Íslendingur - 20.08.1947, Page 7

Miðvikudagiim 20. ágúst 1947.
I SLENDINGUR
7
Frá íiðnum dögum
I
!
Framh. af 4. síðu. i
maður eyddi mörgum orðum að því.
Þreifa vildi Wium á honum, en fann
hann þó ekki. Líka bauð hann hon-
um til glímu, en andinn kvað sýslu- •
mann ekki hafa við sér, varð þó ei
við. Litlu síðar, þá sýslumaðurinn
var ennþá til sætis kominn, fór and-
inn upp á húsþekjuna hjá glugga,
sem Wium, ásamt báðum prestun-
um, undir sat, hvar inn um var rekin
stöng með járnbroddi. Þó fengu þeir
ei skaða þar af. En að þeim öllum
framgangandi kom fjandinn í veg
fyrir þá og mælti nokkur orð við
Wium, hvar til síra Grímur svaraði:
„Þér eruð nokkuð hæverskur, mon-
sieur! “ Þá kastaði hann steini á prest
inn, og þótt það högg fyndist ekki í
fyrstu þungt, leiddi samt illt af því
'síðar. En um nóttina varð þeim ekki
vært, því að andinn var við þá að
tala og beiddi síra Grím að gefa sig
saman í hj ónaband með stúlkunni
þar heima, er hann kallaði konu
sína. En prestur spurði: „Kanntu að
faslna þér konu, þar þú ert andi, og
taka hönd hennar?“ Andinn svar-
aði: „Já, að vísu get ég látið á mig
hönd af tré eða járni, ef ég vil, en
þess þarf ekki, því að festa konu er
nú bannað í konglegum forordning-
um.“ Wium spyr: „Hvar er þinn
uppruni?“ Andinn svarar: „Eg var
fæddur af foreldrum sem aðrir
rnenn, en í uppvéxti hataði ég jafn-
an það góða, en lét mér það vonda
allkært vera. Foreldrar mínir vildu
mig leiðrétta, en ég hafnaði þeirra
áminningum. En er þau komu engu
til vegar við mig, sögðu þau presti
mínum. Hann talaði fyrir mér af
guðs orði og vildi leiða mig á sálu-
hjálparveginn. „Þessum góðu á-
minningum sagðist andinn ekki
gengt hafa, því að sig hefði gilt einu
að fara til helvítis. Svo sagðist hann
hafa orðið 18 vetra og þá eitt sinn
róið á sjó með öðrum mönnum, en
skipið hefði forgengið af vindi, svo
allir hefðu þar af dáið. „En er ég,“
segir hann, „heyrði mína lagsmenn
í þeirra andláti biðja sér guð til
hjálpar og miskunnar, vildi ég þá
fyrst gjöra slíkt hið sama, en sá
gamli guð,“ segir liann, „vildi þá
ekki lengur bíða eftir minni iðran,
né gaf mér stund til liennar. Því kom
djöfullinn strax og sótti sálu mína.
Þar eftir rak mig upp á fjöru, og var
ég grafinn í Refsstaðakirkjugarði.
Skömmu þar eftir var ég þaðan upp-
vakinn og hingað sendur, en get ei
framkvæmt erindið að þessu sinni,
því að mér er þess varnað.“ Ekki
sagðist hann hafa getað nærri komið
síra Jóni, því hann brynni af hon-
um, þar prestur væri forgiftugur (þ.
e. eitraður). Enn fremur sagði hann
til síra Gríms: „Gefðu mér þína sál,“
Prestur svaraði: „Ekki vil ég það
gjöra, því að minn lausnari vann
mikið til að frelsa hana frá helvíti.“
Andmn sagði: „Þig má einu gilda,
þú ferð samt í helvíti.“ Prestur svar-
aði: „Þá mun ég vera þér til annarr-
ar handar.“ Andinn sagði: „Ei mun
svo verða. Þú munt liggja undir mér
í djöflakösinni.“ Prestur spyr: „Þyk-
ir þér eigi mikið, að þú fórst til hel-
vítis?“ Andinn svaraði: „Þess er
ekki gagn að iðrast framar.“ Prestur
spyr: „Hvert var nafn þitt í lífinu?“
Andinn svarar: „Guðmundur, og
muntu taka til æru að láta heita eftir
mér.“ Prestur segir víst svo vera.
