Íslendingur - 07.08.1947, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 7. ágúst 1947
ÍSLENDINGUR
5
Margrét Indriðadóttir:

Agnes Sigurðsson væntanleg
til íslands.
Heldnr hljdmleika á Akareyri oo vííar
MINNEAPOLIS I JULI.
Á ALÞJÓÐAVETT-
----VANGI.----
Utanríkisstefna Rússa.
Ameríska jréttablaðið WORLD REPORT, sem stendur í allnánu sam-
bandi við utanríkisráðuneyti Bandaríkjanna, birti nýlega eftirjarandi
grein um utanríkismálastefnu Rússa. Greinin er lítið eitl stytt.
Margir munu kannast við nafn
hins unga, vestur-íslenzka píanoleik-
ara, A^nesar Sigurðsson, þótt ís-
lendingum hafi ekki ennþá gefist
kostur á að heyra hana leika, nema
af plötum. Úr því mun þó- bráölega
bætt. Agnes hefir í hyggju að heim-
sækja ísland næsta vor og halda
hljómleika í Reykjavík, á Akureyri
og ef til vill víðar.
Eg hitti Agnesi að máli fyrir
skömmu, á hinu vistlega heimili
foreldra hennar í Winnipeg. Hún er
dóttir þeirra hjóna, Sigurbjörns Sig-
urðssonar frá Nýja Islandi og Hólm-
fríðar Sigurðsson frá Vopnafirði.
Svo virðist sem hún eigi ekki langt
að sækja hljómlistarhæfileika sína.
Faðir hennar er stjórnandi íslenzka
karlakórsins í Winnipeg og móðir
hennar leikur á orgel og píano. ■—
Þau hjón éignuðust 7 börn. Ein
dóttir þeirra, Louise Sigurðsson,
dvelur nú í Reykjavík, starfar sem
hjúkrunarkona við Landsspítalann.
Agnes er hressileg og glaðleg í við-
móti og í fasi hennar býr ósvikinn
norrænn þróttur. Hún heilsaði mér
á íslenzku, svo að ég innti hana eftir
því, hvort hún hefði numið til hlýtar
tungu foreldra sinna.
-— Ekki veit ég það nú, svaraði
hún og brosti. Eg lærði íslenzku sem
barn í Riverton. En þegar við fór-
um að ganga í enska skóla var okk-
ur harðbannað að tala íslenzku.
Kennurunum var ekkert vel við það,
sjáðu, að við værum að spjalla sam-
an á framandi tungu — og er það
ofur skiljanlegt.
Vissi hvað hún vildi.
— Hvenær fórstu fyrst að fá á-
huga á hljómlist?
— Það var alltaf mikið um söng
og hlj óðfæraslátt á heimili okkar.
Faðir minn lék á cello, móðir mín á
píano. Karlakórinn hafði líka oft
æfingar heima. Mér er sagt, að ég
hafi viljað vera sem næst píanoinu
frá því ég var smá-hnáta. En fyrstu
lexíurnar fékk ég hjá móður minni,
þegar ég var sex ára gömul. Og frá
því ég fyrst byrjaði að læra, var ég
aldrei í neinum vafa um, hvað ég
vildi verða, þegar ég væri orðin stór.
Eg vildi leika á píano. Eg vildi helga
tónlistinni líf mitt og krafta. Annað
kom aldrei til greina.
— Hverjir voru fyrstu kennarar
þínir?
— I Riverton lærði ég hjá Helgu
Árnason, prýðilegum kennara, sem
hlaut menntun hjá Jónasi Pálssyni,
föður Öldu Pálsson, píanoleikara.
Þegar við fluttumst hingað til Winni-
pcg fór ég strax að læra hjá Eva
Clare, sem er skólastjóri Tónlistar-
skóla Manitoba-fylkis. Yar ég í
einkatímum hjá henni þangað til ég
fór til New York, fyrir tveimur ár-
um.
Fyrstu hljómleikarnir.
-— Fyrslu hljómleikarnir?
