Íslendingur - 13.08.1947, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 13. ágúst 1947.
ÍSLENDINGUR
7
ÞANKABROT
Framh.. af 4. síðu.
heiminum. Það' er áreiðanlega glöggt dæmi
um áhuga þjóðar á alþjóðlegri samvinnu,
hvert er viðhorf hennar til skátareglunn-
ar. Er í því sambandi eftirtektarvert, að
einræðisþjóðir hafa yfirleitt hannað starf- *
semi skátareglunnar, t. d. Rússar, .Þjóð-
verjar, Italir 'óg Japanár. Triðar-jamboree
skála í Frakklandi er ' sólskinsblettur .í
þann sorta, sem dregið liefir upp á liim-
inn alþjóðlegrar samvinnu að undanförnu.
Uppeldislegt gildi.
■ SKÁTAEÉLAGSSKAPURINN hefir
náð töluverðri fólfestu hér á Islandi, en
því fer fjarri, að honum hafi verið veitt
hér nægileg athygli. Er þó.enginn vafi á
því, að Skátareglan er líklegust til þess að
temja æskulýð Jjjóðarinnar þá lifnaðar-
hætti og þjóðfélagsþruska, sem henni er
mest þörf á. Hinum ágæla stofnanda Skála
reglunnar, Sir Robert Baden-Powell, tókst
á meistaralegan hátt að tvinna saman
ævintýraþrá æskunnar og ræklun dreng-
6kapar og manndóms. Ilika ég ekki við að
fullyrða, að það kerfi, sem hann fann upp,
sé fullkomnara en uppeldiskennsla skól-
anna.
Ymsir hafa Íáíið sér fátt um Skátaregl-
una finnast og talið lmgsjónir hennar
dauðan bókstaf. Vafalaust má margt finna
að starfsemi einstakrá skátafélaga og
hegðun sumra skáta, en það hággár engn
um gildi félagsskaparins. Er enda vísþ eí
litið er á starfsemi Skátareglunnar í lieild
hér á Islan'di, að hún- hefir unnið mikið
gögn og haft liöll áhrif á fj.ölmarga ís-.
lenzka æskumenn,. pilta og slúlkur. Væri
vert fyrir fræðsluyfirvöld þjóðarinnar að
íhuga, hvort ekki væri rétt að veita fé-
lagsskap þessum meil'i stuðning en gert
hefir verið.
Brosleg vandlœting.
ÞAÐ ER óneitanlega dálítið gaman að
í, þegar málgögn Framsóknarafturhalds-
ins þykjasl þess. umkomin að gefá öðrum
ílokkum holl ráð og telja alla lieill þjóð-
félagsins undir því komna, að „stefna“
þeirra fái að ráða. Aldrei er þó vandlæt-
ing þeirra broslegri en þegar þeir erú að
ásaka Sjálfstæðisflokkinn fyrir samstarf
við konunúnista. I síðasta tölublaði „Dags“
er rituð þriggja dálka grein til þess að
reyna að færa rök að því, að Framsókn
liafi aukið fylgi sitt í yestur-Skaftafells-
sýslu. Naumast væri þörf svo langra út-
skýringa, ef þella væri augljós slaðreynd,
en sannlpikurinn er sá, að „sigurinn“ er
ærið óviss, svo að liinar löngu skýringar
„Dags“ crti ef til vill skiljanlegar. Sérstak-
lega er blaðið gramt Mbl. fyrir að liafa
vakið athygli á því, að kommúnistar muni
bafa lánað Framsókn um 30 alkvæði. Eðli-
lega getur „Dagur“ ekki mcð nokkrum
rökum hrakið þetta, en eftir skrifum blaðs-
ins að dæma mætti ætla, að allt væri þetta
því að kenna, að hinn vondi maður, Olaf-
ur Thors, liefði styrkt kommúnista lil
áhrifa . og eyðilagt með þeim öll liin
„snjöllu bjargrúð" Framsóknarflokksins.
Einhverjum kann nú að þykja þetta skrýt-
in skýring á því, að kommúnistar skyldu
nú kjósa frambjóðanda Framsóknar. Ef til
vill lialda þeir, að Framsókn sé líkleg til
"þess'að'taka þá upp á arma sína, úr.því
að enginn annar vill sjá þá, og leyfa þeim
að „sóa fé þjóðarinnar í ráðléysi og vit-
leysu" eins og „Dagur“ réttilega vitnar í
Mbl.