Prestur spyr: „Er þér ekki kalt nú
úin hávetur?“ Andinn svarar: „Bæði
er mér heitt og kalt.“ Prestur spyr:
„Elskar þú nú djöfulinn svo sem í
lífinu?“ „Nei ekki,“ segir hann, „því
að hann kvelur mig þunglega. Hata
ég þó meira guð.“ Hann sagði, að
miður færi þeim kristnu hér heldur
en í helvíti, því að þar héldi þeir
bæði upp á jólanótt og aðrar inessu-
tíðir. Ilann spurður, livað þeir sýngi
þar eða hefðu fyrir introitum, kvað
aðskiljanlegar níð- og brunavísur,
sem ekki eru í munni hafandi, jafn-
vel þó menn hafi áður og enn heyrt
nokkrar af þeim sömu, er hann kvað.
Til sögunnar kemur, að á téðum
stað hafði smiðurinn kamers fyrir
sig, hvar andinn sagðist ekki inn
komast fyrir ejnum klæðabursta, er
þar væri inni. Oftast var þessi andi
nærri dóttur síra Jóns (þó var livorki
hún né sú, er hann sá, sem hann
lézt vilja eiga og kallaði konu sína).
»
Prestdóttir bað hann eitt sinn sem
oftar frá sér að fara, annars skyldi
hún fara inn í húsið smiðsins, þar
sem hann kæmist ekki til sín. Andinn
bað hana að gjöra það ekki, heldur
skyldi hann verá frá henni í viku.
Það enti hann og kom svo aftur á
sömu stundu, þá vika var liðin, og
sagði ásett termin (tímabil) úti vera,
dvaldi þar svo til skírdags, hvarf
síðar burt, og vita menn ekki til hans
framar.
ÞANKABROT
Framhald af 4. síðu.
á annað hundrað íélagsmenn og fimmtíu
menn í félagi með yfir fimm hundruð fé-
lagsmenn, þá heitij. það á þeirra máli lýð-
ræði, en þegar yfirgnæfandi meiri hluti
verkamanna rís gegn ákvörðunum fá-
mennrar kommúnistaklíku í öðru félagi,
kalla blöð kommúnista það ofbeldisgðgerð
ir og svik við verkalýðinn.
Ef kommúnistar eru því andvígir, að
meiri hluti verkamanna fái að ráða því,
hvort félag þeirra skuli gera verkfall eða
ckki, verður það naumast kölluð nein ó-
svífni, þótt notuð séu orð „Verkam.“ og
sagt, að þeir ættu „að sjá sóma sinn í því
að skreyta sig ekki með yfirskyni lýðræð-
is.“ tÞá sómatilfinningu hefðu þeir reynd-
ar átt að hafa miklu fyrr). Þá fara verka-
menn einnig að fá áþreifanlega sönnun á
sannleiksgildi þeirra ummæla andstæðinga
kommúnista, að þeir líta ekki á verkalýðs-
félögin sem hagsmunasamtök frjálsra
verkamanna, heldur sem tæki í valdabar-
áttu kommúnista. Kommúnislum er það
vel ljóst, að meirl hluti verkamanna er
gersamlega andvígur skemmdarstarfsemi
. þeirra, og yrði svo um hnútana búið, að
meiri hluti verkamanna þyrfti að standa
að verkfallsákvörðun, væri vonlaust, fyrir
kommúnista að ’ nota verkalýðsfélögin til
pólitískra óhæfuverka. Grernja kommúnista
yfir. þeirri hugmynd er því skiljanleg, en
vafasamt er, bversu kommúnistaforingj-
arnir eru ritstjóra „Verkamannsins" þakk-
lálir fyrir að opinbera þannig fjandskap
þeirra við sjálfsagðan sjálfsákvörðunarrétt
verkamannanna sjálfra.
Húsaleiga
í sterlingspundum.
ÞAÐ MÁ sjá margar einkennilegar attg-'
lýsingar í dagblöðunum þessa síðustu og
verstu daga. Hann virðist t. d. ekki vera í
miklum gjaldeyrisvandræðum karlinn sá,
sem auglýsir eftir húsnæði og lofar að
greiða húsaleiguna í sterlingspundum. Það
er líka naumast hætta á því, að fárið
verði að rekast í svoleiðis smáræði. Und-
anskot gjaldeyris og brot á innflutnings-
reglum bafa verið látin óhegnd, þótt í
stærri stíl sé. I mörgurn tilfellum stór-
\
græða menn jafnvel á því að brjóta lög,
þótt mál þeirra komist fyrir dómstólana.