— Eg var 17 ára, þegar ég hélt
fyrstu hljómleika mína upp á eigin
spýtur í Winnipeg. Síðan hefi ég
leikið á ýmsum stöðum, bæði hér og
annars staðar. Eg hefi tekið þátt í
þrernur hljómleikum í Philadelphia,
tveimur í New York og einum í Con-
necticut.
í Town Hall í New York.
— Aðrir hljómleikarnir, sem ég
tók þátt í í New York, voru haldnir
í Town Hall. Þar voru aðeins leikin
lög eftir Hindemith, nútímaskáldið
fræga. Jón Þórarinsson frá Seyðis-
firði, er nemandi hans við Yale-há-
skólann. Hefir hann getið sér mjög
góðan orðstír fyrir tónsmíðar sínar
og mun einn af eftirlætis nemendum
Hindemith.
Olga Samaroff.
— Eins og ég drap á áðan, hefi
ég dvalið tvö undanfarin ár í New
York. Kennari minn þar hefir verið
Olga Samaroff. Hún var áður gift
hljómsveitarstjóranum Leopold Sto-
kowski. Var fyrsta kona hans. (Hann
er nú kvæntur nr. 3.) Hún hefir
hlotið sína menntun mest megnis í
Evrópu. Hún er d^samlegur kenn-
ari, ein af þeim allra beztu, sem völ
er á. Margir af nemendum hennar
hafa náð heimsfrægð. William Ca-
pell, Eugene List og Rosalon Tureck
eru rneðal nemenda hennar, svo að
nokkrir sé,u nefndir. Tureck er t. d.
talinn rneðal beztu Back túlkenda
sem nú eru uppi.
Eini íslendingurinn.
— í skóla þessum eru nemendur
frá flestum lpndum veraldar. Eg er
eini íslendingurinn. Það kannast all-
ir við mig þar sem íslending — ekki
Kanadabúa. Og skelfing finnst stúlk-
unurn í heimavistinni það skrýtið,
þegar þær heyra mig tala íslenzku
við íslenzka vini mína í New York.
Fyrstu sjálfstæðu hljómleik-
arnir í New York.
— Þú ferð aftur til New York í
haust?
— Já. Eg hefi í hyggju að dvelja
þar næsta vetur. Eg vonast til þess
að gela haldið fyrstu sjálfstæðu
hljómleika mína (debut) í Town
Hall einhvern tíma á komandi vetri.
Ennþá er óráðið í hvaða mánuði.
Kemur til íslands næsta vor.
— Hvenær hefurðu svo í hyggju
að heimsækja gamla Frón?
— Næsta vor. Sennilega í maí-
mánuði. Eg ætla að dvelja þar allt
sumarið og efna til eins margra
hljómleika og ég get. Eg er reiðubú-
in til þess að spila, Tneðan nokkur
sála kemur til þess að lilusta á mig!
Eg ætla að halda hljómleika í Reykja
vík, á Akureyri og sennilega víðar.
Það hefir verið draumur minn frá
því ég fyrst man eftir mér að sjá ís-
land ■— og það er næsta ótrúlegt, að
sá draumur skuli nú vera í þann
veginn að rætast. Eg vona, að ég
geti notað að minnsta kosti mánaðar-
tíma til þess eins að ferðast um og
kynnast landi og ])j óð eftir föngum.
\
Dóir Rubinstein.
— Hvaða píanoleikara hefir þú
mestar mætur á?
— Rubinstein ;— alveg ákveðið!
Hann er að rninni hyggju snjallastur
allra núliíandi píanoleikara. Eg læt
aldrei neitt tækifæri ganga mér úr
greipum til þess að hlýða á hann.
Engin bönd halda mér, ef ég veit af
Rubinstein einhvers staðar nálægt.
— Hvert er eftirlætis tónskáld
þitt?
