150 feta fjar-
lægð. Hann var sýnilega einn af foringjunum, klædd-
ur í hvítan klæðnað og með mjög skrautlegan og marg-
litan vefjaliött á höfði. Hann gekk fram og aftur,
sveiflaði spjóti og rak upp há öskur.
Eg miðaði vandlega á þenna mann og lagðist niður
á meðan. Eg er góð riffilskytta, eins og Kvik sagði,
enda hefi ég æft þá list í mörg ár. En jafnvel bezta
skytta getur skotið framhjá markinu. Og ég verð að
játa það, að þótt ég bæri persónulega engan óvildar-
hug til þessa vesalings náunga með skrautlega vefja-
höttinn, langaði mig ekkert til þess að skjóta framlijá
markinu í þetta sinn, því að svo skyndilegur og leynd-
ai’dómsfullur dauði myndi hafa feikileg áhrif á villi-
mennina.
Að lokum stanzaði hann beint á móti hliðinu og hóf
einhverskonar villimannlegan stríðsdans, en öðru
hverju sneri hann sér við og öskraði eitthvað til hinna
hinumegin við múrinn. Nú var stundin komin. Eg mið-
aði vandlega og kúlan þaut gegnum loftið. Maðurinn