Renault-bifrei ðarnar.
lilNAR FRÆGU Renault-b'ifreiðar áttu
að vera dæmi um fyrirhyggju og réttsýni
/
liins opinbera vaids. Osýnileg nefnd út-
hlutaði þeirn — með föðurlegum visbend-
iugum viðskiptamálaráðuneytisins um
það, að góðir Alþýðuflokksmenn mættu
ekki verða út undan. Skilyrði voru sett
um það, að ekki mætti selja bifreiðar
Jiessar í tiltekinn tíma, — en ekki mun
hafa liðið á löngu, þar til þær voru orðnar
ein lielzta vörutegundin á Leifsstyttumark-
aðinum. Þannig fór um sjóferð þá, og því
miður hafa margar fleiri endað á svipaðan
hátt.
'Skömmtun d brennivíni.
Á ÞEIRRl MIKLU sköntmtunaröld,
sem nú gengur yfir land vorl, virðist vera
þegjandi samkomulag um það að undan-
skilja tvær vörutegundir: Áfeugi og tóbak.
Svo mjög virðast þessar vörur vera taldar
þjóðinni nauðsynlegri en allt annað. 111-
gjarnir menn segja þó, að það séu ekki
beint hagsmunir alménnings, sem þessu
ráði, heldur hagsmunir ríkissjóðsins. Það
%
er ef til vill naumast liægt að áfellast rík-
isstjórnina, þótt hún reyni að halda í
þenna örugga tekjustofn, þegar innflutn-
ingshöntlurnar rýra nú tekjur ríkissjóðs
um tugmiljónir, en óneitanlega er hag
þjóðarinnar illa komið, ef öll velferð rík-
isins er orðin undir því komin, að borg-
ararnir neyti sem mest af eiturlyfjum.
Þetla er alvarlegt íhugunarefni fyrir for-
ráðamenn þjóðarinnar.
Götótt bryggja.
ÞAÐ ER víðar en á Torfunefsbryggj-
unni, sem cru göt. Höfnersbryggjurriar
gömlu eru orðnar heldui’ fornfálegar. Ef
til vill liafa þær ekki mikla þýðingu sem
hafnarmannvirki, en ýmsar aðrar ástæður
valda þvi að nauðsynlegt er að bæta götin
á þeim. Þarna eru börn oft að leikurn, og
gætu þau hæglega fallið niður um götin.
Engin tök eru á að hindra það, að börn
leiki sér þarna og ér því óhjákvæmilegt
að gera einhverja viðgerð á bryggjunum.
Það ætti ekki að þurfa að kosta mjög mik-
ið.
115
sínum og þeim dýrkendum sínum, er með þeim ílugu,
og kæmi aldrei hingað aftur?“
Yið þessi ógnþrungnu orð fór skjálfti um sendiboða
Barung, og eitt andartak náfölnuðu þeir.
,,Ef svo færi, ó, afkomandi konunga,“ svaraði mál-
svari þeirra, „þá mundu Fungarnir viðurkenna, að guð
yðar er vorum guð meiri, og vér liöfum þá glatað
heiðri vorujn og frægð.“
Eftir að hafa mælt þessi orð, sneri hann sér að
þriðja sendiboðanum, .þeim sem bar hvíta dúkinn fyr-
ir andlitinu. Með snöggri hreyfingu dró hann dúkinn
til hliðar, varpaði honum frá sér og sýndi andlit, sem
bar göfugan svip og var ekki svart eins og andlit fylgd-
armanna hans, lieldur eirlitað. Hann gat verið um
fimmtugt, augun lágu djúpt og voru leiftrandi, nefið
bogið, og hann hafði bylgjandi grátt skegg. Gullkeðjan
um háls honum sýndi, að hann var af h'áum stigurn, en
er við komurn auga á annað gullskraut, sem hann bar
um höfuðið, vissuin við, hver hann var. Þessi slöngu-
laga skartgripur var reyndar hvorki rneira né minna
en hið konunglega tákn, sem hinir gömlu egypzku
Faraóar liöfðu borið, sarns konar og það, er við höfð-
uð séð á höfði ljóps-höfðaða líkneskisins í Harmac.
Um leið og hann sýndi andlit sitt, vörpuðu félagar
lians tveir sér til jarðar, skriðu á hnjánum í áttina til
hans og kölluðu: „Barung, Barung.“ Við Englending-
arnir þrír heilsuðum einnig ósjálfrátt, já, meira að
segja Abati-drottningin hneigði liöfuð sitt.