— Eg hefi yndi af allri sannri og
góðri tónlist og þess vegna mætur á
lónskáldum allra alda. Eg á erfitt
með að gera greinarmun á öllum
þeim ' fjölda góðra tónskálda, sem
heimurinri hefir átt og á. En ef ég
ætti að velja úr fáein, þá myndi ég
kjósa Prokofieff og Hindamith úr
hópi nútíma tónskálda, Chopin af
þeim rómantisku og Back, Beethoven
og Mozart úr hópi þeirra klassisku.
— Hefurðu aldrei leikið á annað
hljóðfæri en píano?
— Eg spilaði svolítið á orgel fyr-
ir löngu síðan. Mamma var organ-
isti í kirkjunni í Riverton. Eg man,
að við systkynin sjö vorum alltaf
látin sitja á fremsta bekknum í kirkj-
unni svo að hún gæli haft auga með
okkur meðan á messu stóð, — og
aftari bekkirnir höfðu á sér einhvern
töfraljóma, af því að við fengum
aldrei að sitja þar. Það er gamla sag-
an, sjáðu, með fjarlægðina, fjöllin
og blámann.
— Ertu aldrei taugaóstyrk þegar
þú leikur fyrir margmenni?
Agnes kímir í laumi. Þetta var víst
heldur en ekki barnalega spurt.
— Nei — ég er ekki taugaóstyrk.
Það grípur mann að vísu dálítið
skrýtin tilfinning, rétt áður en leik-
urinn á að hefjast. En þegar ég er
Framh. á 7. síðu.
Stefna Rússa í alþjóðamálum er
tvíþætt. Hún er bæði þjóðernisleg og
í þágu ákveðinnar hugsjónar. Hún
leitast við að tryggja öryggi og efl-
ingu Rússaveldis jafnframt því, sem
hún miðar að útbreiðslu kommún-
ismans í heiminum. Oftast falla þessi
tvö sjónarmið saman.
Þegar verst stóð í styrjöldinni
börðust Rússar fyrir lífi sínu. Eftir
að sýnt var, að möndulveldin myndu
að velli lögð, gátu þeir valið sér
hærra takmark. Þannig gátu þeir
undirbúið það, að Rússland yrði, að
stríði loknu, sem bezt undir það bú-
ið að rækja hina tvíþættu stefnu
sína. Þessi undirbúningur tókst bet-
ur en jafnvel leiðtogar Rússa munu
liafa búizt við.
í Yalta og Potsdam voru Rússum
fengin landssvæði, sem nerna 274
þús. fermílur með 24 mjlj. íbúa. I
lok styrj aldarinnar höfðu Rússar þar
að auki hernaðarleg og stjórnmála-
leg yfirráð í öllum Balkanlöndum,
nema Grikklandi, og í Mið-Evrópu
austurhéruð Þýzkalands og Austur-
ríkis. I Austur-Asíu hernámu Rússar
Norður-Kóreu og Port Arthur.
Síðan stríði lauk hefir stjórnmála-
stefna Rússa verið í sex megin lið-
um: Endurreisnin heima, trygging
yfirráða yfir stríðsfengnum, aukin
yfirráð,: útbreiðsla konnnúnismans,
hlutdeild í samtökum sameinuðu
þjóðanna og umræður um friðar-
samninga.
Rússar hafa lagt mikla áherzlu á
endurreisnina heima fyrir. Ný fimm
ára áætlun hefir verið gefin út. Reynt
hefir verið til hins ítrasta að afla
skaðabóta í peningum, verkfærum,
vélum, fullunnum vörum og þving-
unarvinnu. Hinsvegar hefir innilok-
unarstefna Rússa hindrað það, að
þeir gætu fengið aðstoð Vesturveld-
anna.
Yfir landamærin.
Þegar í stríðslok hófu Rússar víð-
tækar ráðstafanir til þess að tryggja
aðstöðu sína í leppríkjum sínum og
hernumdum löndum. Bretar og
Bandaríkjamenn hafa árangurslaust
mótmælt þessu sem broti á samþykkt-
um Yalta- og Potsdam-ráðstefnanna.