Annars furðar satt að segja engan á því,
þótt kommúnistar veiti Framsókn gömlu
brautargengi. Þeir hafa oft gert það úður.
Samstarf Framsóknar við þá bæði fyrr og
síðar, er fólki vel* minnisstætt. Það muna
flestir enn eftir því, þegár"Hermann Jónas-
son biðlaði mánuðum saman til kommún-
ista ú árunmn 1942—44. Það er líka orðið
flestum kunnugt, að þrátt fyrir öll hneyksl-
unaryrði og fordæmingu Framsóknarblað-
anna á samstarfi við kommúnista, liafði
Framsókn samið við þú í vetur um mynd-
un ríkisstjórnar undir forsæti Hermanns,
en Alþýðuflokkurinn vildi ekki leggja
nægilegan skerf í það „púkk“. Það færi
því áreiðanlega bezt á * því fyrir þá
„Dags“-rithöfunda að tala liógværlega um
samstarf við kommúnista og linlega barúttu
annarra við þá, meðan öll fortíð Fram-
sóknar í þeim efnum er fólki í jafn fersku
minni.
„Ógœfa pjóðarinnar“.
„ÞAÐ VAR ógæfa þjóðarinnar, að
stöðvunarstefna Framsóknarflokksins á
dýrtíðinni skyldi ekki ná frarn að ganga á
striðsárunum. I stað þess var haldtð áfram
á braut gáleysis og andvaraleysis, þar til
yfir lauk.“
Þessi spámannlegu orð standa í áður-
ncfndri- gréin í síðasta „Degi“. Ekki skal
frekari orðum hér um þau eytt, en harla
fróðlegt myndi mörgum þykja að fá vit-
ncskju um það, livernig þessi „stöðvunar-
stefna“ Framsóknar Iiefði verið, því að
raunalega lítið hefir orðið vart við hana.
Ur því að Framsókn hefir haft einhverja
merkilega „stefnu“ í dýrtíðarmálunum er
undarlegt, að forustumenn þeirra skyldu
ekki geta bent á neina úrlausn á dýrtíðar-
öngþveitinu, þegar þeir voru spurðir um
úrræði sín við samningaumleitanirnar urn
stjórnarmyndun í vetur. Skyldi það loks-
ins koma upp úr dúrnum, sem marga liefir
grunað, að allt málæði Framsóknarblað-
anna um stjórnvizku sína og úrræði liafi
aðeins verið karlagrobb?
Nafnlaus bréf.
BLAÐINU hafa að undanförnu borizt
nokkur bréf til birtingar. Flest eru bréf
þessi dulmerkt, og nöfn bréfritara fylgja
ekki með. Sum bréfanna fjalla auk þess
um efni, sem- blaðið vill ekki gera að um-
talsefni, nema vitað sé um greinarhöfund.
Skal það því tekið fram, að blaðið getur
ekki tekið til birtingar dulmerkt bréf,
nema fá að vita nafn höfundar, þótt ekki
verði frá því skýrt í blaðinu. Ilins vegar
er blaðinu þökk að því að fá vísbending-
ar frá lesendum sínum og vill mjög gjarn-
an birta bréf, ef athugasemdir bréfritara
hafa við rök að styðjast.
Símaskráin og lagasafnið.
OFT IIEFIR verið minnst á þá miklu
bókaútgáfu, sem verið hefir í okkar ágæta
landi undanfarin ár. Þröng hefir verið mik-
il í prentsmiðjunum, en þeim liefir furð-
anlega tekizt að prenta alla þessa bóka-
mergð. Þó hafa tvær bækur orðið út und-
an: Símaskráin og Lagasafnið. Virðist rík-
isvaldið alveg sérstaklega illa liðið, því að
rökin fyrir því, að .bækur þessar eru ekki
komnar úl fyrir löngu eru þau, að þær hafi
ekki fengizt prentaðar. Þó á ríkið heila
prentsmiðju. Er það undarlegt, ef ekki
eru nokkur tök á að gefa út þessar nauð-
synlegu handbækur, því að báðar hinar
íyrri eru orðnar mjög úreltar. Vill nú ekki
einhver prentsmiðja miskunna sig yfir
stjórnarvöldin og prenta þessar nauðsyn-
legu bækur? Klámbækurnar mættu gjarn-
an bíða.
Úr annálum
Framh. af 4. síðu.
inn horfði upp og suður, svo sem til
landsuðurs. Gekk hún nær því eins
og aðrar stjörnur. Það sumar kom
visitator Harboe í Skálholt, og það
vor tók lögsagnarinn í Arnessýslu,
Brynjólfur Sveinsson, við Skálholti.