Soldáninn endurgalt kveðju okkar með því að lyfta
spjóti sínu. Síðan talaði hann með alvarlegri og ró-
legri rödd:
116
„Ó, Walda Nagasta, og þið hvítu menn, synir mik-
illa forfeðra. Eg liefi hlustað á samtal yðar og þjóna
minna. Eg staðfesti orð þeirra og vil bæta því við, að
það hryggir mig, að hershöfðingjar mínir reyndu að
drepa yður í nótt. Eg 'var önnum kafinn við að flytja
bænir til guðs míns, ella hefði þetta ekki komið fyrir.
Eg hefi þó fengið laun fyrir bænir mínar, því að heill
her á ekki að ráðast gegn fjórum mönnum, jafnvel þótt
þeir ráði yfir leynilegum krafti, er sigrað geti heilan
her. Eg grátbið yður, og þig einnig, þú Rósin frá Mur,
að þiggja vinarboð mitt, ella mun dauðinn brátt heim-
sæTvja yður, og vizka yðar muii deyja með yður. Eg er
orðinn þreyttur á þessu ómerkilega stríði gegn smá-
hóp manna, sem ég fyrirlít.
Ó, Walda Nagasta, þú hefir ógnað hans hátign í Har-
mac. Hann er þó þér ofurefli. Þótt máttur yðar geti
gert nokkra múrsteina að ryki og molað bein manna,
þá megnar hann ekki að ráða við hann, sem ef mótað-
ur úr stáli fjallsins og á eilífan anda. Það er að
minnsta kosli mín skoðun. En sé það ákveðið á annan
veg, hvað myndi það gagna yður? Ef guðinum skyldi
þóknast að yfirgefa oss vegna töfrabragða yðar, munu
Fungarnir hefna hans, áður en þeir fylgja á eftir hon-
um. Og það sver ég við konungdóm minn og bein for-
feðra minna, sem liggja í hellurn Mur, að ég mun ekki
hlífa nema aðeins einum af hinum abatisku Gyðing-
um, sem sé þér, þú afkomandi konunga, því að þú átt
göfugt hjarta. Og ef hinir þrír hvítu menn, gestir þínir,
kynriu að lifa af þá orustu, mun ég einnig hlífa þeirn,
vegna hugrekkis þeirra og vizku. Bróður þeirra, sem
ég hefi tekið til fanga, verð ég að fórna guðinum, því
117
að það hefi ég svarið. En ef þér þiggið boð mi.tt, mun
ég biðja guð. um líf hans. Um árangur get ég ekki sagt.
Gjörið sem ég bið yður, og ésy mun þá ekki einu sinni
útrýma Abatierunum. Þeir sktilu fá að lifa og þjóna
Fungunum sem þrælar, Harmac til dýrðar.“
„Nei, nei, það má ekki koma fyrir,“ hrópaði Maq-
ueda og sló með litlu hendinni sinni á söðulbogann.
,,Á Jehova, sem forfaðir íninn, Salómon, dýrkaði, Je-
hova, sem er guð alls mannkvns, að dýrka skurðgoð,,
sem er búið til af þeim höndum, sem hann hefir skap-
að? Þjóð mín er orðin úrkynjiið. Hún hefir svikið trú
sína og hefir villzt í eyðimörkinni eins og börn Israels.
Þetta veit ég. Það kann einnig að vera, að skapadæg-
ur hennar sé komið, því að hún á ekki lengur stríðs-
menn eins og áður. Gott og vel, ef það er svo, þá látum
þá deyja sem frjálsa menn, en ekki sem þræla. í æðum
mínum rennur hið göfugasta blóð hennar, og ég mun
að minnsta kosti ekki, ó, Barun'g, biðja um náð þína.
Eg vil ekki verða leikfang í húsi þínu. En ef það versta
skyldi koma fyrir, get ég þó alltaf dáið, eftir að hafa
gert skyldu mína við guð og þá, sem gáfu mér lífið.
Þannig svara ég þér sem afkomandi rnargra konunga.
En sem kona,“ bætti hún við mildari röddu, „þakka ég
þér fyrir veglyndi þitt. Þegar ég hefi verið sigruð, Ba-
rung — ef það eiga að vera örlög mín, — þá hugsaðu
vinsandega um mig sem persónu, er barðist eins og
hún gat gegn voldugum óvini.“ Hér brast rödd hennar,
en soídáninn svaraði alvarlega: „Það mun ég ætíð
gjöra. Er þá málið útkljáð?"
„Ekki alveg,“ svaraði hún. „Þessa göfugu menn frá
Vesturlöndum afhendi ég þér. Eg leysi þá undan lof-