Pússar hafa nú tryggilega búið um
sig í mestum hluta Austur-Evrópu,
og eru frekari samningar og breyt-
ingar aðeins hugsanlegar á hernáms-
svæðum Rússa í Þýzkalandi, Austur-
ríki og Kóreu.
Velgengi Rússa í að tryggja sér
yfirráðin yfir stríðsherfangi sínu
leiddi af sér tilraunir til frekari út-
þenslu. í viðræðunum um ítölsku
friðarsamningána 1946 kröfðust
Rússar þess fljótlega að fá ítök í
ítölsku nýlendunum í Afríku — og
féllust aðeins á að fresta þeirri kröfu
sinni. Um svipað leyti sendu þeir
Tyrkjum ágeng mótmæli varðandi
Dardanellasund og nokkur landa-
mærahéruð. Hefðu héruð þessi raun-
verulega komizt undir yfirráð Rússa,
ef þessum tilmælum hefði verið sinnt.
Með stuðningi Breta og Bandaríkja-
manna hafa Tyrkir til þessa hafnað
þessum tilmælum.
Rússar hafa sótzt eftir ítökum í
Spitzbergen og gerðu snemma á ár-
inu 1946 kröfu um ítök í Norður-
íran, sem þeir aðeins féllu frá vegna
afskipta Sameinuðu þjóðanna. Þá
hafa leppríki Rússa sýnt hinu þjáða
Grikklandi slíka ágengni, að Banda-
ríkin hafa neyðst til að gera opin-
bera yfirlýsingu um stuðning við þá
þjóð. Þá hafa Rússar neitað allri
samvinnu um sameiningu Kóreu, þar
til nú fyrir skömmu.
Þessar aðgerðir virðast gefa til
kynna sterka útþerisluviðleitni. Al-
mennt hafa þær mætt eindreginni
andstöðu Vesturveldanna og borið
lítinn árangur. Virðast þær benda til,
að Rússar séu að þreifa fyrir sér.
Samhliða þessum útþenslutilraun-
um hafa Rússar haldið áfram og auk-
ið viðleitni sína til þess að efla
stj órnmálaleg áhrif kommúnismans
víðs vegar um heim. Ráða má af
þessari útbreiðslustarfsemi hvaða
landssvæði þeir telji mikilvægust, og
virðast það nú vera löndin við aust-
anvert Miðjarðarhaf, Ítalía og
Frakkland. Allar horfur eru á, að
viðleitni Rússa til stjórnmálaáhrifa
með útbreiðslu kommúnismans muni
haldið áfram með fullum krafti, án
þess þó að ganga svo langt, að það
leiði til styrjaldar í náinni framtíð.
Hlutdeild Rússa í samtökum Sam-
einuðu þjóðanna hefir verið þannig
háttað, að valdið hefir iortryggni
lijá stuðningsþjóðum þeirra sam-
taka. Svo að segja undantekningar-
laust hafa Rússár haft sérstöðu sem
lítill minni hluti í hverju máli, sem
komið hefir til kasta Sameinuðu
þjóðanna og annaðhvort tafið fyrir
afgreiðslu þess eða beitt neitunar-
valdi sínu í Oryggisráðinu.
Alvarlegustu vandamálin, sem
Rússar hafa tafið, eru eftirlit með
kjarnorkunni og herstyrkur handa
Sameinuðu þjóðunum. Afleiðingin
hefir verið vaxandi tortryggni á holl-
ustu Rússa við hugsjónir Samein-
uðu þjóðanna.
Hinir ýmsu þættir eftirstríðsstefnu
Rússa — endurreisnin, trygging yf-
irráða, aðgerðir til að reyna and-
stöðuna, útbreiðslu kommúnismans
og ef til vill viðleitni til að hefta starf
semi Sameinuðu þjóðanna — geta
allt verið eðlilegar aðgerðir, séð frá
sjónarmiði Rússa.
Afstaða Rússa til friðarsamning-
Framh. á 6. síðu.