1746:
Vetur í meðallagi eftir jól til góu,
en úr því hinn bezti. Hlutir í meðal-
lagi. Vorið var kalt og vindasamt.
Sumarið gott og gras í meðallagi.
Þá kom út herra Halldór Brynjólfs-
son, biskup til Hóla. Einn maður í
Flóa var að klæða sig á sunnudags-
morgni. Kom þá y.fir liann aðsvif,
og lá hann í því til þess á þriðjudag-
pUuherferðlnni lokið
Heilbrigðisfulltrúi bæjarins hefir
tjáð blaðinu, að brezku rottueyðinga-
mennirnir muni ljúka rottuhreinsun
sinni í dag. Telja þeir sig þá hafa
lagt að velli um 90% af rottuhern-
um í bænum, og rná það teljast góð-
ur árangur. Þessi tala er þó býggð
á upplýsingum húseigenda í bænum,
en skýrslum var safnað um rottu-
mergðina bæði í upphafi og lok her-
ferðarinnar. Kann að vera, að fólk
hafi ekki sýnt nægilega athygli, en
vonast er þó til, að þessi niðurstaða
sé ekki fjarri lagi. Þá er heldur ekki
ólíklegt, að þær rottur, sem enn
kunna að tóra,' séu sýktar, en eitrið
er smilandi, svo að rolturnar sýkja
hver aðra. .
Rotlueyðingamennirnir telja rottu-
pláguna hafa verið mun verri hér en
í Reykjavík. Eitruðu þeir þrisvar hér .
eins'og þar. Einnig var eitrað í Gler-
árþorpi.
Það verður bæjarbúum áreiðan-
lega mikið fagnaðarefni, ef- reynd-.
in verður sú, að Bretarnir hafi losað
þá við sambúðiiia við rotturnar,
inn. Þá vaknaði liann nærri því mál-
laus með bólgu í höfðinu og hiegri
hendinni, og var hann svo þar eftir.
Maður hengdi sig’ í Melasveit. Það
ár gekk sótt. Fylgdi henni sumpart
gula. Dó margt fólk, helzt fyrir norð-
an. Hún kom haustið fyrir í Hafnarj
fjörð á hollenzku stríðsskipi, af
hverju margir menn dóu hér, og var
ekki greftran þei.rra. vönduð, því að
sumum fleygðu þeir í sjóinn, en
suma dysjuðu þeir lílt hér og þar á
landi. Nokkrir menn úrðu snögglega
burtkallaðir. Skeðu fáeiúif' skiptap-
ar. Haustið gott. Vetúr til jóla og
svo góður.
109
sitt úr slíðrum og sveiílaði því í loftinu, um leið og
*nann með hárri röddn þuldi upp allar þær miklu hetju-
dáðir, sem liann liafði unnið yfir ævina og nefndi þá
af leiðtogum Funganna, sem hann þóttist hafa fellt í
einvígi.
„Er það ekki eins og ég skgði, að þessi feiti labba-
kútur væri fyrsta flokks pípuhlásari,“ sagði Orme
dauflega, en liðþjálfinn sagði með innilegri fyrirlitn-
ingu:
„Góðu guðir, hvílíkur mannsöfnuður!“
:í sömu jmund hörfaði. allur flokkurinn upp eftir
fjalláskarðinu, én í hinu breiða mynni þess höfðu þess-
ar .viðræðúr átt sér stað. Þrír Fungahöfðingjar sáust
; sem sé kdmá þeysandi í’áttina tih okkar. Einn þeirra
hafði hvítan dúk .f.yrir .andlitinu, og var klippt í hann
. gat fyí'ir augun, Svo almennur var flóttinn, að við
þrír á úlföldunum okkar, og Abatidrottningin á hinum
hnarreista hesti sínum vorum ein eftir.
„Séndisveit,-“‘ sagði Maqueda, eftir að hafa athugað
riddarana, 'sem háiru hvítt flagg á spjótsoddi. „Læknir,
vilt þú og vinir þínir koma með mér og tala við þessa
sendihoða?“ Óg án þéss að bíða eftir svari reið húh
uin finnntíu rnetra út á sléttuna. Þar stöðvaði hún hest
sinn og beið eftir okkur.
^ Er við kömúm þangað nálguðust Fungarnir þrír á
harða stökki. Þéssir dökku náungar voru glæsilegir
álitum og héindú'sþjótum sínum að okkur.
„Vérið rólegir, vinir mínir,“ sagði Maqueda. „Þeir
liafa ekkert iílt í hyggju-“
Er hún sagði þetta, snarstöðvuðu þeir hesta sína á
Arabavísu, lyftu spjótum sínum og heilsuðu. Síðan
110
hóf foringinn — ekki þó blæjuklæddi maðurinn —
að tala mállýzku, sem ég vel skyldi, þar sem ég hafði
árum saman dvalið með villimönnum éyðimerkurinn-
ar.
„Ó. Walda Nagasta, dóttir Salómons,“ sagði hann.
,;Við erum sendimenn soldáns okkar, Barung. Og það
erU hans orð, sem við herum hvítu mönnunum, sem
éru gestir þínir. Svo segir Barung: „Þér hvítu menn
eruð hetjur, alveg eins og „hinn lioldugi“, sem ég
þegar hefi tekið til fanga. Þrír yðar hafið einir varið
horgarhlið mitt gegn heillim her. Með vopnum livíta
mannsins drápuð þér dss í mikilli fjarlægð, ýmist
þenna eða hinn. Og svo að lokum séndum þér oss hóp-
um saman beiiit í faðm guðs vors méð ægilegri töfra-
þrumu, .eldingu og jarðskjálfta. Þér veltuð múrum
vorum ofan á oss, en sjálfir sluppuð þér.
Og nú, þér livítu menn, heyrið hvað Barung býður
yður: Yfirgefið þessar lyddur, Ahatierana, þessa þorp-
ara, sem tala óskiljanlega tungu, liýrast og skríða í
felur eins og hérar í fjöllunum, og' komið til hans!
Hann mun ekki aðeins veita yður lífsviðurværi, held-
ur einnig allt, sem hjartá ýðár þráir — land, eigin-
konur, hesta. Háan sess skuluð þér skipa í ráði hans
og lifa hamingjusömu lífi. Ennfremur mun hann yðar
vegna reyna að hjarga lifi bróður yðar „hins hold-
uga“, þess, sém horfir gégniim svört gler, blæs reyk
út lir munni sínum og hæðir óvini sína meira en við
liöfum lieyrt nökkurn' niaini geía. Eri þótt prestarnir
hafi úrskurðað, að honum skuli fórnað á hátíð vorri
. í Harmac, miin liann révna að bjarga honum. Og það
getur hann ef til vill með því að géra liann að presti í
111
Harmac, eins og „söngvara Egyptalands“, og vígja
hann að eilífu þeim guði, sem hann segist hafa.. haft
kynni af í þúsundir ára. Þetta er bpðskajlur vor, þér
hvítu menn.“
Fg skýrði Orme og Kvik frá efni þessarar.yæðu,. Eg
sá, að Maqueda hafði skilið hana, því að hún kipptist
við, þegar Funginn fór hinum niðrandi orðum um
þjóð hennar. Orme, sem aftur á móti kimui því vel og
hafði nú alveg náð sér, svara.ði: . ,
„Biðjið þessa náunga að segja soldáni sínum,, að
hann sé heiðursmaður og við séum honum þakklátir
fy'rir hoð hans. Segið einnig, að okkur þyki leitt að
hafa orðið að drepa svo marga á þann hátt, sem virð-
ist lítt riddaralegur. En ég vona, að hann skilji, að við
vorum neyddir til þess til að hjargá lífi okkar. Segið
ennfremur, að þar sem ökkur hafi nú géfizt fækifæri
til þess að kynnast hugrekki þessarar Abatiera, bæði
nú og á ferð okkar, hefði ég haft mesta löngun til að
þiggja boð hans. En þótt við ekki Ijöfum fundið karl-
menn á meðal þeirra, heldur aðeins, eins og hann seg-
ir, apaketti, héra og afhurða gortara, höfum við þó
fundið konu með hjartað á réttum stað — og -hann
hneigði sig í áttiria til Maquedu. Og við höfum borðað
eða munum borða salt hennar. Við erum komnir þessa
löngu leið á úlföldum liennar ,og til þess að þjóna
henni. Ef hún ekki vill koma með okkur, geturn við
ekki yfirgefið hana.“'
Allt þetta eridurtók ég samvizkusamlega, og allir,
en þó einkum Maqueda, hlustuðu með eftirtekt.
Eftir að hafa hugsað sig um nokkra stund, svaraði
talsmaður þeirra, að skoðanir okkar væru þess eðlis,